Þjóðviljinn - 31.01.1952, Blaðsíða 5

4) — ÞJÓÐVILJINN — Fimxntudagur 31. janúar 1952

Fimmtuda-gur 31. janúar 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (5
lUÓÐVIUINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Guðm. Vigfússon.
Auglý3ingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 18 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 16
annarstaðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Niðuríægmg Alþingis
Því virðast engin takmörk sett hvemig klíkur þær sem
afturhaldsflokkunum stjórna geta farið með þingmenn
sína, langlundargeð þessara þjóðkjömu fullttrúa virðist
óendanlegt, sjálfsvirðing þeirra langt fyrir neðan lág-
mark.
Á s.l. vori létu þessir þingmenn hóa sér til Rsykjavíkur
fyrirvaralaust til þess að taka ásamt stjórninni ábyrgð
á hernámi íslands. Þeir fjölluðu um þessa örlaga-
þrungnu ákvörðun á einum eða tveimur fundum, létu
telja sér trú um að hemámið þyldi enga bið, létu ljúga
því að sér að styrjöldin væri aö skella á og þá mætti ís-
land ekki vera ,,óvarið“. Þeir vissu fullvel að verið var
að þverbrjóta stjómarskrá landsins, og þeir hljóta allir
að hafa rennt gmn í að verið væri aö gabba þá til að
taka ábyrgö á verkum sem þeir voru alls ekki menn til
aö standa undir. En enginn þeirra hafði manndóm til aö
krefjast ýtarlegrar og gaumgæfilegrar rannsóknar á öll-
um aðstæðum. Þeir afhentu ríkisstjórhinni dómgreind
sína umyröalaust. Og næstu mánuði létu ýmsir þeirra
í Ijós undrun sína á því aö ekki skyldi vera komiö stríð,
eins og stjórnin hafði fullvissað þá um.
Og þegar þing kom svo saman I liaust og þingmenn
áttu að fullgilda hina þungbæru ákvöröun sína. auglýstu
þessir þjóðkjörnu fulltrúar enn niðurlægingu sína. Eng-
inn þeirra tók til máls, enginn þeirra sá ástæöu til að
kynna þjóðinni hvatir sínar og röksemdir, ekki einu
sinni þeir sem þó höfðu áður svarið þess dýra eiða að
berjast gf alefli gegn erlendri hersetu á friöartímum.
Þeir réttu aðeins upp henaur sínar á ný í þögn — nema
Páll Zóphóníasson sem sat hjá, án nokkurra skýringa þó.
Þetta dæmi er stærst og afdrifaríkast, en þau em mörg
hliðstæö. Þegar þing kom saman að loknu jólaleyfi, gerö-
ist t.d. sá atburður aö ríkisstjórnin tilkynnti þingheimi
aö hún hefði upp á sitt eindæmi ákveöiö að lækka gengi
íslenzkrar krónu enn frekar með því aö flytja nýja vöru-
llokka inn í bátagjaldeyriskerfiö og auka þannig dýrtíö-
ina um tugi milljóna króna. Þetta var ekki frumvarp eöa
heimildartillaga, heldur tilkynning, flutt af einum ráð-
herra í framhjáhlaupi. Þó eru um þaö eindregin Iaga-
fyrirmæli aö Alþingi eitt hafi heimild til að raska gengi
íslenzkrar krónu. Þó hefur þaö verið sannaö á óvéfengj-
anlegan hátt aö bátagjaldeyriskerfiö allt er lögleysa frá
rótum. Þó er það augljóst mál aö slíkar aögeröir hafa
hinar afdrifaríkustu afleiðingar fyrir allt efnahagskerfi
landsins, einmitt þau mál sem Alþingi er kosið til að
fjalla um.
Alþingismenn stjómarflokkanna vissu allir að þetta
voru löglausar ofbeldisráðstafanir — en þeir sögðu ekki
neitt. Þeir létu sér nægja aö hlusta á skýrslu stjórnar-
innar, létu hunza sig möglunarlaust.
Þegar leið aö þinglokum var öllum Alþingismönnum
orðið ljóst að neyðarástand var orðið á heimilum hundr-
aða alþýöufjölskyldna. í Reykjavík einni saman voru um
2500 atvinnuleysingjar, að mati fróöustu manna. Frá
bæjum og þorpum bárust áköll til Alþingis um hjálp,
hundruö manna höföu enga atvinnu, hundruö manna
höfðu engar tekjur haft svo vikum skipti.
Þetta ástand hrópaöi á starfshæfni Alþingis. Alþingis-
mennimir höföu einmitt veriö kosnir til aö skipa svo
málum þjóöarinnar aö aldrei kæmi til slíks ástands.
iþsirra hlutverk var framar öllu ööru aö tryggja þáð áð
þjóðin fengi að minnsta kosti aö vinna, aö hún h'eföi
aöstöðu til aö lifa sómasamlegu lífi. Þaö var vissulega
lágmarksskylla Alþingis að snúast viö þessum alvarlegu
vandamálum af manndómi og festu.
Á sama tíma og atvinnuleysiö magnaðist dag frá degi,
á sama tíma og fréttir bárust um hungur á heimilum
alþýðumanna héldu þingmennirnir áfram aö þrasa um
J>að fram á nætur hvort hafa skyldi einum presti fleira
eöa færra í landinu. Og þegar þeir höföu loksins þrasaö
nóg létu þeir ríkisstjórnina senda sig heim eins og hunda
•— án þess aö nokkuö hefði verið sinnt brýnustu viö-
fangsefnum þjóðarinnar.
Var það hugsjónin um slík vinnubrögð sem sigraöi í
ifcosningunum 1949?
Kimskip
Brúarfoss fór frá Siglufirði í
gærkvöldi til Rvíkur. Dettifoss
fer frá Rvik í kvöld til Hull og
Álaborgar. Goðafoss er í Rvík.
GuLlfoss fór frá Leith 29. þm.;
væntanlegur til Khafnar í dag.
Lagarfoss fer frá Hamborg í dag
Athyglisverð starfsemi. láta það spyrjast að þú verðir tii Antwerpen og Rvíkur. Reykja-
á eftir honum inn að Elliðaán- foss fór frá Akureyri i fyrrinótt
Nokkrar konur hér í bænum Svona, spýttu í — því tii Kefiavikur og Rvíkur. Selfoss
beita sér um þessar mundir þetta er metnaðargjarn fugl, f°r frá Antwerpen 27. þm.; vænt-
fyrir merkilegri starfsemi. Þær sem ekkj unir öðru en bílstjóri aniegur tii Gautaborgar í gær.
gangast fyrir_ skemmti- og sinn sé bezti bíistjóri í bænum. Tröllafoss er í New York.
vinnukvöldum í samkomusaln- Qg bílstjórinn spýtir í, og áð-
um að Röðli. Samkomur þess- Uf en varir er hann kominn
ar, sem eru með kvöldvöku- upp j gQ kílómetra hraða. og
Loftleiðir
t dag verður flogið til Akur-
eyrar og Vestmannaeyja. — Á
sniði, eru ætlaðar konum a oll- fer fram úr hverjúm bílnum morgun er áætlað að fijúga til
um aldn, fra tiu upp i hund aö ,af 55rum_ Hann verður fyrstur Akureyrar, Heiiissands, Sauðár-
ára. Þrjár kvöldvökur hafa nu inn ag Elliðaám. Var þetta króks, Sigiufjarðar og Vestmanna-
þegar verið haldnar, og verður kannski mikil hætta, segir fugl- eyja,
hin fjórða í röðinni í kvóld. '
mn.
Það var einn svona
ar, Vestmannaeyja, Blönduóss og
Sauðárkróks. — Á morgun er fyrt-
irhugað að fljúga til Akureyrar,
Vestmannaeyja, Kirkjubæjarklaust
urs, Fagurhólsmýrar og Horna-
fjarðar.
Ætlunin er að þær verði síðan bílstjóri með fugl í sálinni á Flugfélag lslands
a halfsmanaðarfresti í vetur, Suðurlandsbrautinni í"*gær. Og 1 dag verður fiogið tii Akureyr-
annajihvern fimmtudag, að þag var hvorki hopum né fugl-
Röðli. Þess^ er vænzt að konur inum ag þakka að hann drap
hafi með sér handavinnuefni a eiciíi mann neðan við Múla-
kvöldvökurnar. Hafa forstöðu- ^^mpbjjj
konurnar á vegum sínum
handavinnukennara, sem leið-
beinir þátttakendum við verk- Veðrátta og atvinrta
efnið ef þess þarf. Kvik Bins og kmmugt er af stjórn- óska eftir að heiðra. útför forscta.
myndir hafa verið syndar, og arbiö5unjim er órofa samband islands, með þátttöku að mynd-
lesið hefur verið upp a vokun- mi]li atvinnu og vegurfars bér un fánaborgar, eru vinsamiegast
um. Hljóðfæri er til reiðu í ^ landi Tiðin er oft hverf- bei5in að haf.a samband við í-
salnum, og á kvöldvöku um d og bað hefur atvinnan þróttafulltrúa ríkisins, á Fræðslu-
•daginn tók ungstúlka það upp v£lið ]íka nú um skeið En í ■
hjá sjálfri sér að leika a þa , bdfuðdráttum hefur veðráttan
Eftir skamma stund kya sa. - þó verið hörðj og atvinna iítH. avBQiaiumu „„
unnn við af song og hlj En í gærmorgun var þíða hér í varnafélags fslands og SjáJfstæð-
slætti. Þatttakenduivge a enö ]3ænum enda hafði þjóðin næga iskvennafélagið Hvöt gang-ast fyr-
ið keypt kaffi með brauði yr ^tvinnu fyrir hádegið. Kftir ir samsæti til heiðurs frú Guð-
ir fimm krónur. Og það ska ma^mn fór að snjóa á nýian rúnu Jónasson á 75 ára afmæli
enn tekið fram að öllum kon- leik Q um kaffiieytið var ai. hennar, föstudaginn 8. febrúar
um, ungum sem gömlum, er mennt atvinnuieysi aftur ráð. «62 - Samsætið yerður í Sjá)f,
^gangur, or»«a:«. andi TO5a, w«ariml„ segi -
menn svo að forsætisraðher-- ^uiar UppiýSingar og áskríftarlist-
ann hafi ekki rétt fyrir sér ar eru bja Bókav. Sigfúsar Ey-
er hann ásakar vonzku tlðar- mundssonar, frú Soffíu Jakobsen.
farsins um atvinnuleysið. Þáð (verzi. Egiis Jakobsen), sími 1116,
er ekki um annað að gera en frú Gróu Pétursdóttur, öidugötu
Þau félög og félagasamtök. sem
málaskrifstofunni (simi 81340),
dag.
Kvennadeild og síjóm Slysa-
þaðs þær eru boðnar og vel-
komnar.
★
Nauðsyn cinstaklings-
framtaks í menningar-
málum.
Það er tilgangurinn með
þessum kvöldvökum að koma
konum, ekki sízt ungum stúlk-
um, í góðan félagsskap. Nú
þrengir stórkostlega að f járhag
manna. En maður er manns
gaman, hvort sem buddan er
full eða tóm; Fólk hlýtur að
leita samvista, hvernig sem
efnahagsmálin eru í pottipn
búin. Það er oft ódýrt að ferð-
ast á villigötum, og þess vegna
gerast þær stundum fjölfarnar
á erfiðum tímum. Þá er einmitt
einstaklingsframtakið naúðsyn-
legt, til að búa fóiki hollar og
menntandi samvistir, sem um
leið kosta lítinn pening. Enda
bíða vorsixis.
G A T AN:
Eg er hvorki illt né Ijótt
og allra hressing manna,
24, sími 4374, frú Guðrúnu Ólafs-
dóttur, Veghúsast. 1A, simi 5092;
og hjá Maríu Maack, Þingholtsstr.
25, simi 4015.
og í naúðum aumíngjanna.
Ráðning síðustu gátu: V ax
Listasafn ríkisins verður lokað
þó er ég einkum notað um th 20. febrúar, vegna undirbún-
nott jngsframkvæmda að Brússelsýn-
ingunni i vor. Góð aðsókn hefur
verið að safninu undanfarið. —
Suma sunnudaga hafa komið
þa,ngað á fjórða hundrað manns.
Lelðrétting. 1 grein Halldórs
Péturssonar um sjóslysin sem birt
ist i blaðinu í gær, varð meinleg
prentvilla. Þar stendur á 5. siðu,
þriðja dálki, 15. linu að ofan:
„Slys eins og á togurunum verða“
.... o. s. frv. Rétt er setningin
þannig: „Slys eins og á togaran-
Framhald á 7. síðu.
Skipadeild SÍS
Hvassafell fór frá Húsavík 27. um Verði“ o.s.frv.
er fólk að öllum jafnaði ekki g_ieið;s tii Gdynia. Arnarfell
verr úr garði gert en svo að kom til Húsavikur í gærkvöldi Leiðrétting. Með einhverjum
það tekur þroskabrautina fram frá Stettin. Jökulfell er í Bou- hætti hafa stafirnir S.R.R. slæðst
yfir villigötumar, hollustuna logne. inn í fyrirsögn um samþykkt
fram yfir Óheilnæmið. Kvöld- sunddeildar K.R., en áttu þar alls
vökurnar að Röðli eru ekki Skipaútgerð rikislns: ekki að/ vera. Samþykktin var
, . , ___ uaT. pr Hekla var á Isafirði í gær á send til sundráðs Reykjavíkur.
vaknmgarsamkomur, og, þar er norður]eið Egja er . Á,abor&_
ekkl predlkað nerna J • Herðubreið er væntanleg til R- Læknavarðstofan Ansturbæjar-
Starf og skemmtan er þar 10 víkur í dag. Skjaldbreið og Ár- skólanum. Sími 5030. Kvöldvörð-
úðatriði. eina atriðið. Ef ein- mann eru í Rvík. Þyrill er Norð- ur: Esra Pétursson. Næturvörður:
hver stúlka, einhver kona, gcrn an]anös. Oddur er á leið til R- Ólafur Tryggvason.
les þessar línur, veit ekki hvað víkur frá Húnaflóa.
hún á að gera við kvöldið 1
kvöld, en hún treystir sér samt
ekki í háttinn klukkan 7, þá
heitir Bæjarpósturinn á hana
að líta inn í salinn að Röðii.
Ef þú hefur ekki handavinnu-
efni hándbært, þá mun þér
ver'ða séð fyrir því á staðnum.
Þar ráða góðar' konur húsum
í kvö’d — og góða skemmtun.
• ic
Bilstjórar með fugl.
Sólmundur skrifar: Það er
einhver bannsettur fugl í sál-
inni á sumum bílstjórum hér í
bænum. Eg veit ekki hvað hann
heitir, en hann talar manna-
mál. Hann situr á öxl bílstjór-
ans, og svo getur það allt í
einu komið fyrir úti á miðri
götu, að fuglinn brýni röddina
og gargi upp í eyra bílstjórans:
Ha, sérðu hann ekki. Þarna e Hodsja. Nasreddin fann hvorki ættingja
bíll a undan þer - ne gamla vini í Búkhara. Hann fann ekki
ekki að reyna að ná honum, ejnu Sjnnj búgjg þar sem hann fæddist og
aumingiim þiun. Ætlarðu að óist upp.
• Brezku kosningarnar marka
tímamót í stjórnmálum Vestur-
Evróþú ekki síðúr en Bretlands.
Þótt íhaldsflokkurinn hlyti nær
fjörðungi milljónar færri at-
kvæði en Verkamannaflokkur-
inn, varð hann samt stærsti
flokkur þingsins með hreinan
meirihluta þingmanna að baki
sér. Síðasta stjóm sósíaldemó-
krata í öndvegisríki hrökklað-
ist frá stjórn fyrir atbeina kosn
ingalöggjafar, er hún stóð sjálf
að. Situr nú engin rítkisstjórn í
öndvegisríki í Vestur-Evrópu,
sem er lýðræðislega að völdum
sínum komin. I Frakklandi hafa
miðflokkarnir svonefndu, er
fara með ríkisstjórn, verulega
innan við helming greiddra at-
kvæða, en með breytingum á
kosningakerfinu komu þeir ár
sinni svo fyrir borð, að þeir
halda samt meirihluta þing-
manna. Á Italíu tókst raunar
„Kristilegum lýðræðissinnum“
að fá meirihluta greiddra at-
kvæða fyrir fulltingj ikáþólsku
kirkjunnar. Hún forbauð áhang
endum sínum að ljá alþýðufylk-
ingunni fylgi að viðlagðri bann-
Líriur íra Lundúnum
Frá Haraldi Jóhannssyni hagíræðingi, fréttaritara Þjóðviljans í Lundúnum
eilífri útskúfun. Með slíkum
vopnum má vega, þar sem al-
þýðu manna hefur vrið ríg-
haldið niðri í örbirgð og fáfræði
af fasistum og kaþólskri kirkju,
en af fáum verða „Kristilegir
lýðræðissinnar“* taldir lýðræð-
islega að meirihluta sínum
(komnir. Vestur-Þýzkáland býr
enn við herstjórn, og hin þýzka
stjórn þess við takmarkað
sjálfsforræði. Svo fallvaltur er
meirihluti hennar á þinginu, að
hún á hættu að falla, ef full-
trúum Vestur-Berlínar yrði
veitt upptaka á þingið, svo að
frá því ráði hefur verið horfið.
Ekki skirrist hún heldur við að
banna blöð andstæðinga sinna,
þegar henni býður svo við að
horfa. Óþarft er að fara orðum
um stjórnarfarið á Spáni.
Hvaða ályktanir má hafa af
færingu (excommunication) og þessum staðreyndum?
Stjóra og stjórnarandstaða
1 Bretlandi eru ný viðhorf
komin til söguimar. I fyrsta
sinn frá lokum stríðsins kem-
ui’ fram stjómarandstaða í
reynd. Fyrra kjörtímabil stjórn
ar Veruamannaflokksins var
Ihaldsfiokkurinn í miklum
minnihluta og barðist af hálf-
um hug gegn þjóðnýtingu flest
þess, sem þjóðnýtt var, nema
þjóðnýtingu járns- og stáliðn-
aðarins. I utanríkismálum var
sáralítill ágreiningur um grund
vallastefnu, en áherzlumunur
nokkur og stundum misklíð um
afstöðu til dægurmála. Á síð-
ara kjörtímabili stjómár Verka
mannaflokksins kom hins veg-
ar hvergi fram ágreiningur
rnilli flokkanna um neitt það,
er máli skipti. Verkamanna-
flokkurinn hafði látið staðar
numið. Stefna hans var hvorki
utanlands né innan af öðrum
toga spunnin en stefna íhalds-
flokksins, en Verkamanna-
flokkurinn stillti þó fremur í
hóf utanlands. Ihaldssamir emb
ættismenn og ráðgjafar í stjórn
ardeildum virtust — jafnt og
íhaldskenningar um fjármál og
utanríkismál — vera ikomnir til
forns vegs og virðingar. Enn
inu sinni höfðu sannazt þau
orð Balfours lávarðar, frjáls-
lynda stjórnmálamannsins og
utanríkisráðherra Breta í fyrri
heimsstyrjöldinni, að „Hvaða
flokkur sem fer með stjórn,
er íhaldið ávallt við völd.‘“
Og á sinn hátt reyndist
stjórn Verkamannaflokksins
auðvaldinu þarfari en íhalds-
stjórn hefði verið kleift. Kaup-
kröfum verkamanna var hald-
ið niðri á þeim forsendum, að
atvinnuvegimir hefðu ekki efni
á að greiða hærri laun og
venkamanninum bæri að sýna
stjórn „sinni“ traust, en ekki
gera henni erfitt uin vik. Ef
hún legðist gegn kaupkröfum
þeirra væru þær vart réttmæt-
ar. Annar eins maður og Sir
^tafford Cripps færi vart með
lýgi. Ef íhaldsflokkurinn hefði
setið að stjórn, liefðu kröfum-
ar um hærri laun ekki verið
svo auðveldlega kveðnar í kút-
inn og „launafrystingin“, eins
og stefna Verkamannaflokks-
ins í kaupgjaldsmálum hefur
verið nefnd, verið úr sögunni
fyrir löngu. (Drepið var lítið
eitt á áhrif „launafrystingar-
innar“ á skiptingu þjóðartekn-
anna launþegum í óhag i síð-
ustu „Línum frá Lundúnum").
Með stjórnarskiptunum hóf-
ust nýir tímar í kaupgjaldsmál
um. I kjölfar stríðsins í Kóreu
kom verðbólga, er færðist ört
í aukana, þegar ráðizt var i
vígbúnaðarkappnlaupið. I sum-
ar, þegar verðlag hafði hækkað
um fimmtung á hálfu öðru
ári, en kaupgjald ckkert, sá-
ust þess glögg merki að „launa
frystingin" var í þann veginn
að þiðna.
Aftur á móti hefur Ihalds-
flokkurinn gildar ástæður til
* Samanbér boðorðið: Ekki
skaldu leggja nafn guð þíns
við hógóma.
að vænta alls annars en að
verkalýðsfélögin telji honum
umhugað um hag þeirra. I
stjórnarandstöðu er aðstaða
Verkamannaflokksins líka öll
önnur. I stað þess að kæfa
kaupkröfurnar beitir hann sér
nú fyrir þeim. Geta má þess,
að eftir liálfan mánuð í stjórn-
arandstöðu báru 29 þingmenn
Verkamaftnaflokksins fram
kröfu um, að ákveðinn verði sá
tími, er konur í þjónustu ríkis-
ins hljóti sömu laun og karlar
fyrir sömu vinnu. Meðan hann
var við stjórn, færðist Verka-
mannáflokkurinn jafnan undan,
að taka þetta mál til meðferð-
ar. Nú sá hann leik á borði að
vinna aftur traust verkamanna
þeirra, er farnir voru að ef-
ast um einlægni hans. Tals-
menn hans taka dýpra í árinni
um þjóðmál en áður þótti hæfa.
Að vera í stjórn eða stjórnar-
andstöðu er sitt hvað.
Átökin innan Verkamannaílokksins
En um leið gefast vinstriarmi
Venkamannaflokksins ný tækí-
færi til að vinna á innan flokks
ins. I atvinnumálum er stefna
flokksins ekki lengur óáþekk
stefnu hans. Framar verður
vinstriarmurinn ekki sakaður
um að grafa undan stjóm síns
eigin flokks með því að gagn-
rýna flokksforystuna. Ráðandi
leiðtogar flokksins eiga líka í
vök að verjast, þar eð stefna
þeirra hefur leitt til ósigurs
hans. Aðstaða Bevans og sam-
herja hans er líka miklu sterk
ari en ella sökum brottsagnar
þeirra úr stjórninni í vor. Um
leið og þeir þvoðu hendur sínar
af ósigrum Verkamannaflökks-
ins og vaxandi óánægju með
dýrtíðina og launafrystinguna,
þótti úrsögn þeirra bera vitni
um einurð, þar eð þeir fengu
nær allan hlaðakost landsins á
móti sér. Með það í huga og
væntanlegan ósigur í komandi
kosningum, sem allir þóttúst
sjá fyrir s.l. vetur, en senni-
legt, að þeir Bevan hafi sagt
af sér ráðherraembættunum,
því að Bevan er um fram allt
slyngur stjórnmálamaður.
Það vár hann og Morrison,
sem tóku höndum saman um
að þvinga verkamannaflokkinn
til að slíta sfjórnarsamyinnunni
við Ihaldsflokkinn 1945, þegar
sigur vannst í Evrópu, og
ganga í stjórnarandstöðu til
kosninga (Heimild: Einn fyrir-
lestra Laskis). Sú á'kvörð. bætti
tvímælalaust mjög fyrir Verka
mannaflokknum 1945. Og hag-
ur vinstrimanna vænkast enn
við það, að þeim þingmönnum
Verkamannaflokksins, er
fylgdu Bevan að málum, varð
hvað bezt til fylgis frambjóð-
enda flokksins í kosningunum.
Baráttan innan flokksins,
sem lá niðri yfir kosingarnar
er nú hafin að nýju. Undir eins
og Ihaldsstjórnin var tekin við
fékk meirihluti stjórnar brezka
alþýðusambandsing því fram-
gengt, að það lýsti yfir, að
það væri fúst til samstarfs við
stjórnina. Ýmsir verkalýðsleið
togar tóku það þó óstinnt upp
og riðu á vaðið með kaupkröf-
ur eða ýttu eftir gömlum
eins og járnbrautarverkamenn.
Leiðtogi þeirra, J. B. Figgins,
skrifar í síðasta tölublað tíma-
rits þeirr, að íhaldsflokkurinn
og „hinir bandarísku húsbænd-
ur þeirra“ hyggist skerða lífs-
kjör almennings í Bretlandi.
Síðan heldur hann áfram: „A1
mennt óttast menn hugsanleg
alvarleg átök i iðnaðinum, og
ef' Muickton (atvinnumálaráð-
herrann) fylgist ekki vel með
gerðum samráðherra sinna,
kann sá ótti að verða undan-
fari atburða eins og þeirra, er
gerðust eftir fyrri heimsstyrj-
öldina.“ Nokkrum dögum síðar
báru hafnarverkamenn fram
ikröfur um hækkuð laun, og
slökkviliðsmenn fylgdu þegar
dæmi þeirra.
R.H.S. Crossman, hinn í-
smeygilegi vara-ritstjóri New
Statesman a.nd Nation og þing
maður, sagði í ræðu, í istjórn-
ujlríWMj&r

■jr AB-flokkurinn hélt fund
í Listamannaskálanum í fyrra-
kvöld. Forsaga þessa fundar
er alkunn, og árangurinn várð
hinn maklegasti. Á fundinum
mættu 150 manns, þar af 100
AB-menn. AB-blaðið segir þó
að íundurinn hafi vcrið fjol-
mennur og er þá eflaust beitt
hinum skammstafaða mæli-
kvarða skammstafaða blaðsins.
, Á fundinum var sam-
þykkt tillaga, broin fram af
þingmönnum AB-flokksins, og
var niðurlag hennar á þessa
leið: „Enn fremur þakkar fund
urinn þingmönnum Alþýðu-
flokksins þrautseiga baráttu
þeirra á alþingi fyrir aukinni
atvinnu og bættri lífsafkomu
alþýðunnar“. Er ánægjulegt til
þess áð vita að þingmennirnir
kunna sjáifir að meta störf
sín, enda lýsti AB-blaðið yfir
því að Alþingi hefði efnislega
samþykkt allar tillögur AB-
flokksins í atvinnumálum, áð-
ur en það hvarf heim, og hef-
ur mörgum verið þakkað fyrir
minna.
málafélagi Verkamannaflokks-
ins við- Háskólann í Oxford
laugardaginn eftir kosningarn-
ar, a*ð stefna Bevans, sem var
úthrópuð sem villitrú undir síð-
ustu stjórn Verkamannaflokks
ins, yrði viðurkennd "Stefna
flokksins innan tólf mánaða.
Hvað um það, eikki verður sagt
fyrir, hvað ofan á verður inn-
an Verkamannaflokksins að
lokum, en of mikið skyldi ekki
gert úr ágreiningnum. Bevan
og fylgismenn hans, þótt all-
róttækir séu í innanlandsmál-
um og fráhverfir Bandaríkjun-
um í utanríkismálum, bera þeir
í hvívetna svipmót Verka-
mannaflokíísins.
Sjórnarskiptm og Vcsliir-Evrópa
Nú var sá staður í auðn. Þar voru aðeins
þistlar, sótug-ir tígulsteinar. molnaðar
veggjarústir og slitur af bastmottum.
Undir steinahrúgu sá hann slöngu — hinn
einruanalega og hræðilega íbúa þeirra
staða sem eilíflega eru yfirgefnir af mönn-
um.
Hodsja Nasreddín stóð lengi þögull
drúpti höfði. Hjarta hans var bugað
sorg.
°g
af
Ný viðborf á enn öðru sviði,
og ekki sízt mikilvæg, hafa
myndazt við stjórnarskiptin.
Eftir fall stjórnar Verkamanna
flokksins, halda sósíal-demó-
kratar ekki lengur stjórnar-
taumunum í neinu landi, er
má síns nokkurs, . eins og
Verkamannaflokkurinn hafði
bent á í kosningaávarpi sínu.
Þeim fáránlegu staðhæfingum
verður ekki lengur haldið að
verkalýð Vestur-Evrópu, að
,,umboðsmenn“ þeirra leggi á
ráðin um stjórnarstefnu landa
sinna og Atlanzhafs-,,banda-
lagsins". Marshall-áætlunin
kostaði skilyrðislaust fylgi við
Bandaríkin í utanríkismálum og
í stríðsundirbúningi þeirra. —
Þ.e. vígbúnaður og uppiliald
herja lieima fyrir, er orðið
hafa þjóðum Vestur-Evrópu
margfalt hærri útgjaldaliðir (í
Bretlandi um 4-falt hærri) en
framlög Marshall-„hjálparinn-
ar“, sem koma auk þess til end
urgreiðslu að talsverðu leyti
síðar meir. Afleiðingin er rýrn-
andi lífskjör þjóðanna sem
heildar, en þó einkum launþeg-
anna. Verðbólgan, skuggi víg-
búnaðarkapphlaupsins, veldur
endurskiptingu þjóðarteknanna
launþegunum í óhag. Áhrif
Marshall-„hjálparinnar“ eru
því þau, þegar öll kurl koma
til grafar, að hinir snauðu
verða snauðari án þess að hinir
ríku verði ríkari.
Ahrifa þessa á stjórnmálin
þurfti ekki, lengi að bíða. Al-
þýða manna hefur rekið sig
illilega á staðreyndinrar. And-
stöðunni gegn þessari stefnu
vex ásmegin. Kommúnistum,
sem einir vöruðu við afleiðing1
um Marshall-áætlunarinnar £
fyrstu, er ekki aðeins aftur
tekið að vaxa fyigi meðal stór-
þjóða Vestur-Evrópu eftir ým-
ist fylgistap eða stöðnun í
þeirri gerningahríð áróðurs,
sem að þeim var gerð 1947—
’49, heldur hefur andstaðan
gegn Marshall-áætluninni og
undirgefninni við Bandaríkin
breiðzt langt út yfir raðir
þeirra. Brezki Verkamanna-
flokkurinn hefur þegar klofn-
að í tvo fylkingararma vegna
þessa. Óánægjuraddir eru all-
mjög Tarnar að láta til sín
taka meðal franskra og ann-
arra sósial-demokrata. Tekið er
að brydda á kurr meðal borg-
araflokkanna (Hægðarleikur
er að tína til margar tilvítn-
anir í brezk blöð því til sönn-
unar. Nokkrar seinna).
Sú andstaða er líka lífsskil-
yrði fyrir þjóðir V-Evrópu..
Aðeins með því að efla hana
sem mest verður því afstýrt, að
stjórnmálaleg þróun millistríðs
áranna endurtaki sig, að de
Gaulle komist til valda í Frakk
landi, en hann nýtur þegar
stuðnings fimmtungs kjósenda,
að ný-fasistar og könungssinn-
ar komist til valda í Italíu, en
þeir njóta þegar stuðning upp-
undir fimmtungs kjósenda, að
Frambald á 7. síðu.