Þjóðviljinn - 20.04.1958, Qupperneq 1

Inni í blaðina:
Ingi R. skákmeistari
Islands 4. síða
Einstæður flokkur
6. síða.
Klofin borg
7. siða
Sunnudagur 20. apríl 1958 — 23. árgangur — 90. tölublað
Sprengingar í fyrradag
stöðvum Breta á Kýpur
Óeirðir hafa nú aftur blossað upp á Kýpur, en á þeim
hefur veri'ð nokkurt hlé að undanförnu.
1 fyrradag urðu sprengingar kveiktu skæruliðar í einni
í stöðvum OBreta víða á eynni. birgðastöð nýlendustjómarinn-
ar. Hún varð alelda og gereyði-
lagðist.
I vesturhlutanum, skammt
frá bænum Kyrenia, sprengdu
dulbúnir menn í loft upp ný
I bæ einum í suðvesturhluta
eyjunnar var dælustöð i brezk-
um herbúðum sprengd í loft
upp.
I austurhluta
eyjarmnar
byggða lögreglustöð.
ræðir
á mor
Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna mun koma saman á
ffund í New York á morgun til að ræða kæru Sovétríkj-
anna vegna flugs bandarískra flugvéla með kjama-
sprengjur í átt til skotmarka í Sovétríkjunum.
Soboléff, aðalfulltrúi Sovét-T^18^3 s®zt s ratsjám, en hún held-
ríkjanna hjá Sameinuðu þjóðun-
um, fór fram. á það í fyrradag að
Oryggisráðið yrði kvatt saman
til að ræða þetta mál. Sama dag
hafði Gromiko, utanríkisráðherra
Sovétríkjanna, rætt við blaða-
ínenn í Moskvu og 'sagt þeim að
sovétstjórnin myndi krefjast þess
að Bandaríkin létu af þessu
hættulega glæfraspili.
Bandaríska stjórnin hefur ekki
borið á móti því að fyrir hafi
komið að sprengjuflugvélar hafi
verið sendar til árása á Sovét-
ríkin, þegar tortryggilég merki
GlæsOeg sænsk
ur því fram að svo sé um hnút-
ana búið að óhugsandi sé að flug-
vélarnar geri árás, ef í ljós komi
’ð engin hætta vofi yfir Banda-
ríkjunum.
Hún hefur þó l.ýst sig fúsa til
að ræða þetta mál í Öryggisráð-
inu.
Sænska bókasýningjin var
opnnð i bogasal Þjóðminjasafns
íns £ gær að viðstöddum for-
setahjónnnnm og fjölda gesta.
Gunnar Steindórsson formað-
nr sýningarnefndar flutti ræðu
og bauð gesti velkomna. Ávörp
fluttu Gylfi Þ. Gíslason mennta
málaróðherra. Sten von Euler-
Chelpin ambassador Svía, Ey-[
vind Johnson rithöfundur, dr.
phii, Sven Rinman bckavörður
og Hermann Stolpe, forstjóri
K.F.s.förlag.
Gestirnir skoðuðu hina glæsi-
’egu bókasvningu að lokinni
.setningarathöfninni. Verður
jaánar sagt frá sýningunni í
næsta blaði.
Meirihluti meS
Rapackitillögum
Bandaríska blaðið Chicago
Sun Times liefur birt niður-
stöður skoðanakönnunar sem
gerð var í Bretlandi og
Bandaríkjunum. Ein spurn-
inganna hljóðaði svo: „Eruð
sér fylgjandi kjarnvopna-
lausu svæði í Mið-Evrópu?“
í Bretlandi svöruðu 68%
aðspurðra játandi, 16 neit-
andi. en 16 gáfu ekkert svar.
í Bandaríkjunum vorú töl-
urnar: 50%' með kjarnvopna-
lausu svæði, 30% á móti, en
*20% svöruðu ekki.
Síritandi vatnshæðarmælir kominn í gang við Þórisós. Lóðaklukkan færir pappírsræmu mæl-
isins, en flothylki í þrónni stjórnar penna. — Fros'tið var 24 stig svo gott er að vera skjóllega
búinn. Guðmundur Jónasson til vinstri, Eberg Elefsen til hægri. — Ljósm. Sigurjón Rist.
— Sjá 3. síðu.
Bretar flytja nú líðsauka til
í Arabíu
LeíSfogar Araha I vesfurhlufa hennar
handfekmr, sakaSlr um undsrróSur
Bretax hafa hafið liösflutninga til nýlendunnar Adens
á Arabíuskaga. Þangaö komu í fyrrakvöld flugvélar frá
Kenya meö hermenn og meira herlið er væntanlegt
þangað í dag og næstu daga.
Ástæðan fyrir þessum liðs- hvfði verið handtekinn í gær, en
flutningum er ótt.i Breta við sí-j lögreg’an leitar hinna tveggja.
vaxandi þjóðernishreyfingu j Annar þeirra er forseti íöggjaf-
Araba í nýlendunni. Auk her-
mannanua eru tvö brezk herskip
komin ti! Adéns,
Landstjóri Breta gaf í gær út
fyrirskipun um handtökur
þriggja helztu leiðtoga Araba í
vestu.rhluta nýlendunnar, sem
hann sakar um undirróðursstarf-
semi og samsæri gegn stjórnar-
völdunum.
Einn þessara manna, fræðslu-
i.mólastjórinn í landshlutanum,
arsamkundu nýlendunnar.
Landstjórinn segir að þessir
menn hafi notað sér aðstöðu sína
og embætti til að koma á glund-
roða í landinu og blása að glæð-
um úlfúðar og haturs í garð
Breta.
Vesturhluti Adens liggur að
Jemen og hafa verið skærur þar
á landamærunum lengi undanfar-
ið. Stjórn Jemens hefur gert til-
kall til yfirráða yfir bæði vestur-
og austurhluta Adens.
Bandarfek sóloi gegn til-
ramrnra með kjarnavopn
Stjórnarherinn í Indónesíu
oækir nú hratt fram til borg-
arinnar Buikittinggi á Mið-Sú-
mötru, en það er eina borgin
Bem uppreisnarmenn hafa enn
á valdi sánu. Þeir éru sagðir
þegar farnir að undirbúa flótt-
ann þaðan. Þegar síðast frétt-
ist var stjórnarherinn um 50
Framhald á 11. siðu.
Bók Allegs, La Ouestíon.
hefur
Franska stjórnin hefur nú bannaö sölu á bókinni
„La Question“ (Yfirheyrslan) eftir Henri Alleg. í bók-
inni fletti hann ofan af pyndingum sem viðgangast í
fangelsum Frakka í Alsír.
Þjóðviljinn birti fyrir skömmu
stuttan kafla úr bókinni. Þá var
skýrt frá því að hún hefði kom-
ið út í stóru upplagi og verið rif-
in út úr bókaverzlunum. Það
þótti alleinkennilegt að frönsk
stjórnarvöld skyldu leyfa sölu
bókarinnar, þar sem hún hafði
bannað frönsk biöð sem á hana
minntust eða birtu úr henni
kafla.
En eftir að bókin hafði verið
á markaðinum i _ tæpan mánuð,
rurrftkuðu stjórnarvöldin. bönn-
uðu hana og gerðu það sem eftir
var af henni upþtækt. Bókin var
bönnuð á þeirri forsendu að hún
grafi unctan og skaði varnir
landsinS.
Meðal þeirra sem mótmælt,
hafa banni bókarinnar er
franska rithöfundafélagið, sem
segir að bókin hafi þegar tryggt
sér verðugan sess á sviði
franskra bókmennta.
Hópur bandarískra öldungadeildarmanna,, vísinda-
xnanna, hershöfðingja og ýmissa annarra þjóömálaleið-
toga hefur byrjaö herferð til þess að fá stjómina til að
hætta tilraunum með kjamavopn, og aflýsa fyrirhuguö-
um tilraunum á Kyrrahafi í vor og sumar.
.Verði tilraunum ekki hætt, vísindamenn látið til sín taka á
verður þjóð okkar fyrir miklu fundum þessum.
siðferðilegu áfnlli“, ségir í orð- Baráttan kemur einnig fram í
sendingu til - T&Sénhowers for- heilsíðuauglýsingum í dagblöð-
seta frá uppháfsmönnum her- unum, þar sem 47 vísindamenn,
ferðarinnar sem or ,,Ne-v York- kirkjumenn og rithöfundar lýsa
nefndin fyrir skynsamlega stefnu j yfir því, að sú þjóð, sem hefur
í kjarnavopnamálum“. Formaður
nefndarmnar, Robert W. Gil-
more, hvatti Eisenhower í áður-
nefndri orðsendingu til að semja
við Sovétrikin um að hætta til-
ráúnum með' kjarnavopn fyrir
fuilt og allt.
Margir fundir hafá verið
haldnir, sem liðir i þessari nýju
sókn gegp .kjapngvopnurijum, þar
sem fólk-i'ir öílum stéttum, m. a. raunum. bæði
þingmenn og prestár hafa -.tekið stjórnmálalegu
forustu um að hætta tilraunum
með kjamavopn muni hljóta
„blessun mannkynsins“.
Hubert Humphrey, öldunga-
deildarþingmaður sagði í sjón-
varpsviðtali á sunnudaginn að
Bandaríkin stæðu Sovétríkjun-
um ennþá framar í smíði kjarna-
vopna. „Það er því meiri á-
vinningur fyrir okkur en nokk-
urn annan, ef hætt verður til-
frá siðferðilegu,
og hernáðarlegu
til máls. Sérstaklega hafé þó sjónarmiði," sagði Humphrey.