Þjóðviljinn - 04.07.1954, Page 12

brezkra togara í apríl á ýmsum
fiskimiðum hafi verið mismu'h-
andi samanborið við aflann í
apríl 1953. Hafi hann nú skipzt
þannig: Norðursjór, miðsvæði:
69.276 ewt. (69.307 cwt. í apríl
1953) norðursvæði 20.405 cwt.
(24.521 í fyrra) suðursvæði 7.630
cwt. (15.640 í fyrra). ísland 528.
688 cwt. (488.633 í fyrra). Fær-
eyjar 50.900 cwt. (69.021 í fyrra).
Noregsmið 48.345 cwt. (59.166 í
fyrra). Bjarnareyjar og Spitz-
bergen 15.385 cwt. (13.323 í
fyrra). Vestur-Skotland 57.087
cwt. (55.371 í fyrra). írlandshaf
11.342 cwt. (20.568 í fyrra). Suð-
og suðvestur írlandsmið 9.360
Samkvæmt upplýsingum brezka blaðsins Fishing News
hefur afli Breta við ísiand stóraukizt síðan fiskveiðiland-
helgin var stækkuð hér í 4 mílur.
Blaðið skýrir frá því, að afli cwt. (6.058 í fýrra). Bristolfjörð-
ur 7.231 cvvt. (3.726 í fyrra).
Ertnarsund 6.369 cwt. (4.149 í
fyrra). Vesturströnd Englands
ekkert (24.327 í fyrra). NeW-
foundland: ekkert (6.174 cwt. í
fyrra).
í löndunardeilunni hafa ensk-
ir togaraeigendur haldið því
fram, að nýja landhelgislínan
muni draga stórkostlega úr afla
brezkra fbgara.
Reynslan samkvæmt ofanrit-
uðu virðist hinsvegar benda til
hins gagnstæða, þar eð aflinn í
apríl 1954 reyndist rúml. 40.000
cwt. meiri en á sama tíma 1953.
Virðist reynslan benda til þess
að stækkun landgrunnsins verði
einnig erlendum togurum til góðsj
eins og Islendingar héldu fram
frá öndverðu.
Aðeins á þrem öðrum miðum
en íslandsmiðum jókst afli
Stormur á
miðunum
Allmargt skipa er nú lcomið
noður til Siglufjarðar og Rauf-
arhafnar, en hafa ekki farið á
veiðar enn vegna storma.
Adaflfuiidtar
Andvöka
Aðalfundur Líftryggingafé-
lagsins Andvöku var haldinn
að Bifröst í Borgarfirði i gær.
Flutti Vilhjálmur Þór skýrslu
fyrir hönd félagsins, en fram-
kvæmdastjóri þess, Jón Ölafs-
son, gaf yfirlit yfir starfsem-
ina á síðasta ári.
Á árinu var gefin út 652
líftryggingaskírteini og var
tryggingaupphæðin yfir 10
milljónir króna. Var þetta 4.
árið, sem Andvaka starfar á
alíslenzkum grundvelli og hef-
ur tryggingastofninn á þessu
tímabili vaxið úr 9.9 milljón-
um í 52 milljónir, iðgjöldin
aukizt úr 211.000 í 1.2 milljónir
og tryggingasjóður vaxið úr 2.7
milljónum í 5.2 milljónir.
enskra togara, þ. e. a. s. við
Bjarnareyjar, V'estur-Skotland
og í Ermarsundi. Alls staðar ann-
arsstaðar minnkaði hann.
Agcefur afli
Hofsóssbáta
Hofsósi. Frá fréttaritara
Þjóðviljans.
Fimmtán opnir vélbátar hafa
stundað róðra héðan s.l. vor og
aflað óvenjuvel.
Einn bátur fékk t.d. einu
sinni 6700 pund á 17 lóðir, og
þykir slíkur afli með eindæm-
um hér. Hásetahlutur var 1300
kr. Afla þenna fékk báturmn
vestan við Drangey.
Sunnudagur 4. júlí 1954 -— 19. árgangur — 147. tölublað
Börnin sem déu í umferöarsiysinu á
ÞrýstifiuKvél
hrapar á hús
Bandarísk orustuflugvél af
þrýstiloftsgerð hrapaði í fyrradag
til jarðar í New York fylki.
Flugvélin rakst á tvö íbúðarhús
og bifreið og fórust 4 menn í
þeirri sprengingu sem varð.
Flugvélin hafði meðferðis 48 eld-
flaugar og sagði útvarp Banda-
ríkjahers í gær, að það væri
venja, að vopnbúa allar flugvélar
hersins þannig, þegar þær væru
að æfingum.
Otsvör Akureyringa 9 milljónir kr.
Akureyri. Frá fréttaritara Þjóðviljans.
Útsvarsskrá Akureyrar hefur verið lögð fram. Heildarupphæð
útsvaranna er hin hæsta í sögu bæjarins: 9 millj'. 290 þús.
120 krónnur.
í fyrradag varð það hörmulega slys á Patreksfirði að tveir
t'rengir urðu fyrir bíl og biðu bana, og þriðji drengurinn meidd-
ist allmikið. j
Samkvæmt upplýsingum sýslu- fyrirvaralaust við inn á götuna
mannsins á Patreksfirði gerð- aft.ur, og tókst bílstjóránum
ist slysið með þeim liætti að ekki að forða slysi. Urðu þrir
fólksbifreiðin B 115 var á leið drengir fyrir bílnum.
frá Vatneyrinni upp Aðal- Einn þeii-ra, Gunnsteinn Guð-
strætið um kl. -liáífellefu í mundssoíi, 6 ára gamall, sonur
fyrramorgun. Börn voru að Guðmundar Friðgeirssonar
leik á götunni, munu þau hafa járnsmiðs, lézt þegar, og Guð-
vei'ið að hlaupa á eftir hundi. jón Magnússon, 8—9 ára, son-
Virtust þau vera að hlaupa út úr Magnúsar Guðjónssonar sjó-
af götunni til vinstri, en snéru manns, lézt noK-nm .'-.lukku-
stundum síðar. Þriðji drengur-
inn, Ragnar Hafiiðason, 4 ára,
meiddist allmikið, en þó ckki
hættulega, er hann óbrotinn og
munu meiðsli hans aðallega
vera mar og skrámur. — Það
skal tekið fram að bifreiðar-
stjórinn var ódrukkinn.
Við álagningu var notaður
sami skattstigi og næsta ár á
undan. Hæstu gjaldendur eru
þessir:
Amaro h.f. 48.010 kr.
Axel Kristjánsson hf. 24.290 kr.
Byggingarvöruverzlun Tómasar
Björnssonar 37.870 kr.
Guðm. Jörundsson 21.340 kr.
Helgi Skúlason 22.000 kr.
Kaffibrennsla Akureyrar 39.660
KEA 205.930 kr.
Kristján Kristjánsson 27.860
Linda h.f. 38.180 kr.
Olíuverzl. íslands 29.900 kr.
Verða íermingarkjólar
aðeins safngripir?
Flestir söfnuðir þjóökirkjunnar í Reykjavík munu hafa
aflað sér fermingarkyrtla fyrir haustið.
Þetta kemur fram í fregn frá
nefnd er kosin var í vor til að
Bandaríkiastjórn iögsœkir
United Fruit til mólamynda
Dómsmálaráðuneyti Bandaríkjanna hefur höfðað mál
gegn einokunarhringnum United Fruit Co., sým stóð á
bak við innrásina og valdaránið í Guatemala.
Málið hefur verið höfðað fyrir
sambandsdómstólnum í New Or-
leans. í ákæruskjalinu segir, að
United Fruit Co. hafi náð ráðum
yfir nær öllum bananaekrum í
Mið-Ámeríku og hafi þannig get-
að einokað algerlega sölu þessa
ávaxtar á markaðinum í Banda-
ríkjunum. Þetta sé brot á ákvæð-
um hinna svonefndu Shermann-
íaga, sem beint er gegn einokun-
arhringunum.
Til að hreinsa af sér áburð
Enginn vafi er á þvi, að
Bandaríkjastjórn hefur ákveðið
jæssa málshöfðun til að hreinsa
af sér þann áburð, að margir af
æðstu embættismönnum hennar,
þ.á.m. Foster Dulles, utanrikis-
ráðherra, Allen Dulles, forstöðu-
maður bandarísku leyniþjónust-
unnar, CIA, og Sinclair Weeks,
verzlunarmálaráðherra, séu á-
hrifamiklir liluthafar og launað-
ir starfsmenn þessa hrings, sem
stóð að baki innrásarinnar í
Guatemala, og að stefna hennar
til þess máls hafi mótazt af
einkahagsmunum þessara manna.
Til málamynda
Hætt er við, að málshöfðunin
dugi skammt til þess. Málshöfð-
anir samkvæmt Shermanlögun-
um hafa um langt skeið engan
árangur borið. í fersku minni er
málshöfðun Trumans gegn olíu-
hringunum, þegar kosnir gar
voru í nánd árið 1952. Sú máls-
höfðun var tekin aftur, þegar á
reyndi. Fyrir nokkrum árum
höfðaði dómsmálaráðuneytið mál
samkvæmt Shermanlögunum
gegn voldugasta einokunarhring
Bandaríkjanna, Du Pont. Auð-
hringurinn var þá sýknaður af
öllum ákærum.
athuga hvórt ekki mætti finna
leiðir til að „létta fólki ferm-
ingarkostnað" eins og segir í
fréttinni. Að þessari nefndar-
stofnun stóðu stjórn kirkju-
safnaðanna hér í Reykjavík.
Kom þegar í ljós við athugun
nefndarinnar að mikill áhugi
var hjá öllum, er hlut áttu að
máli, að hrinda því í fram-
kværnd.
Kvenfélög safnaðanna, þar
sem þau eru til, gefa kyrtlana.
Rætt hefur verið um leigugjald
fyrir kyrtlanotkun, vegna
þvotta, og verður það ákveðið
síðar.
Ef kvenfélög safnaða úti um
land hafa hug á að koma sér
upp fermingarkyrtlum veitir
nefnd sú sem kosin var til und-
irbúningsathugana upplýsingar
um það. Formaður nefndarinn-
ar er Elísabet Árnadóttir, kona
séra Óskars J. Þorlákssonar
Eftir því sem blaðið veit bezt
munu börn á Akranesi hafa
verið fermd í fermingarkyrtlum
i vor, hin fyrstu á landinu. 'Hér
er gott mál á ferðinni, því ferm
ingarkostnaður stúlkna hefur
veiið óhóflegur upp á síðkast-
ið. Hina dýru fermingarkjóla
sína hafa þær sjaldnast getað
uotað nema þetta eina sinn.
Sverrir Ragnars 22.240 kr.
SlS 64.850 kr.
Sæmundur Auðunss. 22.450 kr.
Oddur Torarensen 25.340 kr.
Tómas Björnsson 20.550 kr.
Útgerðarfélag Akureyrar
113.980 kr.
Valhöll h.f. 29.160. kr.
Bretar vilja
tllslakanir
Thorneycroft, verzlunarmála-
ráðherra Bretlands, er kominn
til Washington þar sem hann
mun eiga viðræður við Stassen,
forstöðumann Gagnkvæmu ör-
ýggisstofnunarinnar. Thorney-
croft mun leggja fyrir Stassen
óskir brezku stjórnarinnár um
tilslakanir á þeim hömlum, sem
Bandaríkjastjóm hefur sett á
viðskipti við alþýðuríkin.
Myndabók Malm-
bergs í n)'rri
litgáfu
Fyrir nokkrum árum kom út
í Svíþjóð ágæt myndabók með
mvndum frá Islandi, er Hans
Malmberg hafði tekið. Ágætan
formála fyrir bókinni sinifaði
Helgi Bríem sendiherra.
Nú er myndabók þessi, Ice-
land, komin út í annarri út-
gáfu, og er nú formáli Bríems
sendiherra og skýringar með
myndunum á ensku. Flestar
myndanna eru hinar sömu og í
fyrri bókinni, en þó nokkrar,
eða allt að 20, eru nýjar. Er
bók þessi hin prýðilegasta að
öllum frágangi.
Marz í námunda við jörðu
Framhald af 1. síðu.
sunnan miðjarðarbaugs, sjón-
glerið 27 þumlungar að þver-
máli. Nótt eftir nótt mun þess-
um öfluga kíki beint að hinni
rauðu stjörnu.
„Höfin“ á Marz
Myndin sem fæst af Marz
breytist með hverjum degi, því
að þessi nágranni jarðarinnar
snýst nokkru hægar um mönd-
ul sinn en jörðin, eða heilan
hring á 27 klukkustundum og
37 mínútum. Á yfirborði Marz
má í sjónaukum greina blágræn
svæði, sem kölluð hafa verið
„höf“. Þessi litur stafar ef til
vill frá gróðri.
Eyðimerkur og heiinskauta-
lönd
Einnig sjást ljósrauð svæði,
sem ef til vill eru eyðimerkur-
sandar og við pólana eru hvít-
ar breiður, sem sennilega svara
til heimskautalandanna á jörð-
unni. Auk þess hafa menn orð-
ið varir við skýjalög. Að sum-
arlagi minnka hvítu breiðura-
ar, en blágrænu svæðin stækka.
Við og við hafa menn þótzt
verða varir við sandrok á „eyði-
merkursvæðunum“. Hvít ský
berast j’fir plánetuna og sjást
þau einkum við j'ztu mörk
hennar, eða þar sem eru ljósa-
skipti.
„Skurðirnir“
I góðu skyggni sjásjt „skurð-
irnir“ á Marz greinilega í
stjörnukíkjum. Þeir sáust fyrst
fyrir 75 árum, en enn hefur
ekki tekizt að ráða gátu þeirra,
og það hefur heldur ekki heppn-
azt að taka ljósmyndir af þeim.
Þeir koma bezt í ljós í litlum
kíkjum, en í öflugum sjónauk-
um verða þeir ógreinilegri.
Núna verða gerðar tilraunir til
að ná ljósmyndum af þeim með
sérstökum tækjum.
Ekki aðeins stjörnufræðingnr
Það eru ekki aðeins stjörnu-
fræðingar, heldur einnig eðlis-
fræðingar, veður-, líf- og efna-
fræðingar, sem taka þátt í at-
hugunum á þessari nágranna-
stjörnu oltkar. Þessar atliugan-
ir eru samræmdar og skipulagð-
ar af hinni alþjóðlegu Marz-
nefnd, og munu standa yfir
fram á árið 1956. 13 ár eru
liðin siðan jafngott tækifæri
gafst til slíkra athugana og
annað býðst eltki fyrr en árið
1971.