Þjóðviljinn - 23.05.1948, Síða 3

Sunnudagur 23. maí 1948.
ÞJÖÐVILJ I N N
3
S KÁK I
Ritstjóri Guðmundur Arnlaugsson |
Hér kemur önnur útvarps- j
skakin.
Hvxtt: Jóhann Snorrason og Jónj
Ingimarsson Akureyri.
Svart: Sturla og Áki Péturs-|
synir Reykjavík.
1. d2—d4 d~—da * '
2. Rgl—f3 Rb8—c6
Þessi leikur er kenndur við
Tsígorín. Markmið hans hlýtur,
nánast að vera það að ýta
kóngspeðinu tvo reiti fram.
Leikurinn sést sjaldan nú orðið,
það hefur komið í ljós að þótt
svai’tur nái þessu markmiði
stendur hann sízt betur ef hvít-
ur fer rétt í sakirnar. Reynslan
hefur sýnt að í drottningarpeðs
byrjun liggur þægilegasta leið-|
in til mótleiks allajafna í því
að leika c-peði svai*ts fram, en
það^r hálfu erfiðara eftir ridd
araleikinn. Að þessu athuguðu
er auðskilið að riddaraleikurinn
hefur ekki náð almennum vin-
sældum. Hinsvegar hafa leikir
eins og þessi þann kost að þeir
koma taflinu af alfaraleiðum
og kpýja andstæðinginn tiT
sjálfstasðrar liugsunar frá byrj-
un.
3. c2—c4 e7—e6
4. Rbl—c3 Bf8—b4
5. a2—a3
Þetta er óþarfur leikur. Biskup-
inn verður hvort sem er að gera
það upp við sjálfan sig innan
stundur hvort liann vill láta
sitt fyrir riddarann eða ekki.
5. ----Bb4xc3f
6. b2xcS Bc8—d7
Þesi leikur felur í sér peðsfórn.
Reykvíkingai’nir vilja sýnilega
skapa óvenjulegar taflstöður
og hirða þá ekki um þótt þær
verði örðugar þeim sjálfum
ekki síður en andstæðingunum.
7. clxdö e6xd5
8. Ddl—b3 Rg8—e7
Nú áttu víst flestir von á Dxb7.
Hvítur hefur þá unnið peð sem
að vísu kostar hann nokkra
leiki og þar með var skákin
búin að fá sitt tema: Er stöðu-
munurinn peðsvirði? En Akur-
eyringar völdu
9. e2—e4?
sem er vanhugsaður leikur. Lík
lega hefur vakað fyrir þeim að
þrýsta að f7 og vinna jafnframt
kóngspeðið aftur og sennilega
hefur þeim eitthvað misreikn-
azt. Leikurinn er talsvert grun-
samlegur, því að hvítur hefur
einungis tvo menn úti, en svart
ur þrjá og er tilbúin að hróka,
svo' að hætt er við að hver ný
lína sem opnast verði lionum
frekar í hag en hvítum .
9.-----Rc6—a5
Hvert á drottningin nú að fara ?
'Ef til vill hafa Akureyringarn-
ir reiknað með 10. Dc2 en sá
leikur hefur sínar hættur: 10.
- d5xe4 11. Dxe4 Rb3 12.
Hbl Bf5 og vinnur skiptamun
eða drottninguna fyrir hrók,
riddara og peð.
10. DbS—dl d5xe4
11. Rf3—g5 Bd7—15
12. g2—g4 Bf5—g6
Síðasti leikur hvíts var dálítið
glæfralegur - en Akurejmingarnir
áttu tæpast á öðru völ. Þeir
þurfa að vinna peðið aftur og
útvega riddaranum leið til und-
ankomu ef á hann yrði leikið
peði. '
13. Bfl—g2 0—0
Vel leikið. Það borgar sig ekki
að reyna að valda peðið.
14. Rg5xe4 Re7—d5
15. 0—0 Hf8—e8
16. Re4—g3 c7—c6
Valdar báða í'iddarana samtímis
og hótar þvi að drépa peðið á c3,
en það hefði kostað annan
hvom riddarann ef svartur
hefði drepið strax.
17. Bcl—d2 Ra5—c4
18. Hfl—el Dd8—a5
Svartur hefur nú náð öndvegis-
stöðu. Allir menn hans eru virk
ir, biskupinn i'æður þýðingar-
mikilli skálínu og riddararnir
eru byrjaðir að smjúga um þær
holur sem hvítu peðin liafa skil
ið eftir þegar þeim var leikið
fram. Hinsvegar er það hlut-
skipti hvíts að hafa áhyggjur
af þessum smugum og reyna að
stifla þær eftir mætti. Di'ottn-
ing hans er bimdin við að valda
biskupinn og drottningarhrók-
urinn á óglæsilega frahxtíð. Allt
á þetta eftir að koma skýrar í
Ijós.
19. HelxeSf Ha8xe8
20. Bd2—el Rd5—f4
21. Bg 2—f3.
Þeir sem hafa séð skákina til
enda spyrja sjálfa sig hér hvort
ekki hefði verið betra að leika
Bfl til að valda d3 og c4. Svar-
ið er Da5—d5. Þá er biskupinn
bundinn við að valda rnátið á
g2. Svartur hótar þá Bd3.
21. -----Dað—b5
1 leit að þýðingarmeiri reitum.
Hvítur reynir árangurslaust að
hindra D-b2.
22. Hal—a2 Db5—bl
Leikir svarts eru jafn einfaldir
og þeir eru sterkir. Hrókurinn
á ekki annars úrkostar en að
fara heim aftur því að Dxbl
kostar mann.
23. Ha2—al Dbl—b2
Vitaskuld gat svartur farið í
fi'úakaup og unnið peðið á a3,
en þetta er miklu meiri leikur.
Taflstaðan er nú hreint ekki
laus við húmor. Hjá svörtum er
hver maður á völdum reit og
þeir í'áða, öllum aðallínum borðs
ins. Aftur á móti standa menn
hvíts aumkunarlega. Hvorki
geta drottning hans, hrókur né
drottningai'biskup hreyft sig að
viðlögðu manntjóni (T. d. Hcl
Rd3 og vinnur mann, eða Dcl
DxD og nú vinnur Rd3 aftur
mann). Við nánari athugun
sést að kóngsbiskupinn og ridd-
arinn eru jafnbundnir því að
eina svarið við Rd3 er eins og
sakir standa að leika öðrum
hvorum þessai'a manna til e2
í valdi hins og di'ottningarinn-
ar. Hvítur getur því ekkert
hreyft nema kóng og peð. Hins
vegar hótar svartur að leika
Bg6—c2, hvítur verður -þá að
leika Dcl, ÐxD.HxD, Rd3,
HxBc2, RxBel og nú standa
bæði hrókur og biskup hvits í
L SCH0C U 'W-
Wr úr sögu
Indonesia hefur lotið Hol-
landi í þi'jár aldir. Saga þeirra
yfirráða hefur verið rituð með
blóði indónesísku þjóðai'innar.
Hollenzku heimsvaldasinnarniv,
sem brutu landið undir sig og
héldu indónesísku þjóðinui í
þrældómi, áttu sérstaklega við
örðugleiká að etja að síðari
heimsstyrjöldinni lokinni. Hiix
hræðilega styrjöld liafði vakið
þar, eins og í mörgum öðrun.r
löndum heims, þrá og skilning á
frelsinu, stéttarmeðvitund og
uppreisnarhug gegn ærðræningj
unum og heimsvaldasinnunum.
Enda þótt Indónesar séu ekki
búnir nýtizku vopnum, berjast
bcir hetjubaráttu gegn herflokk
um Holllendinga, sem í raun og
sarmleika hafast hið sama að í
índónesíu og hinir hötuðu,
þýzku kúgarar gerðu í Hollandi
ekki alls fyrir löngu!
Holland, sem fyrir skömmu
barðist af hugdirfð gegn fas-
ismanum, stendur nú sjálft fyr-
ir dómstóli allra þjóða heinxs,
ákært fyrir yfixráðastyrjöld
gegn indónesíska lýðvcldinu,
eftir að liafa nýskeð viðurkennt
sjálfstæði þess af frjálsum
vilja!!
Jafnvel hræsnararnir á vett-
vangi alheimsstjómmá'anna
komust ekki hjá því að viður-
kenna, að Hollendingar hefðu
rofið drengskaparheit sitt, sem
þeir höfðu gefið í samningr.gei'ð
inni við áðurnefnt lýðveldi, en
þar var meðal annars kveðið
svO ftð prði: i.Þegar löndin
tvö, sem undirritað hafa sanm-
ing þeiman, geta ekki komizt
að samkomulagi um eitthvað,
skulu þau fela aðila, sem til-
kvaddur er af þeim báðum, að
kveða upp lokaúi*skurð í mál-
inu“.
Enda þótt þessi nýja og ó-
vænta yfirráðaherferð á herxdur
Indónesum væri lymskuleg og
fólskulega undirbúin, gckk
hún ekki eins auðveldlega og
búizt hafði verið við. ,,Ö11 Tndó-
nesiska þjóðin reis upp sem
einn maður , reiðubúin að verja
land sitt, með ríkisstjóm lýð-
veldisins í fararbroddi. Á þeirri
stundu var það ekki hvað sízt
æskulýðurinn, jafnt piltar sem
stúlkur, sem reis upp til að
verja hið nýfengna frelsi til
hinzta blóðdropa.
Eins og áður var drepið á,
höfðu Indónesar án afláts fóm-
að blóði sínu á undanfömum
öldum, en þrátt fyrir það lxefði
hollensku yfirráðaseggjunum
auðveldlega (og án nokkuxs ó-
næðis af hálfu samvizkunnar)
tekizt að bæla niður liverja til-
raun til að afla „vinnulýöuum“
pólitísks og efnahagslegs frels-
is. Hollenzku heimsvaldasinnam
ir þux'ftu hvorki i einu né neinu
á kennslu þýzku eða japönsku
grimmdarvarganna að halda.
Þeir liöfðu þegar fyrir Ixeims-
styrjöldina beitt pyndingum,
fangelsisvist og — fangabúð-
um. Kunnastar af fangabúðun--
um, senx-hvei'ju mannsnafni er
svívirða að því að vera tengt
við, voru ,,Digul“-fangabúöirn-
ar. Þær voru í miðjum mýrar-
fláka inni í frumskógi og því
liverjum manxji lífslxættulegár
vegna moskítóflugna. „Glæpa-
mennirnir", sem þarna var kom-
ið fyrir, voru karlar, konur og
börn — áhangendur hvaða þjóð
legs félagsskapar sem var, ef
þeir höfðu farið fram á ein-
hverja frelsisaukningu eða bar-
izt fyrir slíkum hlutum.
Indónesiska lýðveldið var
stofnsett áður en japanski her-
inn gafst upp og það eitt tafði
fyrir skjótum sigri indónesíska
þátttöku í þeim „henndarverk-
um“, að kenna ólæsum löndum
sínum. Yfirlandsstjórinn i Jon-
ge (sem veitti hollenzlca nazista
leiðtoganum Mussert opinber-
lega móttöku fyrir heimsstyrj-
öldina í twyi sinni og hefur nú
sem betur fer verið hengdur)
gaf út tilskipun um svónefnda
„ólöglega skóla" og leiddi það
til þess að Vikana var hand-
tekinn og fleygt á fangelsi.
Saga hans verður nú saga
endurtekninganna; ári síðar
var hann enn á ný tekinn fast-
ur og haldið nokkra mánuði í
fangelsi fyrir „refsiverð um-
nxæli", en var síðan látinn laus
vegna skorts löglegra sannana.
Hann fluttist til Surabaja og
varð ritstjóri flokksblaðs síns
þar, en hollenzku leynilögreglu
þjónarnir eltu hann eins og blóð
hundar. Fyrsta upplag blaðsins
var gert upptækt og (aftur
endurtekur sagan sig) Vikana
var haldið í fangelsi ura 13
mánaða skeið. „Þessi tínxi var
mér ekki glataður", segir Vi-
kana. „Við höfðum umræðu-
fundi á kvöldin með pólltísku
föngununx, sem aðhyjltust ým-
uppnami.
Það er óvenjulegt að sjá jafn
marga menn eins rígbundna og
menn hvíts eru í þessari stöðu
Hvítur lék
23. RgS—f5 Bg6xf5
24. géxfö Rf4—d3
Nú er Bel dauðans matur.
.. Hvítur gaf skákina.
þjóðarhersins, að brezki herinn , isk. stjórnmálastefnur". Dóm-
og síðar hollenzki herinn, á-
samt fleirum, hlífðu japönun-
um í laumi, en lxöfðu hom í
síðu lýðveldishersins.
Freistandi væri, að lýsa hér
rás atburðanna eftir styrjöld-
ina, iþví sjaldan hefur nein rík-
isstjórn í mannkynssögunni
beitt annari eins undirfevli og
griðrofum og hin hollenska í
þessu máli. Skammarlegast er
þó það, að þessi stjórn skuii
því aðeins geta setið að vö’dum,
að lxún njóti stuðnings „Verka-
mannaflokksins", sem í eru að-
allega lxægri „sósíalistar". Þrátt
fyrir það nefna þeir sig ennþá
„lýðræðissinna"!! Hér gefur að
líta aðstæður (strax að hinni
hryllilegu heimsstyrjöld lok-
inni), þar sem hollenzkir sósí-
alistar berjast gegn sósíalistísk
um stéttarbræðrum sínum í
Indónesiu!!!
Æskulýður Indónesíu barðist
af sérlegum hetjudug. Ýmsir
þessara æskumanna hafa getið
sér góðan orðstír. Einn þeirra
er nú æskulýðsmálaráðíxerra
og heitir Vikana. Hann er son-
ur eins hinna fjölmörgxx smá-
bænda. Árið 1932 stofnaði Dr.
Sukarno „Þjóðflokk" sinn og
sama ár hnepptu hollenzku yf-
irgangsseggirnir hann í fang-
elsi. I þennan flokk gengu all-
ir stéttarbræður Vikana, að
tveim undansk. Hann komst
fljótt í kynni við hollenzku lög
regluna og hina innlendu agenta
hennar, hinir heimsvaldasinn-
uðu, grimmúðugu, - liollenzku
valdhafar gátu ekki umborið
það, að neinn innfæddur maður
gengi í flokk, sem meðal ann-
ars hafði setninguna: Indónes-
íu fyrir Indónesa, á stefnuskrá
sinni! Af þeim ástæðum féllu
Vikana og bróðir hans í hend-
ur hinnar miskunnarlausu holl
ensku lögreglu og næstu sjö ár-
iix drógu þeir fram lífið í Digul-
fangabúðunum.
Þegar Vikana gat aftur um
frjálst lxöfuð strokið, hóf hann
arinn bar þessa ákæru á hann:
„Þú stekist eftir að úthella
blóði landa þinna án afláts".
Vikana svaraði: „Að mínu á-'
Iiti væri það ekki nauðsynlegt,
ef þú og landar þínir færu burt
úr föðurlandi okkar af frjá.sum
vilja! Dómari þessi var Supar-
to, sem nú er mjög þekktuv sem
formaður borgarráðsins i Sura-
baja, en sú borg er nú hernum-
in af Hollendingum. Borgar-
ráð þetta var ekki kosið af borg
arbúum, heldur var það sett
á laggimar af hollenzka her-
námsliðinu.
Til þess að frásögn þessi
verði ekki tilbreytingalaus um
of, verður hér hlaúpið yfir nokk
ur ár og drepið aftur á sögu
Vikana á þeim tíma, sem jap-
‘anska hemámið í Indónesíu
vofði yfir.
Fyrstu kynni hans aí Jap-
önum. voru síður en svo ánægju
leg. Hann var þá staddnr á
skipi, þar eð hollenzka lögregl-
an var á leið til Ástralíu með
hann, en skipið varð fyrsr ja-
pönsku tundurskeyti. Vikana,
neyddist til að „hverfa", eða
fara huldu höfði, því upplýs-
ingadeild hollenzku lögreglunn
ar fékk „Kempeitai" (Rikislög-
reglu Japana) málsskjöl hans
í hendur. Þegar undirbxiningur
frelsisbaráttunnar var kominn
á rekspöl, kom Vikana aftur
fram á sjónarsviðið og Ixafði
þá á hendi kennslu í einni af
æskulýðsbúðum þeim, sem her-
námsliðið hafði komið upp. Með
þeim æskumönnum, sem þar
bjuggu, stofnaði Vikana Æsku-
lýðsbandalag Indónesíu (Ang-
katan Permuda Indonesia —
A.P.I., sem þýðir eldur). Vik-
ana varð brátt óumdeildur .leið
togi alls æskulýðs Indónesíu.
Þess er að vænta fyrir heims-
friðinn, að Indónesar nái hið
fyrsta frelsi sínu undir leið-
sögn hans.
Lauslega þýtt úr „Intenxacia
Kulturo".
i ' \