Þjóðviljinn - 20.04.1958, Page 6

6) -i' ÞJÓÐWEjrNÍÍ -ii feunntidagtir120. Rpril1 495811^-
Þiúðviuinn
Úteelanai. öameimngarílokkur alÞÝöu - SOsiailstatloklcurinn. Rltstjórar
Magnús Kjartansson, Sípurður Guðmundsson (áb.) PréttarltstJóri: Jón
Bjarnason. - Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson. Guðmundur Vigfússon.
Ivar H. Jónsson. Magnús Torfl Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. Auglýs*
thgastjóri: Guðgeir Magnússon. - RitstJórn. afgrelðsla auglýsingar, prent-
smiðJa: Skólavörðustíg 19. — Siml: 17-500 (5 línurV - Áskrift.arverð kr. 25 ó
<nan. 1 Reykjavik og nágrenni; kr. 22 annarsst. - LausasöluverO kr. 1.50
PrentsmlðJa ÞJóðviljan»
Skrýtlan
Bidstrup teiknaði
Einstæður flokkur
T?ins og Þjóðviljiiui hefur áð-
ur greint frá flutti einn af
alþiilgismönnum Alþýðufiokks-
i ræðu í Gamla bíói á vegum
Sj ál fstæðisfi okksins fyrir
nokkru og hafði það sem einn
aðalboðskap ræðu sinnar að
eignarétturinn ætti að vera
friðhelgur. Síðan hefur ræða
þingmannsins birzt í heild í
Alþýðublaðinu án þess að
nokkur alhugasemd væri gerð,
og \terður því að álykta sem
svo áð þar hafi þessi forustu-
maður túlkað stefnu flokks
síns, Boðskapurinn um eigna-
réttinn er hins vegar mjög at-
hyglisvert dæmi um það hvert
A’þýðuflokkurinn er kominn,
hversu langt hann hefur hlaup-
izt frá sósíalistískum grund-
vallarskoðunum, og er því sér-
stök ástæða til að vekja athygli
á þessu fyrirbæri. í ræðunni
var m. a. komizt svo að orði:
É
nn einn ófrávíkjanlegur
þáttur lýðræðisins er frið-
helgi eignaréttarins. Þjóðfélagið
setur með stjórnarskrá og Iög-
ýmsar reglur um réttindi
manna yfir eignum, sem þeir
komast yfir(t), um skattgreiðsl-
ur til þjóðfélagsins og annað
slíkt. En undirstöðuatriði í
þeim efnum er það, að ekki sé
rofin sú grundvallarregla, sem
fest er í stjómarskrám allra
lýðræðisþjóðav að eignaréttur-
inn sé friðhelgur. Þegar fjár-
hagsörðugleikar steðja að þjóð-
félögunum, er alltaf mikil
hætta á þvi, að ríkisstjórnir
grípi til þess í vandræðum
sínum að brjóta þessa grund-
vallarreglu iýðræðisins, enda
eru deilur um þetta atriði al-
gengiistu deilur í þeim þjóðfé-
lögum, þar sem iýðræðið hefur
fest rætur. Með vaxandi af-
skiptum þjóðfélagsins af vél-
ferðarmálum þegnanna, eink-
um þeirra sem minna mega
sín, hefur að sjálfsögðu orð-
ið að ganga lengra en áður á
braut skattlagningar og eru
tekjuskattar yfirleitt orðnir
mjög háir í þeim þjóðfélögum
þar sem kjör almennings eru
bazt. Þó eru þar gildandi tak-
rnörk, sem ekki má fara út fyr-
ir og eru þau einkum í því
fólgin, að lögmætar eignir
manna séu friðhelgar fyrir
beinni eignaupptöku. — Ég tel
Æð hér á landi séu skattar á
tekjum orðnir mjög miklir, svo
miklir að allar líkur benda til
þess að þeir séu orðnir einn
mesti bölvaldur í íslenzku efna-
hags’ífi. Þrátt fyrir þetta hef-
•ur nú ekki verið látið sitja við
■tekjuskatta eina, heldur hefur
verið lagður skattur á eign-
ir, sem mér virðist vera brot á
því grundvallaratriði sjálfs lýð-
.ræðisþjóðfélagsins að eigna-
réttur þjóðfélagsþegnanna skuli
vera friðhe’gur. Það er engum
•vafa undirorpið að slíkt brot á
einni grundvallarreglu þjóðfé-
lagsins veldur meira tjóni en
gagni, Það skapar slíka óvissu
og öryggisleysi, að sjálfum
grundve’li efnahagslífs þjóðar-
innar er hætta búin. Ég tel
að þegar gengið verður að því
að leysa efnahagsvandamál hins
íslenzka þjóðfélags með meiri
festu en nú hefur verið um
sinn, sé nauðsynlegt að afnema
lög þau um eignaskatt, sem nú
hafa verið sett, með því að
hann feiur í sér eignaupptöku.
sem brýtur í bága við grund-
vallarreglur lýðræðisins."
T»jóðviljanum þykir rétt að
■* birta þennan kafla í heilu
lagi, svo að ekkert fari milli
mála; þetta er í raun og sann-
leika boðskapur fluttur af
þingmanni A’þýðuflokksins og
birtur í Alþýðublaðinu. For-
senda þessarar kenningar er sú
að eigna- og tekjuskiptingin í
auðvaldsþjóðfélagi sé fullkom-
lega réttlát, og einstaklingar
eigi að ráða yfir hverjum þeim
eignum „sem þeir komast yfir“,
hversu miklar sem þær eru, og
stjórnarvöldurium sé óheimilt
að breyta nokkru um þá þróun
með skattheimtu eða öðrum
opinberum aðgerðum. Þetta er j
vissulega engin ný kenning,
hún hefur verið boðuð af þeim
íhaldsflokkum sem fomeskjuleg-
astir eru um allan heim, en
hún hefur áreiðanlega aldrei
fyrr verið flutt af þeim sem
telja sig sósíaldemókr.ata.
Sósíaldemókratar hafa þvert á
móti ævinlega bent á mis-
skiptingu eigna og tekna sem
sönnun þess að auðvaldsþjóðfé-
lag væri ranglátt og andstætt
hagsmunum allrar alþýðu, Þeir
hafa talað um auðsöfnun millj-
ónara sem þjóðfélagslega ræn-
ingjastarfsemi, með hemii væri
verið að hirða arðinn af vinnu
annarra, síík söfnun væri
eignarán sem bæri að skerða og
afnema en ekki vernda. Sósíal-
demókratar hafa ævinlega beitt
sér fyrir því að minnsta kosti
í orði að stóreignir væru
skattlagðar sérstaklega og stig-
hækkandi til þess að stuðla að
auknum jöfnuði í þjóðfélaginu
og létta byrðarnar á þeim efna-
minni. Og þeir hafa hætt mak-
lega þá menn sem hafa kennt
eignasöfnun auðkýfinganna við
„lýðræði" og bent á að með
henni væri verið að tryggja
einræði hinna fáu yfir hinum
mörgu.
¥^að hefur lengi verið ljóst að
Alþýðuflokkurinn er ein-
stæður flokkur meðal þeirra
sem þykjast aðhyllast sósíal-
demókratisma. Ýmsir helztu
forustumenn hans hafa fyrir
löngu kastað öllum sósíalistísk-
um sjóriarmiðum fyrir borð og
hann hikar ekki við að boða
skoðanir sem eru svo fjarlæg-
ar hugsunarhætti nútímans að
jafnvel íhaldsflokkar kynoka
sér vjð að flíka þeim í orði.
Skáldaþáttur
Ritstjóri: Sveinbjörn Beinteinsson.
Margir nota orðið rím um
allar þær formreglur sem ein-
kenna íslenzka ljóðagerð. Þetta
er rangt, stuðlar eru ekki rím
og hrynjandi ljóðsins er ekki
rim. Mörg þau Ijóð sem við
mundum telja einna íslenzkust
í formi eru órímuð, öll eddu-
kvæðin eru órímuð og Sona-
torrek einnig. Raunar er rímið
miklu veigaininni þáttur í Ijóð-
list okkar en stuðlarnir, enda
þótt rímið sé þýðingarmikið í
sumum greinum kveðskapar,
einkum í rímnaháttunum.
Stuðlasetning byggist á því að
mynda samræmi milli orða og
milli hendinga, með því að
raða saman stöfum sem eru
samhljóða. Þessi regla er fyrst
og fremst háð því lögmáli ís-
lenzkrar tungu, að fyrsta at-
kvæði hvers orðs hefur þyngri
áherzlu í framburði en þau at-
kvæði sem á eftir fára. Það
væri því fjarstæða að htigsa
sér stuðla í þeim málum sem
lúta öðrum framburðarreglum,
t. a. m. frönsku. Sennilega er
það stuðlasetningin sem hefur
verndað þessa fornu áherzlu-
reglu íslenzkunnar.
Söngur sá, eða eftirlíking af
söng, sem hér hefur tíðkazt i
heila öld eða meira, vinnur
einatt á móti lögfnálum ís-
lenzks máls og brýtur niður
þær meginstoðir sem lengst
hafa dugað. Mörg sönglög eru
þess eðlis að þau samrýmast
ekki tungutakj okkar ' og er
einatt mesta furða hvað fólk
lætur bjóða sér í þeim efnum.
Menn syngja með köldu blóði:
lifnar og glæðis't hugarkætin
þá — með því móti að setja
hnykk á- seinna atkvæði orðs-
íns lifnar, af því lagið krefst
þess, Kvæði Sveinbjarnar EgT
ilssonar: Fósturjörðin fyrsta
sumardegi, er sungið undir lagi
sem tætir það niður í af-
skræmi af því að lagið fellur
ekki að kvæðinu. Til annars
hefði þó Sveinbjörn Egilsson
unnið en að þannig væri farið
með verk hans. Ekki ber að
skilja orð mín svo að hætt
skuli öllum söng á íslandi, en
það er kominn tími til að verja
landhelgi málsins fyrir söng-
lögum sem stórskemma það og
spilla næmi fólks fyrir réttu
máli og málfegurð. Eg er viss
um að fólk sem kunni mikið
af vísum og raúlaði þær, það
hélt betur í horfinu með mál-
far sitt en þeir sem syngja Ijóð
með röngum áherzlum. Þetta
um skakkar áherzlur og bjagað
mál á ekki einungis við svo>-
nefnd dægurlög og þau ljóð
sem þeim fylgja, margt af hin-
um hátíðlegri söng er undir
sömu sökina selt. Margar hætt-
ur steðja að tungu okkar, en
ekki er sá háskinn minnstur
sem stafar frá vondum söng og
auvirðilegum söngtextum. í
þessu efni þarf að gera hærri
kröfur en tíðkazt hefur.
Meiri hlutinn af ungu fólki
vill tala og skrifa fallegt mál,
en það er svo illa úr garði gert
frá heimilum og skólum að það
kann ekkert mál. Eg veit að
kennarar gera mikið til þess
að bæta málfar nemenda sinna,
en það hrekkur ekki til þeg-
,ar undirstöðuna vantar. Það
bam sem venst mjög þróttlitlu
og óvönduðu máli heima hjá
Framhald á ‘11.' síðu.