Þjóðviljinn - 15.10.1957, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 15. október 1957 — ÞJÓÐVILJINN — (11
Leck Fischer:
niður að firðinum. Nafnið er svo skáldlegt.. Stígurinn
hingað upp heitir meyjarstígur. Já, því ekki það. Meyj-
arstígur upp í predikunarstól. Svo er Sorgleysa og
Himnahæö. Sorgleysa er lystihús með als konar skrið-
kvikindum og föstum bekkjum og Himnahæð er dálítil
steinhæð með bekk, þar sem sólin er svo sterk aö engin
getur setið. En ég lá sem sé í predikunarstólnum og
hafði tekið stól frú Sewald án þess að vita af því.
Það gerði ekkert til. Frú Sewald náði sér í annan stól
og dró hann aö mér. Hún er dálítið skorpin ekkja, sem
hefur verið gift lögfræðingi og á son sem er við nám.
Hann á aö vcra lælcr ir líka. Hver ætiar sér það ekki?
Hún kemst illa af, en nú er hún sem sé komin í leyfi
og það var'eins og hver önnur heppni að við fengum
miðdegismat í dag. Lánardrottnarnir þyi’past aö Frið-
sældinni, eins og sagt er að hræfuglar á eyðimörk hópist
aö dýri sem lagzt er fyrir til að deyja. Ég hef meöaumk-
un með þeiin. Það er hírðuleysi að taka út 'vörur hjá
fólki og borga þær ekki. Mér finnst þaö nálgast svik.
Það hefur mér alltaf fundizt.
Og meðan viö lágum og reyndum að sofna gekk
Ejlersen og sló blettinn og illgengri sláttuvél, án
þess að hirða um okkur. Hann minnir á frú Sewald
er með dálitla ýstru. Andlitið er annars hið sama, dálítið
þurrar, skorpnar kinnar og hvöss haka sem setur
sultarsvip á andlitiö. Hann er yfir sextugt og hjólar
í langferðir sínar á fornfálegu reiðhjóli, sem bundiö er^
saman hér og þar nuð seglgami. Frú Sewald heldur
að hann sé til alls vís. Þaö lét tortryggilega í eyrum.
Rétt eins og hinn skikkanlegi Ejlersen gæti átt það til
að fremja morö og ræna friðsama vegfarendur. Ef frú
Baden verður aö liætta er enginn til að annast Ejler-
sen. Þá er hann búinn að vera og veröur að láta sér
nægja ellistyrk. Ilann berst þannig fyrir sínu. Ég er
farin að fá samuð með honum.
Annars gat ég ekki hent reiður á öllu því stanzlausa
málæði sem draup af vörum frú Sewalds eins og hun-
ang. Ég hafði líka haft meö mér dagblað, en mér vannst
enginn tími til að lesa, þótt nóg væri til að sökkva sér
niður í. Heimurinn býr sig undir styrjöld og nýtur síö-
asta sumarsins. Það var sólskin og ég var þreytt á loft-
inu og seinagangi hins bjarta dagá. Ég var þreytt á að
heyra talað um ekkjur og piparmeyjar sem hafa ekki
fyrir útgjöldum sínum en langar þó til aö fá sómasam-
lega jarðarför. Ég er þó kvenmaöur ennþá. Eða er ég
sjálf aö því komin aö lenda í þessari biðröð. Einn góðan
reðurdag hættir maður að vera kona og þá bíður mað-
ur dauðans í tuttugu ár. Eða er það ef til vill alls ekki
þannig?
Frú Sewald vissi aö sjálfsögðu líka dálítiö urrTdóltur
frú Baden. Hún vissi allt sem vert var aö vita um Frið-
sældina og íbúana þar. Ebba gengur niður að brúnni,
því að hún er aö horfa á ungan mann sem á heima
hinum megin og er stundum að veiða fyrir sunnan
prédikunarstólinn. Frú Sewald hefur ekki séð þau sam-
an, en hún býst viö aö koma þeim á óvart einhvern
daginn. Sambandið er ekki móöurinni að skapi. Því
hvaö er hann? Ekki annað en vesall fiskimaður.
En hann er kannski brúklegur karlmaöur, svaraði ég
og gerði rödd mína blíða, en samt sem áöur sá ég hve
henni varð hverft við og hendurnar á henni fóru á iö.
Hún glennti upp augun rétt eins og ég hefði afhjúp-
aö mig í bókstaflegum skilningi og ekki bara komið
upp um það munnlega hve lastafull og spillt kona ég
hlaut að vera. Nú er mannorð mitt gersamléga eyðilagt.
Iíafi þær ekki veriö forvitnar fyrir, þá eru þær þaö
áreiðanlega nú. Frú Sewald lá svo á að kornast niður
af prédikunarstólnum að þaö var næstum grunsamlegt.
AÖ hugsa sér hvaö hún er, fróöari eftir.
Það var svo sumarmildur og fagur dagur í dag og
ég lá ein og ánægð og reyndi aö rifja upp eitthvað
fallegt. Ég lá og reyndi að segja upp sjálfa mig: Þú
hefur lifað ýmislegt fallegt. Hvers vegna kemur ekki
góð minning og endurnærir þig. Hvers vegna eítu enn
þrúguð af því sem þú fórst frá. Og ég lokaði augunum
og Hálfdán brosti til mín og þaö var aftur sumai’ eins
og þá. Ég hef lifað eitt einasta sumar á ævi minni. Eitt
einasta villt og gott sumar. Það var aldrei annað.
Við hittumst á ströndinni. Ég hef sjaldan séð eins
fallegan karlmannslíkama og Hálfdáns. Hann minnti
ekki á gráfölan maðk sem allt í einu sleppur út í sól-
skiniö. Ég var tuttugu og fimm ára og hafði ekki
fengið sumarleyfi fyrr. Það var svo auðvelt að kynnast.
Hann snart hönd mína? Sjáðu, sagði hann, nú er fjara,
eftir sex tíma fer aftur aö flæða. Það er eilíf hringrás
eins og hjá stórri klukku sem aldrei stanzar.
Fjórum dögum seinna varö ég ástmey hans í húsi
sem hann hafði fengið aö láni og í rúmi sem hann átti
ekki. Ég vissi hvað honum lá á hjarta, og þó fór ég
meö honum. Það héngu myndir á veggjunum í stof-
unni og ég gleymi þeim aldrei. Gamall, sviphreinn
maöur sat í stórum stól og horföi ástúðlegum augum
á ungan ástarfuna okkar og barn brosti og hélt á rúð-
óttum bolta. Fyrir utan gekk hin mikla klukka hafsins
meðan við bergðum hvort á öðru og vorum óþreyt-
andi. Ég varö um kyrrt nóttina og fólkiö á gistihúsinu
glápti á eftir mér. Það var óþrifalegt, ömurlegt gistihús
meö rifnu veggfóðri og lélegum mat. Svo flutti ég til
Háifdáns og viö vorum saman í viku. Ég bjó til mat
handa honum og borgaöi hann. Það var ekki nema
sanngjarnt.' Hann var tuttugu og eins og ég fjórum
árum eldri. Hann var ekki farinn að vinna sér neitt
inn. Ég átti peninga.
Og ég varð önnur manneskja vegna þess að karlmað-
ur hafði snortið mig. Hendur hans voru svo tillitssamar
til þess aö hræða mig ekki, en ég var ekki hrædd. Ég
tók 4 móti honum með opin augun.
Má ég ekki hrópa það yfir allar gömlu kvensurnar
hvaö einu sinni kom fyrir mig. Því ekki aö segja það
í stað þess að heyra laumulegt fótatak þeirra fyrir utan
dyrnar mínar og heyra hvíslið í þeim ganga munn frá
hrunni, þegar þær halla sér hver aö annarri, anda hver
upp í aöra og skiptast á leyndardómum. Ég hef veriö
kona eins og hver önnur og- ég er þaö enn. Sumarið
það varð ég nýfædd og eldgömul undir höndum karl-
manns. Hann kenndi mér allt og ég lifði, liföi til hins

éám&ii&þát&UB*
Röntgenmyndin af barnaskónum til vinstri sýnir greini-
lega aö hann ýtir stórutánni inn að hinum tánum, svo
að fóturinn tekur smám saman á sig lögunina á skónum:
afleiðingm er skökk stóratá og hnýtt bein. Hin röntgen-
myndin sýnir barnsfótinn í skó meö réttri lögun.
Hlutverk skóframleiðanda
Það er býsna erfitt að finna
skó sem er í raun og veru sn;ð-
inn eftir lö^un fótarins, svo
breiðan að hægt sé að hreyfa í
honum tærnar og þar sem stóra-
táin fær að standa beint frarrt
,eins og skaparinn hefur ætlað
henni.
En þegar lög-
un fótanna
rekst á við tizk-
una, þá ber
tízkan hærri
hlut og við
hirðum þá ekki
um það, þótt t Výi
skórnir eyði-
leggi fæturna,
enda er sjálf-
sagt' ekki nokk-
ur leið að fá skó
sem brjóta ekki
á einhvern hátt í bága við lög-
un fótanna.
í Danmörku fékk læknir einn
skóframleiðanda tii að fram-
leiða hjúkrunarkvennaskó sem
voru rétt lagaðir frá líffræði-
legu sjónarmiði, en -raunin varð
sú að enginn vildi nota þá.
Einkum er mikilvægt að
barnaskórnir séu, með réttri lög-
un, þvi að barnsfóturinn er svo
mjúkur að hann aflagast auð-
veldlega.
Tímarnir breytast
— og meimimir
Framhald af 6. síðu.
í fljótu bragði. En þar sem
vinir minir við Frjálsa þjóð
eiga í hlut og ef til vill er
ekki vanþörf að skýra lítil-
lega „breytta“ stefnu Sósíal-
istaflokksins í launamálum,
mun ég svara þessari kveðju
fáeinum orðum.
Stefna ríkisstjórna Verka-
mannaflokksins í Bretlandi
eftir striðið í launamálum,
sem kölluð var „launafryst-
ingarstefnan," miðaði að þvi
að halda kaupgjaldi óbreyttu
í landinu. Stefna þessi var
réttlætt með viðreisnarþörfum
landsins. Á síðara kjörtíma-
bili stjórna Attlees var stefna
þessi harðlega gagnrýnd af
vinstri armi Verkamanna-
flokksins og kommúnistum
sökum þess, að þjóðarfram-
leiðslan fór vaxandi, en verð-
lag liækkandi. Aukningu þjóð-
arframleiðslunnar var vai’ið
til vígbúnaðar. Þegar hervæð-
ingin var sem mest, mun hafa
látið nærri, að sjöundi hver
maður í Bretlandi hafi bein-
línis eða óbeinlínis unnið að
hernaðarstörfúm. — Vinstri
menn töldu það rangt, að auk-
in afköst í brezkum iðnaði
yrðu notuð til að standa
straum af herkostnaði og. ný-
lendustríðum í stað þess að
láta þau standa undir bætt-
um lífskjörum almennings.
Vegna þessa ágreinings unj
hernaðarútgjöld klofnaði
stjórn Verkamannaflokksins
að lokum, eins og kunnugt
er, og fiýtti það fyrir falli
hennar.
Ástandið hérlendis í at-
vinnumálum er gerólíkt því
atvinnuástandi, sem var í
Bretlandi tvö síðustu stjórn-
arár Verkamannaflokksins. •—•
Afli fiskiflotans í ár er lítið
eitt minni en i fyrra. Og
sennilegt er, að þjóðarfram-
leiðslan 1957 verði tvö '
minni en 1956. Verðlag er
undir eftirliti. íslenzka krónan
er ofmetin og erfioleikar á
að halda uppi formlegri skrán-
ingu hennar, en hitt vitað, að
gengisfelling mundi liafa í för
með sér skerðingu lífskjara
alls almennings. Við þessar
aðstæður hefur Sósialista-
flokkurinn talið rétt og
skylt að mæla ekki með upp-
sögn kjarasamninga og kaup-
kröfum. Komi það hins vegar
í ljós, að launþegar séu orðn-
ir afskiptir við skiptingu þjóð-
arteknanna,, verður Sósíalista-
flokkurinn án efa fyrstur til
að mæla með, að launþegar
rétti hlut sinn.
Reykjavík, 12. okt. 1957.
Haraldu’v Jóhannsson.
Framfarir Sovét-
ríkja í vísindum
Framhald af 5. síðu.
stjórnina, á að fylgjast með
öllum nýjungum á, sviði vísinda
og tækni, utan lands sem inn-
an, og sjá um að vitneskju um
þær sé komið áleiðis. Nefndin
á að hafa umsjón með -aliri
tækniþróun og henni ef falið
að sjá svo um að tækninýjung-
ar verði svo fljótt sem unnt
er teknar í notkim í atvinnu-
lífinu.