Þjóðviljinn - 27.04.1947, Qupperneq 7

Sunnudagur 27. apríl 1947
Þ J Ó Ð V I L J I N N ■

ENSKUR BARNAVAGN og
barnastóll til sölu í dag kl.
2—4, á Miklubraut 16.
KAUI'UM — SELJUM:
Ný og notuð húsgögn, karl-
mannaföt og margt fleira-.
Sækjum j— Sendum. — Sölu-
skálinn, Klapparstíg 11. —
Sími 6922. t-
KAUPUM hreinar uliartuskur.
Baldursgötu 30.

MUNIÐ Kaffisöluna Hafnar-
stræti 16.
Nokkrir æfðir bifreiðaviðgerðarmenn geta nú
þegar fengið fasta atvinnu á bifreiðaverkstæði
voru í Jötni við Hringbraut.
Upplýsingar á staðnum eða í síma 5761 og 7005.
samvm
a. ::
Éinokunarhriiigariiir
afhjúpaðir
eftír iieinrich ifavidsen
<„1.^H->!-I'I"I"i"H"t»H"i‘-i-H"!";-i"i"l-I"I"I"H"H"i"i-H"t"H"i"n-i"!-H“i"l“r
•h-HH-H-H-H-I-H-H-i-l I ] .I"I-H-i-H-I"H"H-H-H"H"i->H-H-H-i-i-
Vana r afgreiðsiustúSku r
Stúlkur vantar nú þegar í salinn. Upplýsingar
í skrifstofunni (ekki í síma).
ÐREKKIÐ MALTKÖ
ÐAGLEGA ný egg soðin og hrá.
Kaffisalan Hafnarstræti 16.
HERRAVESKI með ýmsu smá-
vegis í, þ. á. m. ökuskírteini
og vegabréfi, tapaðist s.l.
föstudag. Vinsamlega skilist
á afgr. blaðsins gegn fundar-
launum.
STÓRI SALURINN í K.F.U.M.
húsinu er skemmdist í brun-
aniun í veiiur verður tekinn
til afnota aftur eftir yiðgerð-
ina í dag.
allan daginn á morgun vegna jarðarfarar.
... A'
joros
blikksmiðja og tinhúðun, og
^eroiiio
GuðmuiMlur J. Breiðf jörð s.f.
Iret fra Káiipniáijinahofn
Framhald ai 4. síðu.
hrópaði húrra og söng
söngva.
þjóð-
K.F.U.M. í dag:
Hátíð í tilefni þess, að stóri
salurinn er tekinn i notkun á
ný. Allir venjulegir fundir.
Samkoma kl. 8,30. Allir vel-
komnir.
FERÐAFÉLAG ÍSLANDS held
ur framhalds-aðalfund í Fé-
lagsheimili verzlunarmanna,
Vonarstræti 4 þ. 2. maí 1947
ld. 8,30 síðde^is.:
Lagðir fram reikningar fé-
lagsins
Ferðastarfsemi.
Sæluhúsbyggingar.
Önnur-mál.
Stjórnin.
Frh. af 5. Siðu.
on Forster leikur föður þeirra
hressilega. Gail Patrick leikur
móður þeirra hvergi nærri eins
vel og hún hefur aldur til.
J. Á.
Kaupið
Pjoðviljanm
Nú er heldur farið að fyrnast
yfir fregnirnar um Heklugosið
og allt sem þeim fylgdi. Við er-
um farin að jafna okkur aftur
eftir þann óhug, sem á okkur sló
við fyrstu tíðindin, enda kom
þetta eins og reiðarslag. Fregn-
irnar voru líka margar liverjar
ferlegar mjög, allt var tínt til:
manndauði, fjárfellir, eitrao
drykkjarvatn um land allt og
auk þess fannst Hekluaska hér
í Danmörku, snjór ku liafa ver-
ið rauður í Svisslandi og rign-
ing blóðlituð í Frakklandi og því
ekki að undra þótt við óttuð-
umst afdrif ættingjanna lieima
á Fróni. En.smám saman fengu
fregnirnar á sig trúlegri blæ;
sagt var að Pálmi Hannesson
hefði flogið austur, Sigurður
Þórarinsson hefði klifrazt niður
í gíg milli hríða og slíkt var
ekki hægt að draga í efa. Svo
komu fyrstu blöðin með flug-
pósti að heiman með ýtarleg-
um lýsingum og þau gengu
manna á rriilli og voru lesin til
þrautar. En gaman var að sum-
um fregnunum og fáfræðinni,
sem kom í ljós í dönsku blöð-
unum. Þar var margítrekað að
Reylcjavík væri ekki í yfirvof-
andi hættu 'af hraunflóðinu. Þul-
urinn í danska útvarpinu spurði
I Noe-Nygaard að aflokinni ís-
landsför, hvort yfir fjallinu
grúfði ekki gufuský og hraun-
ský (Lavasky!) En það er
varla von þeir viti hvað hraun
er. Styzta Heklufréttin, er ég
las var í sveitadagblaði og var
eitthvað þessu lílt: íslenzka eld-
í'jallið Hekla er farið að gjósa
og veldur miklu tjóni. Dóttir
Petersens læltnis hér í þorpinu
fékk fyrir nokkru smjörþefinn
af neðanjarðarhita landsins.
Hún rak fótinn í ógáti niður í
hver og varð ao liggja nokkra
daga. —
Síðastliðinn fimmtudag var
haldin eldgosakvöldvaka i
stúdentafélaginu, sú fjölmenn-
asta sem haldin hefur verið í
vetur, Hana sóttu um 120
manns ,meðal anarra allir ís-
lenzkir námsmenn í Lundi í Sví-
þjóð, sem fóru yfir landamærin
til þess eins að vera á kvöld-
vökunni. Og kvöldvakan var liin
skemmtilegasta. Jón Helgason
prófessor las ritgerðir, þjóðsög-
ur og kvæði um Heklu, einnig
lýsingar á eldgosum annarra
fjalla, bæði gamlar og nýjar.
(Niðurlag)
Hinn máttugi flösku-
hrmgur
Flöskuiðnaðurinn í Ameríku
er almáttugur. Afstöðu sína til
einkáleyfa á nýjum uppfinning-
um setur hann fram á eftirfar-
andi hátt: . zM •
„Þegar við tökum út- einka-
leyfi geriim við það í þrenns-
konar tilgangi: a) til þess að
yerndá nothæfar vélar, sem við
búum til, og til þess að hindra
eftirlíkingar á þeim, b) til þess
að koma í veg fyrir framleiðslu
á vélum, sem aðrir gætu búið
til, til sömu notkunar og okkar
vélar, þar sem uppfinningar-
maðurinn byggir á öðrum und-
irsfóðuatriðum en við, c) til
þess að tryggja okkur einka-
leyfi á hugsanlegum endurbót-
um á samkeppnisvélum með
það fyrir augum að útiloka þær
og hindra að þær komist á
markaðinn í endurbættu formi.“
Það fyrirfinnast mörg dæmi
um „frystingu" á einkaleyfum,
þannig að neytendur eru hindr-
aoir í að fá betri og ódýrari
vörur.
Hinir nýju Ijóslampar lýsa
betúr og eru ódýrari í fram-
leiðslu og notkun en hinir al-
mennu glóðarlampar. En hinn
mikli auðhringur í rafmagns-
iðnaðinum hindrar af ásettu
ráði þróun, sem mundi auka
útbreiðslu þessara nýju lampa.
Á heimssýningunni í New
York 1839 var tæki, sem
sýndi mismuninn á straumorku
þessara tveggja lampategunda.
Þetta leiddi strax af sér mót-
mælaskrif til „General Electric
Company“ frá forstjóra stærstu
lampaverksmiðjunnar, þar sem
stóð: ;,Þaö er mitt álit, að
þetta sé skerðing á þeirri grund
vallarreglu, sem er undirstaðan
vítamín- og hormóna-samsetn-
ingar eru að miklu leyti í hönd-
um einokunar, að það er heims-
auðhringur, sem ákveður verð-
ið og umsetninguna, og er það
til mjög mikils skaða fyrir heil-
brigði almennings. Fjögur félög,
sem eru í hormónaauðhringnum
voru þ. 17. des. 1941 dæmd í
54,000 dolíára sekt fyrir ýmis
lagabrot sem þau meðgengu.
M. a. höfðu þau hjálpað
þýzkum fyrirtækjum að rjúfá
hafnbann Breta í stríðinu; með
því að nota falskar vörulýsing-
ar reyndu þau að halda opnum
mörkuðum fyrir þýzk samstarfs
firmu, og hindra að lífsnauð-
synleg lyf næðu útbreiðslu, svo
að aðeins séu nefnd nokkur af
lagabrotunum.
Hin hlægilega lága sekt, er að
ofan er nefnd, mun áreiðanlega
ekki spilla fyrir myndun auð-
hringa og samvinnu þeirra.
Þeóuii kapítallsMasss
vðfðmr ekki snúlð við
Þannig eru í bókinni dæmi
eftir dæmi um hin skaðlegu á-
hrif auðhringanna fyrir neyt-
endurna, fyrir framfarir og
lýðræðislega þróun. Hér er sá
sannleikur undirstrikaður, sem
Lenin sýndi fram á, að kapí-
talisminn er að renna skeið sitt
á enda. Kaþítalisminn hefur
lifað sjálfan sig, og er nú að-
eins til skaðsemi fyrir mann-
kynið. Afleiðing þessa hlýtur að
vera sú, að í stað kapítalism-
ans verður að koma réttlátara
þjóoskipulag, — sósíalisminn.
Aö minnsta kosti ættu dæmin í
bókinni að ýta undir kröfuna
um þjóðnýtingu hinna stóru
einokunarfyrirtækja í auðvalds-
löndunum.
Að þeirri niðurstöðu kemst
i Wendell Berge ekki. Hann vill
undir hlutverki lampadeildar- i ^
innar, en það er að þróunin inn- j
kljufa einokunarfjHrtæk-
I n, svo að frjáls samkeppni
an Ijósatækninnar eigi ekki að j 4 aftur> og hann viU
verða á kostnað Wattstyrkleik- I fyrst 0
—• Ég vona að þér getið á
a
austur um land til Seyðisfjarð
ar 2. maí. Vörumóttaka á morg-
un. Pantaðir farseðlar óskast
sóttir á þriðjudaginn.
ans. Eg vona
einn eða a-nnan hátt breytt
þahnig sýningunni, að sýning-
argestir fái ekki rangar hug-
myndir.“
„General Electric" svaraði
þegar, og sagoi að þetta væri
misskilningur, og „þegar við nú
( tökum þessa útstillingarvél
! burtþurfa Hr. Sharp og aðrir
j af hinum háu herrum innan
I rafmagnsiðnaðarins ekki að
hafa neinar áhyggjur.“
Læknislyf á höndum
dnolmnai:
Læknislyf
Sverrir
ýmsra tegunda,
; fremst ónýta sam-
þykktir auðhringanna, því að
þær hafa í mörgum tilfellum
dregið úr utanríkisverzlun
Bandaríkjanna. Hann er algjör-
lega fylgjandi aulinum útflutn-
ingi Bandaríkjanna og að
Bandaríkin leggi meira fé í er-
lend fyrirtæki.
Verkalýðshreyfingin veit, að
ckki er hægt að snúa þróuninni
við, heldur ekki þróun kapítal-
ismans, það er ekki hægt að
hverfa aftur til hinnar óheftu
samkeppni. Alþýðan í nokkrum
löndum hefur þess vegna þegar
með góðum árangri tekiö hinn
frjálsa þróunarrétt af einokun-
arherrunum.

til Sands, Ólafsvíkur, Grundar-
fjarðar, Stykkishólms, Salt-
hólmavíkur og Króksfjarðar-
ness. Vörumóttaka á morgun.
Liedin
til hafna milli Patreksfjarðar
og Isafjarðar. Vörumóttaka á
morgun.
Jarðarför litla drengsins okkar,
Hannesar
fer fram frá Dómkirkjimni þriðjudaginn 29. þ. m.,
og Iiefst með bæn frá heimili okkar, Hrísateig 24 kl.
3,30 eftir hádegi.
Jarðað verður í gamla kirkjugarðinum.
Helga Valdémarsdóttir.
Elías Valgeirsson.