Þjóðviljinn - 20.03.1952, Blaðsíða 3

Fiauntudag'ar 20. marz 1952 — ÞJÖÐVIL.JINN — (3
Ein mikilvœgasfa áœflun nýsköpunar-
sfjórnarinnar endanlega drepin:
Vélar lýsisherzlustöðvarlnnar
seldar áburðarverksmlðiunnl
SEXTUG I DAG:
Þorbjörg Guðmundsdóttir
Ég kom heim til Sigríðar
Guðmundsaóttur vinkonu minn-
ar á Bergþórugötu 18 til áð
bjóða göðan daginn, rabba um
mál líðandi stundar og drekka
kaffi. Þá er þar stödd sýstir
hennar, ungleg, lagleg kona,
sem hún kynnir mér. Af tilvilj-
un berst í tal eitt af því sem
sagt er að konur láti sér ekki
tíðrætt um, en það er aldur
þeirra sjálfra, og fæ ég þá að
vita að þessi kcna á stórafmæli
í vændum.
Ég cr að búa mig undir að
Þorbjörg Guðmundsdóttir
varpa fram ágizkun er hljómar
vel, sem sé 30 ára, eða 10 árum
lægri tölu en mér finnst sanni
næst, en ómakið er tekið af
mér með hinni hispurslausu
yfirlýsingu: — Eftir nökkra
daga 'byrja ég sjöunda ára-
tuginn.
— Sú hefur aldeilis haft
heilsu og lífslán, eftir svona
útliti að dæma, ef hún í alvöru
talað, er að verða sextug.
— Já, sannarlega hef ég átt
lífsláni að fagna í mörgum
skilningi, svarar hún, og góða
heilsu áður fyrri, en því hefur
ekki ætið verið að fagna um
nokkurt áraskeið.
— Þið systur eruð, ef ég man
rétt, ættaðar vestan af Snæ-
f ellsnesi ?
— Já, ég ólst upp að mestu í
Straumf jarðartungu I Miklholts
hreppi, eða þar til ég var 24
ára, en þá fluttist ég norður í
Fróðárhrepp og hóf starf mitt
,þar sem yfirsetukona. Tveim
árum síðar giftist ég manní
mínum, Steinþóri Bjarnasyni
frá Höfða í Eyrarsveit. Víð
hófum búskap í Ólafsvík og
bjuggum þar samfleytt í 31 ár.
—- Þú minntist á ljósmóður-
starf ?
— Já, ég mun hafa stundað
ljósmóðurstarf í 34 ár sam-
fleytt.
— Var nú ekki slíkt starf
ýmsum örðugleikum bundið í
gamla daga þar vestra?
— Jú, einkum á vetrum þegar
illa viðraði. Það henti e(kki
sjaldan að ég þyrfti að fara
fótgangandi í hríðarbyljum og
frosti og jafnvel náttmyrkri.
Þetta starf var líka þeim mun
erfiðara sem ég hafði sjálf
heimili og 6 bömum fyrir að
sjá, meðan ómegð okkar hjóna
var mest.
Ég var sannarlega oft þreytt
í þá daga en ánægð, því ég var
lánsöm í starfi mínu og naut
aðstoðar og skilnings manns
míns og barna er þeim óx fisk-
ur um hrygg. Sömuleiðis vei-
vildar og góðmennsku sveitunga
minna.
—Það er víst ekki neinn smá-
ræðishópur manna sem þú hefur
greitt götu út í lífið og heim-
inn?
— Ég hef ekki haldið neinn
reikning yfir það, en þeir eru
áreiðanlega orðnir mjög margir
ljósmóður-krakkarnir mínir,
enda finnst mér, satt að segja,
að ég eigi þetta fólk, einkum
verður hún mér ásælcin, þessi
tilfinning, eftir að ég fluttist
í fjarlægð frá þessu fólki. —
Kannski væri ég þar enn ef mér
hefði lengur enzt heilsa til að
sinna þessu starfi mínu. Mér
voru sem sé ljósmóðurstörfin
mjög kær, ég var þannig gerð.
Og þá játningu get ég gert nú,
að fátt hefur mér veitzt þung-
bærara í lífi mínu en það ao
þurfa að draga mig í hlé frá
þessu starfi. En um það tjáir
ekki að fást.
_— Hvernig unir þú við lifið
hér í höfuðborginni ?
— Að öllu ólöstuðu verð ég
að segja að enn, eftir þriggja
ára dvöl hér finnst mér ég vera
hér gestur. Á ég þó hér margt
góðra vina og frændfólks sem
mér er mjög kært. — Maður
Framhald á 7. síðu.
MINNING
Walter Teódór Ágústsson
Stí merka frétt sem hér
fer á eftir birtist í Siglu-
fjarðarblaðinu Mjölni 13.
febrúar s.l.:
Þegar Áki Jakobsson var at-
víinnumálaráðherra, lét hann
hefja undirbúning að byggingu
lýsisherzluverksmiðju, og var
málíð vel á veg komið þegar
nýsköpunarstjórnin fór frá og
„fyrsta stjóm Alþýðuflokksins*'
tók við. „Fyrsta stjórn Alþýðu-
flokksins“ lét verða eitt af sín-
um fyrstu verkum að leggjast
á málið og tefja það, og hefur
það legið í þagnargildi siðan að
mestu leyti. Vélamar voru þó
greiddar og fiuttar til landsins
og hafa nú legið í tvö ár í
Reykjavík. Láð undir verk-
smiðjuna var fyrir hendi á
Siglufirði og einsætt þótti, eftir
að Hvalfjarðarsíldin brást, að
ekki gæti komið til mála að
reisa liana annars staðar en
hér. Og þar sem vélarnar voru
fengnar, var í rauninni ekki
annað fyrir en að byggja hús
fyrir verksmiðjuna.
En fyrir um það bil hálfum
mánuði tók máiið nýja stefnu.
Stjórn S.R., sem hefur um-
æáðarétt yfir herzluvélunum,
barst fyrirspurn um það, hvort
hún væri fáanleg til að selja
þær. Var málið tekið fyrir
á fundi í stjóminni og sam-
þykkt, með atkvæðum Erlend-
ar Þorsteinssonar og íhalds-
mannanna Sveins Benediktsson-
ar og Sigurðar Ágústssonar, að
svara má.Ialeitaninni játandi.
Hinir stjómarmeðlimirnir þeir
Þóroddur Guðrnundss m c-g Jón
Kjartansson, greiddu atkvæði
ú móti.
Með þessari samþ'-kkt er
gengið þannig frá 'herziustöðv-
armálinu, einu mesta hags-
munamáli Siglufjarðar, að eng-
ar líkur eru til þess að stöð-
FYRSTI hluti Skíðamóts
Reykjavíkur háfst í Jósefsdal
sl. laugardag og hélt áfram á
sunnudag. Var keppt í svigi
í öllum flokkum. Keppnin i
■drengjaflokki fór fram á laug-
ardag en í hinum flokkunum
fór keppnin fram á sunnu-
dag. Fyrir hádegi var veð-
ur gott en síðan gerði hriðar-
muggu og þokuVeður svo Tæri
varð þungt og öll aðstaða til
skíðafarar leiðinleg. Mótið gekk
þó furðanlega vel.
Skráðir keppendur voru 102
frá 6 félögum: Ármanni, ÍR,
KR, Val, Víking og skátum.
. Um næstu helgi heldur mótið
svo áfram í Skálafelli og sér
KR um þann hlutann. sem er
brunið. Gönguna og stökkið
sér ÍR um og fer það fram
helgina þar á eftir. Úrslit urðu
þessl:
A-foldtur ltarla: — 19 skráðir
17 mættir:
1 Ásgeir Eyjólfsson Á 151,6
2 Guðm. Jónsson KR 178,4
3 Vilhj. Pálmason KR 179.0
Brautin var 500 m löng með
54 hliðum.
B-flokkur karla — 17 skráðir
11 mættir:
1 Eysteinn Þórðarson IR 89,5
in verði reist á næstu árum.
Mega Siglfirðingar sem hafa
lsgt trúnað á kosningasmjaður
og fagurgaia Erlendar Þor-
steinssor.ar, vel vera þess minn-
ugir framvegis, að hann hefur
lagt lið til þessa skemmdar-
verks.
Þáttur Áka Jakobssonar
í herzlustöðvarmálinu
Saga herzlustöðvarmá’sins er
talsvert lærdómsrík. Eins og
menn minnast beitti Áki Ja-
kobsson sér fyrir því þegar
hann var atvinnumá’aráðherra,
að hafizt var handa í málinu,
skipuð sérstök stjórn til að
annast framkvæmdir, l.'.ð kevpt
hér á Sigíufirði, gerðir upp-
críættir að mannvirkjum samd-
ar áætlanir um stofnkostnað
eg rekstur og ríkisstjóminhi
veitt heimild til að taka lán
til framkvæmdanna, — Þetta
gerðist sumarið og haustið ’4ö.
, Fyrsta stjóm Aiþýðuflokks-
ins“ leggst á roálib
íhaldsmaðurin.'i sem þá var
ijármálaráðherra, neitaði að
ncta lántökuheimildina og kom
þannig í veg fyrir, að fram-
kvæmdir væru haínar þegar
um sumaríð. Skömmu eftir ára-
mótin tók svo „fyrsta stjórn
Alþýðuflokksins" við völdum,
og tók begar að fjandskapast
við málið.
Áki hafði, i ráðhe’Tiuð sinni,
búið þannig um hnútana að
ekki var auðgert að drepa mál-
ið. Og þó ríkisstjórn Alþýðu-
flokksins léti einskis ófreistað
til þess tókst það ekki í bráð-
ina. Ekki var hægt að fá riítað
kaupunum á vélunum. þar sem
framleiðendur kröfðust svo
stórfelldra bóta fyrir samnings-
rofin, að jafngilt hefði verði
vélanna og tilraunir til að selja
2 Jóhann Magnússon Á 97,7
3 Stefán Hallgrímss. Val 106,5
Brautin var 300 m löng með
40 hliðum.
C-flokkur karla — 42 skráðir
27 mættir:
1 Jón Ingi Rósantsson KR 98,7
2 Ól. Þ. Jónsson ÍR 109,3
3 Óli Jón Ólason Víking 113,1
Fjögra manna sveitakeppnina
vann ÍR en Ármann varð nr. 2.
Brautin var 250 m með 35 hlið-
um.
Drengjafaokkur — 7 skráðir
5 mættir:
1 Björn Stefánsson KR 68,1
2 Hallgrímur Sandholt KR 74,7
3 Skúli Nilsen KR 76,8
Brautin var 175 m löng með
20 hliðum.
A-flokkur kveuna:
1. Stella Hákonard. KR 118,6
2 Hrefna Jónsdóttir KR 125,6
3 Sesselja Guðm.d. KR 138,8
Brautin var 200 m löng með
24 hliðum.
C-flokkur kvenna:
1 Þuríður Árnadóttir Á 98,7
Brautin var 150 m löng með
20 hliðum.
þær erlendis báru heldur eng-
an árangur. Nauðug viljug varð
kratastjórnin að hangsast til
að greiða þær og veita þeim
viðtöku, er þær komu til lands-
ins. Þar að auki var málið
mjög vinsælt meðal allra lands-
manna, er skilja, hve miklu
’nagstæðara er að selja lýsið
sem unna vöru, en sem hrá-
efni.
Átyllan til að selja
vélaraar
Fyrir nokkru.m vikum barst
svo andstæðingum lýsisherzlu-
málsins tækifærí tii að drepa
það án þe3s þó að þurfa að
selja vélamar úr landi, sem
hefði mælzt mjög illa fvrir.
— Kunnugt varð, að ýmsar
helztu vélamar, sem notáðar
eru til lýsisherzlu, eru einnig
nothæfar til áburðarframleiðslu.
Þetta tækifæri á nú að nota
til að selja áburðarverksmiðj-
unni vélamar, og eru þeir
Sveinn Ben., Erlendur og Sig-
urður Ágústsson notaðir til að
koma kaupunum í kring.
Málið stöðvað nm ófyrir-
sjáanlegan tíma
Með því að selja þessar vé’-
ar er herzlustöðvarmálið svæft
um ófvrirsjáanlega framtíð ef
ti] vill* áratugi, m.a. af þoirri
ástæðu, að þótt nýjar vélar
yrðu pantaðar í stað þeirra.
sem seldar verða, strax í dag,
er óhugsandi, að þær fengjust
a fgreiddar fyrr en eftir nokkur
ár. En burtséð frá bví liggur
í augum uppi, að stjórnar-
flokkamir og Albýðuflokkur-
ínn eru ákveðnir í að koma í
veg fyrir, að stöðin verði byggð.
enda eru Bandaríkm því and-
stæð vegna hagsmuna feitmet-
ishringsins Unilever.
Hvað hefði bygging
lý sisherzlustöðvar þytt
fyrir Siglufjörð?
Allir munu vera sammála um
að eini staðurinn, þar sem kom-
ið gat til mála að byggja lýsis-
herzlustöðina, er Siglufjörðiir.
Að vísu var nokkuð talað um
að reisa hana í Reykjavík ár-
in sem s.'ldveiðin var í Hval-
firði, en þegar útséð var um,
að sú veiði var aðeins stundar-
fyrirbrigði, var hætt að ræða
þann möguieika. Siglufjörður
verður hinsvegar hér eftir sem
hingað' til helzta sildveiðistöð
landsins, þott síldveiðin kunni
að bregðast viö Norðurland
um eitthvert árabil, m.a. vegna
þess, að hér eru fypir hendi
mestu mannvirki á landinu til
síldarvinnslu.
1 áMti, sem sérfræðingur
samdi að tilhiutar. Áka Jakobs-
sonar árið 1946, um stofnkostn-
að og rekstur stöðvarinnar er
gert ráð fyrir, að stofnkostnað-
ur hennar þá hefði orðið um
6 millj kr. Fast starfslið
hennar hefði orðið 30 40
manns. Þar að auki hefði óhja-
kvæmilega orðið að byggja
járntunnuverksmiðju fyrr eða
síðar, því gert er ráð fyrir, að
þurft hefði árlega um 75 þús.
tunnur til umbúða. Sennilega
hefði einnig þurft að setja upp
kassagerð. — Loks hefði svo
pakkhúsvinna, útskipun og upp
skipun útheimt mikið vinnuafl.
Ekki er ósennilegt, að farið
hefði verið inn á þá braut að
framleiða t.d. sápu og smjör-
Líki úr herta lýsinu.
íslenzka þjóðin hefur mátt
þola mörg högg og stór á þess-
um vetri. Eitt átakanlegasta
slysið varð fyrir nokknnn vik-
um er Walter Teódór Ágústsson
fórst við sprengingu á Reykja-
víkurflugvelli.
Ég kynntist Walter heitnum
fyrst 1948, en þá unnum við
saman hjá Vélsmiðjunni Héðni
á Siglufirði. Stórhugur sá og
bjartsýni sem þá rlkti hjá þjóð-
inni fór e'kki framhjá þessum
látna efnismanni. Síðar skildu
leiðir okkar að mestu er hann
hóf störf hjá Olíufélaginu, því
hann var þá oft langdvölum úr
bænum, þó hittumst við stöku
sinnum, og var hann alltaf jafn-
kátur og hress í anda, enda
virtist framtíðin brosa við þess-
um stóra og skapheita manni,
en enginn má sköpum renna,
hann var aðeins liðlega þrítúg-
ur er hann lézt.
FyTÚr f jórum árum gekk hann
að eiga eftirUfandi konu sína
Öxmu Albertsdóttur og eignuð-
ust þau. tvö börn sem eru 2
og 4 ára. Walter heitinn lagði
sig allan fram að skapa konu
sinni og bömum farsælt heimill
og var alltaf að endurbæta það
og prýða þau fáu ár sem honum
auðnaðist að lifa heimilislífi
með konu sinni og börnum, hann
var einlægur veiikalýðssinni,
enda úr þeirri stétt runninn.
Þeir sem falla frá tmgir að
árum skilja fæstir eftir djúp
spor í þjóðlífinu, enda var hinm
raunverulegi starfsdagur Walt-
ers heitins rétt nýlega hafina
er hann svo skyndilega var
burtu kvaddur. En minningin
um góðan dreng mun lifa með
þeim sem þekktu hann bezt.
Það er átakanlegt að missa
unga og efnilega menn á bezta
aldri og okkar fámenna þjóð
má sízt við þeirri blóðtöku. En
þó er harmurinn sárastur hjá
konu og nánustu ættingjum.
En við, sem eftir lifum, heiðr-
um minningu hinna föllnu bezt
með því að leita orsakanna að
slysunum og koma í veg fyrir
að þau endurtaki sig.
Blessuð sé minning þesssu
unga manns.
Vtgfás Vigfússoa. i
Skíðamóf Reykjavíkur hófsf í
Jósefsdal á laugardaginn