Þjóðviljinn - 13.05.1961, Qupperneq 6

6) , —j jÞJj^ÐfVILJINN pj— þj&ugardagu^.lS. maí 1961
íí£i_ mugfírdáp^'ÍS: ttikí 1961'-^ Þ'jðÖÝÍLJINtíf — |?
'&<:gefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — ^ Sósíalistaflokkurinn. — ~Ritstjórar: =
Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sigurður Guðmundsson. — =
Fréttaritstjórar: ívar H. Jónsson./Jón Bjarnason. — Auglýsingastjóri: GuðgeirS
Magnússon — Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19.í
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 45 á mán. — Lausasöluverð kr. 3.00.=
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f. =
Verkfallið í Keflavík
VTerkakonurnar í Keflavík hafa nú knúið fram nokkra j
icaup’nækkun og kjarabætur með bráðabirgðasam- j
komulagi, og vinnukaupendur skuldbinda sig til að j
hæk'ka kaup kvenna í Keflavík til samræmis við j
verkakvennakaup d Reykjavík þegar þar hafa verið j
gerðir nýir samningar. Verkfallið hefur orðið langt í
og erfitt, en einbeittni og samstaða verkfallskvenna i
hefur verið með ágætum, og er félagi þeirra og for- j
ystu til sóma. iHitt mun óvenjulegt og hvarvetna inn- j
an verkalýðshreyfingarinnar þykja skammarlegt, að i
almenna verkamannafélagið á staðnum, Verkalýðs- og
sjómannafélag Keflavíkur undir forystu Ragnars Guð-
laugssonar, fékkst ekki til að hjálpa verkakonum stað-
arins til sigurs í verkfallinu.
E“ er ólíklegt að lagfæringar þær sem konurnar í
Keflavík fóru fram á til bráðabirgða, að gerðum
samningum um kvennakaupið í Vestmannaeyjum í
vetur, hefðu náð fram að ganga ef ekki hefði komið
til fyrirskipanir og þrýstingur vinnukaupendasam-
bandsins, sc-m nú reynir hvarvetna að hindra að al-
þýðufólk fái framgengt nokkurri leiðréttingu á kaupi
sínu. Voru verkakonurnar í Keflavík, sem í verkfall-
inu stóðu, beittar hinum furðulegustu og ósvífnustu
holabrögðum af hálfu vinnukaupenda. Konunum var
boðið það smánarboð að kaup skyldi hækka um 76
aura á klst., gegn því að konurnar féllu frá að taka
aðra lögboðna 76 aura hækkun um næstu áramót. Því
smánarboði var hafnað. Síðan upphófst málssókn og
lagarefjar. og tókst loks með því að teygja vinnu-
döggjöfina eins og hrátt skinn að dæma verkfallið
„ólöglegt“ hjá einum aðilanum. En litla gleði höfðu
vinnukaupendur af þeim dómi, og urðu loks undan
að láta og ganga til samninga 8. þ.m., en verkfallið
hafði þá staðið frá 25. marz.
‘17'innukaupendur hafa sannarlega ekki haft sóma af
’ framkomu sinni í þessari deilu. Það er ekki falleg
famkoma að reyna með öllum hugsanlegum ráðum að
diindra, að lágt launaðar verkakonur fái nokkra leið-
réttingu á káupi sínu. Og aðferðirnar sem vinnukaup-
endur hafa beitt gegn verkfalli verkakvenna í Kefla-
vík eru stjórnarklíkum Vinnuveitendasambandsins til
háborinnar skammar. En verkakonurnar í Keflavík
létu ekki bugast. Með festu og einbeittni sýndu þær
hrokafullum vinnukaupendum að þeir geta ekki án
verkafólksins verið. Það skyldu þeir leggja sér vel á
minnið og muna það næst.
Gatslitin sauðargæra
Heimsvaldasinnuð stórveldi hafa ýmiskonar afsakanir fyr-
ir því að hlutast til um innanríkismál annarra sjálf-
stæðra ríkja. Ein kunnasta yfirskins- og afsökunarkenning
af því tagi er hin svonefr.da Monroekenning. Þegar Kennedy
Bandaríkiaforseti tók að flagga með þessu gatslitna hug-
taki eftir rassskellinn á Kúbu, vakti það almenna 'andúð
um alia hina rómönsku Amer.'ku. Frjálslyndum öflum þeirra
ianda er löngu orðið ljóst, að Monroekenningin svonefnda
■er. ekkert annað en sauðargæra sem heimsvaldasinnar Banda-
ríkjanna nota til að reyna að afsaka hina ósvífnu og
1 svívirðilegu íhlutun Bandaríkjanna í málefni annarra sjálf-
stæðra ríkja í Ameríku. Meðal þeirra sem mótmæltu op-
inberlega var utanríkisráðherra Mexíkó, Manuel Tello, sem
í tilkynningu til blaða ítrekaði andstöðu ríkisstjórnar Mexíkó
við Monroé-kenninguna, og taldi að hún væri miðuð við
að afsaka íhlutun í málefni ríkja í hinni rómönsku Ame-
ríku. Mótmælti Mex'kóstjórn hvers konar íhlutun eins
ríkis •Ameríku í innanlandsmál annars. Gæti farið svo að
Monroekenningin sáluga ætti sér síðast athvarf í Morgun-
blaðinu, sem virðist enn sterktrúað á gildi sl'kra yfirgangs-
Jþugmynda stórvelda.
A
VERKALYÐ
r'
A
Góðir Hafnfirðingar!
Þótt. sjómenn eigi sér sinn
eérstaka dag, þar sem sjó-
mannadagurinn er, þá taka
þeir að sjálfsögðu þátt í há-
tíðahöldum alls verkalýðs 1.
maí, enda er þeim sérstök
þörf á því að vera virkir
þátttakendur á þessum bar-
áttudegi, þar sem sjómanna-
dagurinn, sem etarfandi sjó-
menn geta yfirleitt lítinn
þátt, tekið í, hefur verið gerð-
ur meir að skemmtidegi og
degi fagurra orða í garð sjó-
manna, fagurra orða sem
vilja svo gleymast að morgni
næsta dags. Þess er skemmst
að minnast.
Aldrei sjómannadagur
á Alþingi
Á hverjum sjómannadegi
er því lýst með fögrum orð-
um hversu mikilvægt starf
sjómanna sé allri þjóðinni og
hversu hún eigi þeim mikið
að gjalda, en nú alveg ný-
lega lögðust þeir sem með
völdin fara á alþingi algjör-
lega gegn frumvarpi sem þar
var flutt til að tryggja öllum
sjómönnum allt að 200 þús-
und króna tryggingu vegna
örorku- eða dauðaslysa. Þess-
ar sanngjörnu bætur knúði
m. a. Sjómannafélag Hafnar-
fjarðar fram í samningum við
útgerðarmenn með því að
fella miðlunartillögu sem ým-
is önnur félög samþykktu,
og halda verkfallinu áfram.
Þetta ákvæði náðist með því
fram, .en á þingi þjóðarinnar
voru þeir menn í meirihluta
sem létu sér sæma að neita
öðrum sjómönnum um þessi
réttindi og þar var fellt að
lögbinda sérstaka tryggingu
fyrir sjómenn.
Sjómenn fá einn sjómanna-
dag á ári til þess að hlusta
á fögur o'rð, en það eru ekki
margir sjómannadagar á al-
þingi þegar það er skipað
eins og í dag ekki einu sinni
einn á ári.
Þess vegna m. a. er það
sjálfsagt og nauðsynlegt, að
sjómenn séu svo virkir þátt-
takendur ,í baráttudegi verka-
lýðsins sem unnt er að koma
við, þótt vertíð sé. Sjómenn
eru engir gestir á þessum
degi, þetta er okkar dagur
eins og allra axmarra laun-
þega. Þess vegna þurfum við
að vera virkir þátttakendur
á þessum degi til þess að
undirstrika það, að sjómenn
gera sér ljóst, hve brýn
þörf er á samstöðu alls vinn-
andi í'ólks. Samstöðu þeirra
sem eru launþegar í þjónustu
þ.eirra sem atvinnutækin eiga.
Samstöðu launþega sem skapa
verðmsetin með vinnu sinni
en verða að sækja sinn hlut
af þeim með stöðugi'i á,r-
vekni um að ekki sé skertur
þeirra naumi lilutur á einn
eða annan hátt.
Samtaka nú
Sjaldan hefur verið meiri
þessari baráttu, hvemig sem
henni verður hagað, er al-
gjörlega háður því að verka-
lýðsfélögin séu samstillt i að-
gerðum sínum og hver ein-
stakur maður í hverju félagi
leggi sig fram svo að verka-
lýðsfélögin myndi órofa heild.
Nú er svo komið að kaup-
máttur tímakaupsins er lægri
launþegar hafa lagt svo hart
að sér með löngum vinnu-
degi, lengri en þekkist nokk-
ursstáðar í nálægum löndum,
að þjóðarframleiðslan hefur
ekki minnkað og hún hefur
ekki heldur staðið í stað, hún
hefur stóraukizt, hún hefur
tvöfaldazt á síðasta áratug,
tvöfa’dazt. svo að það er
miklu meira til að skipta en
var, þegar kjörin voru mikl-
um mun betri en' nú. Það er
því í alla staði eðlilegt og
sjálfsagt að launþegar sætti
sig ekki við þau kjör, sem
þeim eru boðin í dag. Þeir
sætta sig ekki við þá stór-
felldu kjaraskerðingu, sem
stjórnarvöldin liafa að und-
anförnu valdið með ráðstöf-
unum sínum. Þeir sætta sig
ekki lengur við það, að launa-
stétlirnar séu hafðar að
spotti af yfirstéttinni og
stjórnarvöldunum, sem lýstu
því yfir þegar kaupið var
lækkað um 13% í febrúar
1959 að ef verkalýðurinn
tæki þá kjaraskerðingu á sig
afnumdar, vöruverð stór-
hækkað, svo að aldrei hefur
annað eins þekkzt, vextir
stórhækkaðir og lán skorin
niður og annað eftir því. Allt
þetta hefur launastéttin um-
borið og horft á sinn 'hlut af
aukinni framleiðslu stór-
minnka með mánuði hverjum.
En lengur mun vart beðið,
enda færa valdhafarnir sig
sífellt upp á skaftið með
hverri eftirgjöf launþega, og
það er ekki lengur til neins
fyrir atvinnurekendur og hag-
fræðinga ríkisstjómarinnar
að segja: „Það er ekki hægt
að greiða hærra kaup. Til
þess að hægt sé að bæta kjör-
in, þarf sérstakar efnahags-
aðgerðir. Hækkað kaup þarf
að 'byggjast á auknum þjóð-
artekjum”.
Verkalýðurinn hefur stór-
aukið þjóðartekjurnar að und-
anförnu og hvað fær liann
fyrir erfiði sitt. Ekki viðbót-
arlaun af því sem hann bætti
við þjóðartekjumar, sem hafa
tvöfaldazt á síðasta áratug.
iiiiiiiiiiiiiiiisiiiiiisiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiniiii Liiiiiiiiiiiiiiiiiiiii>iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiii !iii!!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimit(iiiiiiiiiiim
1 Rœ'Sa Knsfjáns Jónssonar, formanns Slómannafélags |
| HafnarfjarSar, á útsfundi í.maí i HafnarfirSi l
E imimiiimiiimimiiimiiiiiiiiiiimiiiiimimiiiniiEiumiEiimimmiimimiiiiiiiimiiimmmmiiiEimiiiuimiiiimimiimimiiiiiiiiiiiimiiiisiisiiiiimiiiiiiiiitiii
þörf á því en einmitt nú, að
sjómenn taki þátt í þessum
baráttudegi og samstöðu alls
verkalýðs um aðgerðir til
þess að bæta hlut iaunþega.
Svo langt hefur tekizt að
þjarma niður kjörum almenn-
ings að undanfömu, að sýni-
legt er að verkalýðssamtökin
hafa sýnt meiri biðlund en
svo að þau geti dregið öLlu
lengur að hefjasl handa um
gagnráðstafanir í einni eða
annarri mynd. Árangurinn af
en liann hefur nokkru ' sinni
verið síðan stríði lauk. Staf-
ar þessi kjaraskerðing af
því að hún sé óhjákvæmileg
nauðsyn? Stafar hún af því
að verkafólk, sjómenn og aðr-
4r sem að framleiðslunni
vinna hafi slæpzt svo, að
framleiðslan hafi dregizt
saman, og minna sé til skipta
en var fyrir nokkrum ár-
um? Nei, aldeilis ekki.
Sjómenn, verkafólk, bænd-
ur, iðnaðarmeim og aðrir
með góðu þá þyrfti hann ekki
frekar að fórna. Þetta gerðu
launþegar, og livað hefur
gerzt, síðan?
Þjóðartekjurnar haía
aukizt
Síðan hefur verið gengið
á lagið og leiknum haldið
áfram. Þegar kosningar voru
afstaðnar 1959 va'r gengið
fellt., vísitöluuppbætur á kaup
Nei ónei, ekld einu sinni ó-
breyttan hlut, ekld einu sinni
sömu kjör. Verkalýðurinn
fær að launnm Iældiað kaup
og hækkað vöruverð fyrir að
auka þjóðartetkjumar með
látlausri eftir- og nætun'iimu.
Það eru einhverjir aðrir sem
fá þau verðmæti og einhverjir
aðrir sem lifa nm efni fram,
og ákall ríkisvaldsins til blá-
snauðs almennings lun að
herða sultarólina verkar ekki
sannfærandi á sama t'ma og
íslendingar, það er hætta á ferðum
Atburðir síðustu i:laga hafa
sýnt að alvarleg hætta er á
ferðum fyrir það frelsi, er
stjórnarskrá lýðveldisins veit-
ir alþýðu lands vors.
Fundafrelsi almennings er
í hættu fyrir árásum skipu-
lags, uppæsts fasistaskríls.
Verkalýðsfélög fá ekki að
halda fundi í friði fyrir á-
rásum þessa skríls, sem veð-
ur um undir forustu póli-
tískra trúnaðarmanna úr
félögum Sjálfstæðisflokksins.
Ráðist er á fundarhús
verkalýðshreyfingarinnar und-
ir slagorðum nazismans, sem
daglega em endurtekin í
taugaveiklunarskrifum Morg-
unblaðsins.
Sama skríl er stjórnað til
árása á sendiherrabústað
Sovétríkjanna, til þess að
sýna í verki þann haturs-
áróðurs, sem daglega er rek-
inn í ríkisstjómarblöðunum og
miðar að því að undirbúa slit
alira tengsla íslands við Sov-
étríkin, viðskitaiegra og
diplómatiskrar eins og for-
sprakkar Atlanzhafsbar.da-
lagsins æskja eftir, af því
þeir óttast það efnahagslega
sjálfstæði Islands og afkomu-
öryggi þjpðarinnar sem slík
viðskiptatengsl veita okku'r.
íslendingar!
Það er svona sem fasism-
inn byrjar. Og sé hann látinn
þróast án mótspymu, þá er
voðinn v.s.
Lögreglumennirnir hafa
sýnt það í verki að þei’r eru
reiðubúnir til að vernda lýð-
ræðisleg réttindi vor Islend-
inga. En nazistinn í sæti lög-
reglustjórans í Reykjavík hef-
ur að vanda svikist um
skyldu sína, enda aldrei feng-
ist rannsakað áður samband
'hans við óaldarlýð.
Þegar lögleg yfirvöld lýð-
veldisins svíkjast um skyldu
sína, verðum vér íslendingar
sjálfir að taka vöm réttinda
vorra í eigin hendur. Komist
ofbeldislýður fasistanna upp
með árásir sínar, mun hann
forátt færa sig upp á skaftið.
Það er því ekki seinna vænna,
að taka upp slíka hætti á úti-
fundum vomm, að óaldarlýð
takist ekki að trufla þá eða
hitti sjálfan sig alvarlega
fyri'r, ef hann reynir. Og
sama gildi um friðhelgi verka-
lýðsfunda og húsa fyrir á-
rásum óaldarlýðs.
Undirrót þeirrar óaldar,
sem hér er verið að skapa,
eru hin látlausu, skipulögðu
níðskrif Morgunhlaðsins og
annarra stjómarbiaða, hin
taumlausu æsingaskrif gegn
kommúnismanum, — þessi
,,antikommúnismi“, er Thom-
as Mann nefndi „höfuð-
heimsku aldarinnar (Gmnd-
torheit des Jarhunderls)“,
— og hefur tekið á sig hina
hemaðarlegu mynd sína í
„Anti-komintern“ hernað-
arbandalagi fasismans, -—• og
síðan í Atlanzhafsbandalag-
inu (NATO).
Það að ég nefni fyrst og
fremst, Morgunblaðið af
þessum blöðum stafar af því
að það blað' og hinir eigin-
legu stjórnendur þess verða
fyrst og fremst að teljast á-
byrgir fyrir þeirri óheillaþró-
un, sem málin eru nú að taka
í landi vom. Morgunblaðið er
áhrifamesta blað íslénzkrar
borgarastéttar og hafði eftir
niðurlægingu sína á forstríðs-
árunum, unnið sér nokkra
virðingu á nýsköpunartíman-
um, sem það nú er að glata
Kröfuborði úr kröfugöngunni í Reykjavík 1. maí síðastliðinn.
ausið er af almannafé millj-
ón á milljón ofan í spekúl-
anta til þess að þeir geti
molíað saman fc.
Landhelgin
Sjómenn sem aðrir lands-
menn gerðu sér vonir um
að stækkun landhelginnar í
tíð vinst'ri stjórnarinnar væri
aðeins áfangi að því marki,
að Islendingum yrði fryggð
einkaréttindi yfir landgrunn-
inu öllu, svo sem verið hef-
ur stefna landsmanna. En
með aðgerðum núverandi
stjórna'rvalda í vetur virð-
ist sem 12 mílurnar eigi að
verða endanlegt. mark, ef
þær fást þá tryggðar, enda
lýsti fiskimálaráðherra B’reta
yfir því við brezka togara-
menn, að þeir gætu verið ró-
legir, landhelgissamningurinn
tryggði fullkomlega að ís-
lenclingar gætu aldrei fært
landhelgina út, fyrir 12 mílur.
Þessi samningur er af þeim
sem gerðu hann yfirlýstur ó-
uppsegjanlegur, og hefur þar
háskasamlega verið farið með
eitt mesta hagsmunamál þjóð-
armnar að auka yfirráð sín
jriir miðunum við landið. Er
þvá eícki nóg, að skert liafi
verið lífskjörin heiöúr einn-
ig möguleikarnir á því að
þjóðin geti í framtíðieni
aukið afraksturiim af fiski-
miðunum með auknum yfir-
rá.ðum ís’eudinga yfir þeim
með f ví a.ð gera að einlia-
e:gn íslendinga þau auðugu
fiskimið sem liggja á land-
grunninu utan við 12 mílurn-
ar.
Vilja skerða kjörin
á síldveiðum
Þegar öllum er sýnilegt,
að núverandi stjórnarhættir
valda samdrætti, kjaraskerð-
ingu og öngþveiti í útgerðar-
málum, sem þeir áttu þó
fyrst og fremst. að hæta, þá
er reynt. að bera því við>
vertíð liafi brugðizt og erfið-
lega ári. En hvað ho'rfura
við upp á þessa dagana?
Aflaleysi togaranna hefur
verið notað sem bjarghring-
ur við skipbrot, „viðreisnar-
stefnunnar“, ekki sé allt
„viðreisninni“ að kenna. En
nú hefur það gerzt að afla-
leysi togaranna er úr sög-
unni, að minnsta kosti í
augnablikinu. Nú er sami
mokafii á Nýfundnaiandsmið-
Framhald á 10. síðo.

. :
Þúsund lesta togarinn, Maí siglir inn á Hafnarfjörð hlaðinn mesta, fiskfarmi sem íslenzkt sldpt
liafði þá borið að Iandi, ltarfa af Nýfundna!ar,dsmiðum. Alger óvissa ríkir um livort Iands-
mönnum verða nokkur not að þessari björg, vegna þess að ríkisstjcrnin hefur vanrækt ad
semja um sölu á karfanum.
Vísir hinsvegar hefur aldrei,
síðan Arni heitinn frá Múla
hætti að rita leiðara þess
blaðs, verið að nokkru met-
inn, en Alþýðublaðið, sem
eitt sinn var málsvari sósíal-
ismans á íslandi og fyrir 40
árum ,,brennimerkt“ sem
„bolsévikkablað, er nú sokk-
ið niður á stig „hasa“-blaða
og hefur sem slíkt máske ein-
hver áhrif á 'unglinga á hasa-
blaðastigi.
Skrif Mcrgunb'aðsins geta
því sökum áhrifamáttar þess
blaðs á borgarastétt landsins
'ráðið úrslitum um hver þró-
un stéttarbaráttunnar verður.
Og nú sem stendur benda all-
ar líkur til þess að sakir æs-
ingaskrifa þess blaðs beinist
þróunin til offoeldisárása og
bardaga, sem endað getur
með ósköpum og leitt til óum-
ræðilegrar ógæfu fyrir hið
litla þjóðfélag vort.
Það er ekki lengra frá
Eykon til Eichmann en frá
Göbbels til Gyðingamorða.
Þeir, sem lát'aust boða of-
stækið í orði, verða að vita
að þeir bera ábyrgð á fram-
kvæmd þess ofstækis í verki.
Svo sem þér sáið, munuð þér
og uppskera.
Og þegar maður horfir á-
trúnaðarmenn stjórnmálasam-
taka og blaða Sjálfstæðrs-
flokksins etja fram óhörðn-
uðum unglingum til þess að
fremja fyrir sig fólskuverkin,
þá finnur maður til þess hve
hryggilegar afleiðingar það
er nú að hafa, að nokkur
hluti hinnar ungu kynslóðar
skuli a’ast upp í andrúmslofti
„liasa“-blaða og amerískra ó-
aldar-kvikmynda.
Islerdingar!
Það er hætta á ferðum.
Ég tel mig hafa reynt með
afskiptum mínum af íslenzk-
um stjcmmálum að tryggja
friðsamlega þróun í landi
voru og skírskota nú til
þeirra manna innan allra
flokka, er einnig vilja að
slíkri þróun vinna.
Þeir aðiljar, sem nú valda
þeirri óöld nýfasismans, sem
er að hefjast í landinu bera
ábyrgð á gerðum sínum
frammi fyrir þjóðinni og sög-
unni.
Úg hef nú gert mitt til að
aðva’ra.
Framhald á 10. síðu.
I I
ii
Eftir Einar Olgeirsson