Þjóðviljinn - 31.10.1967, Blaðsíða 7

Þrfðjudagur 31. október 1S67 — ÞJÓmniJiINN — SÍ0A *[
Athyglisverð kvikmynd:
Hver er hræddur við Virginíu Woolf?
er samt greínilega uppistaðan
í kvikmynduninni, þ.e. aðrir
þættir lúta honum.
Verkið íjallar um tvo aðstoð-
arprófessora við lítinn háskóla
í Eandaríkjunum og konur
þeirra, ástamál þessa fólks,
drauma, vonbrigði og lifslygi.
Kunnáttumenn segja að í þessu
verki gæti nokkurra sömu hug-
leiðinga höfundar og koma
fram í leikriti sem hann samdi
fyrr og kallaði „The American
Dream“l (Bandariska draum-
inn).
Hjónin George og Martha
eru snilldarlega leikin af Ric-
hard Burton og Elizabeth Tay-
lor og sýna þann undirtón í
leik sinum, sem einn getur
skýrt samheldni þessa fólks í
andrúmslofti brostinna vona,
haturs og lifslygi. George Segal
og Sandy Dennis heita leikend-
urnir sem fara með hlutverk
Nick og Honey, en hjónaband
þeirra hafði einnig orðið til á
fölskum forsendum.
★
Þetta er svo vel gerð mynd,
að það verður töluverð reynsla
að kynnast þessu fólki. Og það
er nánast óhugnanlegt að sjá
hvað þetta borgarapakk getur
verið innantómt og aumlega
statt í tilverunni.
Benedikt Gislason frá Hofteigi:
Þytur af hafi
— í minningu Che Guevara
---------------------------------«
ar, í sögunni, að hér gat ekki |
verið neinn grundvöllur íyrir j
ofsatrú í þeim efnum. Og sag- j
an vitnar um nánar firændsem- I
isgiftingar á 13. og 14. öld.
Samt sem áður er þessi ofsa- '
trú búin að valda skaðlegum !
hrærigraut í mannfræðinni, j
svo sem Hannes Þorsteinsstm '
bjóst við að yrði, ef Steini
Dofra yrði trúað um getgátur
og rengingarættfræði. Ég hef
bent á að hinir fyrri fræði- j
menn, sem samið hafa góð og :
gild fræðiverk, svo sem Jón j
Sigurðsson, hafa ekki látið sér j
detta í hug að írændsemis- j
hjónabönd gætu eyðilagt ætt- j
fræði, og ég ætla enn slika
vitnisburði að birta, sem þá
um leið kasta ljósi á málið.
Sæki ég þetta í varnarrit Guð-
brandar biskups, Safn II.
Giftingarleyfi Þorsteins prests
Illugasonar og Sigríðar Jóns-
dóttur gefið af kong Friðrik
öðrum 15B0. Safn II. bls. 338.
Vitið, að eftir því sem þér
látið undir vísa oss, að þar sé
einar persónur í yðar stigti,
með nafn séra Þorsteinn 111-
ugason og Sigriður Jónsdóttir,
sem gjarnan vilja (til) saman
í egtaskap, en eru að þriðja og
fjórða iliði að frændsemi sfn í
milli. Og af því að það hefur
ei verið venja þar í landi, að
þeir menn gefist • sainan til
egtaskapar sem svo eru skyld-
ir, utan það verði með voru
Framhald á 9. eíðu.
ÆTTFRÆÐI
Visun: „t auðn og öræfum".
í siðustu ljóðum Davíðs
Stefánssonar er kvæði sem
heitir Sagan.
Þetta kvæði qr aðeins þrjár
vísur og alls tólf vísuorð. Samt
er þetta efnismesta kvæði bók-
arinnar og með vissum hætti
logar það bezt. Það er um það
„sem aldrei gleymdist, gerðist
erfðasögn — var glögg og
verk á sagnaspjöldin skráð"‘
Skáldið þarf ekki að ræða
meira um það. Það virðist að
allir ættu að vita, að það sem
aldrei gleymist og gerist erfða-
sögn er rót og grundvöMur alls
mannlífs og allrar menningar.
Skáldið snýr sér að hinu, sem
blasir við og kveikir logann.
að nú höfum við menn, sem eru
að rembast við það „að leit-
ast við að rengja sögn og stef“
og hafa það fyrir „lystisemd".
En skáldið segir að sannleik-
urinn hafi séð „við slíkri
fremd“. „og sundurtætti þeirra
lygavef“. Ég hef pft talað í
þessum tóni og ætla mér bó
ekki að hafa kennt Davíð Stef-
ánssyni, að hafa uppi anda
sinn. Ég tala þetta til þess, að
það megi allir skilja glöggt,
sem fyrir liggur, að skáldið
skuli bera svo skýrt vitni um
þessa „fremd“, sem sannleik-
ur tæti sundur sem ,lygavef‘. Við
höfum komið okkur upp stofn-
un, sem hefur þá fremd, að
gera sér að „lystisemd" að
rengja og afbaka sagnaspjöld-
in með erfðasögninni, og þar
með kippa rótunum undan til-
veru og menningartilfinningu
þjóðarinnar. Hér eru ekki
menn, sem eru að skýra efni
mála, ekkert að leiðrétta. Nei!
Þeir segja þjóðinni að sögum-
ar sem gerðust á íslandi séu
skáldsögur, þ.e. lýgi, þær hafi
aldrei gerzt, þótt þær hafi
gerzt og heimildir og alda-
gömul vitneskja þjóðarinnar
segi að þær hafi gerzt. Þetta
skal barið fram með hálaun-
uðum og „frægum“ prófessor-
um, en skáldið tekur sig tll
og hrópar: „lygavefur". Þessi
vitnisburður skéldsins er dýr-
mætur og kemur niður á sín-
um stað, því nú veit þjóðin
það, að höfuðpaur þessarar
rengingar og afbökunar hefur
í líkingum talað rekizt i gegn
á sinu eigin spjóti. • Ég læt
þetta duga, en kalla á loga
skáldsins til að brenna upp
alla þessa „lygavefs“-sveit, og
treysta má því, sem skáldið
segir. „f dögun rísa fjöll úr
þoku og þögn“.
En ég vildi hafa annað er-
indi, sem er þessu skylt, því
rengingarfræðin taka víða til
sögunnar og rengingarmeistar-
arnir eru allir af líkri gráðu,
að þykjast einir allt vita, og
búa sér til ofsatrú til að berja
fram speki sína í þeirri írekju
sem þeirri irú fylgir. Þarnig
hafði Steinn Dofri það fyrir
ofsatrú, að hjón á fslandi
hefðu aldrei verið skyld að
fjórmenningsfrændsemi, hvað
þá nær i ættliðun og mest
öll ættfræðiiðkun í landinu er
ýmist byggð á ofsatrú hans
eða þá sprottin af sömu rót,
kirkjulagabanni í skyldleika-
giftingum. Ég hef haldið því
fram, að slíkt bann hefði ekki
getað staðizt í bjóðfélaginu
og vissi að ég hafði gamlar
heimiHir fyrir því, og gifting-
arleyfin svo mörg, fyrr og sið-
Sigurður Jón Ólafsson:
Ég finn hvernig svalur vindur berst yfir borg
og bý, trén blakta og laufin falla; það er
haust. Hjörtu fólksins hafa opnazt, hvískur
verður að samstilltu ópi, máttlausir fingur
að hvítum hnúum; ljós kviknar á ný.
Kaldur morgunn og ég sit við ströndina,
þytur af hafi; í fjarska bergmálar þrótt-
mikil rödd, sem kaliar á vitund o-kkar:
Dauði Guevara er upphaf byltmgarinnar!
Margir leikhúsgestir muna
leikritið „Hver er hræddur við
Virginíu Woolf?“ sem sýnt var
í Þjóðleikhúsinu ekki alls fyr-
ir löngu. Það er forvitnilegt að
sjá myndina sem nú er sýnd
í Austurbæjarbíói, ekki sízt af
því að þar má sjá dæmi um
það óvenjulega fyrirbrigði að
inntak verksins og andrúms-
loft halda sér þó það hafi ver-
ið' kvikmyndað. Ernest Leh-
man heitir höfundur handrits-
ins og Mike Nichols leikstjór-
inn, sem hafa skilað þessu ó-
venjulega verki.
ítursnjall leiktexti Albees er
að vísu aðeins styttur en hann
Atriði úr kvikmyndinni í Austurbæjarbíói.
Mælt meo getn-
aiarvarnartöflum
1 niðurstöðum víðtækra rann-
sókna, sem birtar voru á mánu-
daginn var, kemur í ljós, að
7000 bandariskir sérfræðingar
gefa getnaðarvarnatöflunni ó-
tvíræð meðmæli sín. Það kem-
ur og fram að stór hluti kaþ-
ólskra kvenna notar þessar
töflur.
Minna en 2% læknanna, sem
allir eru meðlimir sambands
bandarískra kven- og fæðing-
arlækna, gáfu til kynna að þeir
teldu pilluna það varasama að
þeir vildu ekki mæla með
henni við sjúklinga sína.
90% þeirra lýstu því yfir,
að óttinn við krabbamein af
völdum pillunnar sé ástæðu-i
laus.
Hins vegar kom það fram,
að þau aukaáhrif sem oftast
fá konur til að hætta að taka
þessar töflur eru þau, að þær
fitna.
Læknarnir voru einnig
spurðir að því hvort þeir teldu
að getnaðarvarnartaflan (P-
pillan) hefði aukið lauslæti í
för með sér. Helmingur þeirra
svaraði neitandi, en þriðjung-
ur áleit að svo væri. Samt
lýstu 86% því yfir að þeir
mæltu einnig með töflunni við
ógiftar konur, sumir þeirra þó
aðeins, ef þær voru orðnar 21
árs að aldri.
21—29% þeirra kvenna sem
tekið hafa þessar töflur og
spurðar voru, eru kaþólskar.
Kaþólskur fæðingalæknir sagði
að trúsystur sínar bæðu jafn-
oft um .töflur og aðrar konur
— og að prestarnir sendu þær
stundum sjálfir.
/.ð vísu gætir sektartilfinn-
ingar hjá sumum þeirra. En æ
fleiri segja að „þær kæri sig
kollóttar um það sem páfinn
segir. Þær vilji ekki eignast
fleiri börn“.
Ný Ijóðabók eftir
Jóhann Hjálmarss,
Út er komin hjá A-B- ný fijóða-
bók eftir Jóhann Hjáhnaréson,
sem nefnist ,.Ný lauf, nýtt myrk-
ur“. Fyrsta bók Jóhanns kom út
árið 1956 og er þessi hin sjö-
unda — ein þeirra geymir Ijóða-
þýðingar, hitt eru frumsamin
Ijóði
i
J
i