Þjóðviljinn - 25.02.1954, Page 11

Fimmtudagur 25. febrúar 1954 — ÞJÓÐVTLJINN — (ll'
Hverjir bera ábyrgðina?
Framhald af 4. síðu.
fellt frjálsari og frjálsari sölu
áfengis, og hinsvegar „að láta
vínið andann hressa“ á fund-
um góðvina, og þar með bú-
ið, nei, eftir á að hyggja hafið
þið rekið upp sárt vein þegar
þið hafið séð æskuna firrta
viti vegna áfengisnautnar.
„Hvað gengur að æskunn-i okk-
ar?“ hafið þið sagt og þá er
allt talið sem þið hafið gert
til úrbóta á þessu sviði.
Hvernig væri að
breyta um stefnu?
Nú langar mig til að spyrja
ykkur, Morgunblaðsmenn,
hvort ykkur finnist ekki rétt
að endurskoða afstöðuna, með
hliðsjón af fenginni reynslu.
Staðreynd er það, að pau
tvö til þrjú ár sem bannlög
máttu heita óskert á íslar.di,
þá var landið nær þurrt, stað-
reynd er það einnig, að í hvert
sinn sem slakað hefur verið
til á áfengislöggjöfinni, hefur
áfengisnautn og ófarnaður
þjóðarinnar af hennar vöidum
aukizt, og nú, þegar farið hef-
ur verið að ráðum andbann-
inga til fulls, hefur keyrt um
þvert bak. Það er leyfilegt að
álykta að hér sé um orsök og
afleiðingu að ræða. Orsökin
sé frjálsari sala áfengis, aflcið-
ingin meiri áfengisnautn, enda
er þetta í fullu samræmi við
venjuleg viðskiptalögmál.
Er ekki tími til kominn áð
'snúa við?
Er ekki rétt fyrir þá sem
valið hafá sér þann sess að
móta hugsunarhátt þjóð.arinv
ar, öðrum fremur, en það gera
biaðamennirnir, að byrja á því
í fullri alvöru, að kenna þjóð-
inni að virða bindindissiðinn,
en hafna drykkjusiðunum. En
í alvöru verður það ekki gert
nema blaðamennirnir sjálfir
sýni trú sína í verki, séu sjálfir
bindindismenn, alveg eins og
þeir vel flestir hafa sýnt and-
banningum trú sína í verki
með því að vera drykkjusið-
unum hollir.
Væri svo ekki rétt að reyna
að gera þjóðina færa um að út-
rýma áfenginu, með því að
setja og framkvæma fullkom-
ið bann? Ég er sannfærður um
að þetta er framkvæmanlegt,
ef öll blöð leggjast á eitt, ef
þau öll og allir þeirra blaða-
menn boða þjóðinni í orði og
verki þann sannleika, að hún
i sé betur á vegi stödd ef hún
hafnar áfengisnautn með öllu
Viljið þið ekki athuga þetta
Morgunblaðsmenn?
Eitginn veil sína ævina..
Framhald af 5. síðu.
eldrum sínum, og beið bana.
Sundmaðurinn George Seddile,
sem hafði tekið þát.t í olympíu-
leikum, drukknaði í polli einum,
þegar hann var á leið heim úr
samkvæmi. Bobby Leach varð
frægur fyrir að láta sig falla
niður Niagarafoss í tunnu en
hann lézt af völdum meiðsla,
sem hann hiaut þegar hann
hrasaði um bananahýði. God-
frey Hindle hafði drepið 25
ljón f frumskógum Afríku, en
lítill hvolpur, sem var haldinn
hundaæði, varð honum að bana.
En vesalings
ríkissjóðurinn?
Mér er sem ég heyri ykkur
segja í kór: En hvað verður
um ríkissjóðinn ef hann fær
ekki áfengisgróðann?
Við skulum engar áhyggjur
hafa út af ríkissjóðnum.
Áfengisverzlun er hreint tap
fyrir þjóðarbúið. Þeir peningar
sem rikissjóður fær vegna
þessarar verzlimar, eru hreinir
blóðpeningar svo sannarlega
sem nokkrir peningar eru það.
Áfengisverzlunin er smánar-
blettur á íslenzka ríkinu. En
þið segið sem syo: En þrátt
fyrir allt er það staoreynd að
ríkissjóður fær um það bil
fjórðu hverja krónu tekna
sinna fyrir áfengi. Já, víst er
þetta staðreynd. En það er
hægt að bæta úr þessu. Við lát-
um blóðpeninga áfengisverzl-
unariimar hverfa, og við látum
heildsalagróðann hverfa. Við
skulum láta ríkið taka utan-
rikisverzlunina í sínar hendur
og jafnvel þó vöruværðið yrði
lækkað mundi gróði ríkisins
nema meiru en sem svarar á-
fengispeningunum, og þjóðin
væri firrt þeirri vansæmd og
smán sem sigur andbanninga
hefur leitt yfir hana.
Árnesingafélagið miimist 20 ára af-
mxlis sis ssel glæsileei hóíi
Akveðið að eFJnrseisa skélavörðusia í Skálhoiti
Laugardagiim 20. þ.m. miuntist Árnesingafélagið í Keykjavík
20 ára afmælis sins með f jölmeiuiu hófi í Sjálfstæðishúsinu. Hófst
það með borðhaldi kl. 6.30, og var íslenzkur úrvalsmaíur
borðum.
Sú hefð hefur skapazt í fé-
laginu að bjóða nokki’um merk-
um Árnesingum á árshátíð fé-
lagsins sem heiðursgestum, og
voru að þessu sinni boðin frú
Steinunn Guðnadóttir frá
Tryggvaskála, Jón Ögmundsson
fyrrv. bóndi í Vorsabæ í Ölfusi,
Steingrímur Jónsson hrepps-
nefndaroddviti í Holti í Stokks-
eyrarhreppi og Guðmundur
Einarsson listamaður frá Mið-
dal. Auk þess var boðin .stjói'n
Ámesingafélagsins í Keflavík.
Hróbjartur Bjamason stór-
kaupmaður, formaður félagsins
settið mótið með stuttri ræðu,
bauð gesti velkorana og ávarp-
aði sérstaklega heiðursgesti og
stjórn Áríiesingafélagsins í
Keflavík. Dr. Guðni Jónsson
flutti þvi næst miani félagsins
,og rakti nokkuð starfscmi þess
á liðnum árum og s'.iýrði frá
ERLENÐ T1,® I Bí D I
Framhald af 6. síðu.
iver Lyltelton, nýlendumála-
ráðherra Bretlands, svikara
vegna þess að loforð um að
þrezka stjórnin skyldi ævin-
lega gæta þess að hagsmuiiir
Afríkuináröia yjjðu í táigú fyr-
ir borð bornir hafa verið að
engu höfð.
IUganda rak Lyttoíton kon-
ung Bagandaþjóðarinnar frá
völdum og lét flytja hann
nauðugan í útlegð. Konungi
var blátt áfram rænt. Hann
var boðaður á fund brezka
landstjórans án þess að vera
látinn vita hið minnst um hvað
til stóð. Þar var hann hand-
tekinn og leiddur út í flugvél
án þess að fá svo mikið sem
að kveðja fjölskyldu sína.
Griðrofin við konung Baganda
réttlætti Lyttelton með því
hann hefði krafizt þess að
brezka stjórnin gerði grein fyr-
ir því hvenær hún myndi veita
landi hans sjálfstæði. Nokkru
áður hafði brezk-bandarískt
félag fengið einkaleyfi til að
grafa kopar og aðra málma úr
jörðu í Uganda. í Kongó, þar
sem Leopold II. Belgíukonung-
ur lét á sínum tíma hand-
höggva þá Afríkumenn sefn
ekki söfnuðu jafn miklu
gúmmíi og verkstjórar hans
kröfðust, eru nú auðugustu úr-
aníumnámur sem kunnugt er
um. Þaðan fá Bandaríkjamenn
yfirgnæfandi meirihluta hrá-
efnis í kjarnorkuvopn sín.
Belgíska nýlendustjórnin veit-
ir landsbúum alls engin póli-
tísk réttindi, reynt er að fyrir-
byggja að þeir hafi nokkurt
samband við umheiminn og
þeim er meinaður aðgangur að
æðri menntun. I Afriku sunn-
\
an Sahara búa um 200 millj-
ónir manna en þar eru aðeins
fimm háskólar sem Afriku-
menn eiga aðgang að. Tveir
skólanna eru í Suður-Afríku
og stjórn Malans þar hefur
lýst yfir að hún muni bráðlega
taka fyrir aðgang Afrikumanna
að þeim. ■—
eörðuatú síyrjalairnar sem
Évföpurlki urðu að heyja
til að leggja undir sig Afríku,
Matabelastríðin ,og stríðið við
Lubengula konung, voru að
miklu leyti háð þar sem nú er
brezka samveldislandið Suður-
Afríká. Þar eru landnemar frá
Evrópu fjölmennari en nokk-
urs staðar annars staðar í Af-
riku og nema þó ekki nema
tæpum fimmta hluta lands-
manna. Þar ræður lögum og
lofum stjórn Malans og kump
ána hans, sem hafa gert það
að trúaratriði og styðja það
við Biblíuna að hinn hviti
maður eigi að drottna yfir
þeim svarta. Malan hefur unn-
ið dyggilega að því að svipta
Afríkumenn þeim litlu mann-
réttindum sem þeir höfðu feng-
ið á stjórngrárum Smuts.
Stjórn Suður-Afríku þruglar
um algeran aðskilnað hvítra
maima og svartra en samtím-
is streyma Afrikumenn frá yf-
irfullum sérsvæðum sínum til
strigaskúrahverfanna umhverf-
is Johannesburg og aðrar stór
borgir Suður-Afríku því að
námurnar og iðnaðurinn hafa
alltaf lyst á ódýru vinnuafli.
Þarna hafa mjTidazt öflug sam-
tök Afrikumanna og nú standa
innan þeirra átök um það
hvort Afríkumenn skuli stefna
að ríki þar sem allir kynþætt
ir hafa jafnan rétt eða mæla
Evrópumönnum með þeim mæli
sem þeir hafa mælt öðrurn,
setja þeim þá kosti að fara á
brott úr Afríku eða verða
brytjaðir niður. Það er viðar
en í Kenya sem komið er að
skuldadögunum fyrir hvíta
manninn í Afriku.
M. T. Ó.
nokkrum framtíðaráætlunum fé
lagsins, en dr. Guðni er einn af
stofnendum þess og tiefur ver-
ið ritari þess frá upphafi. 1
glöggu yfirliti um starfsemi fé-
lagsins gat hann þess m.a., að
félagið hefði fengið landspildu
til umráða í þjóðgarðinum upp
frá Vellankötlu og austur í
Hrafnagjá. Mun félagið eftir
frekasta megni hlynna að land-
inu, m.a., með því að gróður-
setja þar skóg. Einnig gat hann
þess, að ákyeðið væri að eadur-
reisa skólavörðuna í Skálholti,
og í tilefni af því hafði Guð-
mundur Einarsson frá Miðdal
gert líkan af vörðunni, sem
hann færði félaginu að gjöf í
tilefni af afmælinu og var til
sýnis á móticiu.
Síðan tók til máls Einar Magn-
ússon menntaskólakennari og
flutti ræðu fyrir minni héraðs-
ins og Árnesinga. I.agði hatm
í ræðu sinni rika áherzlu á end-
urreisn Skálholtsstaðar og hét
á Árnesinga að standa fast sam.
an um það, að staðurinn væri
búiiiíi að fá þann svip og þá
reisn, sem honum ber, fyrir 9
alda afmæli biskupsstólsins að
tveimur árum liðtium.
Þá söng Hreppakórinn nokk-
ur lög undir stjórn Sigurðar
Ágústsonar í Birtingaholti við
mikla hrifningu. Meðal annars
söng kórinn lagið Hulda eftir
scngstjórann. Því næst sýndu
10 nemendur úr Verzlunarskóla
Islands þjóðdansa undir stjórn
ungfrú Ásgerður Hauksd. við
ágætar undirte:k.tir. Síðaa tóku
til máls Sigurgrímur Jónsson,
Guðjón " Jónsson kaupmaður,
Jakob Indriðason formaður Ár-
nesingafélagsins í Keflavík,
Steindór Gunnlaugss. lögfr. og
Eggert Kristjánsson stórkaup-
maður.
I tilefni af afmæli félagsins
hafði Sigurður Ágústsson bóndi
í Birtingaholti samið nýtt lag
við hið snjálla kvæði Eiríks
sál. Einarssonar alþm., frá
Hæli, Vísur gamals Árnesings,
og tileinkaði félaginu lagið. Var
það sungið af Einari Sturlu-
syni, en hann er systursonur
Eiríks. Formaður félagsins á-
varpaði Sigm'ð og færði honum
þakkir og var höfundur lagsins
áikaft hylltur., Að lokum var
stiginn dans til kl. 2.
-------------------------------\
ÚTSALAN
Dömusokkar frá kr. 10.00
Handldæði kr. 15.00
Þvottapokar lcr. 5.00
Kaffipokar frá kr. 2.50
Amerískur varalitur 8.00
Orlon dömupeysur kr. 95.00
VösymaikaðuEÍmi
Hverfisgötu 74
Íát£;r
KVENBUXUR, verð frá kr. 9.95
UNDIRKJÓLAR, verð frá kr. 49.00
NÁTTKJÓLAR, hentugir til ferminga-
og tækifærisgjafa, iffjj!
Yfir 20 litir og stærðir, verð frá kr. 47.00 ‘a*j§|
Athugið sérstaklega: !
Hvítui undiriatuaðuf fyrif
lermingastúlkuf ðlST'lÍ
MARKAÐURINN
Haínarstræti 11

Hjartanlegar þakkir fyrir mér auðsýnda marg-
háttaða sæmd og vinsemd á sjötugsafmæli mínu
21. febrúar 1954.
löfundur Brynjólfsson