Þjóðviljinn - 14.04.1967, Blaðsíða 5

\
Fösfcudagur M. aíanl 1967 — Þ«JÖÐVILJINN — SlÐA 5
HJÁLPARBEIÐNÍ
ViÍRgustofa Thorvaldsensfélagtsins að Hlíðarenda.
Adda Bára Siqfúsdóttir:
BORGARSTJÓRINN
OG VÖGGUSTOFAN
Fyrrverandi borgarfulltrúi í
Reykjavík á auðvitað aldrei að
þurfa að verða undrandi á
athöfnum eða viðbrögðum Sjálf-
stæðismanna í borgarstjórn.
Hann á að vita af reynslunni,
að þar má alltaf búast við frá-
leitri afstöðu. Eigi að síður
hefur borgarstjóra tvívegis tek-
izt að vekja furðu mína nú fyr-
ir skemmstu.
Þannig brást hann við af ó-
trúlegum ofstopa, þegar borin
var fram alvarleg gagnrýni á
eitt af barnaheimilum borgar-
innar, og nokkru síðar lætur
hann fella í borgarstjórn til-
lögu um að sérfræðinganefnd
rannsaki fyrirkomulag þeirrar
stofnunar sem gagnrýnd var,
en leggur í þess stað ofurkapp
á að fá í hendur sjúkraskýrsl-
ur Geðverndardeildar barna.
Þó ætti hann að vita, sem lög-
fræðingur, að slíkar skýrslur
eru jafn íriðhelgar og skrifta-
mál hjá presti eða einkaskýrsl-
ur lækna um sjúklinga sina
(auk þess sem hann skilur ekki
það stranga fagmál, sem tiðk-
ast á slíkum skýrslum).
Fyrstu viðbrögð borgarstjór-
ans við gagnrýni Sigurjóns
Björnssonar borgaríulltrúa á
vöggustpfu Thorvaldsensfélags-
ins á Hlíðarenda verða tæpast
skýrð með öðru' en því, að
hann, einn allra þeirra íorráða-
manna borgarinnar sem stofn-
un þessi á einhvern hátt heyr-
ir undir, hafi ekkj vitað að
rékstrarform hennar er íráleitt.
Þegar hann kvartar yfir því,
að borgarfulltrúinn hafi ekki
tilkynnt ýmsum aðilum bréf-
lega aðfinnslueíni sin, áður en
þau vaeru borin fram opinber-
léga, virðist hann ekki vita, að
síðastliðin fimm ár, að minnsta
kosti, hefur ekki linnt aðfinnsl-
um um þessa stofnun, bæði i
barnaverndarneínd og barna-
heimila- og leikvallanefnd. Fyr-
ir einu ári þóttist ég vera bú-
in að fylgjast nægilega lengi
með þessu máli til þess að
vita með vissu, að engin breyt-
ing fengist fram nema gripið
væri til atmarra aðgerða en
rásða málið fyrir luktum dyr-
um þessara neínda tveggja. Ég
fól því fulltrúa Alþýðubanda-
lagsins i barnaheimila- og leik-
vallanefnd, í samráði við full-
trúa þess í barnaverndarnefnd,
Gyðu Sigvaldadóttur íóstru, að
tilkynna framkvæmdastjóra
néfndarinnar, Jónasi B. Jóns-
syni fræðslustjóra, að ég mundi
taka málið fyrir á borgarstjórn-
arfundi, ef ekki yrðu gerðar
ráðstafanir til úrbóta. Árangur
þessarar hótunar varð sá, að
fenginn var uppeldisfræðingur.
,frú Valborg Sigurðardóttir, til
að líta reglulega eftir heimil-
inu, tvær fóstrur voru ráðnar
og leikföng keypt, en eftir því
sem ég bezt veit hefur sjálfu
uppeldisfyrirkomulaginu enn í
engu verið breytt.
En hvað er þá athugavert við
heimilið? Fyrstu kynni mín af
því voru þau að stúlka, sem ég
þekkti, komst í þær aðstæður
fyrir um það bil 10 árum að
þurfa að biðja stofnunina fyrir
barn sitt 1 nokkra mánuði.
Barnið var eðlilega þroskað,
þegar það fór þangað — en
þegar það kom þaðan sjö mán-
aða gamalt, hélt það ekki höfði.
Sjálf átti ég þá barn á sama
reki, og munurinn skar hast-
arlega í augu. Sem betur fer
beið þetta barn ekki varan-
legt tjón aí vistinni, sem var
heldur ekki löng. Síðan minn- <5>
ist ég fundar í Kvenréttindafé-
lagi íslands, þar sem ungar
stúlkur skýrðu frá högum sín-
um og viðhorfum. Menntaskóla-
slúlka hafði unnið á Silunga-
polli sumarlangt. Hún sagði
eitthvað á þessa leið: Það er
ótrúlegt hvað börnin, sem koma
frá Hlíðarenda, eru vesöl. Við
erum látnar punda í þau lýsi
til að láta þau braggast, þau
kunna ekki að borða sjálf, og
þau eru gersamlega ótalandi.
Nokkru seinna komst ég í kynni
við þá frábæru fóstru ídu Ing-
ólfsdóttur í Steinahlíð, og hún
lét ekki hjá líða að lesa r. ér
sem borgarfulltrúa pistilinn:
Borgarstjúrnin rekur á Hlíðar-
enda stofnun, sem er til skomm-
ar. Stofnunin er skipulögð og
starírækt, eins og um spítala
væri að ræða. Starfsstúlkur
ganga þar vaktir, og barnið
kynnist ekki neinni þeirra ann-
arri fremur, það fær engan
staðgengil fyrir móður sína.
Börnin eru mötuð með skeið
allan tímann (fram yíir tveggja
ára aldur). og allur matur er
í kássuformi. Þau eru óhæfi-
lega mikinn hluta sólarhrings-
ins í rúminu. Það er farið að
undirbúa nóttina klukkan hálf
fimm, og frá klukkan sex og
til morguns eiga þau að sofa
nætursvefni. Börnin læra ekki
að umgangast hluti á eðlileg-
an hátt, í herbergjum þeirra
eru tæpast önnur húsgögn en
rúmin ein. Allar aðstæður eru
þannig, úti og inni, að börnin
hafa engin skilyrði til eðlilegs
þroska.
Fyrir nokkrum áratugum
mun hafa verið talið eðlilegt
að hafa vöggustoíur með þessu
sniði. Menn tóku að vísu eft-
ir þvi að börn, sem dvöldust
á slíkum stofnunum, urðu langt
á eítir öðrum börnum um
þroska, en töldu að við því
væri ekkert að gera. Þeir gerðu
sér grein fyrir þvi, hve háska-
legar afleiðingarnar gátu orð-
ið fyrir börnin síðar í lífi
þeirra.
Fyrirkomulag vöggustofunn-
ar á Hlíðarenda er arfur frá
þessum tíma. Thorvaldsenskon-
ur, sem áratugum saman hafa
unnið fórnfúst starf við fjár-
söfnun fyrir vöggustofuna, vilja
auðvitað vel, en þeir sem þarna
stjórna og skipuleggja hafa
bara ekki fylgzt með timan-
um.
En víkjum svo aftur að með-
ferð málsins hjá borgarstj.óra.
Hann kallar saman fund nokk-
urra manna, sem málið var
skylt. Auk Sigurjóns Björnsson-
ar átti þar að mæta ein per-
sóna með fullgilda menntun i
uppeldisfræði, Valborg Sigurð-
ardóttir. Hún lét undir höfuð
leggjast að mæta. hvernig sem
ur hvergi komið fram. Hvers
vegna? Á fundinum gerði Sig-
urjón grein fyrir athugunum
sínum og samverkamanna
sinna, en þeir sem reksturinn
hafa beint með höndum lýstu
því yfir að fyrirkomulag vöggu-
stofunnar væri einmitt eins og
vera ætti og ekkert mark1 tak-
andi á Geðverndardeild barna
og þeim sérfræðingum sem þar
vinna. Þar með var öllum á-
hyggjum létt af borgarstjóra
vegna reksturs vöggustofunnar.
Þeir, sem þar hafa daglega
stjórn með höndum, höfðu
dæmt í eigin máli. Nú var
hægt að sniðganga það sem
máli skiptir: að bæta .uppeld-
ishætti á Hlíðarenda. En það
fólk, sem mætti ekki eða þagði
á fundinum veit fullvel að það
verður að gera — og það strax,
vegna þeirra barna sem þang-
að lenda. Síðan var hægt að
snúa sér að því að sverta Sig-
urjón Björnsson með þeim hár-
togunum, útúrsnúningum og
skætingi, sem gott dæmi gat
að lesa um í Staksteinum Morg-
unblaðsins í gær. En þessir
herrar skulu vita það, að þeir
eru ekki búnir að bíta úr nál-
á því stóð, og álit hennar hef- inni með þetta mál.
Séra Eggert Olaísson prófast-
ur að Kvennabrekku í Dölum
hefur beðið Þjóðviljann að birta
eftirfarandi hjálpárbeiðni:
Á bæ einum við innanverð-
an Breiðafjörð búa ung hjón á-
samt sex bömum sínum. Á sl.
fjórum árum hafa þau veriðað
byggjaupp öll hús á jörðsinni.
Allir sem þekkja til slíkra
framkvæmda, fara nærri um
hvemig fjárhag þeirra muni
komið.
Eitt barna þeirna er 9 ára
gömul telpa og hefur hún aldr-
ei á þessu stutta æviskeiði
gengið heil til leiks né starfa.
Itrekuð rannsókn lækna hefur
leitt í Íjós að litla telpan hefur
þjáðst og þjáist af meðfæddum
hjartaga.lla. Æðaþrengsli eru að
og frá hjartanu. Einnig ætla
læknar, að aukaop sé milli hólfa
vinstra megin í hjartanu.
Sérfræðingar, sem litlu telp- 4
una hafa rannsakað, telja að
eina leiðin til að lækna hana
sé sú, að hún gangi undir lækn-
isaðgerð vestur í Bandaríkjun-
um.
Kostnaður við þessa för og
skurðaðgerð hefur verið áæt.1-
aður um 300 þúsund krónur.
I-Ijartaverndarsjóður og aðrir að-
ilar leggja fram kr. 80.000,00.
Um það, sem á vantar, er nú
leitað til allra Islendinga um
að leggja sinn lilut fram td
hjálpar litlu telpunni.
I Dalasýslu hefur Lionsklúbb-
ur Búðardals ákveðið að sjá um
fjársöfnun, Félagar hans fara
tveir og tveir saman á hvern
bæ í sýslunni með söfnunarlista.
Ónefndur bóndi á Skógarströnd
hefur hafið söfnun og leitað
hefur verið til stjórnar Breið-
firðingafélagsins í sama skym.
Við, sem höfum verið að
kynna okkur, hvaða fyrirgreiðsl-
ur væru látnar i té og hvaða
leiðir lægju til hjálpar einstak-
lingum, sem þjást af alvarleg-
um hjartasjúkdómum, höfum
orðið sammála um það, að ef
meira safnaðist nú en þessi litla
telpa þarf á að halda, þá skuli
það fé, sem umfram verður,
renna í sjóð, er varið verði til
hjálpar öðrum bömum og ung-
lingum hvar sem þau eiga
heima á landinu og haldin eru
svo alvarlegum hjartasjúkdóm-
um, að þau verða að leita sér
lækninga erlendis.
íslendingar hafa margsýnt að
hjartalag þeirra er gott og þeir
eru fljótir til að rétta fram
hjálpfúsar hendur, þegar þess
er beðið og þörfin er augljós.
Þessvegna er ennþá knúð með
öryggi og bjartsýni á dyr hjart-
ans sem finnur til með og vill
hjálpa sjúku bami til að öðl-
ast heilbrigða æsku og bjarta
framtíð.
Eggert Ólafsson.
Afgreiðsla, Þjóðviljans, Skóla-
vörðustíg 19, mun veita gjöfum
og framlögum viðtöku.
Sovétþegn hand-
tekinn í Haag
IIAAG 12/4 — Forstjóri útibús
sovézka flugfélagsins Aeroflots í
Hollandi, Glúkof að nafni, var í
dag handtekinn, sakaður um að
hafa gert misheppnaðar tilraunir
til að komast yfir ríkisleyndar-
mál.
Námskeið fyrir
starfsfólk verk-
smiðjuiðnaðarins
Menntamálaráðherra sagði á
þingfundi i gær, að stefnt yrði
að því að námskeið fyrir starfs-
fólk verksmiðjuiðnaðarins gætu
hafizt við upphaf næsta skólaárs,
haustið 1967. Sagði ráðherra
þetta, er hann svaraði fyrir-
spum um málið frá einum
Framsóknarþingmannanna.
Rafvæiing byggða í Vestur-Barða
strandarsýslu er brýnt umbótamál
■ Hannibai Valdimarsson
flytur í sameinuðu þingi
svohljóðandi tillögu til
þingsályktunar um rafvæð-
ingu þyggða í Vestur Barða-
strandarsýslu:
„Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að láta, svo fljótt sem
unnt er, ljúka undirbúnings-
rannsóknum og áætlunargerð um
virkjun Suðurfossár í Rauða-
sand.shrcppi með það fyrir aug-
um að fullnægja orkuþörf
byggðanna í Barðastrandar-
hreppi og Rauðasandshreppi til
Ijósa og cldunar, svo og til
luisahilunar og vélanotkunar.
.Tafnframt verði til saman-
liurðar könnuð önnur vatnsföll
á læssu svæði með tilliti tii
virkjunar.
Þá sé i þriðja lagi gerð
kostnaðaráætlun um fullnægj-
andi lausn þessara mála með
samveitu frá Mjólkárvirkjun.
Loks felur Alþingi ríkis-
stjórninni að liefjast lianda um
rafvæðingu Barðastrandar-
lirepps og Rauðasandshrcpps,
þcgar er úr því hefur fengizt
skorið, hvernig þessi lífsnauð-
synjamál Vestur-Barðastrand-
arsýslu verði bezt leyst og með
hagkvæmustum hætti“.
í greinnrgerð segir flutnings-
maður m.a.:
Engin umbótamál eru brýnni
byggðunum vestan Patreks-
fjarðar, svo og Barðastrandar-
hreppi, en rafvæðing þessara
byggðarlaga.
Það má því sízt úr hömlu
dragast, að lokarannsókn fari
fram á því, með hváða hætti
orkumál þeirra byggðarlaga
Hannibal Valdimarsson
verði bezt leyst.
Kemur þá sérstaklega til
greina virkjun Suðurfossár á
Rauðasandi. En einnig telja
kunnugir, að fleiri vatnsföll á
þessum slóðum gætu komið til
álita um hagstæða virkjunar-
aðstöðu.
Þess vegna telur flutnings-
maður tillögunnar sjálfsagt, að
sérfræðileg könnun fari einnig
fram á öðrum vatnsföllum, svo
að samanburður fáist og unnt
verði að velja þann virkjunar-
stað, er bezt leysti orkuþörfina
og a hagkvæmastan hátt.
Ef næg orka er enn fáanleg
frá Mjólkárvirkjun til rafvæð-
ingar Rauðasandshreppi og
Barðastrandarhreppi, ber einn-
ig að gera kostnaðaráætlun um
lagningu sæstrengs vestur yfir
Patreksfjörð og orkuveitukerfi
um Rauðasandshrepp og suður
um Barðaströnd, svo að úr því
fáist skorið, hvort sú lausn
standist samanburð við sér-
virkjunarleiðina.
I þessu sambandi skiptir það
eitt máli. að allar líklegustu
leiðir séu kannaðar án óþarfa
tafa og sú þeirra valin, sem að
öllu alhuguðu reynist hag-
kvæmust.
Full hætta er a eyðingu þess-
ara byggða, ef langur dráttur
verður enn á því, að þær fái
raforkuna í þjónustu heimil-
anna og atvinnulífsins.
Vakir fyrir flutningsmanni,
að raforkan á þessu takmark-
aða svæði væri ekki aðeins
tekin til lýsingar og suðu, held-
ur einnig til húsahitunar og
vélanotkunar. svo sem súg-
þurrkunar.
Þá þarf hið opinbera einnig
á raforku að halda á þessu
svæði til ýmissa nota, svo sem
vitanna, drengjaheimilisins í
Breiðuvik, skólanna í Örlygs-
höfn og á Barðaströnd, félags-
heimila á svæðinu og síðast
en ekki sízt til hins mikla
flugvallar á Sandodda, sem
ekki hefur nema hálft nota-
gildi, fyrr en hann hefur feng-
ið íullnægjandi lýsingu. Þarf
ekki um það að fjölyrða, að af
öryggisáslæðum er óverjandi
að láta flugvöllinn vera ólýst-
an lengur en orðið er.
Þannig hníga að því margvís-
leg rök. að framkvæmd þess-
ara mála verði hraðað enda
leggja flutningsmenn til, að rík-
isstjórninni sé falið að hefjast
þegar handa, er ljóst er orðið.
hvernig orkuþörfin verði full-
komlega leyst og á hagkvæm-
astan hátt.
Er það von flutningsmanns,
að tillaga þessi fáist afgréidd,
áður en þessu þingi lýkur.
Svohljóðandi fylgiskjal er birt
með gréinargerðinni frá raf-
væðingarnefnd V-Barðastrand-
arsýslu:
Á, aðalfundi sýslunefndar
Vestur-Barðastrandarsýslu, sem
haldinn var á Patreksfirði dag-
ana 1.—3. júní sl„ var sýslu-
manni falið í samráði við Haf-
stein Davíðsson að skipa þrjá
menn í nefnd til að kanna alla
tiltæka möguleika tii raforku-
vinnslu í héraðinu með það
fyrir augum, að öll býli í hér-
aðinu fái rafmagn sem allra
fyrst með aðstoð hins opin-
bera.
Nefnd þessi er þannig skip-
uð:
Hafsteinn Davíðsson, raf-
veitustjóri. Patréksfirði, for-
maður, Bragi Thoroddsen, bú-
fræðingur og vegaverkstjóri,
Patreksfirði, Snæbjöm Thor-
oddsen, oddviti, Kvígindisdal,
og Ásberg Sigurðsson, sýslu-
maður. sem er ritari nefndar-
innar.
Þar sem nefndin telur, að
golt samstarf við þingmenn
kjördæmisins sé skilyrðj fyrir
því. að einhver árangur náist
við lausn þessara mála hér,
leyfir hún sér að senda þing-
mönnunum þetta bréf og skýra
sjónarmið sitt og starf, jafn-
framt því sem nefndin óskar
eftir góðu samstarfi við þing-
mennina.
Rafvæðingarnefndin hefur
haldið tvo fundi, en ráðgert er
að geta gefið sýslunefnd góða
greinargerð um störf nefndar-
Framhald á 7. síðu.
i-