Þjóðviljinn - 23.08.1953, Blaðsíða 6

0) — ÞJÖÐVILJINN — Sunnudagur 23. ágúst 1953 -
'j JMÓ0VIUINN
, Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistafiokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
; Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktssion, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
' 19. — Sími 7500 (3 linur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
__________________________________________________✓
Samþykkt Vestmannaeyinga
Enn hefur ríkisstjórnin ekki fengizt til að láta neitt
•uppi tím það hverja staði Bandaríkiin hafa valið sér til
að hella yfir sprengjum sínum í næsta mánuöi, hvort
sem sú þögn stafar af því að ííkisstjórnip hefur ekki
enn fengið að vita fyrirætlanir yfirboðaranna eða hún
iheldur fast við þann vanda sinn að láta þegnana frétta
erlendis frá þaö sem Bandaríkin ætia að gera á ís-
landi. Þó hefur ríkisstjórnin tilkynnt að sú frétt Þjóð-
viljans sé rétt að her Bandaríkjanna hafi fengið heimild
til að athafna sig við ísland og yfir íslandi við stórfelldar
heræfingar.
Af fréttum þeim sem borizt hafa um æfingarnar frá
bandarískum blöðum viröast mestar líkur benda til þess
að ætlunin hafi verið að eyjar eða drangar 1 nágrenni
Vestmannaeyja yröu fyrir skothríð og sprengjukasti.
Hefur þetta aö vonum vakið mikla athygli og reiði Vest-
mannaeyinga, og bæjarstjómin hefur nú einróma túlkað
afstöðu íbúanna í afdráttarlausri og hvassyrtri sam-
þykkt sem birt var hér í blaðinu í gær. Er öllum slíkum
æfingum umhverfis Vestmannaeyjar mótmælt harðlega
og þess krafizt að ríkiísstjórnin ábyrgist að friðsæld eyj-
anna og nágrennis þeirra verði ekki rofin með slíkum ó-
fögnuöi, enda myndu fallbyssuskothríð og sprengjukast
raska stórlega fuglalífi, fiskisæld og siglingaöryggi.
Á því er enginn vafi að meginþorrií landsmanna mun
taka undir þessa afstöðu Vestmannaeyinga og styðja
hana af alefli. Og röksemdir þær sem fram eru bornar í
samþykktinni eiga ekki aðeins við um Vestmannaeyjar,
heldur og alla aöra staði umhverfis landið. Þaö kemur
ekki til mála að neinar íslenzkar eyjar verði þannig leikn-
ar og að árásaræfingar verði stundaðar yfir landinu
sjálfu, ríkisstjórninni ber að banna þann ófögnuð yfir
íslandi og innan íslenzkrar landhelgi. En þaö er full á-
stæða til að hvetja íbúana um allt land til að fylgja for-
fordæmi Vestmannaeyinga meðan enn er tími til; það
er eins víst að ríkisstjórnin láti ekkert uppi um árásarstað
ina og að ósköpin dynji yfir þar sem menn hafa sízt
vænzt þeirra.
Hlutverk Framséknar
Frásögn Þjóðviljans í gær um það atferli ríkisstjórnarinnar að
stöðva bj’ggingu sambygginganna við Skeiðavog vakti mikla at-
'hygli í bænum og hefur áreiðanlega orðið til að opna augu
margra fyrir skaðsemi þeirrar þjóðhættulegu stefnu sem fhaldið 1
og Framsókn fylgja í byggingamálum landsmanna.
Hér er beinlínis gripið fram fyrir hendur fjárhagsráðs, sem
ekki treysti sér til annars en leyfa byggingu hinna 36 íbúða,
hrátt fyrir það hlutverk ráðsins að tefja og torvelda sem mest
íbúðahúsabyggingar. En það sýnir glögglega samræmið í verk-
um Ihaldsins að í fjárhagsráði eru fulltrúar þess látnir greiða
atkvæði með fjárfestingarleyfum til Skeiðavogshúsanna en í
ríkisstjórninni hindra fulltrúar sama flokks að íbúðarhúsin fái
að rísa af grunni!
Þannig er þáttur fhaldsins og kemur hann engum á óvart
sem þekkir vinnubrögð þessa hræsnisflokks auðstéttarinnar. En
það er ekki síður athyglisvert að hér gegnir Framsókn því
aumkvunarverða hlutverki að skapa ágreining i fjárhagsráði og
krefst þess að málinu sé skotið undir úrskurð ríkisstjórnarinnar,
sem síðan bannar byggingu íbúðanna. Þannig hefur stjórnar-
flokkunum sameiginléga tekizt að koma í veg fyrir að 36
hentugar og vandaðar íbúðir risu í höfuðstaðnum, þar sem
hundruð fjölskyldna standa á götunni eða búa í óhæfum og
heilsuspillandi íbúðum.
Samræmið í orðum og gerðum afturhaldskurfa Framsóknar-
flokksins sézt bezt þegar það er rifjað upp að fyrir kosning-
arnar 1949 og bæjarstjórnaikosningarnar 1950 þóttust þeir
forenna í skinninu af áhuga fyrir úrbótum á húsnæðismálum
reykviskrar alþýðu. Hver minnist ekki fjálglegra skrifa Tímans
þá <og birtingar á myndum af ömurlegum braggahverfum og
kumböldum sem íhaldið dæmir fátæklingana í Reykjavik til að
búa í. Efndir Framsóknar í húsnæðismálunum þekkja allir og
er þarflaust að rif ja þá sögu upp nú. Þar eins og annars staðar
hefur hún staðið við hlið íhaldsins og nú síðast haft forustu um
að hindra byggingu 36 nýrra íbúða sem reisa átti með nýju og
hagkvæmu fyrirkomulagi og bærinn átti kost á til ráðstöfUnar.
- Hesturinn rétti iarkostur
skemmtiferðafólks um óbyggðir
EINS og skýrt var
frá í blaðinu
síðastliðinn mið
vikudag, ®ru
hér á ferð sex ferða-
menn frá Bretlandseyj-
um, 4 Skotar og 2 Eng-
lendingar. Ferðast þeir
uni landið á hestum. Er
það Búnaðarfélag ís-
lands, Ferðaskrifstofan
og Flugfélág íslands,
sem gangast fyrir þess-
ari ferð í auglýsingar-
skyni. Þeir lögðu af
stað sl. niiðvikudag
austur að Guilfossi,
fóru þatan á hestum að
Geysi, þaðan til Laug-
arvatns, síðan til Þing-
valla og loks um Uxa-
hryggi til Borgarfjarð-
ar.
Síðast liðinn föstudag bauð
Ferðaskrifstofa rikisins blaða-
mönnum austur á Þingvöll til
að hitta þessa reiðgarpa .að
máli. Auk blaðamanna voru í
förinni forstjóri ferðaskrifstof-
unoar við annan mann. ftveir
frá Búnaðarfélagi íslands,
Gísli Kristjánsson ritstjóri og
Ólafur Stefánsson ráðunautur,
svo og Ásgeir Jónsson frá Gott-
orp sem einskonar aldursforseti
hestamanna, en hann er á 77.
aldursári. í förinni voru auk
þess fjórir listamenn, þeir
Sigurður Ólafsson söngvari,
Þórarinn Guðmundsson fiðlu-
leikari, Fritz Weisshappel píanó
■leikari og Jóhannes Fggertsson
sellóleikari.
DRUKKIN HESTASKÁL
AÐ GJÁBAKKA.
Fy.rs-t var haldið austur að
Gjábakka, og bar þar fund-
um saman við ferðamenn. Kom
flokkurinn þeysandi niður hall-
■ann. Voru reiðskjótamir fjöru-
tíu, en knapamir tólf, svo að
segja má að þeir 'hafi verið vel
ríðandi. Fararstjóri er Gunnar
Bjarnason, en fylgdarmenn þeir
Páll Sigurðsson frá Foma-
hvammi, Steinþór Gestsson frá
Haeli og Þorkell Bj arnason frá
Laugarvatni. Var Páll með 15
hesta, Steinþór með 12 og Þor-
kell með 13. Með 1 förinni var
einnig fulltrúi frá ferðaskrif-
stoíunni og ein borgfirzk stúlka
Nanna Björnsdóttir. Ætlaði
hún upphaflega aðeins að fylgja
Páli Sigurðssyni á leið, en gat
ekki skilið við svo ágætian flokk
og 'hugðist halda förinni áfram.
Högni T'orfason, fréttamaður
útvarpsins, var einn frétta-
mianna í reiðbuxum, enda var
honum strax fenginn gæðingur
og ákvað hann fljótlega að
slást 'í förina tH' Borgarfjarðar.
'Urðu 'þá fréttaritarar dagblað-
anna gulir af öfund, jafnvel
hinna rauðu blaða.
Bretarnir í förinni eru: Pat
Paterson skozkur landbúnaðar-
ráðunautur, Jock Kerr Hunter
starfsmaður hjá félagi, sem
skipuleggur ferðir á smáhestum,
Alastair Borthwick blaðamaður
og útvarpsfyrirlesari, Paul
Mangan ljósmyndari og starfs-
maður hjá ferðaskrifstofu,
Frank Micklethwáite kvik-
myndatökumaður og Alastair
Dunnett blaðamaður. Voru þeir
mjög ánægðir með þá áfanga,
sem að baki voru. Kváðust þeir
óiþreyttir, en lengu þó harð-
sperrur fyrsta daginn. Aðspurð-
ir kváðu fþeir það ekki haf.a
valdið neinum örðugleikum eða
misskilningi, þó hestarnir væru
alls ókunnugir enskri tungu.
Lærðu þeir fljótlega „come on“
og „stop“. Einn hestur hafði
einu sinni dottið undir einum,
en hvorugan sakaði. Ásgeir frá
'Gottorp taidi þó vafasamt,
hvort rétt væri að temja fyrst
hesta, ef fluttir yrðu út, taldi
heppilegra, að þeir lærðu málið
jafrlhHða tamningunni.
Að Gjábakka var drukkin
■hesta- og Skotaskál í tilefni af
því, að Skotar voru þarna
helmingi fjölmennari en Eng-
lendingar.
SUNGNAR HESTAVÍSUR
í VALHÖLL.
Þegar til Valhallar kom,
upþhóf Sigurður Ólafsson söngv
ari og hestamaður raust sina
og söng hestavisur og ljóð. Söng
hann: Sumargleði, Skúlaskeið,
Sprett og Á Sprengisandi.
Reyndust þau ágætlega valin
og var útbýtt enskum texta.
Þórarinn Guðmundsson hefur
samið Lag við Sumargleði og
tileinkað hestamönnum. Söng
Sigurður það bæði fyrst og
seinast, og tóku siðast allir und.
ir. Var ekki hætt fyrr en Bret-
arnir kunnu lagið.
Meðan Skúlaskeið var sungið
mátti sjá að Bretar tóku með
hluttekningu þátt í hinum
harmsöguiegu örlögum Sörla,
en á Spretti og Sprengisandi
fóru þeir allir að iða, og var
sem þeir sætu á fjörugum fák-
um.
Var nú setzt að kvöldverði, og
var þar meðal annars á borð-
um þjóðarréttur íslendinga,
skyrið.
ÍSLENZK OG SKOZK
ÆTTJARÐARÁST.
Undir borðum héldu ræður:
Gunnar Bjarnason; Pat Pater-
son og Alastair Dunnet. Ræddi
Gunnar um Þingvöll og skýrði
hinum erlendu gestum frá því,
iað 'þeir væru hér á helgasta
stað íslenzku þjóðarinnar. Pat-
erson Og Dunnett lýstu báðir
ánægju þeirra félaga með ferð-
ina frá upphafi og þökkuðu á-
■gæta 'gestrisni. Lýstu þeir sem
Skotar samkennd sinni með
sjálfstæðisbaráttu íslendinga.
Lét Dunnet svo um mælt, að
enda þótt fo-rfeður Gunnars
Bjamasonar hefðu ekkj komið
til Skotlands forðum í friðsam-
legum erindagjörðum, væru
þeir sem afkomendur fullkomn-
ir vinir. Sagði hann Skotland
'lítið land eins og ísland, en það
væri ekki stærð landsins og
fjöldi fólkisins, §em mestu viarð-
aði heidur steerð hjartans.
Báðir dáðust þeir að fegurð
Islands, andstæðum þess og sér-
stöku andrúmslofti. Sagði Dunn
et, að þeir hefðu ekki komið
hingað allir vanir hestamenn,
en þeir myndu liins vegar fara
héðan alvanir.
SKOZK ÞJÓÐLÖG OG
ISLBNZK STiEMMA.
Að loknum ræðuhöldum hófst
almennur söngur. Voru ýmist
sungin skozk eða íslenzk þjóð-
'lög, m. a. kveðin ein íslenzk
stemrna:
Brestur vín og forotnar gler,
bregðast vinir kærir.
En á Blesa eru mér
allir vegir færir.
■Vísa þessi féll í góðan jarðveg
hjá þeim erlendu gestanna, sem
fengu hana þýdda á ensku.
HRINGDANS.
Það er til marks um, hve
þreyttir ferðamennimir voru að
ríða Lyngdalsheiði frá Laugar-
vatni 'til Þingvalla, að þá er
'borðhald, ræðuhöld og söngur
höfðu staðið á aðra klukku-
stund, voru uppi háværar radd-
ir um, að dans yrði stiginn.
Þórarinn var strax fús til að
leika fyrir dansinum, en þó
vantaði nokkuð: Dömur voru
helztil fáar. Að visu var þama
ein reiðkona, ein blaðakona og
einn Skoti í pilsi, en það þótti
heldur lítið. Fór þá forstjóri
ferðaskrifst'ofunnar á stúfana
og er það tiil marks, að fátt
muni honum óméttugt, að innan
stundar þustu inn í salinn
hópur kvenna. Voru þarna
komnar starfsstúlkur Mjólkur-
stöðvarinnar, sem voru þama í
iskemmtiferð og höfðu aðsetur
í öðrum stað í Valhöll. Hófs’t
nú almennur hringdans. Klukk-
an hálf tólf héldu blaðamenn
laftur til ReykjaVíkur, en reið-
fólk fók á si'g náðir. Töldu
sumir ekki veita af að safná
kröftum undir áframhald ferð-
arinnar um Uxahryggi að
Hvanneyri og þaðan að Varma-
land; með viðkomu í Faxaborg
á Hvítáiþökkum, þar sem Borg-
firðingar lialda töðugjöld á
sunnudag.
Þeir, sem kynnast islenzka
hestinum, munu vart kjósa ann-
an farkost til skemmtiferða um
óbyggðir.
Athugasemd
I síðasta tölublaði Þjóðviljans
er það haft eftir mér, að ann-
ar þeirra brezku pilta, er týnd-
ust á Öræfajökli, muni hafa
„verið eitthvað vanur (jökla-
fer’ðum) en hinn óvanur að
mestu“. Til þess að fyrirfoyggja
misskilning vildi ég taka það
fram, að aðspurður um það,
hvort ‘þessir tve'r piltar hefðu
ekki verið með öllu óreyndir,
svaraði ég því til, a'ð ég vissi
ekki betur e.n að annar þeirra
að minnsta kosti hefði haft
nokkra reyns’u í jöklaferðum.
Þar með ékki sagt, að hinn hafi
verið með öllu óvanur, en um
það veit ég ekki nógu miki'ð
enn til að geta fullyrt neitt.
Hitt er rétt, að það er óvarlegt
fyrir tvo menn að ganga á
Hrútsfjall og er.n óvarlegra er
að ganga á Öræfajökul eins og
íslenzkt ferðafólk hefur oft
gengið, án sæmilegs útbúnaðar
og öruggs fylgdarmanns og
furða, að a'drei skuli hafa íilot-
■zt slys af. Væri æskilegt að
gerðar yrðu ráðstafanir til þess
að slikt komi elcki aftur fyrir.
Sigurður Þórarinsson.
Kofoð á 1550
in dýps
Tveir liðsforingjar í franska
Fotanum lcöfuðu fyrir heigina
í neðansjávarkú’u Piccards
1550m undir hafflötinn skammt
frá Toulon og er það dýpra en
mönnum hefur áður tekizt a'ð
komast. L’ðsforingjarnir voru
2(4 tíma undir jrfirborði sjáv-
ar. Þeir munu á næstunni
reyna að kafa niður á 2000
metra dýpi. Piccard muu sjálf-
ur reyna á næstunni að lcomast
niður á 3000m dýpi.