Þjóðviljinn - 01.03.1960, Qupperneq 6

6) — ÞJÓEWILJINN — Þriðjudagur 1. marz 1960
k. rw« *•••* f •« *• r»j
mmfmumtnrs
» r»»» H «
ífítöíiiiL»í«j
iiíi¥iyiiiii
ÚtKeíandi: Sameiningarflokkur aljiýðu — Sósíalistaflokkurinn. —
RitstJórar: Magnús Kjartansson (áb.>. Magnus Torfi Ólafsson, Sig-
uröur Guömundsson. — Fréttaritstjórar: Tvar H. Jónsson, Jón
Bjarnason. — Auglýsíngastjóri: Guögeir Magnússon. — Ritstjórn,
afgreiðsla auglýsingar. prentsmiðja: Skólavöröustíg 19. — Sími
17-500 (5 línur). — Ásicriftarverð kr. 35 á mán. — Lausasöluv. kr. 2.
Prentsmiðja Þjóöviljans.
XX.
að má teljast mikið ánægjuefni að tekizt hafa
samningar um verðlagningu landbúnaðarvara
í sex manna nefndinni, svo ekki þarf að leita
til yfirnefndar tjl að fá fullnaðarúrskurð. en það
heíur einmitt allt of oft komið fyrir á undan-
förnum árum. Svo sem glöggt kemur fram í til-
kynningu nefndarinnar, sem birt hefur verið,-
hafa verið gerðar allvíðtækar breytingar á út-
reikningum þeim sem lagðir eru til grundvallar.
Og enn fremur hefur nú tekizt að ná samkomu-
lagi um það höfuðatriði að ekki sé aðeins samið
um verðgrundvölk handa framleiðendum, heldur
einnig um söluverðið bæði í heildsölu og smá-
sölu. Hefur þar með náðst samkomulag í við-
kvæmu deilumáli, sem alla tíð síðan lögin um
framleiðsluráð voru sett, hefur komið í veg fyrir
að eðlileg og heilbrigð samvinna gseti skapazt
um lausn þeirra mála.
txti
fjegar lögin um framleiðsluráðið voru til með-
* ferðar á Alþingi fyrir meira en áratug benti
Sósíalistaflokkurinn á ýmsa galla á þeim, m.a.
hættuna á því hve ákvæðin um yfirnefndina
gerðu auðvelt, fyrir annanhvorn nefndarhlutann
að skjóta sér undan allri ábyrgð með því að
skjóta málinu til hennar. Reynslan hefur líka
orðið sú, sem áður er nefnd, og ætið á þann veg
að fulltrúar framleiðsluráðsins véku málinu frá
sér.
JÍXt
uo
I«á er ekki síður mikilsvert hitt atriðið, um
■ ákvörðun útsöluverðsins um leið og verð-
lagsgrundvöllurinn sjálfur er ákveðinn. En eins
og kunnugt er hófst allmikill ágreiningur um
það fyrir nokkru. Kom í ljós að þegar útflutn-
ingur landbúnaðarvaranna hófst svo nokkru
nemi vantaði beinlínis ákvæði í lögin um það,
hvernig fara skyldi með þann verðmismun, er
yrði á útflutningsvörunum og innanlandssölunni.
Framleiðsluráðið tók upp þann hátt, að bæta
þessum verðmismun ofan á það innanlandsverð,
er sex manna nefndin hafði ákveðið. Hverjum
manni sem líta vildi með sanngirni á þessi mál
var það ljóst, að með vaxandi útflutningi hlyti
þessi háttur að eyðileggja allt samkomulag um
verðlagningarkerfið í heild, þar sem bilið myndi
sífellt breikka, og hið raunverulega útsöluverð
færast fjær því sem sjálf verðlagsnefndin hefði
samið um. Sumir pólitískir flokksleiðtogar, sem
ógjarnan hafa viljað efla samstarf þessara stóru
hópa, framleiðenda búvara og neytendanna í
launþegasamtökunum, hafa óspart reynt að blása fflfi
að eldum úlfúðar vegna þessa ágreinings. M.a. SH
var það óspart reynt af fulltrúum og frambjóð- -pfi
endum Framsóknar í þeim kosningum er fram ÍHh
fóru s.l. ár. Hins vegar sýndi.það sig að bænda- oK
stéttin í heild lét ekki blekkjast af þeim áróðri. 55:
IVTu hafa fulltrúar beggja aðila í sex manna
nefndinni gengið frá þessum málum þannig, “jj»
að þeim er til sóma. Þeir hafa sýnt skilning á
því, að báðum aðilum er fyrir beztu að samvinna jjjjj
sé um þessi mál, og að stríð milli þessara stóru rírp
stétta gerir aldrei annað en færa báðum tjón. Og
þeir stjórnmálaleiðtogar, sem reynt hafa að gera
þessi mál að sem stærstu ágreiningsefni þeirra í -gj
milli, hafa þar með fengið verðuga ráðningu.
En þetta samkomulag á að vísa veginn til ennþá
nánari pólitískrar samvinnu. Samvinnu, sem ein
getur tryggt völd vinnustéttanna í þjóðfélaginu.
-- a.

r.ti
jíi;
i8i
»1H
i
I
i
SS
ur
VZ
Áslaug' SigurSardóttir
Hún er fœdd og uppalin
i Reykjavík, og um skeið
var liún forstöðukona
barnalieimilisins Suður-
horgar.
Nií er hún húsmóðir d
sveitaheimili noröur í
landi, og þar hefur hún
hátt á annan titg kaup-
staðabarna á sumrin.
Kjör sveitakomúinar,
barnauvpeldi, kvenrétt-
indamál og enn fleira ber
á góma í þessu viötali, sem
María Þorsteinsdóttir hef-
ur átt við Áslaugu Sigurð-
ardóttur í Vík í Skagafirði.
— Hvernig er að vera sveita-
kona, njótið þið ekki vel
sveitasælunnar?
— Það er gott að vera
sveitakona, miklu betra en óg
hélt áður en ég varð það, því
ég var sannarlega mjög ókunn-
ug sveitalííi, því ég ólst upp í
Reykjavík og var þar alveg til
fullorðinsára.. Ég held að
starfssvið sveitahúsmóður sé
allajafnan rniklu umfangsmeira
en kaupstaðarhúsmóður, og
iiggja til þess ýmsar ástæður.
í sveit er oftast (að minnsta
kosti alltaf á sumrin) fleira
fólk i. heimili, sveitakonan þarf
að vinna heima úr afurðum
sínum til að nýta það sem til
fellur eins og sláturgerð ,pyls-
ur og kæfu, margar konur sjá
um að svíða öil svið og reykja
kjötið, þá er og íatasaumur og
tóvinna mikið unnin heimafyr-
ir, svo má ekki gleyma köku-
og brauðbakstri sem er allt
árið um kring, því ekki er
hægt að hlaupa í næstu búð
á nokkrum mínútum.
Þar sem vinna bóndans íer
fram á bænum eða í nágrenni
hans og oft þörf fyrir hjálp
eru mjög margar konur, sem
aðstoða bændur sína við
skepnuhirðingu og . t.d. liey--
skap.
Samt vil ég taka það fram
að sveitasæla er fyrir mér allt
annað hugtak nú, en þegar ég
var kaupstaðarkona, þá hug.r-
aði maður um sveitina til ferða-
laga, útilegu, reiðtúra, fjall--
göngu, helzt aíltaf i glampandi
sól og. blíðu., Það er' sú svéi.ta-.
sæla sem ég þekkti áður íyrr
og þá mynd geymi ég vel.
Nú á ég aðra fagra mynd í
huga mér um sveitasælu, það
er heimili mitt, bónda míns og
barna, hagstætt tíðarfar, græn
tún og engi, hugsunin um nð
okkur búnist ve! og svo það
hve miklu auðveldara og að
mörgu leyti skemmtilcgra er
að ala börn upp í sveit. -
— Þú ert uppeldisfræðingur,
viltu ekki segja okkur eitt-
hvað um álit þitt á þeim mál-
um, t.d. á hvern hátt bezt cr
að fá börn til að venja sig
að háttum samfélagsins.
— Nei, ég, er alls ekki upp;
eldisfræðingur, ég var í tvö
ár í Kennaraskóla í New York.
Þessi skóli útskrifaði það sem
kallað er í Bandaríkjunum
11iiiiitiii111tim111inMir ’imn!1111111ii1111111111iiiii11!11iituii111111iiiiiiiiimimiiiiii11111ii111111iiiii1111111iii;ii111111e:1111111iii
Gerrœðisstjórn
Þingsjá ÞjáSviljans 27.-27. febrúar 1960
Lygnt var á yfirborði Al-
þingis þessa viku, ríkisstjórn-
in var önnum kafin annars
staðar. Hún tók þegar um
helgina til við framkvæmd
gengislækkunarlaganna, og
vakti mesta athygli flausturs-
afgreiðslan á vaxtahækkun-
inni. Vikurnar áður virtust
einhverjir i stjórnarflokkun-
um ekki alveg sammála um
hækkun almennra vaxta í
okurvexti og árásina á fjár-
festingarsjóðina, en trúmenn-
irnir á erlendar skottulækn-
ingar á íslenzku efnahags-
lífi s’gruðu. Vaxtahækkunin
var látin ganga í gildi strax
á mnnudagsmorgun, 22. fe-
brúar.
Með árásina á fjárfesting-
arsjóðina var ríkisstjórninni
svo brátt, að hún gætti þess
ekki að fara að sínum eig'n
lögum, he'dur þverbraut ný-
lögtekin ákvæði gengislækk-
unarlaganna. Sjálf aðferð rik-
isstjórnarinnar til að breyta
lögunum um þessa sjóði er
svo c.svífin að þess munu fá
dæmi. Bak við þá löggjöf er
löng saga um pólitísk átök
utan þ’ngs og innan, lögfest-
ing þeirra hefur oft verið
gerð að undangengnum lang-
varandi samningum milli
stjórnmálaf'okka. Nú héimt-
ar ríkisstjórnin með einni
grein í gengislækkunarfrv.
heimild til að breyta slíkum
meginatriðum löggjafarinnar
um þessa sjóði og vöxtunum
og lánstímanum. Hér er i
raun á ósvifnasta hátt verið
að svipta alþingismenn rétt-
inum til þess að fjalla um
lagabreytingar, ræða þær,
meta og taka um þær ákvörð-
un.
★
I hinni alræmdu 32. grein
gengislækkunarlaganna var
þó látið heita að þetta vald,
sem Alþingi á eitt að hafa,
væri ekki algjörlega háð geð-
þótta ríkisstjórnarinnar. Þar
segir að ríkisstjórninni sé
heimilt „að fengnu áliti
stjórnar Seðlabankans og
stjórnar viökomandi sjóðs
eða stofminar“ að kveða á
um vaxtakjör og lánstíma á
lánum hjá fiskveiðasjóði,
stofnlánadeild sjávarútvegs-
ins, byggingarsjóði sveita-
bæja, ræktunarsjóði, bygging-
arsjóði ríkisins (húsnæðis-
málastjórn), byggingarsjóði
verkamanna og raforkusjóði.
I umræðum er urðu utan
dagskrár í neðri deild mánu-
daginn 22. febrúar deildu
formenn þingflokka Alþýðu-
bandalagsins og Framsóknar-
flokksins fast á ríkisstjórnina
fyrir aðförina að fjárfesting-
arsjóðpnum. Töldu þeir báðir
Eysteinn Jónsson og Einar
Olgeirsson að ríkisstjórnin
hefði ólöglega ráðizt i breyt-
ingar á vaxtakjörum og láns-
tíma sjóðanna. Kom skýrt
fram, að ráðherramir höfðu
haft að engu það eindregna
skilyrði sem 32. gr. gengis-
lækkunarlaganna setur, að
ríkisstjórninni sé þetta heim-
ilt „að fengnu áliti stjóraar
Seðlabankans og stjórnar við-
komandi sjóðs eða stofnun-
ar“. Játaði sá ráðherra
sem helzt varð fyrir svörum,
að svo væri, en menn úr
stjórnum sjóðanna hefðu ver-
ið boðaðir upp í stjórnarráð
á laugardag og þeim tilkynnt
um ákvörðun rikisstjórnarinn-
ar. Og þegar fastar var geng-
ið eftir, var það kreist út
úr Gylfa að ekki einu sinni
stjórn Seðlabankans hefði lát-
ið í ljós álit um þessi atriði
varðandi fjárfestingarsjóðina,
vegna þess að ríkisstjórnin
setti henni úrslitakosti að
ljúka álitsgerð um eina helgi.
Fram kom einnig að meiri-
h'uti Seðlabankastjórnar
hafði orðið við tilmælum rík;
isstjórnarinnar að samþykkja
hækkun almennu vaxtanna.
Vilhjálmur Þór, miðstjórnar-
maður i Framsóknarflokkn-
um, hafði þar gengið i ber-
högg við flokk sinn og sam-
þykkt okurvextina ásamt
Jóni Axel Péturssyni og Jóni
G. Maríassyni. En gegn ok-
urvöxtunum greiddu atkvæði
annar fulltrúi Framsóknar í
Seðlabankastjórn, Ólafur próf-
essor Jóhannesson og Ingi
R. Helgason, fulltrúi Alþýðu-
bandalagsins.
★
R.íkisstjórn Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðuflokksins
virðist því ekki nóg að setja
gerræðislög miðuð við að
draga úr höndum Alþingis
rétt sem því einu ber, heldur
er ekki blekið fyrr þornað á