Þjóðviljinn - 04.08.1966, Page 5

A'r;.
Fimmtaidagur 4. ágúst 1966 — E>JÖÐVILJINN — SÍÐA
I
í
Brú yfir Jökulsá á
BreiBamerkursíwdi
Jökulsá á BreiðarrnerkiiT-
sandi er líklega stytzía en
jafnframt eitt yatnsnaesta
fljót á landi hér. Áður fyrr
beljaði hún sem hvert annað
auravatn beint undan sporði',
Breiðamerkurjökuls og breyttH
þá iðulega um farveg og gafst \
ekki tóm til að grafa sig nið-
ur sökum framburðar undan
Hér stendur Eiríkur Jónas
Gíslason, yfirsmiður við brú-
argerðina á Jökulsá. Við hitt-
um hann í sólskinsskapi að
morgni 14. júlí, enda skcin
sól þá óvenjuglatt í heiði og
mætti margur öfunda Jónas
af þessum vinnustað, þegar
þannig viðrar. Hann sagði
verkið ganga samkvæmt áætl-
un, en jökulruðningurinn væri
nokkuð erfiður viðureignar.
jöklinum. En frál því nm 1930
hefur Breiðamerkurjökull
verið á hröðu tnndanhaldi og
landslagsbreytingar á þeim
slóðum orðið rr^eiri en ann-
ars staðar hériandis: jökull-
inn hefur dregið sig mikið
til baka og jafnílramt þynnzt
verulega. Við jökulröndina
hafa myndazt víðáttumikil
lón og er hið mesta við upp-
tök Jökulsár. Eler það stöð-
ugt stækkandi, enda er dýpi
mest við jökulröndina og hef-
ur mælzt þar yfir 100 metra.
Er það álíka mikið neðan
sjávarmáls, því að halli er
sáralítill á ánni. Vatn þetta
eða lón er þakið háum borg-
arísjökum, sem brotna frá
jöklinum og sitja víða fastir
á grynningum. Bráðna þeir
seint, því að yfirborðshiti í
■ lóninu er innan við eina gráðu
á heitum sumardegi. Þó
‘yhjálpar það til, að sjór geng-
wr upp í lónið á flóði eins og
.sallbragð af vatninu gefur
tíl kynna, svo og strandplönt-
un- á bökkum þess.
Við þessi skilyrði hefur
Jö*:ulsá tekið upp siðaðra
flj'&ta háttu og grafið sér all-
djúpan farveg við vesturbakk-
anm á hinum gamla og breiða
farvegi og lætur sér sér nú
nægfja 50—70 metra breidd
að jtafnaði.
Fyrrum var krækt fyrir
ána á jökli, „farið á undir-
varpi“, eins og það var kall-
að, eða þá ferjað yfir og
hestar sundreknir. Hefur hið
síðasttalda tíðkazt fram á
þennan dag og náttúrufræð-
ingarnir á Kvískerjum séð um
ferjuna. En á þessu verður
senn breyting, því að síðan
í maí í vor hefur verið unn-
ið kappsamlega að því að
brúa þennan íarartálma.
Vinnur þama að staðaldri 35
manna flokkur undir stjórn
Jónasar Gíslasonar yfirsmiðs.
Þetta verður hengibrú, 110
metrar á lengd og sú eina
sinnar tegundar á landinu,
sem hvílir á jökulruðningi en
ekki íöstu bcrgi. í sumar
verður reynt að Ijúka við und-
irstöður og festingar beggja
vegna árinnar, en pallurinn
lagður næsta sumar og er
stefnt að því að Ijúka verkinu
að fullu haustið 1967. Komast
Öræfingar þar með í vegar-
samband í austurátt og auk
þeirra fagnar sennilega marg-
ur ferðalangurinn, sem til
þessa hefur orðið að snúa við
farkosti sínum við þröskuld
mikilúðlegustu sveitar á fs-
landi.
Borgarís á Jökulsárlóni. I baksýn er Oræfajökull.
Hér sést brúarstæðið á Jökulsá á Breiðamerkursandi og undirstöðurnar, sem verið er að ieggja á árbökkunum. Verður brú- J
in 110 metra löng. Myndin er tekin af eystri árbakkanum, Öræfajökull blasir við í baksýn.
I
i
Suðausturland býr yfir einstæðri náttúrufegurð og mörgum furðum, ekki sízt úr steinaríkinu. Hér er mynd af Vesturhorni,
tekin úr Lóni, en þar er að finna gnótt af gabbró og íleira forngrýti. — (Ljósm. H.G.).
Eftir að Jökulsá hefur ver- kosta nokkra miljónatugi þar fleiri að draga þær fram- langtum styttri leið raillí Suð-
ið brúuð vantar ekki nema sem eru brýr yfir stórvötnin kvæmdir úr hömlu. Það getur urlands og Austfjarða heldur
herzlumuninn til að hægt sé vestan Öræfa, Skeiðará og því ekki dregizt í mörg ár úr og einstæð hvað snertír nátt-
að komast „hina leiðina“ úr Núpsvötn, auk íjölmargra þessu að hin langþráða hring- úrufegurð og fjölbreytileika í
kjördæmi Eysteins, en sá smærri áa. En það kostar líka ekja um landið verði opnuð, landslagi.
herzlumunur mtm að vísu mikið fyrir Austíirðinga og en við það fæst ekki aðeins H. G.
Hagvöxturinn hægari á síð-
asta ári en árii á undan
Það kemur fram í skýrslu
Sameinuðu þjóðanna, World
Economic Survey, 1965 (2.
hluti), að hagvöxturinn árið
1965 var ekki eins ör og áður.
Að meðaltali nam aukningin 5
af hundraði og var minni en
árið 1964. í háþróuðum Iöndum
stafaði þetta af liöftum sem
nauðsynlegt þótti að setja
vegna óhagstæðs verzlunarjöfn-
uðar í því skyni að koma á
innra jafnvægi. 1 vanþróuðum
löndum og löndum með áætl-
unarbúskap stafaði hinn hægi
vöxtur af rýrari uppskeru í
landbúnaði árið 1965.
Framleiðsluaukningin var
hægari á mörgum sviðum.
Heimsframleiðslan á stáli jókst
t.d. ekki einu sinni um 5 af
hundraði, en árið 1964 nam
aukningin 13 af hundraði.
Sömuleiðis var aukningin tals-
vert hærri í framleiðslu kola,
steinolíu, raforku og sements.
Framleiðsla á ílutningavörum
jókst einungis um 1 af hundr-
aði, en 1964 nam aukningin 9
af hundraði. Hins vegar jókst
framleiðsla á fólksbílum um 13
af hundraði, en árið 1964 nam
aukningin aðeins 4 af hundr-
aði
Misjöfn aukning
Samanlagður innflutningur
og útflutningur háþróuðu land-
anna jókst um 9 til 10 af
hundraði. Hjá ríkjum með á-
ætlunarbúskap (að frátöldu
Kína, sem ekki veitir neinar
upplýsingar) nam aukningin 7
til 8 af hundraði. Vanþróuðu
löndin komu langt á eftir.
Samanlagðar útflutningstekjur
þeirra jukust um 6 af hundr-
aði, en innflutningurinn jókst
um 5 af hundraði.
Framtiðarhorfur
f álitsgerð um framtíðarhorf-
urnar segir, að í vissum skiln-
ingi séu vanþróuðu löndin bet-
ur á vegi stödd en fyrir einu
ári. Búizt er við að útflutn-
ingstekjur þeirra aukist á ár-
inu 1966. Þriggja ára stöðug-
leiki í verðlagi hefur gert
flestum vanþróuðu Iandanna
fært að auka gjaldeyrisíorða
sinn. Vandinn er íólginn í
hinni hægu aukningu matvæla-
framleiðslunnar, hinni vaxandi
skuldabyrði og þeirri stað-
reynd, að önnur lönd hafa ekki
sem skyldi flutt fjármagn til
vanþróuðu landanna.
Skipulagsbreytingar
f háþróuðu löndunum mun
hagvöxturinn halda áfram með
nokkum veginn sama hraða og
árið 1965, í Vestur-Evrópu dá-
lítið örar (nema í Bretlandi).
f Bandaríkjunum er búizt við
vexti sem nemur 5 af hundraði,
og sennilegt er að Jnpan rétti
við eftir slakt ár 1965.
Að því er varðar lönd með
áætlunarbúskap, er talað um
„skipulagsbreytingar" sem hafa
átt sér stað að undanförnu.
Þær eiga það sameiginlegt, að
dregið hefur verið úr áhrifum
ríkisvaldsins á einkarekstur, en
hins vegar hefur farið i vöxt
að beita óbeinum aðferðum við
að samhæfa einkareksturinn
hinum opinberu áætlunum.
(Frá S.Þ.)
t
Póiitískum föngum
í Nigeríu sleppt
LAGOS 278 — í gær skýrði Go-
wan herforingi frá þvl að hann
hefði tekið öll völd í Nigeríu í
sínar hcndur- Hann er kristinn
maður af litlum þjóðflokki í
norðurhluta landsins, en yfirleitt
búa þar Múhameðstrúarmenn af
svo nefndum Har.sa kynflokki og
voru það herforingjar af þeim
kynflökki sem gerðu byltinguna
fyrir helgi.
Orsakir byltingarinnar eru
sagðar þær, að Ironsi hershöfð-
ingi sem er ættaður af kynkvísl
Ibo manna, sem búa í austur- og
suðurhluta Nigeríu, ætlaði að
sameina landið í eitt ríki og
hefðu þá Múhameðstrúarmenn-
imir í norðri misst valdaaðstöðu
sína-
I dag lét Gowan leysa tvo ætt-
flokkahöfðingja úr haldi, en þeir
voru dæmdir í tíu ára fangelsi
árið 1962 fyrir samsæri gegn rík-
inu.
Fleiri pólitískir fangar hafa
verið látnir lausir og telja frétta-
menn að það sé einkum gert til
að reyna að draga úr óánægju
íbúanna í austur- og austurhlut-
um Nigeríu vegna byltingarinnar-
> ......--
Varsjáruppreisn-
arinnar minnzt
VARSJÁ 2/8 — Á mánudag
minntust Pólverjar þess að 22 ár
eru liðin síðan uppreisnin í Var-
sjá brauzt úr-
Þá féllu 200-000 Pölverjar í 63
daga umsátri og var borgin síðan
allt að því jöfnuð við jörðu.