Þjóðviljinn - 05.05.1947, Blaðsíða 3

Stmmtd^gor 5. msL 104?
ÞJÓÐVHJINN
S K Á K
Ritstjóri: Guðmundur Arnlaugsson
Um skákdæmi II.
I skákdæmum hafa komið
fram ýmsar hugmyndir sem
varla eða ekki eru kunnar í
tefldu tafli. Ein þeirra frægasta
er indverska temað svokallaða.
Það er i því fólgið að línu eins
af hvítu mönnunum er lokað
með því að leika manni í vég
fyrir hann. Kórigur svarts kem
ur nú inn á þessa línu en þá
er hún opnuð aftur með máti.
Einfalt dæmi um þetta er eft
irfarandi:
Hvítur: Kf6—Bf7—Pf4—Ph3
Svartur: Kh6—Ph5—Ph7.
Hvítur á að máta í þriðja
leik.
Eini leikurinn sem svartur á
í stöðunni er h5—h4 og eftir
hann er hann patt.
Annar leikur hvíts þarf því að
gefa svarta kónginum nýjan
reit. Eini maðurinn sem hvítur
getur mátað með er biskupinn
og það gerir lausn dæmisins
einfaldari. Það verður að máta
svarta kónginn á h5. Til þess
þarf samtímis að koma skák á
h5 og vald á h6. Til þess þurfa
2 menn að vinna i senn og það
er einungis hægt með fráskák.
En þá er lausnin nærri komin:
1. Be8 h4 2. Kf7 Kh5 3. Kg7
mát.
Þekki menn ekki þetta tema
eru „indversk“ dæmi næstum
óleysanleg. Lasker segir frá
því að þegar hann var drengur
kom félagi hans til hans með
skákdæmi og bauð að veðja
hverju sem væri um það að
Lasker gæti ekki ráðið það á
mánuði. Lasker gafst upp við
það eftir klukkutíma.
Dæmið var svona:
Hvítur: Kc2 — Rb4 — Bf8
— Pb3 Pg7
Svartur Ka3 — Pb6
Hvítur á að máta í þriðja
leik.
Svartur á ekki nema leikinn
b6—b5 og stendur patt eftir
hann. Þess vegna er ekki hægt
að vekja upp drottningu og
máta með henni á a-línunni.
Fráskák í öðrum leik kemur
heldur ekki að gagni því að þá
hefur biskupinn ekki tíma til
að fara frá drotningunni. 1.
d8D b5 2. Bg7 (eða h6) dugar
heldur ekki vegna 2. kx 64
Bf8+ Ka5.
Eina leiðin er að vekja upp
riddara!
1. g8R! b5 2. Re7! Kxb5 3.
Rc6 mát.
STUTTAR SKAKIR
Kóngur á ferðalagi.
Hvítt. dr. Janny Svart: N.N.
1. e2—e4 c7—co -
2. Rgl—f3 Rb8—c6
3. Rbl:—c3 e7—e6
1. d2—d í d7—d5
Hyggilegra er 4. — cxd4 5.
Rxd4 og nú d5.
5. d4xc5 BfBxcð
1 stað þess að tapa peðinu bóta
laust hefði svartur átt að leika
d5—d4.
6. c4xd5 e6xd5
7. Ddlxdð Dd8xd5
8. Rc3xd5 Ke8—d7
Hvítur liótaði Rc7+ en betra
var þó að hindra það með Bd6.
9. Bcl—f4 Bc5—d6
10. Bf4xd6 Kd7xd6
11. 0—0—0 KdG—c5
Hvítur hótaði R—b6 fráskák
og xa8.
12. Rf3—g5 Rg8—h6
Svartur hugsar um sín jarð-
nesku gæði en gleymir kóngin-
um.
13. Rg5—e4
Mát!
LEIFTURSÓKN.
Hvítt: Svart:
A. Andersen Schallop
Tefld í Berlín 1864.
1. e2—e4 e7—e5
2. f2—f4 d7—d5
Mótbragð Falkbeers við Kóngs
bragði.
3. Rgl—f3 D5xe4
4. Rf3xe5 Bf8—d6
5. Bfl—c4 Bd6xe5
6. f4xe5 Dd8—d4
Vinnur að vísu peð en fyrst
þarf að koma mönnunum út.
7. Ddl—e2 Dd4xe5
8. d2—d4!
Hvítur er fús til þess að láta
leitt peð enn fyrir aukinn flýti.
Svartur getur ekki drepið í
framhjáhlaupi því að þá er
drottningin í uppnámi.
8. — De5xd4
9. Rbl—c3 Rg8—f6
10. Bcl—e3 Dd4—d8
11. 0—0 h7—h6
11. —0—0 12. Bg5 væri býsna
óþægilegt.
12. Be3—c5 Rb8—d7 ?
Eðlilegt og slæmt. Einna skárst
var Bg4 þó að útlitið væri eng-
anveginn glæsilegt eftir Bxf7+!
Kxf7 og Dxg4.
13. De2xe4!! Rf6xe4
14. Bc4xf7 Mát.
Yerkalýössamtökin munu aldrei taka
að sér ai greiða niður dýrtíðina I
þágu braskaranna
Ræða Hannesar Stephensen, varaformanns Dagsbrún-
ar á útifundinum á Lækjartorgi 1. maí
Skátaheimilið við Hringbraut
Bandalag íslenzkra skáta hefur komið upp bækistöð
fyrir starfsemi sína í skálum þeim er ameríski Eauði kross-
imi áður hafði við Hringbraut, á inóts við Flókagötu. Eru
þar salir stórir og um 20 smálierbergi, sem notuð verða sem
vinnuherbergi hinna ýmsu deilda innan skátahreyfingar-
innar.
Skátahreyfingin er meðal f jölménnustu æskuiýðssam-
taka bæjarins og starfa þrjú skátafélög innan lögsagnar-
umdæmisins. Mun starfsemi hreyfingarinnar að sjálfsögðu
eflast mjög við stofnun þessa félagsheimilis.
Þegar vinnándi stéttir þessa i
bæjar. fylkja nú liði á baráttu- j
degi sínum 1. maí, þá vaknar j
sú spurning fyrst og fremst
hjá hverjum fyrir sig, hvers
megi vænta í næstu framtíð.
Undanfarin ár hafa fært
verkalýðnum ásamt allri al-
þýðu þessa lands bjartari von-
ir um betri framtíð og meira
þjóðfélagslegt Öryggi en áður
þekktist, og byggðist það á ein-
ingu og samheldni verkalýðs-
stéttarinnar um hagsmunamál
sín.
Heilum huga hefur íslenzk
alþýða barizt ótrauðlega fyrir
því að umsköpun atvinnutækj-
anna gæti tekizt og treysti því
að þar með væri lagður örugg-
ur grundvöllur sem byggja
mætti á og jafnframt tryggði
batnandi lífskjör almennings.
En nú í dag er sú spurning
sem er efst í huga hvers verka-
manns og verkakonu á þessa
leið: Hvers vegna er vitandi
vits verið að skerða launakjör
allra launþega landsins, og
hvers vegna er vísvitandi stefnt
að því á allan hátt að atvinna
dragist saman á einhverjum
mestu velgengnistímum er kom
ið hafa yfir þessa þjóð, og hvað
er hægt að gera til að afstýra
þessu ?
Ef málið er hugsað gaumgæfi
legar er það ljóst að svarið
verður einungis á einn veg, að-
eins einn, að það er komin
stjórn afturhaldsins að völdum
á íslandi, stjórn sem þráir
hvað heitast að geta boðið
verkalýðnum sem fyrst þau vild
arkjör sem hann hafði við að
búa fyrir stríð, stjórn sem tek-
ur þó við af einni framsækn-
ustu umbótastjórn sem hér hef
ur verið.
Þetta hefur hljómað mjög
einkennilega og ótrúlega í eyr-
um þeirra sem ekki fást til að
trúa því að innan þjóðfélagsins
séu þau öfl að verki sem enn
sjá aðeins það eitt að ganga á
hlut þeirra sem mest hafa á
sig lagt og minnst úr býtum
borið. En hafi nokkur upphaf-
lega verið í vafa um raunveru-
lega stefnu hinnar nýju ríkis-
stjórnar, þá er það nú óvefengj
anleg staðreynd að hún liefur
Hannes Stephensen talar á útifundinum 1. maí.
,,Hér hafa margar hendur ver
ið að verki og sumar smáar“,
mælti skátahöfðingi íslands, dr.
Helgi Tómasson, í ræðu er
skátaheimilið við Hringbraut
var vígt í s. 1. föstudagskvöld.
Síðan í haust hefur verið unnið
í áföngum að því að koma þessu
heimili á fót, og samtals unnin
yfir 20 þúsund dagsverk í sjálf-
boðavinnu. Árangurinn er sá, að
í stórum setuliðsskálum hefur
verið komið fyrir vinnuher-
bergjum handa öllum deildum
skátafélaganna í Reykjavík,
dagstofu, leikstofu og stórum
sal til fundarhalda og skemmt-
ana. Hefur skátunum tekist að
gera þessi híbýli öll hin vist-
legustu. Nokkuð af þessu hús-
rými er enn ónotað og mun
verða komið þar upp verzlun
fyrir skáta og þeim sköpuð að-
staða til íþróttaiðkana innan
húss.
Dr. Helgi gat þess, að það
hefði orðið að samkomulagi er
Framhald á 2. síðu
lagt á þjóðina nýjar byrðar
sem nema tugum milljóna sem
kunnugt er.
1 beinu framhaldi af því er
hafin áróður af meira ofstæki
en áður hefur þekkzt og þó
með fáránlegra sniði en hægt
er að búast við af mönnum sem
hafa heilbrigða skynsemi. En
áróðursmenn stjórnarinnar eru
þegar farnir að sjá að alþýðan
lætur ekki blekkjast, hún sér
gegnum vef þeirra og hefur að
engu hótanir þeirra.
Alþýðan á að færa fórnir
segja þessir menn. Alþýðan á
að greiða niður verðbólguna
með því að svipta sjálfa sig
þeim hagsbótum sem hún hefur
náð í baráttu undanfarinna ára.
En þar skjátlast núverandi
valdhöfum. Launastéttir lands-
ins láta ekki hræða sig frá því
að verja rétt sinn, þær eru þess
albúnar að mæta hverri slíkri
ráðstöfun með festu og þrótti
samtakanna. Verkamannafélag
ið Dagsbrún hefúr sem kunnugt
er mælt með uppsögn samninga
til þess að vernda meðlimi sína
gegn þessum árásum. Dags-
brúnarmenn og allir aðrir laun
þegar eru nú að búast til varn
ar og hirða lítt um hræðsluóp
andstæðinganna og láta sem
vind um eyru þjóta gaspur
þeirra valdamanna sem komast
svo að orði ,,að það sé glæpur“
að krefjast leiðréttingar á kröf
um sínum eins og Emil Jónsson
komst að orði í útvarpsumræð-
1 unum. Launastéttirnar neita
skilyrðislaust að færa fórnir í
þágu stórgróðamanna, þær
krefjast þess að uppbygging
atvinnutækjanna haldi áfram
og eiga heimtingu á bættum
lífskjörum og auknu menning-
arlífi.
Þégar núverandi valdhafar
skírskota til verkamanna og
segjast treysta þeim til að sýna |
,,þegnskap“ og vinna að lækk-
un dýrtíðarinnar, þá þegja þeir
vandlega yfir því, að það eru
ekki verkamenn sem hafa kom-
ið dýrtíðarflóðinu af stað. Þeir
sem dýrtíðinni valda eru fjár.-
glæframennirnir í þjóðfélag-
inu, mennirnir sem núverandi
stjórn ætlar að halda vernd
sinni yfir. Verkalýðssamtökin
hafa ævinlega verið reiðubúijn
til að vinna að lausn þessarp.
mála á heilbrigðan hátt — eh
þau munu aldrei taka að sér
að greiða niður dýrtíðina í þágu
braskaranna.
Undanfarin ár' hafa fært ís-
lenzkri alþýðu dýrmæta
reynslu. Hinar stórhuga fram-
kvæmdú? hafa sannfært þjóð-
ina um það að hægt er að skapa
hverjmn manni þau skilyrði að
hann geti lifað mannsæmandi
lífi. Ef illa er á málum haldið
er gatan hins vegar greið niður
á við — í eymd og örbirgð.
Verkalýður landsins stendur
nú á mikilvægum tímamótum,
ef til vill þeim mikilvægustu sem
orðið hafa í sögu verkalýðs-
hreyfingarinnar hér á landi. Nú
ríður á að hver einstakur með-
limur innan verkalýðsstéttar-
innar skilji hlutverk sitt. Á
herðar íslenzkrar alþýðu er það
lagt að koma í veg fyrir þær
stórfelldu breytingar sem nú
eru að verða í sambandi við ný-
sköpun atvinnuveganna, koma
í veg fyrir hrun og kreppu, þeg
ar augljóst er að velgengni at-
vinnuveganna hefur aldrei ver-
ið meiri en nú. Alþýðan á að
sameinast um að koma í veg
fyrir að ríkisstjórn eymdarinn-
ar takist að koma áformum sín
um í framkvæmd, og sýna henni
að það er ekki hægt að stjórna
landinu gegn vilja og hagsmun
um fólksins,
Þessi barátta verður hörð og
miskunnarlaus af hálfu andstæð
inganna, en hér er allt að verja.
Og með þeim þrótti sem býr í
ísíenzkri alþýðu þarf ekki að
efast um sigurinn. Á örlaga-
stund var kalláð á alþýðuna 23.
sept. þegar málstaður þjóðar-
innar var í hættu. í allslierjar-
verkfallinu þá sýndi hún ein-
hug sinn og baráttuþrek. Þeir
eiginleikar munu einnig koma
skýrt fram í þeirri baráttu sem
nú er framundan.