Þjóðviljinn - 26.08.1950, Blaðsíða 6

•> V-A.
6.
V K U .11V «1Ö1A
ÞJÓÐVILJIN N
■*\ }iví
UJ3 S7 ’J'?
.Ö<í6í 'híi'gh ,<)S snTJ'.'f-I
Laiígardagur 26. ágúst 1950,
1 “ " ~
Sæmundur og Co viðurkenna að
kaía þröngvað svikasamningiium
frá 1949 upp á sjómenn
Mogginn þvæ? hcndnr sínar a! stjórn Sjémannafé-
lags Reykjavíkur
Á sínum tíma, þegar stjórn
Sjómannafélags Reykjavíkur
hafði neitað sjómönnum og bak
nefn-d þeirra í samningunum
1949 um að fá að fylgjast með
því sem hún var þá að pukrast
með á bak við tjöldin ásamt út-
gerðarmönnum, án vitundar
fulltrúa sjómannasamtakanna
úti á landi — og þegar hún
hafði síðan svikizt aftan að
sjómönnum hér og 1 Hafnar-
firði með samningana illfrægu
og ruglað saman atkvæðum sjó
manna úr Hafnarf. og Reykja-
vík, til að bera ofurliði meiri
hluta sjómanna í sínu eigin fé-
lagi, ■— þá lustu landgeneral-
arnir upp sigurópi miklu í Al-
þýðublaðinu, lýstu samningi
þessum eins og hcr væri á ferð
einstakt kosta plagg fyrir sjó-
menn og stimpluðu þá, sem
gagni'ýndu samninginn og
vinnubrögð Sjómannafélagsfor-
ystunnar sem ósanninda— og
óþurftarmenn í samtökunum.
1 vandræðum sínum og rök-
þroti andspænis vel rökstudd-
um málflutningi Bjarna Þórðar-
sohar í grein er hann skrifáði í
Þjóðv. nú fyrir skömmu, reyn-
ir Sæmundur axaskaftastjóri
að fela nekt sína og sinna sálu
fclaga með fáránlegri uppdikt-
an, sem enginn virðir svars,
um persónur þeirra Lúðvíks
Jósefssonar og Bjarna.
I þessu ómerkilega orða-
skvaldri Sæmundar kemur þó
óvart. fram merkilegur hlutur,
en það er viðurkenning hans á
því, að svikasamningur hans
frá 1949 hafi verið hinn for-
kastanlegasti og að sjómenn
á Norðfirði sem nnnars staðar
Úti á landi hafi neyðzt til að
fallast á samningana, „sem
þeir viidu ekki ganga að“, vel
að merkja, eftir að stjórn Sjó-
mannafélags Reykjavíkur hafði
unnið Júdasarverk sitt, í fyrra
vetur.
En úr því axaskaftastjórinn
álpaðist út á þá gljá að fara
að vekja upp endurminningar
frá* 1040. 'skál /' h'ann hér með'
minntur á, að það voru ekki
aðeins sjómenn Norðfjarðár,
Akureyrar, Siglufjarðar, Vest-
mannaeyja o. fl. staða, sem
með svikum hans og hans sálu
féiaga í stjórn S.R. voru neydd-
ir til þess að sætta sig við kjör,
sem þeir „ekki vildu“. Maður
líttu þér nær: Með því að hella
saman atkvæðum Reykjavíkur-
og Hafnarfjarðarsjómanna voru
c'nnig reykvískir sjómenn þvert
ofan í . meirihiutavilja sinn
þvingaðir til að hlíta smánar-
saroningi þeirra Særaundar. &
Co. og sviptir sjálfsákvörðuti-
arré'ti. sínum..
c. / Þ»ð <jr kalðhíaðipv tilvHjun;.að
sama daginn og. Sæmundur fer
í gegnum sjálfan sig í Alþýðu-
blaðinu, yfirgefinn og bersjald-
aður, skuli blað útgerðarauð-
valdsins, Moggi, lýsa því hrein-
Framhald á 7. síðu.
Alþýðusambandsstjócnin
og hagsmunamálin
Framhald af 3. síðu.
lega gengið í lið með stéttar-
andstæðingnum, en lífskjörin
urðu æ óbærilegri með hverj-
urn mánuði sem leið, hlaut að
koma að því að stærstu og
reyndustu verkalýðsfélögin
tækju sjálf að sér það forustu-
hlutverk sem Alþýðusamband-
inu er ætlað að rækja undir
venjulegum kringumstæðum.
Þetta fór líka svo. Verkamanna
félagið Dagsbrún, Verkámanna
félagið Þróttur á Siglufirði og
Verkamannafélag Akureyrar-
kaupstaðar tók'u að sér undir-
búning kaupgjaldsbaráttunnar
sumarið 1949 og höfðu alla for
ustu um rekstur hennar og
nýja samninga. Nýir samning-
ar voru gerðir um 10% kaup-
hækkun eftir mjög stutta
virnustöðvun. 1 kjölfar þessara
félaga komu svo flest verka-
lýðsfélög landsins og hækkuCu
kaupið með nýjum samning'um,
Aðeins þrjú félög sættu sig við
þá smánarbót sem sambands-
stjórnin lagði til að keppt yrði
að. íslenzkur verkalýður hafði
unnið mikilsverðan sigur þrátt
fyrir undanhald og svik Alþýðu
sambandsstjórnar, sem reynst
hafði þægt verkfæri í höndum
atvinmirekendavaldsins og rík-
isstjórnarinnar, þótt hún vegna
eimlrægni og stefnufestu verka
iýðsins kæmi ekki skaðsemd-
arfyrirætlunum sínum í fram-
kvæmd.
Kaupgjaldsbaráttan 1949
3annaði raungildi þeirra stað-
hæfinga sameiningarmanna frá
sambandaþinginu 1948 að sam-
bandsstjórn svörtu samfylking
arinnar yrði beitt gegn hags-
munum alþýðunnar þegar á
hólminn kæmi og að árangrar
verkalýðsbaráttunnar á undan-
förnum árum væru í hættu.
Engar skýrslur liggja fyrir
um þá fjárupphæð sem stefna
sambandsstjórnar um 3% kaup
hækkun í stað 10—18%, sem
félögin náðu fram, hefði spar-
að atvinnurekendum ef hún
hefði reynzt sigursæl í viðleitni
sinni. En hitt er óhætt að full-
vrða að sá mismunur nemur
engri smáupphæð ef saman
væri tekinn yfir það ár sem
síðan er liðið.
Frá þeim stuldi björguðu for-
ustufélög verkalýðsins undir
sLjórn sameiningarmanna ís-
iéhzkum launþegum.
Framhald.

G e r t r n d Lilja:
Hamingjuleitin
35. DAGUR
Ég held að guð almáttugur hafi hugsað sér
mannfólkið þannig, þegar hann skapaði aldin-
garðinn sinn. Fagurt, heilbrigt, feimið og undr-
andi yfir þeirri dýrð að hafa hitt hvort annað,
vini úlfs, ljóns og dreka. Og Rolf er flugmaður,
svo að tilvera þeirra er aldrei örugg og ást
þeirra verður ekki væmin — sérhver dagur
getur verið hinn síðasti.“
Hilla þagnaði og hlustaði.
„Mér heyrist Mats vera vakandi. Viltu koma
inn og líta á hann?“
Mats var vakandi. En hann gerði enga tilraun
til að rísa á fætur.
„Þekkir Mats ekki Mörtu frænku?“
Mats horfði á hana með alvörusvip. Hann
fitlaði dálítið við armbandsúrið hennar og þegar
hún tók það af sér og rétti honum það, hél’t hann
því upp að eyranu, en næstum af skyldurækni
og hann sagði þeim ekki hvað klukkan segði.
„Hann er ekki eins og hann á að sér,“ sagði
Hilla óró.
„Hann er kannski varla vaknaður ennþá.“
Mats lá og fitlaði lítið eitt við úrið. Allt í
einu breyttist svipur hans,hann varð hræðslu-
legur og skyndilega varð andardráttur hans
hryglukenndur.
Hilla tók hann upp úr rúminu. Eftir nokkrar
mínútur var kastið liðið hjá.
„Nú líður Mats vel,“ sagði Hilla fjörlega, en
þegar hún snéri sér aftur að Mörtu var andlit
hennar náfölt af ótta.
„Á að hringja á lækninn?"
Hilla kinkaði kolli. Hún var búin að leggja
Mats í rúmið og beygði sig brosandi yfir hann
eins og hún gæti komið í veg fyrir ný köst
með því að gera 'hann rólegan. Sólin skein
á ljósa veggina, blómin, á allt hið bjarta og
glaðlega í þessu herbergi þar sem Hilla hafði
í mörg ár vaknað til nýrra gleðidaga. Klukkan
tifaði — hér gat ekkert illt komið fyrir.
En út úr anddyrinu heyrði hún Mörtu tala
við læknirinn í símann. .
„Jú, Þökk fyrir, undir eins.“ «
Var það áríðandi? Mats var orðinn góður,
dáiítið þreyttur. . . . Það korraði aðeins í hálsi
lians þegar hann andaði, það heyrðist varla....
„Læknirinn er á leið hingað“,
sagði Marta.
„Þakka þér fyrir.“
Hilla þorði ekki að mæta augnaráði Mörtu.
Hversvegna ságði Marta ekki neitt. Hversvegna
sagði hún ekki, að svona smálasleiki skipti
engu máli, smábörn yrðu svo oft kvefuð....
Otidymar voru opnaðar, Hinrik var að koma
heim.
Marta kvaddi Hillu í skyndi. 1 anddyrinu
mætti hún Hinrik.
„Er það ég sem hræði ungfrú Bergström
burt?“ spurði hann vingjarnlega.
„Alls ekki, ég var að fara,“ tautaði Marta.
Hún gekk hægt niður tröppumar, gripin
þeirri óþægilegu tilfinningu, að nú hefði ólánið
dunið yfir heimili Tómassonar kennara.
„Það var sorglegt, að Tómasson skyldi missa
son sinn,“ sagði rektorsfrúin. „En frú Tómasson
hefur sjálfsagt verið óvarkár."
Marta leit á móður sína. Móðirin sat með
gleraugun á nefinu og beindi allri athyglí sinni
að prjónaskapnum, buxum handa Klas Göran.
„Bamaveiki getur varla stafað af óvarkárni,"
sagði Marta.
„Hvað sagðirðu? Já sonur Tómassonar..:. “
Hún lauk við prjóninn. „Þegar ungböm deyja,
stafar það yfirleitt af vanrækslu móðurinnar,
segir Lennart." f I
„Já, ef til vill ungböm. Þessi drengur var
ekkert ungbam."
Að nokkur skuli voga sér að vera svona
viss í Sinni sök, hugsaði Marta. Hvers vegna
töluðu sumar manneskjur eins og þær væru
ónæmar fyrir óláninu. Heimskingar, segja þær
með viðbjóð í rómnum,. rétt eins og sjúkur heili
og sjúkar taugar tilheyrðu fólki af lægra sviði
og kæmi þeim ékki við. Þessi veslingur heyrir
hvorki né sér. Og hann er bæklaður, ræfillinn.
Þær höfðu einkaleyfi á eilífri heilsu. og eilífu
lífi -— dauðinn ætti bara að voga sér.
Af hverju læt ég svona smámuni koma mér
úr jafnvægi, spurði Marta sjálfa sig í sömu
andránni. Hvers vegna kem ég alltaf með mót-
bárur, í stað þess að láta samtalið falla niður
af sjálfu sér. Ef til vill var það vegna þess, að
hana langaði að geta litið á móður sína sem
dómbæran og vitiborinn einstakling, Hún vildi
halda dauðahaldi í draum sinn um aðdáunarverða
og virðulega persónu. Hún átti eftir að koma
fram með þessi máttlausu andmæli í þeirri von,
að í dag, á morgun, eftir tíu ár, tækist henni að
lokka fram mannlegar tilfinningar. Hún gafst
aldrei upp." '
Hún þjáðist stöðugt og án afláts eins og móðir
vangefins bams: Einhvemtíma hlyti barnið
að vakna, éinhvemtíma hlyti það að geta lært
lexíuna.
„En eins og ég sagði, þetta er sorglegt fyrir
kennarann,“ lauk móðirin máli sínu. Hilla hafði
eyðilagt barn hans, punktum og basta.
„Mamma, .'. . “
Þetta kom ósjálfrátt eins og auðmjúk bæn
frá innstu hjartarótum Mörtu. Ákall, basn, skip-
un:-vertu góð. Vertu blíð,. vitur, móðurleg —•
vertu þannig, að ég geti elskað þig.
Marta vissi varla sjálf að hun hafði talað
upphátt.
„Hvað þá? Sagðirðu eitthvað. Marta mín, hnyk
illinn minn. . . *
D a v i 3