Þjóðviljinn - 07.06.1961, Page 7

-6) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 7, júni 1961
Mi'ðvikudagur 7. -júni -1961 — ÞJÓÐVÍÍLjífíN ^ :(7
gHÓÐVILIINN (
'&tsefandl: Samelnlngarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar:—■
Uagnus Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sigurður Guömundsson. — =
FréttaritstJórar: ívar H. Jónsson, Jón Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir ==
Vlagnússon. - Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19.==
limi 17-500 (5 lín'"' Áskriftarverð kr. 45 á mán. — Lausasöluverð kr. 3.00.;—
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f. =
brenna þeim á baki |
Dáðherrarnir, sem stjórnuðu svikunum í landhelgis-
málinu og tókst að fá 'hvern einasta þingmann §§|
Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins til að sam- |i
þykkja þau, hafa gert lítið að því að stæra sig af g
„stórsigrinum“ og ,,afrekinu“. Stjórnarflokkarnir fundu, jjg
að alda reiði og fyrirlitningar skall á þeim vegna svik- §§j
anna í landhelgismálinu, og fram á síðustu stund voru g
-þ>eir margir sem vildu ekki trúa því að neinir íslenzkir ^
stjórnmálamenn gætu gerzt svo lítilmótlegir að snúa §j§
sigri Íslendinga yfir brezku ofbeldismönnunum í brezk- |||
an sigur, láta samþykkja á Alþingi íslendinga að verð- =
•launa bæri eina ríkið sem beitt hafði íslenzku þjóð- §§|
ina ofbeldi vegna ákvörðunarinnar um 12 mílna land- =
helgi. En ráðherrarnir höfðu lofað að leggja fram =
íslenzku 12 mílna landhelgina sem fórn fyrir húsbænd- §§
ur sína og átrúnaðargoð í Atlanzhafsbandalaginu. Þeir |§|
höfðu lofað húsbændunum að bjarga brezku stjórn- g||
ínni úr klípunni, sem ofbeldið gegn íslenzku land- =
helginni var orðin þeim, og reyna að afstýra frekari m
álitshnekki sjóræningjaliðs Breta. Og þeir tóku eng-
•um sönsum, ráðherrar Alþýðuflokksins og Sjálfstæð- g
-isflokksins, enda þótt þingmenn stjórnarandstöðunnar jg
og fjölmargir aðilar mótmæltu svikunum. Sjaldan mun §§j
rikisstjórn hafa staðið uppi jafngersamlega rökþrota
og rúin öllum blekkingarspjörum og stjórn Ólafs i§
'Thórs & Co. í landhelgismálinu í vetur. Þetta fundu §j|
ráðherrarnir og þingmennimir, og stjórnarflpkkarnir s
eiga eftir að taka út refsingu fyrir svikin. Það hafa ^
þeir viðurkennt með því að reyna að láta þögnina hylja s|
sem mest ólánssporin. Eitt er víst, að hefðu ráðandi j§§
klíkur Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins trúað jj
því, að unninn hefði verið stórsigur í landhelgismál- §§j
inu, hefðu þeir ekki þreytzt á því að láta blöð sín dag
hvern dásama afrekið og sigurinn. En þeir hafa reynt §§|
að láta þögnina breiðast yfir hin óþokkalegu svik við §j§
.málstað íslendinga í landhelgismálinu. §§§
að vakti þess vegna almenna furðu að Emil Jónsson =
lét sig hafa það einmitt á sjómannadaginn að stæra |§§
sig af svikum Alþýðuflokksins og Sjálfstæðisflokksins |=
í landhelgismálinu. Og Emil lét sig ekki muna um =|
að fullyrða að mestöll þjóðin hefði fagnað svikunum =
og samþykkt þau. Hitt er reyndar staðreynd, að þrír m
. af stjómmálaflokkum landsins mótmæltu svikunum §j§-
og samþykkt hins knappa stjórnarmeirihluta á Alþingi j§§
á upogiöfinni fvrir Bretum, með míög óvenjulegum jj||
og áhrifamiklum hætti. Alþýðubandalagið, Framsókn- m
arflokkurinn oð Þjóðvamarflokkurinn lýstu því yfir §§j
að þeir teldu stjórnarflokkana eklci hafa haft heimild =
til að gera svikasamninginn við Breta, og teldu Islend- =
inga óbundna af honum í framtíðinni. Aukþess er það =
á allra vitorði að fjöldi manna sem fylgt hefur stjórn- §§§
arflokkunum að málum var eindregið andvígur land- m
helgissvikunum. Og þessi andstaða mikils meirihluta m
þjóðarinnar og afdráttarlaus mótmæli þriggja íslenzkra g
stjórnmálaflokka geta haft mikið gildi í framtíðinni m
vegna þess að eitt hættulegasta atriði í svikunum var j=
það, >að láta íslendinga játast undir að leggja alla frek- gg
ari útfærslu landhelginnar undir vald erlends dóm- §p
stóls, enda þótt engin önnur þjóð í heimi hafi lagt §§§
víðáttu landhelgi sinnar á vald hins svonefnda Al- j||
þjóðadómstóls. Það er því beinlínis ógáfulegra en tali g
tekur þegar Emil Jónsson stærir sig af svikunum í gi
landhelgismálinu, einmitt á isjómannadaginn, og fá- jj
bjánaleg öfugmæli að mestöll þjóðin hafi verið svik- §j§
unum samþykk. =
Það er enn komið .Dagshrún-
arverkfall. Og þó ;er það rang-
nefni að tala. aðeins um Dags-
brúnarverkfall því tala verk-
fallsfélaga er nú um 20, enda
þótt 7 verkfallsfélög hafi þeg-
ar samið. Næstu daga bætast
fleiri við, þannig að á hálfum
mánuði hafa mi'li 30 og 40 fé-
lög gripið til verkfallsvopnsins.
Verði ekki samið fyrri hluta
þessa mánaðar rís verkfalls-
aldan hærra og umlykur allt
landið.
Ár hinna mörgu
verkfalla
Árið byrjaði með verkföll-
um, — og verkbanni í Vest-
mannaeyjum. Öll sjómannafé-
lög landsins fóru þá í verk-
fall, svo og félög yfirmanna
á skipunum. Síðast í vor háði
Verkakvennafélag Keflavíkur
og Njarðvíkur hart verkfall.
Konurnar voru beittar bola-
brögðum, lúalegum og hláleg-
um í senn, en þær létu engan
bilbug á sér finna. Margur
verkamaðurinn þar syðra öf-
undaði þá konurnar af for-
manni sínum. — Það hefur
liklega verið á þeim dögum að
Ijós rann upp fyrir mörgum
þar, að formaður verkamanna-
félagsins á staðnum væri bezt
geymdur í náttkjól.
Tala þeirra stéttarfélaga sem
á þessu ári hafa gripið til
verkfalls sem síðasta ráðs til
að bjarga afkomu félagsmanna
sinna er því þegar orðin um
hálft hundrað.
Þessa árs, verður minnzt sem
árs hinna mörgu verkfalla.-
Vorblórri og vaktir
Nú standa Dagsbrúnarmenn
ekki á verði um dimmar, frost-
kaldar vetrarnætur, nú er sum-
ar, bjartasti mánuður ársins.
Á hverjum hýjum verkfalls-
morgni blasa við manni ný
blóm þessa sUmars, — vetur-
inn er að baki — og hver veit
nema skammt lifi nú hins
pólit'ska vetrar á íslandi.
Vitanlega gleðst margur
verkfallsmaður af birtu og
blómum sumarsins, en það er
enginn tími til að yrkja um
blóm þegar komið er á verk-
fallsvaktina í Alþýðuhússkjall-
■aranum. Á þeim sal er enginn
gluggi, enda ætlaður til ástar-
forleikja á myrkum kvöldum.
Veittu honum 2 ár
Hinn góðmannlegi svipur
verkfallsvarða Dagsbrúnar
undrar mig ekki lengur, svo oft
Það er nýlokið við að stöðva verkfallsbrjótana. Það gekk frið samlega og átakalaust. Á miðri myndinni eru Ásmundur Ein-
arsson, varaframkvæmdastjóri og Erlingur Kristjánsson verkf allsvörður.
hef ég séð hann. Þessir verk-
fallsmenn eru einir mestu frið-
semdarmenn í heimi, sem
hverjum manni vilja allt híð
bezta. Þetta sézt bezt á því
að í tvö ár hafa þeir þolað af-
vegaleidda, síngjarna og fá-
ráða atvinnurekendur sem hafa
látið enn fávísari ríkisstjórn
sagt að semja. Hversvegna gera
þeir það þá ekki?! Það er
vegna þess að nokkrum metr-
um neðan Alþýðuhússins sitja
valdamenn þjóðfélagsins í gömlu
danskbyggðu tukthúsi og banna
að kaupið sé hækkað við Dags-
brúnarmenn. Ráðherrarnir í
gamla danskbyggða tukthúsinu
tunnu og logsýður úr henni
botnana. Hann er hinn við-
ræðubezti. Öðru *máli kvað
gegna um mann einn við vél
milli brotajárnshauganna. Hann
virðist telja sér einna helzt til
ágætis að vera „ekki í mann-
íélaginu“, kveðst vera ..í engu
íélagi“ — og út á það hyggst
BLÓi OG BROTAJARN
Spil striplinganna er þegar tapaS
(og þá illgjörnustu sem setið
hefur að völdum í þessu landi)
segja sér fyrir verkum.
Ólafur karlinn Thors bað
verkamenn aðeins um „frest til
haustsins“, — þeir veittu rík-
isstjórninni 2 ár!
„J afnaðarmenn“
Þáð er í nógu að snúast á
verkfallsvaktinni þvi vinnu-
staðir í Reykjavík eru margir.
Nokkra þeirra þarf að vakta
stöðugt, öðrum þeirra nægir að
líta eftir. Verkfallsstjórnin og
vaktaformennirnir hafa því um
nóg að hugsa. Það er kallað
héðan, kallað þaðan og spurt
um þetta, spurt um hitt. Ótelj-
andi leiðbeiningar þarf að gefa.
I engu verkfalli hafa atvinnu-
rekendur spurt jafnoft: Má ég
þetta, má ég hitt? Það er blátt
áfram vegna þess að þeir vilja
frið v'.ð Dagsbrún, og telja
langflestir í hjarta sínu sjálf-
eru svo miklir jafnaðarmenn
að þeir ætla fjölskyldu Dags-
brúnarmanns að lifa í mánuð
á þeirri upphæð sem vart
hrekkur . yfirstéttarfrú fyrir
kjól til notkunar eina kvöld-
stund í konungsveizlu.
Nátttröll grettir sig
En það eru nokkrar undan-
tekningar á friðarvilja atvinnu-
rekenda. Dæmi um slíkt var
tilkynningin um verkfallsbr.ot í
ruslajárnsportinu hjá Einari í
Sindra. Þar vildu þeir engum
sönsum taka heldur brúkuðu
kjaft. Hópur manna af vakt-
inni skrapp því ‘inneftir. Ég
flaut í kjölfarinu sem ágláp-
ari. Það eru nokkrir verkfalls-
brjótar að vinna í brotajárns-
dyngjunum í portinu. Guð-
mundur J. er enn inni í skrif-
stofu að ræða við forstjórana.
Meðan er rölt og spjallað. Ung-
ur maður situr á uppgjafa olíu-
hann hafa þau forréttindi að
mega gera hvað sem sér sýn-
ist! Þetta ér ekki félagsvera;
manni gæti helzt dottið í hug
að slíkt fyrirbæri væri nátt-
tröll er hefði lifnað við ein-
hverja skammdegisnóttina suð-
ur í Grindaskörðum og aulazt
inn á vinnusvæði Dagsbrúnar-
manna — í stað þess að dragn-
ast í dimman helli og fela sig.
,,Þá stoppum við
mennina“
Guðmundur J. kemur og með
honum varaforstjórinn. Sá vill
írið, en fær því ekki ráðið. Það
er því talað við verkfallsbrjót-
ana með góðu, en þeir brúka
syndugan kjaft. Einhver verk-
fallsmanna víkur sér að Guð-
mundi J. og segir: Þeir vilja
ekki hætta, hvað gerum við
þá? — Þá stoppum við bara
mennina svarar Guðmundur
með ró þess manns sem virðist
eiga eilífðiná að óðali og þeim
raddþunga sem forngrýtisbjörg-
in hafi fengið mál.
Vaktmannahópurinn sem beð-
ið hefur við hliðið gengur rak-
leitt niður í portið. Á áuga-
bragði hafa vélar stöðvazt,
logsuðutæki þagnað. Yfir þögn
brotajárnsins heyrist aðeins
einstaka ónot stöðvaðra manna.
Engar stympingar, engin há-
vaði, en töluverðu fyrr höfðu
Einar í: Sindra og einn verk-
fallsvörður endurnýjað fornar
ástir í einhverjum faðmlögum.
Fengu afsvar hjá
lögreqlunni
Vaktmenn hinkra ögn í hlið-
inu. Og nú upphefst eftirminni-
legt sjónarspil. Einar í Sindra,
sem þusaði eitthvað um
,,heimskommúnisma“, sýnir
engan fjandskap en gengur um
portið frá einni brotajárnshrúg-
unni til annarrar, fram og aft-
ur, aftur og fram, án nokkurs
tilgangs. Þetta er skapmaður.
Þramm hans um portið minnir
á villiljón í húri. —Slíka sýn-
ingu fær maður hvergi í dýra-
görðum heimsborganna.
Sindramenn heita engu um
að gera ekki fleiri tilraunir til
verkíallsbrota. Guðmundur J.
aðvarar þá alvarlega. Eftir há-
degið fæ ég þær fregnir frá
einum varðanna, að í matar-
tímanum hafi Sindramaður
hringt til Guðmundar J. og
sagt að beðið hafi verið um
lögregluvernd eftir hádegið, en
lögreglan gefið afsvar — og
myndi því svari áfrýjað til
„æðri manna“. Til þess að
íorða frá mannvígum hafi því
verið ákveðið ®ð hefja ekki
verkfallsbrot aftur eftir há-
degið. — Síðan heyrðist öskur
álengdar í símanum. En máski
heíur þetta verið orðið afflutt
í meðförunum!
Spil striplinganna
er samt tapað
En hversvegna eru menn í
verkfalli á þessum björtu sum-
ardögum í stað þess að vinna
og auka verðmæti þjóðarbús-
ins?
Það er af því að enn er í
landinu stjóm svo fáfróðra
og illgjarnra manna, að þeir
halda að þeir geti stjórnað ís-
lendingum með því að gera
hina fátæku enn fátækari til
að hinir ríku geti orðið enn
ríkari.
Aldrei hefur nokkur borið af-
dankaðri flík sem nýjustu tizku
en vor gljákembdi fjármálaráð-
herra þegar hann þóttist hafa
fundið „nýjan (!!) éfnahags-
grundvöll“ — og þessi uppgötv-
un hans reyndist vera úrelt-
asta og óréttlátasta form auð-
valdsskipulagsins!
1 En það merkilega gerðist:
Það fyrirfannst hópur manna
sem trúði — og fagnaði af
hjarta! Það voru kratamir og
nokkrar íhaldssálir sem vanar
eru að láta hugsa fyrir sig og
rétta sér skoðanir.
En nú eru jafnvel atómkrat-
ar farnir að sjá að keisarinn
þeirra gengur nakinn. Þeir geta
striplast töluvert enn, — en
spil afturhaldsstriplinganna er
samt þegar tapað. J. B.
Kbehh
S: K-D-6
H: A-6-4-3
T: K-G-8
T: A-8-3
S: 9-7-5-3
H: G-10-7-2
7-3-2
6-2
T:
L:
S: 8-4-2
H: K-9-8
T: ekkert
L: K-G-10-9-7-5-4
S: A-G-10
H: D-5
T: A-D-10-9-6-5-4
L: D
= Spilið hér að ofan er úr
= hinni svokölluðu Camrose-
3 keppni. Þetta er keppni milli
= Englendinga, Skota, írlendinga
= og Walesbúa. Englendingar
S hafa sigrað í þessari keppni
= frá því að hún hófst og gerðu
s þeir það einnig í ár, en þó
naumlega. Höfðu þeir aðeins
= einu stigi meira en Skotar.
= Staðan var n-s á hættu og
= suður gaf. Suður opnaði á ein-
= um tígli, vestur sagði pass,
= norður sagði tvö hjörtu (þetta
= er eitt af séreinkennum Acol-
= sagnkerfisins þ.e. að stökk-
= segja í lit, sem er ekki sterk-
= ari en þetta og leyfist það
= vegna hins góða trompstuðn-
= ings), austur þrjú lauf, suður
— þrjá tigla, vestur pass, norður
5 fjóra tígla, austur pass, suður
S fjögur grönd (Roman-Black-
= wood), vestur pass, norður
= fimm sp. (það þýðir tveir ósam-
= stæðir ásar), austur pass, suð-
= ur fimm grönd (Roman-BIack-
E wood), vestur pass, norður sex
= spaða (það þýðir tveir ósam-
= stæðir kóngar) og austur pass.
= Þegar hér var komið í sagn-
= séríunni hefur suður sennilega
= verið farinn að þreytast, því í
= augnabliks fáti sagði hann sjö
= tígía, reiknandi með að hjarta
= drottningin væri þrettándi
= slagurinn. En eigi norður
= hjartakóng getur hann ekki
= átt tígulkóng, þar eð hann
= svaraði sex spöðum við fimm
= gröndum, sem þýðir að hann
= eigi ekki samstæða kónga.
Útspil vesturs var laufasex.
Þetta útspil eyðilagði mögu-
leika suðurs á því að íram-
kvæma Vínarbragð. Það hefði'
verið framkvæmt þannig a-5
sagnhafi tekur trompin í botn,
hjartaásinn og þija spaðana
og endar heirna. Nú er rustur
í kastþröng með hjartakóng-
og kóng-gosa í laufi. En út-
spilið tók laufinnkomuna aS
borðinu.
Sagnhafi tók sér langan um-
hugsunartíma og kom svo að
lokum auga á lausnina. Hann
drap með laufaás.ium, tók sex
sinnum tromp, fleygði þremur
hjörtum úr borði en geymdi’
vandlega bæði laufin. Siðan
voru spaðarnir teknir og entí-
að í borði. f þessarí stifðu á
borðið eftir hjartaás og áttu-
þrist í laufi. Sagnhafi á eftin
hjartadrottningu- fimm og eittt
tromp. Austur er í klípu. Han.ú
verður að halda kóng-gosa í
laufi, því annars fríar sagn-
hafi laufáttuna með því að
trompa eitt lauf, og hann verð-
ur einnig að halda hjartakóng*
öðrum, því annars fellur kóng-
urinn í ásinn og drottningint
heima verðyr góð. Austur*
reyndi að íleygia frá sér*
hjartakóng í jjeirri von að vest-
ur ætti hjartadrottnir.gu og þá
tók sagnhafi hjartaásinn og-
vann alslemmuna.
Þessi athyglisverða kastþröng
er kölluð criss-cross tromp-
kastþröng.
^iiiiiiiiiiiimiiMiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiimniimmimimmmmm,...........................................................
i Um flón Eirlksson
cand, mag. látinia
átti ekkert hreint
Verkfallsverðir ræða í bróðemi við þá semvoru að vinna í brotajárnsporti Sindra-
B o
um hálsinn, lag'unaður".
Hann barði stundum að
riyrum hjá mér um lágnættið
á menntaskólaárum okkar og
ræddi við mig um stund um
heima og geima. Þá þegar
samdi hann sig ekki alveg að
almannasiðum. En allt frá
þeim árum vorum við miklir
mátar, þótt. leiðir okkar skildu
um nokkur ár. Við spjölluð-
um oft saman yfir kaffi á
veitingastöðun. mér alltaf til
ánægju, því að hann var einn
sárafárra manna, er ég hef
kynnzt,, sem voru hugmyndir
raunverulegri en hlutir. I
fyrstu reyndi ég að vekja á-
huga hans á jafnaðarstefn-
unni, en varð ekki ágengt.
Hann van'reysti samtökum
fjöldans og stefnumálum. Og
leftir að hann kynnt’st Niet-
zsche á námsárum eínum
ytra, mun hann hafa metið
hann umfram alla aðra hugs-
uði.
Jón Eiríksson var lærður
maður, vel að sér í þeim
greinum. sem hann las til
háskólaprófs, rg víða heima
utan þeirra. Hann var næmur,
minnugur og greindur, en
hafði ekki alhliða greind.
Hann var ör í viðræðum, bar
al’hratt á, var þrætinn í hófi,
en skipti ekki skapi. Sílesandi
var hann. Margt. það, sem
menn sækjast eftir, fé, heim-
ili, virðingarstöður voru hon-
um tiltölulega litils virði.
Hann sýndist þess vegna
vera án metnaðar. í fari hans
var nlgert andvaraleysi, eins
og hann ygði sAr einskis ills.
Að ber? hönd fvrir höfuð sér
kunní bnnn ekk'. Þetta sáu
óvandaðir og m!snotuðu í um-
geng’-’i við hnnn. Það mun
öðru fremur hafa verið af
þessum sökum, að honum
tókst ekki að halída uppi aga
við kennslu og hrökklaðist
kvæðið um efnahagsmál sem
hann hafði búið sig undir að
vinna á ævistarf sitt. En upp
frá því var hann jafnan á
hrakólum. Samt sem áður
létu honum mörg störf vel.
Hann var ,góður kennari þeim,
sem gerðu sér ekki dælt við
hann. Hann hefði getað orð-
ið gegn bókavörður, (en
bókavarzla er vanmetið starf
hérlendis,) og samvizkusam-
ur skrifstofumaður. Hann var
góður þýðandi, þýddi fljótt. og
nákvæmlega á látlaust og
lipurt mál. Ef honum, — sem
var svo ósýnt um að sjá sér
farborða, — hefði verið veitt
aðstaða til að geta með
sæmiliegu móti haft þak yfir
höfuðið og í sig og á, hefði
hann getað snúið á íslenzku
tuttugu eða fleiri öndvegis-
ritum.
í fyrrahaust réðst hann til
Noregs til kennslu og hugðist
dveljast þar nokkur ár, unz
liann hefði komið undir sig
fótunum á nýjan leik. Hon-
um voru þó fremur flestum
okkar framandi þau viðhorf,
sem nú munu vera samsigin-
leg ungum menntamönnum
hérlendis að meira eða minna
leyti: Til þess að lífskjör
landsmanna fylgist. að lífs-
kiörum annarra þjóða fram
til aldamóta, er þeir verða
væntanlega 400 þúsundir,
þurfa gjaldeyrístekjurnar að
fiórfaldast. Þass vegna er
þörf nýs útflutningsatvinnu-
vegar (eða nýrra), sem reisa
verður fyrir erlent lánsfé, ef
ekki verður að veita útlend-
ingum leyfi til þess. Um leið-
og landsmemi missa frum-
kvæið um efnaliagsmál eem.
áður um utanríkismál, verð-
ur ekki vænzt innlends frum-
kvæðis um menningarmál og"
uppeldismál. Með því a&
hverfa úr landi er þannig’
ekki hlaupizt undan merkjum.
— Jón Eiríksson, eins og ég'
sagði áðan, var flestum okk-
ar fremur framandi þessL
sjónarmið. Hann glataði
aldrei barnatrú sinni á sveit-
ina. Yfir kaffi hafði hann við
mig vantrúaðan stundum orð
á, að ný endurreisn hæfist í
sveltunum.
Þegar ég virti fyrir mér
Jón Eiríksson, komu mér oft
í hug ummæli um mannskæða,
plágu í frægri skáld-
sögu. „Hann er sú tegund
manna, sem þyrmt, er á slik-
um timum“. Andlátsfregn
hans kom mér algerlega á-
óvart. Mig grunaði ekki, að*
í minn hlut félli að skrifa.
eftir hann látinn, eins og nú
er, orðin raun.
Reykjavík, 3. júní 1961.
Haraldur Jóhannsson.