Þjóðviljinn - 04.03.1947, Síða 4

ÞJOÐVILJINN
*
Þriðjudagur, 4. cmarz 1947.
þJÓÐVIUINNj
Útgefandi: SameinlngarflokJcur alþýðu — Sósíallstaflokrurixm
Ritstjórar: Kristinn E. Anárésson, Slguröur Guömundsson, 6b.
Fréttaritstjóri: Jón Bjamason
Ritstjómarskrifstofur Skólav örðust. 19. Sírnar 2270 og 7500
(eftir kl 19.00 einnig 2184).
AígreiÖsla Skólavörðustíg 19, síml 2184
Auglýsingar Skólavörðustig 19 sími 6399
Prentsmiðjusími 2184
Askriítarverð' kr 8.00 é manuði. — Lausasölu 50 aurar !
«uai
Prentsmiðja Þióðviljans h. (.
IH'íím verðni* a«l gerast
Prentsmiðjá Þjóðviljans verður að eflast. Það ættu allir
velunnarar Þjóðviljans að gera sér ljóst. Til þess að fá þær
vélar, sem nauðsynlegar eru var ákveðið að auka hlutaféð
um 200 þúsund kr. Þessar vélar er-u nú allar keyptar, og
sumar komnar inn í prentsmiðjuna, en aðeins 86 þús. af
nauðsynlegu hlutafé eru komnar, eftir er að fá 114 þús.
Það er verkefni sósíalista og ailra þeirra, sem vilja
greiða götu Þjóðviljans að stuðla að því að þetta lilutafé
fáist og það allra. næstu daga. Hvert hlutabréf kostar 500
kr. og þarf því að selja 228 hlutabréf svo tilskilin upphæð
náist. Ekki er nauðsynlegt að greiða hlutabréfin í einu lagi,
t. d. má greiða hundrað krónur mánaðarlega í fimm mán-
uði. Það eru ugglaust miklu fieiri en 228 menn sem vilja
og geta lagt fram fimm hundruð krónur sem hlutafé til
prentsmiðju Þjóðviljans, það er aðeins að gera það, láta
það ekki dragast úr hömlu.
Þeir sem vilja sinna þessu kalli geta snúið sér til Árna
Einarssonar á afgreiðslu Þjóðviljans eða flokksskrifstof-
urnar á Þórsgötu 1.
Nú dugar ekki að bíða, féð þarf að koma næstu daga.
Nýsköpim fieimllaniia •'
VIRÐULEG
. STOFNUN SÝNIR
VANS/EMANDI
KVIKMYNBIR
„Bíógestur“ skrifar:
„Virðulegasta stofnun lands-
ins, Háskóli Islands, hefur á
sínum vegum kvikmyndahús til
þess að afla háskólanum tekna,
og er gott eitt við því að segja.
En kvikmyndir eiga að vera
menningartæki, og geta verið
það> ef þeir sem að sýning-
um standa og velja myndirnar
hafa einlivern áhuga á menn-
ingarmálum. Á því hefur þó
verið mikill þverbrestur hér á
íslgndi, og . er kvikmyndahús
Háskóla íslands þar engin und-
antekning. Þar er íbúum þessa
bæjar boðið upp á Hollywood-
myndir af andstyggilegustu
gerð, siðspillandi og forheimsk-
andi. Það er óneitanlega nokk-
uð langt gengið að Háskóli
íslands, sú virðulega stofnun,
skuli taka að sér að flytja al-
menningi siíkan óþverra, jafn-
vel þótt stofnunin hafi af því
nokkrar tekjur. Háskólinn gæti
á sama hátt hafið útgáfu á
glæpareyfurum eða haldið uppi
fylliríisknæpu niðri í Hafnar-
stræti í gróðaskyni.
¥
RÁÐA „SMEKK-
SPILLTIR“ KVIK-
MYNDAGESTIR
VALI MYNDA ?
„En Háskólinn lætur sér ekki
nægja að hafa á boðstólum úr-
þvættismyndir, lieldur er ekk-
ert gert til þess að vekja áhuga
almennings þá sjaldan úrvals-'
myndir eru sýndar. 1 vetur hafa (
gengið tvær sérstæðar myndir
á vegum Háskólans, Hinrik
fimmti og Ivan grimmi. Báðar
þessar myndir gengu örfáa
daga — aðeins vegna þess að
þær féllu ekki smekkspilltum
kvikmyndagestum í geð. Hins
vegar var elckert gert til að
benda þeim fjöimörgu bæjarbú-
um, sem eru hættir að fara í
kvikmyndahús, á það að þarna
voru óvenjuleg listaverk á ferð-
inni.
Forstöðumenn kvikmyndahúss
Háskólans verða að gæta þess,
að þeir hafa komið sér upp
hirð smekkspilltra kvikmynda-
gesta, og það er óneitanlega (
vansæmandi Háskóla Islands ef I
slíkir gestir eiga að stjórna
rekstri kvikmyndahússins.
¥
„NAVATRA
HOUSE“
„Steini“ skrifar:
„Það tekur sinn tíma að út-
rýma merkjum hernámsins,
enda er þar um að ræða mikið
verk. En í þessum efnum virð-
ist gæta of mikils tómlætis hjá
fólki. Víða um bæinn má sjá
skilt, sem löngu eru orðin úr-
elt og ættu því að vera horfin.
Eg ætla að nefna eitt dæmi úm
þetta: Á horni Skólavörðu-
stíg og Laugavegs er skilti, þar
sem vísað er á hvíldarstað
„Navatra House“, sem Bretar
höfðu á sínum tíma í bragga
einum við Bergstaðastíg. Nú er
löngu búið að leggja niður
, þennan hvíldarstað og jafnvel
búið að rífa braggann, en þarna
'er skiltið samt ennþá. Eg legg
til að það og fleiri slík séu
tekin niður.
Steini“.
¥
OG SPYRJA
FLEIRI
,Jón“ skrifar:
,Það eru háværar raddir um
það meðal almennings, að sum-
ir stærstu innflytjendur bíla til
landsins, hafi tekið á móti fyr-
irframgreiðslu svo hundruðum
þúsunda skiftir, sumir tala um
milljón.
Hverjir eru það sem hafa svo
mikla peninga afgangs? Ilafa
þeir gefið þá upp til skatts?
Getur það opinbera ekki kraf-
izt skýrslu frá bílasölum um
þá menn? Hafa skattyfirvöldin
fylgjast nægilega með bílasöl-
unni ?
Jón“.
Það væri vissulega gott að fá
svör við þessum spurningum en
þó hygg ég að sökin í þessu
máli sé mest hjá bifreiðainn-
flytjendunum, sem hafa notað
mjög athugaverða aðferð til að
afia sér veltufjár.
¥
NÝJU TRYGGING-
ARNAR
„Barnakarl“ skrifar:
„Hvei’nig stendur á, að blöðin
eru ekki látin skýra nýju trygg
ingarnar fyrir almenningi? Er-
indi það sem tryggingarforstjór
inn flutti í útvarpið á dögunum
hefur áreiðanlega farið framhjá
fleirum en mér og væri því
mjög æskilegt að blöðin yrðu
látin upplýsa almenning um
eitthvað meira en hvað hann
á að borga.
Barnakarl“.
Tímar vinnukvennanna eru liðnir og koma sennilega,
sumir segja vonandi, aldrei aftur. Nútímamaðurinn verður
því að horfast í augu við þá staðreynd að húsmæðurnar
verða í flestum tilfellum að vinna heimilisstörfin einar. Þetta
verður konunum ofraun ef ekki verður undinn að því bráður
bugur að gera konunum heimilisstörfin léttari en verið hef-
ur. Þetta má gera með ýmsu móti. Dagheimili fyrir börn er
nauðsynlegt atriði, hagkvæmt og gott fyrirkomulag á verzl-
uninni, almenningsþvottahús og fleira stuðlar að því að
gera konunni kleift að annast heimilisstörfin án hjálpar.
En á þessu sviði sem öðrum mun þó tækni verða þýðingar-
mest. Hver einasta húsmóðir þarf að eignast nútíma heim-
ilisvélar. Heimilisstörfin eins og önnur störf, þarf að fram-
kvæma þannig að mannshöndin stjórni en hin dauða orka
vinni.
Það er engum efa bundið að þessi nýsköpun heimil-
anna er einn ^iýðingarmesti þá'ctur nýsköpunarinnar.
Það eru því vissulega tímabær mál, sem Sigfús Sigur--
hjartarson flytur nú á Alþingi, samkvæmt ályktun frá
síðasta aðalfundi Kron, e’r hann leggur til að tollur á öll-
um heimilisvélum verð stórlækkaður, og ríkisstjórnin hlut-
ist til um að innflutnings- og gjaldeyrisleyfi verði veitt fyrir
heimilsvélum svo fullnægt verði eftirspurn.
Það er athyglsvert að tollar af landbúnaðarvélum eru
mjög lágir, og er vissulega réttmætt, því sannarlega þarf að
greiða fyrir því að landbúnaðurinn taki tæknina í sína þjón-
ustu, en það er ekki síður réttmætt að greiða fyrir að heim-
ilin geti tekið tækni í sína þjónustu innan húss, og því er nú
lagt til að tollur af heimilisvélum verði hinn sami og af land-
búnaðarvélum.,
«
Það er áreiðanlegt að allur almenningur væntir þess að
Alþingi afgreiði þessi mál fljótt og vel. Nýsköpun heimil-
anna þolir enga bið.
Mþýðidioikkuriim í Hafnariirði vill:
ísfa anliÍMB á kostnað Mdatiamem
áiþýelufkkktiriim feildi, með hjálp íhaldsins að faka
úfsvarskækkunina hjá hátekpmönnum
Við afgreiðslu íjárhagsáætlunar Hafnarij. fyrir árið 1947, var
samþykkt að hækka útsvörin um rúmar 500 þúsund krónur, frá
því sem þau voru 1946. Fuiltrúi sósíalista sýndi fram á að ekki
væri liægt að hækka útsvör á láglaunamönnum frá því sem þau
voru í fyrra. Hann benti á leið til að ná all verulegum hluta af
hækkuninnni, með því móti að leggja útsvör á það fé, er liátekju-
menn bæjarins telja fram sem arð frá hlutafélögum og hefur
verið útsvarsfrítt nú s. 1. 3 ár. Og að engin lög væru fyrir því að
Laadsbókasaðaið
Framhald af 8. síðu.
við bætast. Verður nú óhjá-
kvæmilegt að hraða sem mest
brottflutningi Þjóðminjasafns-
ins og Náttúrugripasafnsins, þvi
að eins og nú er ástatt er mjög
torveilt að vinna að umbótum í
.safninu vegna þrengsla. Ef vel.
væri, þyrfti einnig að sjá Þjóð-
I skjalasafninu f^'rir öðru hús-
veita auðmönnunum þessi hlunnindi, heldur væri hér um að ræða
eftiröpun frá Reykjavík þar sem fulltrúar íhaldsins hafa á al-
næði því að þess verður ekki
langt að bíða, að einungis tveir
röngum forseiulum leyft þcssi hlunmndi.
kostir verði fyrir hendi, annar
í þessu sambandi bar Krist-
ján Andrésson fram svofellda
tillögu: „Bæjarstjórn samþykk
ir að niðurjöfnunarnefnd skuii
nú við niðurjöfnun þessa árs og'
framvegis leggja útsvör á arð
sem einstaklingar teija fram
sem útborgaðan frá hlutafélög-
um.“
Þeir bæjarfulltrúar Álþýðu-
flokksins sem margoft eru búnir
að fá borgað í arð það hlutafé,*
er þeir lögðu í atvinnutækin, og
sem árlega sleppa við að greiða
útsvör á tugþúsundir króna,
virtust ekki geta sætt sig við til-
löguna. Foringi þeirra, Emil j
Jónsson i'áðhei’ra bar fram til- i
lögu þess efnis, að bæjarstjórn-'
in tæki ekki afstöðu til málsins,
en samþykkti að vísa tillögu
Kr. A. til niðurjöfnunarnefndar
til athugunar og úrslita.
Þessu mótmælti Kristján og
benti á að í þeirri nefnd væru
að minnsta kosti tveir menn,
sem hefðu stóran persónulegan
hagnað af að fella tillöguna og
þar með væri fyrirfram .vitað
um afgreiðslu málsihs. Frávís-1
unartillaga Ernils Jónssonar var |
samþykkt með 8 atkvæðum i
gegn atkvæði fulltrúa sósíal-!
ista. Þannig snerust „fulltrúar
alþýðunnar“ við því að íþyngja;
ekki alþýðu bæjarins með aukn-
um útsvörum.
sá, |að reiiSa ,átórihýsi h.anda
Lands'búkasafnimi, hinn, að fá
a.llt húsið til umráða."
4
¥
Auk skrár um íslenzk rit 1945
er skrá yfir þau rit a erlendum
málum varðandi ísiland eða ís-
lenzk efni, er safnið eignaðist
1945. Ennfremur er skrá um leik
rit á íslenzku, frumsamin og
þýdd, prentuð og óprentuð, hef-
ur Lárus Sigurbjörnsson gert
hana en hann er manna fróð-
)
astur um rslenzka leik.listarsögu
Skrá yíir erlend rit sem safnið
hefur eignazt árin 1944 og 1945
fylgir ekki árbókinni, en er f-ull-
búin til prentunar.