Þjóðviljinn - 25.11.1964, Qupperneq 7

Miðvikudagur 25. nóvember 1964
ÞTðÐVILJINN
SIÐA 7
GESTALEIKUR I ÞJÓÐLEIKHÚSINU:
ARIRANG
ÞJÓÐARBALLETT KÓREU
Dansskáld og aðaldansmær:
Stella R. Kwon
Hljómsveitarstjóri: John S. Kim
Á síðasta áratug hafa ekki
færri en fjórir fjölmennir og
glaesilegir hópar austurasískra
listamanna gist Þjóðleikhúsið
íslenzka: einn frá Japan, tveir
frá Kína og loks Arirang,
þjóðarballett Suður-Kóreu sem
hafði þrjár sýningar um helg-
ina fyrir fullskipuðu húsi hrif-
inna og þakklátra leikgesta.
Það er ævintýri líkast að fá
að njóta skírrar þjóðlegrar list-
ar hinna austrænu gesta, þeir
hafa hver með sínum hætti
veit okkur ómetanlega innsýn
f framandi töfraheima, glætt
skilning okkar á xótgróinni
menningu, einkennum og
innstu veru sögufrægra, mik-
illa og fjarlægra þjóða.
Saga Kóreumanna mun flest-
um fslendingum ókunn með
öllu, en hin vel gefna og dug-
lega þjóð hefur löngum átt
við erlenda kúgun og marg-
víslegar hörmungar að búa, en
engu síður dyggilega geymt
sérstæða tungu sína og ýmsa
foma siðu. Dansflokkurinn
kóreski ber hárri menningu
þjóðar sinnar ljóst vitni — all-
ir eru listamennirnir gervilegt
fólk og aðlaðandi og list þeirra
gædd þeirri sérstæðu fágun og
fullkomna öryggi sem ein-
kenndi hina kínversku og jap-
önsku gesti og vann með ákjót-
um og gagngerum hætti virð-
ingu og ósvikna aðdáun. Ég
ætla að sjálfsögðu ekki að
reyna að dæma um þessa hug-
stæðu fögru sýningu og ekki
lýsa henni heldur; það er sízt
á mínu valdi. Hins má geta
að leikskráin er um flest vel
úr garði gerð og geymir tals-
verðan fróðleik um dansflokk-
inn, upphaf hans, stefnu og
starf.
Arirangflokkurinn er mjög
ungur að árum, stofnaður 1961.
Það er markmið hans öllu fram-
ar að safna þjóðlögum og þjóð-
dönsum frá liðnum öldum, skrá
og geyma dýran arf feðranna
og varðveita komandi kynslóð-
um. Þjóðdansamir eru íyrst og
fremst listrænt hráefni, nýir
dansar samdir við þjóðlögin
fornu og hlutverk flokksins að
hefja, J!,sUalþýðuMft hserra stig,
fága hana og fullkomna; á-
þekk starfsemi er alkunn með
fjölmörgum þjóðum Evrópu.
Og'vestræn áhrif forðast Kór-
eumenn ekki, leikið er iöfn-
um höndum á austræn hljóð-
færi og vestræn; söngur og
hljóðfærasláttur lætur í raun-
inni furðu kunnuglega í okkar
eyrum, enda er mælt að þjóð-
leg tónlist í Kóreu hafi orðið
fyrir ýmsum vestrænum á-
hrifum endur fyrir löngu. En
sönn ánægja er að kynnast
hinum kóresku hljóðfærum,
hörpu með tólf strengjum,
flautum og málmgjöllum; og
sérstaka athygli og hrifningu
vakti janggodansinn svonefndi,
en þar slá dansmeyjarnar ein-
kennilegar langtrumbur um
leið og þær stíga sporin. Um
sönginn þýðir mér ekki að
reyna að ræða, en hann er
undantekningarlaust innilegur
og heillandi og einsöngvararn-
ir fagurraddaðir og þróttmiklir
listamenn, enda taldir í fremstu
röðum í heimalandi sínu.
Snilli kórsins birtist eigi sízt
í fyrstu atriðunum, „Blóma-
krýningunni” og „Miryang
Arirang", hinu ' ævagamla ást-
sæla þjóðlagi sem flokkurinn
dregur af nafn sitt.
Dansamir eru fjölbreytilegir
,sem. að líkum lætur og tjá
ýmist lífsgleði, gamansemi eða
trega, látlausir fremur en
stórfenglegir eða íburðarmikl-
ir, sporin fremur einföld og
fábrotin. en mikil áherzla lögð
Eitt af sýningaratriðum Kóreumannanna. Myndin var tekin á
æfingu á sviði Þjóðleikhússins fyrir hclgina — (Ljósm. A.K.).
á dúnmjúkar hreyfingar arma,
axla og handa. Löngum erm-
um beita dansmeyjarnar af
ærinni leikni, og dansmennirn-
ir sveifla mjóum hattböndum
yfir höfði sér af þeirri snilli
sem gengur göldrum næst.
Dansarnir eru flestir stuttir
sem þjóðdansa er vandi og
segja sjaldan neina sögu; í
sumum söngvunum er að sjálf-
sögðu greint frá örlagaríkum
atburðum, en orðin skiljum
við ekki. „Vonsvikin ást” heit-
ir lengsti dansinn og er und-
antekning að þessu leyti, en
þar er túlkuð sorgarsaga ungr-
ar stúlku sem svipti sig lffi
vegna þess að hún fékk ekki
piltinn sem hún unni. Verk
þetta er litríkt og máttugt og
þrungið annarlegu seiðmagni;
því miður er ekki skýrt frá
nafni dansmærinnar sem lýsti
hörmum og vonbrigðum hinn-
ar ólánfsömu stúlku, en túlk-
un hennar var allt í senn: lát-
laus með afbrigðum, ljúfsár og
rík að örsmáum hárfínum blæ-
brigðum og snart hug og
hjarta. Sjómannasöngnum í
upphafi dansins gleymi ég
ekki, né söng og dansi bænd-
anna áður um kvöldið; fiski-
mennirnir bera fram net sín,
bændurnir vinna á akrinum —
hér er venjuleg erfiðisvinna
stílfærð og hafin í veldi skírr-
ar llstar. Vopnaburði er lítt
sem ekki lýst í dönsum þess-
um, Kóreumenn virðast friö-
söm þjóð eftir þeim að dæma;
þó má minna á sverðdansinn
fagra og söng og dans bænd-
anna að unnum sigri. Tilkomu-
mest atriðanna allra þótti mér
þó „Trumbumar fimm” er
greinir frá áköfum freisting-
um og sálarst.ríði ungrar hof-
gyðju, skrípitröll og álfar
reyna af fremsta megni að
draga hana á tálar. Hofgyðjan
er Stella R. Kwon, aðaldans-
mær flokksins og höfundur
flestra dansannaj tíguleg, svip-
hrein og undurfögur, búin
göfgi og þokka og leikrænum
gáfum; hún var líka ómót-
stæðileg í drottningarskrúðan-
um fagra í lokadansinum. Al-
gert öryggí og mýkt, hnitmið-
uð nákvæmni og sjagnger þjálf-
un prýðir dansendurna alla og
eigi síður látleysi og fáguð
framganga; skyldu sinni bregzt
enginn.
Leiktjöld og glæsileg leik-
klæði eiga ríkan þátt í þokka
sýningarinnar og eru sam-
valdir dönsunum sem bezt
má verða. Baktjald og aðrar
skreytingar birta alkunna snilii
austrænnar myndlistar, dimm-
blá fjöll nærri hafi bera við
himin. Búningarnir eru sann-
kallað augnayndi, litirnir vald-
ir saman af óbrigðulli smekk-
vísi, hreinir og mildir. Mest
ber á hvítu, enda þjóðarlitur
Kóreumanna; hinir óbrotnustu
og alþýðlegustu búningar þóttu
mér í raun og veru jafnfagrir
og þeir sem prýddir eru mest-
um ísaumi og skrauti. Listfengi
og vandvirkni birtist á öllum
sviðum, meðal annars f gerv-
um fugla og dýra. Tvær dans-
meyjar leika t.rönur. baða út
vængjum og stíga kostulegan
dans; í öðru atriði á sveita-
drengur í nokkru stfmabraki
við kú og tvö naut sem bregða
á leik í gamansömum dansi;
gervi og hreyfingar með ágæt-
um.
Listamönnunum öllum var
tekið með einlægum fögnuði
og ekki miður á annarri sýn-
ingu en þeirri fyrstu; Stella R.
Kwon var sérstaklega hyllt á-
samt John S. Kám hl.iómsveit-
arstjóra, einum fremsta tón-
Iistarmanni í Kóreu. Arirang-
flokkúrinn hefur fært okkur
hreina og háa list, þessar fá-
treklegu línur eru til þess eins
hrinaðar að flytja honum hug-
heilar þakkir fyrir komuna til
A. Hj.

A RETTR
Þriðja fréttabréf Baldurs Pálmasonar fararstjóra ís-
lenzku skáksveitarinnar á olympíumótinu í Tel Aviv
Frá höfuðborg ísræls, Tcl Aviv
■'*’ Síðustu daga hafa komið
hingað forvígismenn skákmála
ýmissa landa til þess beinlín-
is að sitja 35 aðalfund Al-
þjóða skóksambandsins. Að
vísu byrjar ekki þinghaldið
sjálft fyrr en 19 nóv., en
stjórn og nefndir vinna sem
óðast að undirbúningsstörfum.
Alþjóða skáksambandið er
fertugt á þessu ári. og munu
80 fulltrúar sit.ia aðalfundinn,
komnir úr 52 þjóðlöndum. Með-
al þekktra manna nýkominna
eru Colombek frá Bretlandi,
Abramov frá Rússlandi að ó-
gleymdum Najdorf. sem vekur
á sér athygli með hressilegri
frameöngu og tilsvörum Hann
teflir ekki á vegum Areentinu.
og ég eíast um að hann verði
fulltrúi landsins á fundinum.
A.m.k var að heyra á Schweb-
er þriðia manm' Argentinuliðs-
ins. að ekki væri hreet að láta
einn eða neinn hafa forrétt-
indi. ef sá hinn sami hliðraði
sér hiá að tefla á heimsvett-
vanei Schweber tanaði fvrstu
skák sinni í grer, fyrir Bilek
frá Uneverialandi. Hann er af
austurrískum foreldrum. Oyð-
ingaæt.tar
í annarri umferð úrslita-
keppninnar í C-flokki höfðum
við nágranna okkar og frænd-
ur fra að mótherjum. Trausti
tefldi með svörtu á 1. borði við
ungan mann Keogh að nafni,
og beitti Pirc-vörn. Segir ekki
margt fréttnæmt í fyrstu. unz
þar kemur að sprenging verð-
ur á miðborðinu okkar manni
mjög í hag, svo að eftir það
fékk írinn ekki rönd við reist.
— Skák Jóns og Murphys ein-
kenndist talsvert af glæfra-
spili. Jón reið á vaðið í 11.
leik sinum. og ýtti það undir
hinn. sem mun hafa talið sig
eiga kost á hróksvinningi. En
hann vanmat einfaldan leik
Jóns. féll í eigin gröf, taoaði
peði og stöðunni með. Eft.ir
drottningakaup kom upp enda-
tafl hagstætt Jóni, sem leiddi
taflið til sigurs með því að
koma sér upp nýrri drott.ningu
— O’Hare lék kannski ekki
sem nákvæmast í upphafi gegn
Caro-Kan vörn Magnúsar, en
Masnús virtist herma það eft-
ir honum, svo að staðan jafn-
aðist Við uppskipti náði Magn-
ús sér á strik og endataflið
var allt honum í vil — Braga
henti sú stríðslukka að vinna
mann i 13. leik, og var þá
ekki aö sökum að spyrja, þótt
frinn De Loughry þraukaðj '
28 leik En þá var hann likp
óverjandi mát
Sigur okka- var þvi alger
yfir íbúum evjunnar grænu
og má sesja að það hafi verið
slæm meðferð á góðum drengj-
um. En þeir erfa það áreiðan-
lega ekki við okkur Erakkland
3 Mexíkó 1, Sviss 4 Grikkland
0, Tyrkland 2V2 Porto Rico
1V2. Kólumbia 3 Indland 1,
Venezuela 3 Mónakó 1, Finn-
land 3Vi íran 14.
Næsta dag kom röðin að
Mexíkómönnum. sem þreyta
nú frumraun sína á olymp-
ískum vettvangi skáklistar-
innar, en virðast þó ekki
vera að byrja að læra mann-
ganginn — Bjöm fékk hið
FYRRI HLUTI
ágætasta tafl gegn Aldrete,
ungum manni. En ekki er sop-
ið kálið, þótt j ausuna sé kom-
ið. Bjöm á oft í erfiðleikum
með að láta timann endast sér,
og svo fór hér að hann lenti
út á villigötum í hraðskák
undir lok setunnar. lék af sér
peði í stað þess að vinna
mann, missti svo mann sjálf-
ur í 40 leik og gafst auðvit-
að upp. Annað tap Björns 5
yfirburðastöðu: hitt var gegn
Yanovsky. Þau verða vonandi
ekki þrjú hvað þá fleiri. —
Jónas tefidi á öðru borði gegn
Camarena. sem er mikill beli
aki og svipbungur nokkuð
Ekki glúpnaði þó Jónas, og
var hann i sókn eftir opinni
c-línu. En karlinn Camarena
lét sér ekki bregða heldur hóf
gagnsókn, lét sér á sama
standa þótt Jónas felldi bisk-
up bótalaust og komst með
drottningu sína hvita í návigi
við svarta kónginn. Þegar
skákin fór í bið, virtist Jónasi
sem Camarena ætti ekki ann-
arra betri kosta völ en þrá-
skáka, en það kom annað á
daginn við rannsókn málsins.
Og stoðaði ekki þótt Jónas
fórnaði hrók til þess að knýja
fram uppskipti á drottning-
um. Hann var þá skiptamun
undir i óverjandi stöðu til
lengdar. — Andstæðingur Jóns
heitir Delon, og varð honum
eitthvað á i messunni i 11
leik að sögn Jóns, svo hann
kveðst hafa komið riddara til
f5 og gerði sá stríðsmaður hin
'im mjög erfitt fyrir, svo af'
hann gat í hvorugan fótinn
stigið Opnuðust ótal sóknar-
leiðir að svarta kóngnum. en
Jón gerðist timanaumur, og
hugðist Delon notfæra sér það,
en tókst það miður en skyldi,
þótt hann kæmi einnig með
ýmsa góða varnarleiki. Jón
komst heilu og höldnu yfir
timamörkin og hélt ágætri
sóknarstöðu. sem hinum tókst
ekki að finna vamir gegn, þótt
hann rembdist fram undir mát
10 leikjum síðar — Bragi fór
í hollenzka vörn gegn Delgado
Drófessor og gafst vel. Var eigi
lítil spenna og kraftur í þessári
skák, þar sem prófessorinn
reyndi kóngssókn og Bragi á
hinum vængnum, enda höfðu
þeir hrókað sinn á hvom veg-
inn. Varð svo prófessornum á
fingurbrjótur, sem kostaði
hann skiptamun, en áfram var
teflt af móði, þar -til komnir
voru 48 leikir í fyrstu setu oa
'káktiminn ekki 'ándar nærri
á enda, svo að á því sést a?
°kki var mók yfir keppendum
Delgado gafst upp í vonlausr’
’töðu.
Niðurstaðan varð þvi jafn
tefli við Mexíkó, 2:2. Önnur
úrslit flokksins: íran 314 írland
14; Finnland 2V2 Mónakó 114;
Kólumbia 3 Venezuela 1; Tyrk-
land 2’4 Indland 114; Grikk-
land 214 Porto Rieo 114;
Frakkland 2 Sviss 2.
Og þá til móts við Sviss-
lendinga, sem margir telja að
muni verða sigurvegarar
flokksins. Bjöm lenti móti
Blau, einum þrautreyndasta
taflmanni i Alpafjöllum. Er
maðurinn veðurbarinn mjög,
og gæti þar sem bezt verið
kominn bóndi úr harðbýlli
sveit á íslandi. Bjöm hafði
svart og fór i Sikileyjarvörn.
Blau fékk öllu betra i upphafi
máls, en hann fór ekki sem
réttast i framhaldið, því að
Bimi tókst að ná yfirhöndinni
smám saman. vann peð og svo
annað. Skákin fór tvisvar í bið.
Rétt fyrir biðtímann síðari
missti Bjöm af rakinni vinn-
ingsleið í nokkrum leikjum.
Höfðu þá báðir vakið upp
drottningar fyrir löngu, áttu
einnig sinn hvort peðið, en
Bjöm átt.i biskup að auki. og
bað gerði gæfumuninn Ein-
hver lengsta skák mótsins.
Trausti tefldi við Bhend,
sem hefur orðið svo frægur
að sigra eigi lakari skákmeist-
ara en Tal. Trausti fékk hag-
stæðara tafl upp úr byrjunar-
leikjum og endaði það með
kóngsveikingu og peðstapi
hjá Bhend. Um tima leit
svo út sem Trausti gæti
þvingað fram uppgjöf býsna
fljótt, en þá urðu drottn-
ingakaup, og þrátt fyrir tvöföld-
un hvítu hrókanna uppi á sjö-
undu reitaröð, tókst Bhend að
verjast frekari skakkaföllum.
Var hann þó í timahraki Mjög
virtist Trausta tvisýnt i bið-
stöðunni. að hon?7rn trekist að
vinna, en áfram var teflt
næstum annað eins næsta
morgun og hafði þá margt
Framhald á 9. síðu.