Þjóðviljinn - 15.06.1949, Blaðsíða 4

ÞJÓÐVILJMN
■'Miftvjkudagur 15. júní 1949.
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Quðmundsson
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Jónas Árnason
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja:. Skólavörðu-
stig 19 — Sími 7500 (þrjár línur)
Askriftarverð: kr. 12.00 á mánuði — Lausasöluverð 50 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Sósíalistaflokkurinn, Þórsgötu 1 — Sími 7510 (þrjár línur)
i
I f
Sjómannadagurinn er iiðinn, faguryrði ráðamanna
þjóðfélagsins fokin út í veður og vind, en strit hversdags-
ins, barátta og lífsháski tekið við. Þó voru þau orð mælt
á Sjómannadaginn sem vert er að geymist, sem sjómenn
eiga að muna og beita þegar þeim liggur á. Eru það fvrst
og fremst þessi orð útgerðarmannsins Emíls Jónssonar:
„Meðalaflinn á ísl. sjómenn er ekki einasta hærri
— og langtum hærri — heldur en meðalafli nokkurs
i annars sjómanns nokkurs. staðar í heim-
i, inum, heldur hefur það nú komið í ljós, við athugua
i á afiaskýrslum og mannfjölda þeim, sem fiskveiðar
stunda víðs vegar um heim, að íslenzkur sjómaður
dregur að landi sjö sinnum meira aflamagn að meðal-
tali heldur en sá, sem næstur honum kemur í röð-
inni. Svo miklir eru yfirburðir íslenzkra fiskimanna
með þeim tækjum er þeir hafa til sinna umráða, að
hver íslenzkur sjómaður er sjöfaldur eða sjögildur, ef
ég má orða það svo á við þann, sem næst honum
kemst. Hversu margfaldur hann er á við þá, sem neð-
ar standa í röðinni man ég ekki gjörla, en það skiptir
i áreiðanlega tugum.“
Þetta er glæsilegur vitnisburður og ekki þarf að efa
að ráðherrann hafi satt að mæla. En mörgum mun hafa
orðið spurn: hvers vegna \-ar þagað um þessar staðreyndir
í vor þegar togaraflotinn var stöðvaður um hávertíðina og
á þriðja milljónatug króna í dýrmætum erlendum gjaldeyri
sóað til þess eins að skerða kjör þeirra sjómanna sem skila
sjöföldum afköstum á við starfsbræður sína erlendis. Þá
hélt Emil Jónsson ekki ræðu heldur stóð ásamt útgerðar-
bróður sínum Ásgeiri Stefánssyni fyrir samsærinu gegn
sjómannastéttinni. Þá komu ekki út 24 síður af Alþýðu-
blaðinu til þess að styðja sjómenn í verki heldur studdi
blaðið stjórn Sjómannafélags Reykjavíkur i hinum lævís-
legu tilraunum hennar til þess að svíkjast aftan að sjó-
mönnum. Og ekki hefur heldur bólað á hinni ágætu rök-
semd Emils Jónssonar þegar rætt hefur verið um aukinn
h\'íldartíma háseta á togurum, þessa sjálfsögðu kröfu, sem
til þessa hefur fyrst og fremst strandað á svikum Alþýðu-
flokksins.
Og eru þá kjör íslenzkra sjómanna og starfsbræðra
þeirra í landi slík að þau samsvari hinum sjöföldu afköst-
um ? Fjarri fer því. Kjör togarasjómanna munu að vísu vera
betri en starfsbræðra þeirra erlendis, þótt fjarri fari þvi
að þau séu eins og vert væri og unnt væri, en kjör bátasjó-
manna eru þannig, að miklir örðugleikar hafa verið á þvi
•að fá menn til þess starfa. Þó afla bátarair % hluta þess
gjaldeyris sem þjóðinni áskotnast árlega og eiga þannig
bróðurhlut í hinum sjöföldu afköstum sjómannastéttar-
innar.
En hvað verður þá um þessi glæsilegu afköst og arð
þeirra? Þvi er fljótsvarað. Arðurinn renniir í vasa útgerð-
arauðvaldsins, manna eins og Thorsarahna, Ásgeirs Stefáns
sonar og Emils Jónssonar, hann rennur í skriffinnskubákn-
íð, þar sem starfa fleiri menn en eru í sjómannastéttinni
allri, og hann rennur fyrst og fremst í vasa heildsalastétt-
arinnar sem fær gjaldeyrinn afhentan á silfurbakka og
græðir milljónatugi á milljónatugi ofan árlega á hinum ein-
fclæðu afköstum sjómannastéttarinnar. Þess vegna er heild-
uaht.og skriffinnska nú arðvænlegastur atvjnnuvegiu-.á ís-
Dýrt að senda börn á
sumardvalarheimili.
Næturakstur í nótt annast Hreyfill •.
----Simi 6633.
RIKISSKTP:
Esja fer frá Reykjavik í kvöld
austur um . laöd . til Siglufjarðar. .
Hekla er í Reykjavík og fer héðan
næstkomandi föstudag til Glasgow.
Herðubreið er í Reykjavík. Skjald
manna háttum. Einstöku menn breið var vamtanleg til Akureyrar
, , , .» . síðdegis í gær. Þyrill er í Faxar
hafa komið i bifreiðum smum flóa> Qddur áni að fara fr& R.
og viljað aka um gömlu hliðin, í gærkvöid til Biönduóss,
l'ó búið sé að loka þeim fyrir Skagastrandar, Siglufjarðar og
fúllt og allt. ... . Nú um daginn Húsavíkur.
var einn slíkur náungi t. d.
Kona nokkur sendir mér bréf
um sumardvalarheimilin fyrir
böm, þ. e. a. s. gjald það sem
greiða verður fyrir dvöl barna g^ddur með bíl sinn inni í garða
á þessúm heimilum. „ ... ■ Þcg- sv3gjnu og þegar hann fór út,
ar ég komst að því, hvað þetta nennti hann ekki að táka á sig
gjald er óheyrilega hátt, gat ég krákinn gegnuni opna hliðið,
ekki stillt mig um að skrifá heldur bjópt hann ti] að fara
þér,“ segir konan. „Foreldrarn- át j gegnum eitt af gömlu hlið-
ir verða sem sé að borga 120,00
krónur á viku fyrir hvert bam;
Fimmtugur er í dag, Guðmundur
Axel Björnsson, vélsmiður, Fram-
nesvegi 8 A.
20,30 Utvarpssag-
án. 21.00 Tónleik-
ar: Létt hljómsveit
aiwerk (plötur). 21.
35 Bréf frá séra
Jónmundi Halidórs
unum; hann var byrjaður að
losa vírnetið sem því hefur ver- __________,
ca. 500,00 krónur kostar það ið ]okað með þegar fólk sá til syni á Stað í Grunnavik (Vilhj.
með öðrum orðum um mánuð- hang skipaði honum að Þ- Gislason ies)- 22 05 Dansiög
- -------J—1—u. . , ,. __ (plötur). 22.30 Dagskrárlok.
hætta. .... Eg nefni þetta sem y
mn a sumardvalarheimili
Rauða krossinum.
hjá
ur furða þó manni blöskri verð-
lagið
*
Gamla lagið.
Er nokk sagt sem dæmi um það, hvað
sumum gengur erfiðlega að
hætta að haga sér eins og dón-
ar....“
★
Leiðrétting.
Á SjómannaT.
daginn opinber-
_uðu trúlof un
sína, ungfrú
Anna Ólsen frá
Eskifírði og
Halldór Snorrason, stýrimaður
frá Borgarfirði eystra.
frá
Nýlegra vont
gefin sáman i
hjónaband Elisa
bet Jónsdóttir,
(Sumarliðason-
ar, hreppstjóra
Breiðabólstað í Dölum) og
„..,. Hér er svei mér haft
gamla lagið á hlutunum. Þetta,
að koma börnum á sumardvalar Eg sagði um daginn að leik-
heimili, skal vera forréttindi systir mín í sandinum á leikvell-
iíka fólksins. Fátækar mæður inum við Njálsgötu, hún Sigríð-
eiga ekki að fá að njóta góðs af ur Guðmundsdóttir, hefði tjáð
þvílíku. Þeirra störf skulu sig vera fjögurra ára. En þetta
vera jafn erfið sumar sem vet- var ekki rétt með farið. Telpan,
ur...... Börnin þeirra skulu sem passar hana Sigríði, kom í guðmundur Magnússon (Péturssorj
leika sér á götum bæjarins sum fylgd með henni upp á skrif- ar) frá Selskerjum á Barðaströnd.
ar sem vetur.......Því að það stofuna til mín í gær og upp- — Nýlega voru gefin saman i
liggur í augum uppi, að einung- lýsti hið sanna í málinu. Sigríð- hjonaband, ungfrú Lilja Kristjáns
is efnafólk hefur ráð á að ur er aðeins þriggja ára og
greiða svona hátt dvalargjald það er areiðanlega ekki henni Heimili þeirra er að Bæ ; Borgar
fyrir börn sín á sumarheimilun- að kenna, heldur mér, að þessi firði.
um — Konan hefur lög misskilningur varð til. Annað
að mæla. Þó skal þess getið, hvort hlýtur mig að hafa mis-
sem heyrzt hefur, að Rauði minnt, eða þá að ég er ekki
krossinn mun í vissum tilfellum gæddur nógu góðri heyrn til að
lækka gjaldið, þ. e. a. s. þegar fara í fréttaleiðangur á leik-
efnalítið fólk með mörg börn á velli. — Hinsvegar var það rétt morgun til Osló með fuilfermi
í hlut. Hinsvegar hefur tilkynn hermt hjá mér að Sigríður á farþega. 1 gær var flogið frá Fiu:
ing um slíkt hvergi komið fram afmæli 5. maí.
Gullfaxi er vænt-
anlegur kl. 18.30 í
kvöld frá Prestvík
og London. Fer kl.
8.30 á fimmtudags
opinberlega, svo vitað sé,
þannig að ekki virðist hlutað-
eigandi aðilar sérlega útbærir á
þessar undanþágur.
★
Breyting á innkeyrslu í
Kringlumýrargarðana.
G. Ó. skrifar: „I vor var gerð
sú breyting á innkeyrslu í
Tt., - * ISFISKSALAN:
Kringlumyrargarðana, að nu er „„ , , , , _____
. . . 13. þ. m. seldi Jon forseti 301,7
þar aðeins ekið um eitt hlið, í gmálestir i Bremerhaven og Karls-
stað þess að áður var ekið um efni 282,5 smálestir í Cuxhaven.
mörg. Breytingin var gerð
ívegna þess að meðan hliðin
voru mörg, vildi það brenna við
EINARSSON&ZOÉGA:
Foldin er í Vestmannaeyjum, Jest
, , .. ... . ... , , . ar frosinn fisk. Lingestroom er í
að bifreiðastjorarnir hirtu ekki Amsterdam_
um að loka á eftir sér, og af
þessu stafaði mikill átroðningur EIMSKIP:
kinda og hrossa úr nágrenninu.
. .. . Breyting þessi var mjög til . .. , . - — —
7 , vikur a fimmtudagsmorgun 16.6.
batnaðar, þvi að siðan hun var Dettifoss fór frá Keflavik tn Lon-
gerð hefur átroðnillgur þessi don 11.6. Fjallfoss er i Antwerpen,
eiiginn verið móts við það sem íer þaðan 16.6. til Rotterdam Imm-
áður var.
félaginu til Reyöarf jarðar, Fá-
skrúðsfjarðar, Neskaupstaðar,
Vestmannaeyja, Keflavikur, Fag-
urhólsmýrar og 2 ferðir til Akur-
eyrar, en í dag verður flogið til
Akureyrar, Hólmavíkur, Isafjarðar
og Keflavíkur. 1 gær fóru flugvél
ar Loftleiða til Isafjarffar, Siglu-
fjarðar, Patreksfjarðar og Hólma-
víkur. Farnar voru þrjár ferðir
til Vestmannaeyja og tvær til Ak-
ureyrar. í dag vérðá farnar áætlun
arferðir til Vestmannaeyja, Akur-
eyrar, Isafjarðar, Siglufjarðar,
Fagurhólsmýrar og Kirkjubæjar-
klausturs. Hékla er væntanleg frá
Kaupmannahöfn kl. 5. e. h. í dag.
Geysir er væntanlegur frá N. Y.
síðdegis í dag, fullskipaður farþeg
um. Gert er ráð fyrir að Geysir
fari héðan á miðnætti áleiðis til
Stokkhólms, en þangað sækir
hann norræna stúdenta og er vænt
anlegur hingað með þá á morgun.
Söfnin: Landsbókasafnið er opið
Brúarfoss fór frá Kaupmanna- ki 10_12, 1—7 og 8—10 alla virka
höfn 11.6. væntanlegur til Reykja- daga nema ]aUgardaga þá kl. 10_
er í Kaupmannahöfn. Lagarfoss er
í Reykjavík, fer þaðan í kvöld, 15.
6. til Leith og Hull. Reykjafoss er
. i Hull. Selfoss er á Akureyri.
Tröllafoss fór frá Reykjavík 10.6.
„.... En það er erfitt fyrir tii K y. vatnajökuii fór frá Vest-
suma að semja sig að siðaðra mannaeyjum 12.6. til Hamborgar.
★
Sumir eiga erfitt.
12 og 1—7. Þjóðskjalasafnið kl. 1
—7 alla virka daga. Þjóðminjasafn-
ið kl. 1—3 þriðjudaga, fimmtudaga
og sunnudaga. Listasafn Einars
ingham og Reykjayíkur. Goðafoss Jónssonar kl 1)30_3i3o
á sunnu-
Bæjarbókasafnið er
dögum. Bæjarbókasafnið er op-
ið alla vírka daga kl. 10—10, út-
lán þá frá kl. 2, nema á laugar-
dögum en þá er safnið opið kl. 1-4.
G E N G I Ð:
Sterlingspund
100 bandarískir dollarar
100 svissneskir frankar
26,22
650,50
152,20
135.57
131,10
24.69
181,00
landi, á sama tíma og bátaútvegurinn er nú talinn gjald-ioo danskar krónur
þrota, svo hart er nú að gengið af afætustéttum þjóðfélags-*^ n°rskarkr°nur
ins. — Þessar staðreyndir voru ekki nefndar í ræðu Emilsioo sænskar krónur
Jónssonar, en sjómönnum eru þær minnisstæðar. Og þeir
eru þannig mótaðir af starfi sínu að þeir hafa meiri mætur Suiman og suð
austan kaidi og-atinnmgskaldi,
á verkum- en giarrmryrðum einn dag á árL lítUsbáttar. fjgwBg.