Þjóðviljinn - 28.03.1968, Page 7

FíHMMbudasnr 28. mscn 1908 — í*JÓBVTLJINN — SlÖA ’J

Maxím Gorki og Komain Rolland í Moskvu 1935.
Hundrað ár liðin frá fæðingu
MAXÍMS GORKÍS
TiMinning fyrrr sögu er mainn-
iirum na-udsynleg — horft atf
hæðinni, mínútu högn. Þegar
fundum okkar Gorkís bar sam-
an fann ég jatfnan nálægð sög-
unnar. Hann var mjög blátt
áfram, glaðlyndur í viðræðu.
Allt var í honum aí ástríðu,
atf baráfctu, frá lífinu sjáltfu,
og venjulogu herbergi breytti
hann í vettyang bar sem aldir
rekást á. Harnn gerði okkur
kleitft að líta á Dkkar doga
með augum atfkomenda ok'kar.
Sú var tið, að hinar ungu
sovétbókmenntir stigu sín fyrstu
skretf. Við vorum að læra að
draga til stafs. Við héldum að
mannfólkið mundi byrja á
stafrótfinu. En Gorkí kom til
okkar som sendiherra hinna
miklu rússnosku bókmennta.
Hann glotti góðlétílega og
»trauk yfirskogg si.tt: hann sá
hvíiik böm við vorunru Hann
minnti okikur á bað, að við
værum ekki munaðarleysing.i-
er, ekki ættilausir menn. Tol-
stoj og Tsjekhof voru hon-um
ekki sígiidir höfundar, heldur
samtíðarmenn, lifandi menn.
Hann sótiti bá heim, deildí við
bá, gerði áð gamni sínu. Hann
var trygging fyrir samhengi í
bókmenntum okkar — við
bckktum Gorkí sem ldfandi
mann.
Furðulegur var hinn mikli
lífsbróttur hans, tryggð við líf-
ið. Árum, áratugum saman,
barðist hann við dauðann. Hann
minnti á stórt, kræklótt, vóld-
ugt tré, sem hetfur vaxið úr
jörðu bratt fyrir óblitt gnauð
vinda. Honum bótti væn.t um
tré. I-Ionum ' bóttd vænt um
mennina, ástríður beinra og
sérvizku, bæði um hinn mikla
mun sem á beim er og bað
sem færir bá nálægt hver öðr-
um — mannleikann.
Hann hafði heiftaríuíia trú
á tframförum. <Þegar hann sagði
frá einhverri nýrri uppgötvur)
brosti hann eins og bam. Þessi
Tnaður, sem allur var sundur
slitirm af harðri lífsbarátfcú,
mætiti falsvitringavantrú rit-
hötfunda, smárra og stórra, með
hreinleika og 6tyrk viturs
bams.
Hann var fæddur skáld og
varð kennari okkar ekki vegna
þess að hann hefði mætur á
fyrirmælum 'heldur atf bvi hon-
um bótt vænt um fram'tíðina.
Mest af öllu hataði hann tfá-
ránlega grimmd. Veruleikinn
hhlfði honum ékki, ekki held-
ur síðustu æviárin. Hann var
ekki einungis rússneskur rit-
höfundur, hann var rithöfund-
ur alls mannkynsins. Hann sá
sigr^ fáránlegrar grimmdar fas-
ismanns. Hann bjó á Italíu
mörg ár. Hann bekkti vel hug-
prýði ítaiskra verkamanna,
hjartahlýju ítalskra bænda.
Skömmu fyrir dauða sinn
skritfaði hann bær linur um
styrjöldina í Afríku, sem eng-
inn sá les án djúprar geðs-
hræringar sem lætur sér annt
um hina sönnu Itah’u. Hann
mat mikils býzka menningu.
Hann skrífaði með sársauka
um bá menn, sem smána betta
ágæta land. Ég var staddur
heima hjá Gorkí ásamt öðr-
um sovézkum riihöfundum beg-
ar fíngerð kínversk kona sagði
við hann: Félaga mína dreymdi
einnig um að hitta Gorkí. Þeir
voru graínir lifondi .... Gorkí
fékk ekki tóra btmdizt. Þess-
um tárum, höfum við ekkii
gleymt og munum eklki gleyma.
Þau krefja okkur um hug-
rekki.
Kínverjar og blökkumerm
edskuðu hann, Pólver.iar og
Portúgalir. Brekur hans voru
einatt lesnar á laun: Þær voru
smár gluggi í fangelsi. Hetjur
Ástúríu og skærulíðar í Sí-
beríu sóru við natfn hans. Hann
áttá sér heimkynni i hverju
hreysi heimsins. Þegar biöðin
fluttu fregnina um sjúkleika
hans, komu menn f sendiráð
okkar, í vei’kama n nakl úbba og
á ritstjórnarskritfsitofur og
spurðu: Hvernig líður honum?
Við vitum öll að Gorkí skrif-
aði frábærar bækur: Barria-
æska rrnn, Háskólar minir,
Toflstoj — bað er hatfið upp
ytfir deilur. Við gleymum heid-
ur ekki þeim miljónum manna
1 dag, 28. marz, eru
liðin hundrað ár frá
fæðingu hins mikilhæfa
rússneska rithöfundar,
Maxims Gorkís. Þessa at-
burðar er viða minnzt
um bessar mundir — og
hérlendis með beim hætti,
að á mánudagskvöUd efn-
ir MtR til Gorkikvölds,
sem væntanlega verður
skýrt frá síðar í blöðum.
I Sovétrik.iunum erefnt
til nýrrar 50 binda útgáfu
'á verkum Gorkís, sýn-
inga á öllum helztu ieik-
verkum hans, bókasýn-
inga og albjóðlegrar ráð-
stefnu undir nafninu
„Gorkí og nútíminn".
Verk Gorkís hafa kom-
ið út á 83 tungumállum.
Allsnemma var farið að
birta sögur Gorkís i ís-
Ienzkum blöðum og tíma-
ritum, bær fyrstu munu
hafa birzt árið 1909. Ar-
ið 1934 komu Sögur eft-
ir Gorkí út í býðingu
Jóns Pálssonar úr Hlíð
og nokkrum árum siðar
skáldsagan Móðirin í býð-
ingu Hailldórs Stefánsson-
ar. Nokkru eftit stríð
kom svo sjálfsævisaga
Gorkís út í brem bindnm,
Barnæska mín, H.já vanda-
iausum og Háskólar mín-
ir, í býðingu Kjantans
Ölafssonar.
f dag er Gorkis minnzt
með kafla úr minningar-
grein sem Ilja Erenbúrg
skrifaði að honum látn-
wm árið 1936.
sem heyrðu f skáldsögurmi
Móðurinni truimbuslátt úr
fjarska. Þegar þeir höfðu lesið
þá bók skiptu þeir á lífi sínu
og fangelsiskletfum. göibuvígjum
og dauða frammi fyrir aítöku-
sveit. Þegar menn draga i efa
temgsli sannrar listar og bar-
áttu, þá svörum við með einu
orði: Görkií.
Byggingarlóðum úthlutað í
Fossvogi og Breiðholtinu
PRENTSMIÐJA
Jóns Helgasonar
■ SÍKISrHENT
:..St<• ........ - ... ....
Sýnishom af prófvcrkefnum nemenda Málaraskólans, auglýsingaskilti og máluð kista. (Ljósm. RHþ
Tíu nemendur hafa nýlokið
prófi frá Málaraskólanum
□ Um helgina voru dæmd prófstykki tíu ungra manna
sem ljúka nú prófi úr Málaraskólanum, enda þótt þeir
fái ekki prófskírteini sín fyrr en Iðnskólanum verður
slitið í vor.
□ Eitt skyggir þó á gleði hinna ungu og efnilegu málara
er þeir Ijúka fjögurra ára námi; er það að sjálfsögðu
atvinnuleysið, sagði kenari þeirra í viðtali við Þjóðvil'j-
ann nú fyrir skömmu. Láta mun nærri að 10—15% mál-
ara í Reykjavrk séu nú atvinnulausir og litil atvinna er
hjá flestum hinna.
□ Borgarstjórn Reykjavikur
staðfesti á fundi sínum á laug-
ardag samþykkt borgarráðs og
lóðanefndar um úthlutun ali-
margra byggingarióða í Foss-
vogi og Breiðholti.
Nöfn þeirra sem lóðir fengu
fara hér á eftir:
Einbýlishús í Fossvogi:
, Byggðarendi:
1 Árini Pálsson, Miklubraut 68
2 Eggert Senónýsson, Ból-
staðahlíð 56
3 Ingjaldur Jónss., Rauðal. 2
4 Sæmundur Öm Sveinsson,
Kleppsvegi 28
5 Oddur Benediktss., Klepps-
vegj 54
6 Runólfur Runólfsson, Bú-
staðabletti 11
7 Stefán Guðjohnsen, Hvassa-
leiti 155
8 Sigfús Jónsson, Sigluv. 12
9 Guðm. Jónsson, Raúðag. 8
10 Jón Ó. Ólafsspn, Skaftahl. 8
11 Sigurjón Kristinsson, K,apla-
skjólsvegi 55
12 Garðar I. Jónss., Háalbr. 32
13 Halldór Sigurðss., Ljósh. 18
14 Hannes I. Valdimarsson,
Drápuhlíð 28
15 Hjörtur Eyjólfss., Rauðal.17
16 Skúli Ólafs, Reynimel 92
18 Sverrir Finnbogas., Granda-
ve gi 4
21 Hermann Jónss., Álftam. 14
23 Haukur Sævaldsson, Goð-
heimum 12. 1
Austurgerði:
1 Inigvar Kristjánss., Glaðh. 14
2 Pétur Sörlason, Álfheim. 28
3 Vilhjálmur Lúðvíksson,
Grenimel 16
4 Haukur Haraldsson, Meðal-
holti 12
5 Rafn Hafnfjörð, Tuniguv. 40
6 Ágúst Gíslason, Rafstöð
við Elliðaár
8 Hannes Vigfússon, Gnoðar-
vogi 58
9 Sigurður Mathiass., Hvassa-
leiti 153
10 Kristmundur Jakobsson,
Austurbrún 23
11 Steingrímur Baldursson,
Austurbrún 4
12 Ottó A. Michelsen, Litlag. 12
Kvistaland:
1 Páll G. Jónss., S-afamýri 54
2 Ólafur Gaukur Þórhallsson,
Hagamel 32
3 Ámi Gíslason, Rauðál. 47
4 Helgi Þorsteinsson. Heiðar-
gerði 45.
5 Guðjón Kr. Bjömsson,
Háaleitisbraut 113
6 Einar A. Jónss., Heiðag. 46
7 Elliðí Magnússon, Engjabæ
við Holtaveg
8 Guðni Kr. Sigurðsson.
Grenimel 6
9 Óskar Guðjónsson. Réttar-
holtsvegi 3
10 Pétur Guðfinnur Jónsson,
Safamýri 54
12 Andrés Adolfss., Hverfisg. 72
13 Gylfi Tþprlacius, Bólstaðar-
hlíð 16
14< Eyjólfur Ólaíss., Austurbr. 2
15 Kristmundur Sörlason, Háa-
leitisbraut 123
16 Viktor Hjaltason, Gnoðar-
vogi 88
18 Jón Sigurðss,, Fellsmúl'a 7
19 Sigvaldi Þorgilss., Skólastr 5
20 Svavar Gislason, Bústaðav.,
Fossvogsbl. M
21 Bjarni Steingrimss., Hraun-
■ teig 22
22 Gísli V. Ákason, Kleppsv. 6
23 Sigríður Bjömsdóttir, Hraun-
teigi 24.
Raðliús í Fossvogi
Kjalarland:
1 Sigurður Einarss., Háalbr. 30
3 Þorgeir Lúðvíkss., Hverf. 61
5 Guðjón Hákonars., Hrísat. 28
7 Guðmuudur Sigvaldason,
Álftamýri 36
9 Eysteinn Sigfússon, Ból-
staðahlíð 22
11 Friðgeir Ingimundarson,
Skatftahllð 22
13 Óli K. Jóhannsson, Stórag. 6
15 Þórhallur Guðmundsson,
Rauðalæk 9
17 Jakob Jón Hálfdániarson,
Vesturgötu 54 A
19 Reynir Gylfi Kristjáneson,
Háaleitisbraut 103
21 Hallgrimur Marinósson,
Frakkastíg 19
23 Jóhannes Jóhannesson,
Álftamýri 36
25 Guðjón Jóhanness., Boga-
hlíð 14.
27 Guðfinna Edda Valgarðs-
dóttir, Reykjavegi 24
29 Eric J. Stfinss., Meistarav. 9
31 Eystein.n Guðmundsson,
Ljósvallagötu 22
33 Alfreð Eyjólfsson, Njálsg. 82
35 Guðmundur M. Sveinsson.
Kleppsvegi 130
Framhald á 9. síðu.
Málaraskólinn er til húsa á
efstu hæð Iðnskólans og þar
vora prófslykkin til sýnis á
sunnudaginn fyrir almenning.
Þar gat að líta auglýsinga-
skilti, listilega máluð húsgögn
og skreytta veggi.
Þessa hluti voru kennarar
skólans þeir Jón Bjömsson og
Sæmundur Sigurðsson aðdæma
og gefa einkunnir fyrir. Nern-
endumir taka einnig hraðapróf
í teikningu og málun, er síðan
dæmt eftir því hve fljótir þeir
eru að ljúka við ákveðið verk-
efni og hvernig þeir skila því.
Áður en menn gerast nem-
endur í ! Málaraskóianum sitja
þeir tvo vetur í Iðnskólanum
og laera bóklegar greinar, síð-
an tekur við tveggja ára verk-
legt nám í Málaraskóllanum. t
vetur vpru 19 nemendur f
skólanum, og er það fremur há
tala miðað við undantfarin ár.
Málaraskólinn hetfur starfað
í þessum húsakynmrm í 14 ár.
en áður vora haldin námskeið
fyrir málara á vegum Málara-
meistaratfélagsins.
Gestfum á sýningumni á
sunnudaginn þótti' sérstaMega
mikið til kcrma máluðu hús-
gagnanna, bæði voru þar
kommóður, skápar og kistur.
Og hver veit nema að þróunin
verði sú að fagurlega skreytt,
máluð húsgögn taki af bless-
uðu tekkinu, sem margur er
nú orðimn hundleiður á.
I
k
i
i