Þjóðviljinn - 24.12.1946, Page 3

Þriðjudagur, 24. des. 1946.
ÞJÓÐVILJINN
3
F/rir skömmu sýndi Tjarn-
arbáó eina merkustu kvik-
mynd'síðari ára, l'.tmyndina
,,Hinrik V.“, gerða eftir sam-
nefndu leikriti Shakespeare;,
en sýningum var hætt eftir
fáa daga. Tómlæti það, ser.i
Reykvíkingar sýndu hinu
frábæra listaverki, hlýtur að
vekja nokkra furðu, einkum
ef þess er minnzt, hversu
sjaldan spekingar vorir og
aðrir fyrirmenn láta hjá .líða
að guma af einstæðum áhuga
og þekkingu íslendinga á bók!
menntum og fögrum listum. j
Það mun álit allra dóm-
bærra manna, að vart hafi
verið sköpuð söguleg kvik-
mynd er taki „Hinriki V“.
fram, enda er sú mynd gerð
af öruggari smekkvísi og
meiri kunnáttu, listrænum
skilningi og sögulegu innsæi
en aðrar kvikmyndir hlið-
stæðar. Hún er til orðin fyrirj
nána samvinnu ágætra'
brezkra kunnáttumanna. en
leikstjórn hefur Laurence
Olivier með höndum, einn
fremsti leikari sem nú ,
uppi, og fer um leið með aðal
hbfcverkið. hinn sigursæla'
konung. Áður hafa kvikmynd ,
ir verið gerðar eftir sjónleikj,
um Shakespeares, og sumar j
þótt vel takast, en hér er lagt!
inn á nýjar brautir: orð
skáldsins eru flutt óbreytt
og óvenjulegum ráðum beitt
til þess' að seiða fram anda
hins löngu liðna tíma, Litir1
eru svo fagrir og samræmdir j
1 myndinni að unun er á að
horfa, enda studdust höfund-
arnir öðru fremur við hinar
sígildu myndir van Eyck-
bræðra og annarra flæmskra
listamanna frá dögum Hin-
riks V-
Hinrik V. var mibilhæfari
flestum konungum Englands,
en ríkti aðeins í níu ár- Hann
lagði Frakkland undir ensku
krúnuna. og varð .fyrir það
þjóðhetja. sinn mesta siguv
vann hann við Azineourt árið
1415. Hann var Shakespeare
hjartfólgnastur allra enskra
mikilmenna og ímynd hins
vammlausa, fullkomna höfð-
ingja, um hann orti skáldið
í raun og veru þrjá sjónleika,
því að bæði leikritin um Hin
rik IV. fjalla öllu framar um
æfintýri hans og æskubrek.
Leikrit það, sem kvikmyndin
er gerð eftir, hefur verið kall
að enskur þjóðsöngur í fimm
þáttum, það e.r ekki drama-
tiskt í raun og veru, en
skemmtilegra mörgum öðr-
um leikritum Shakespeare.
þar skiptast á háfleygi og létt
gamansemi, alvara og gáski
á hfnn snilldarlegasta hátt.
Kvikmyndin hefst á yfir-
sýn um Lundúnaþorg árið
1600, síðan er haldið til
Globleikhússins, en bar er
sýning á Hinriki V. að hefj-
ast. Við sjáum undirbúning-
inn að herferðinni til Frakk-
lands, en skoðum um leið leik
húsið sjálft og hina háværu
gesti, og gægjumst bak við
tjöldin, þar sem leikararmr
eru að búa sig undir starf
sitt; á þennan hátt gefst
manni einstætt tækifæri til
þess að kynnast leifchúsmál-
um á dögum Shakespeare,
konungs allra leikskálda- En
smám saman brýtur sjónleik-
urinn af sér fjötra leikhúss-
ins, við sjáum innrásarflot-
ann enska leggja úr höfn í
Southamton og sigla yfir
Ermarsund. Frakkland rís úr
hafi- Harfleurborg gefst upp
fyr r Hinrik V., en hirðmenn
Frakkakonungs skeyta bví
engu, þeir eru vissir um sig-
ur og hæðast að hinum lítt
reynda konungi Englands
Herirnir slá landtjöldum vif
Azincourt, Frakkar hælast
um og biða dags'ns með o-
þreyju, en Hinrik reikar dul-
klæddur um herbúðirnar og
kannar hug sinna manna. —
Orustan hefst, herstjórnar-
gáfur Hinriks og hreysti
hinna ensku bogmanna ráða
úrs'litum, aðalsmenn'rnir
frönsku liggja þúsundum sam
an eftir í valnum. Hinrik V.
snýr heim umleikinn siguv-
frægð, hann biður Katrínar,
hínnar frönsku konungsdótt-
ur, og er viðurkenndur stjórn
andi og erfingi alls Frakk
lands- —
Um leikendurna er það
skemmst að segja, að þar er
valinn maður í hverju rúmi,
enda munu margir þeirra í
röð fremstu Shakespeareleik
ara á Englandi, en nöfnin eir
er þýðingarlaust að telja. Ef
ti,l vill ber Laurence Olivier
af þeim öllum — betur er
ekki hægt að sýna hinn glæsi
lega, vaska konung, mælsku
hans, gamansemi og dreng-
lyndi- Fáum mun heldur
gleymast konungur Frakka,
góðviljaður maður, en hálf-
geggjaður og gamalær; hinn
slungni bragðarefur, erkibrsk
upinn af Kantaraborg, eða
gortarinn Pistol, kátlegasta
persóna leiksins; og svo
mætti lengi telja. Framsagn-
arlist þessara manna er snjöll
með afbrigðum, af henni
gætu leikarar lært hvermg
flytja skal hið bundna orð á
leiksviði. — Myndin er helg
uð víkingasveitum Breta og
flugmcnnum í styrjöldinni,
og er vel til þess fallin að
glæða þjóðarvitund og sam-
hug hinnar brezku þjóðar á
örlagastund.
Leikrit Shakespeares hafa
aldrei orðið almenningseign
hér á landi, og er því mörg-
um vorkunn þótt þeir skilji
ekki myndina eða kunni ekki
að meta hana, enda fylgir eng
inn texti að íslenzkum sið
Fy;rir þetta hefði stjórn kvik
myndahússins getað bætt að
nokkru með þvd að gefa út
vandaða leikskrá, bezt hefði
verið að birta ítarlegar lýsing
ar myndarinnar í dagblöðun-
um um leið og sýningar hóf-
ust. Þessi fátæklegu orð eru
til bess birt, að skora á stjórn
Tjarnarbíós að sýna mynd-
ina um Hinrik V- að nýju,
þótt ekki sé nema í nokkur
sk'pti. Eg veit, að ég mæii
þar fyrir munn fjölmargra
manna. sem annaðhvort gafst
aldrei tækifæri til þess að
sjá myndina, vegna þess að
hætt var að sýna hana fyr-
irvaralaust og eftir skamma
hríð, eða höfðu ætlað sér að
sjá hana öðru sinni- — Að
óreyndu verður því ekk; trú-
að, að Tjarnarbió bregðist
með öllu því menningar-
hlutverki, sem margir hafa
vænzt að það innti af hönd-
um.
Á. Hj.
Jéhania Mrlsi*
Miiming
A aöiangadag ióla gleðjast
mennirnir yíir litlum dreng, sem
fæddist til þess að flytja blessun
inn í líf þeirra. Jólafögnuðurinn
rifjar upp á hverju ári minning-
arnar um hann og það, sem hann
gerði. Vonandi er bað svo, að
á sem flestum heimilum verði
ekkert til þess að draga úr jóla-
gleðinni eða ýfa upp sorg og
þryggð. Þó getur átt sér stað að
jólin eigi til bæði 1 jós og skugga.
, Á heimili hér í bænum fæddist
öinu sinni lítill drengur á að-
fangadag jóla. Foreldrarnir héldu
upp á afmælið hans um leið og
jólabamsins. Ef hann væri nu
hjá þeim, væru þessi jól 3. af
mælisdagurinn hans. En hann
varð fyrir bílslysi og andaðist
18. nóv. síðastliðinn.
Jóhann Kristinn Skaftason var
fæddur 24. des. 1943. Foreldrar
hans voru Skafti Kristjánsson
og Þuríður Ágústsdóttir á Hverf-
isgötu 102 A. Hann var skærasta
jólaljós foreldra sinna, íjörugt
og tápmikið barn. Gleðin, em
hann ílutti þeim, verður ekki
metin tii fulls, og mínningarnar
um leikina hans, brosin og barna
legt hjal eiga sjálfsagt eftir að
vekja hjá þeim að nýju fögnuð
hinhar stuttu samveru. Þó að
sóknuðurinn varpi sjálfsagt
skugga á jólahaldið, þá verðo
GLEÐILEG JÖL!
Olíuverzlun Llands h.f.
GLEÐILEG JÖL!
Marteina Ihnarsson
GLEÐILEG JÖL!
Hétel VIK
GLEÐILEG JÓL!
Vinnufatagerð Éslands h.f.
GLEÐILEG JÓL!
Freyja Þvottakvennafélag
GLEÐILEG JGL!
GLEÐILEGRA JÖLA!
óskura við öllum starfsmönnum og við-
skiptavinum vorum.
Gott og farsætt nýtt ár.
B YGGING AR FÉLAGLö
Smiðmr hJ•
það þessar minningar sem á hinn l anda í þeirri jólagleði, sem þáíu
bóginn bera birtu. — Frelsarinn eiga eftir, og allir góðir vinlv
sem faxldist á jólúnum, hefur get heimilsins munu því enn se2n
ið fyrirheit um, að þeir sem elska j fyrr tala við Jóhann með
liann, fái að „vera þar sem hann j og þakklæti. AJlir góðkunningtír
er“ eftir dauðann. Og engir elska i þeirra sameipast um að óslía
jólabarnið heitar en börnin. Þess
vegna. hljóta vinir Jóhanns lit’.a
að hugsa sér hann nú þátttak-
þessu heimili gleðilegra jóla.
V.