Þjóðviljinn - 15.07.1969, Blaðsíða 9

jÞiriðjudaglur 15. júlí 1909 — ÞJÓÐVILJXNN SlÐA 0
llm 500 fögnuðu lýðveldisafmælínu
Laugardaginn þann 21. júní,
í fögru veðri, héldu fslending-
ar í New York og nágrenni há-
fcíðlegt 25 ára afmæli lýðveldis-
ins með útisamkomu að Val-
holla, \ew York.
Samkoman var sett af Stefáni
Wathne, vara/formanni, í fjar-
vist formanns, Sigurðar Helga-
sonar.
Hannes Kjartansson, sendi-
herra, flutti stutt ávarp, að þvi
löknu las frú Ellerts kvæði. Var

Tryggingarnar
faorga rolluna, en
hver bílfjönið?
Eins og þeir þekkj a sem oft
aka Reykjanesbrautin.a er það
áreiðanlega daglegur viðburður
á sumrin, að rolla hlaupi snögg-
lega fyrir þfl, og þá undir hæl-
inin lagt, hvort ökumanni tekst
að forða lífi hennar. í fyrrinótt
varð enn einu sinni rolla fyrir
bil á þessari leið, en þá var
skyggni mjög. slæmt og þótt öku-
maður vseri að sögn lögreglunn-
ar lanrgt undir hámarkshraða,
sem þama er leyfður, tókst hon-
um ekki að bjarga ánni og varð
að lóga henni, en bíll bans
sikemmdist talsvert.
Að því er lögreglan sagðd eru
bfleigendur tryggðir gegn slíku
að nokkru, þannig að trygging-
amar borga bóndanum rolluna,
en tjón á bílum sínum mega bíl-
eigendur 'borga sjálfir.
, Víða um land eru girðúigar
meðfram vegumi svo ekki er
hætta ■> að allt í einu skjótist
skepna yfir, en á þeim vegi sem
hraðast má aka samkvæmt lög-
um er engu slíku til að dreifa.
\£LL<I
Baraavagn
til sölu.
íarinn.
o
Vel með
Upplýsingar í síma
1-88-98.
hún klædd skautbúningi. Farið
var i útileiki og síðan var dans
stiginn, þar til fór að rökkva.
Að vanda spiluðu þeir Skafti
Ólafsson og Jóhann Pétursson
fyrir dansinum með mestu prýði-
Einnig skemimti Ómar Ragnar.s-
son fólkinu og voru undirtektir
mjög góðar.
Skemmtunm var vel heppnuð
og sóttu hana um 500 manns. Án
efa verður hún endurtekin á
næsta ári.
Stjóm Islendingalfélagsins er
þannig skipuð: Formaður Sig-
urður Helgason, varaformaður
Stefán Wathne og meðstjórn-
endur Hans Indriðason, Geir
Magnússon, Halldóra Rútsdóttir,
Geir Torfason, Flemming Thor-
berg og Þorgeir Halldórsson.
Santiago de Cuba
Framhald af 7.. síðu.
hinna forrík-u, sem flestir voru
ofaní kaupid nýrikir. Hér eru
göturnar breiðar, húsin í hollí-
vúddstíl, umflukin litsterkum og
ilmrikuim hitabedtisgiróðri. Sterk-
asta ástríða þeirra sem byggðu
þessi slot var að yfirgnæfa ná-
grannann: þetta er mitt hús,
sjáið hvað ég er ríkur, ég get
leyft mér aflt, ég á sundlaug
og bílskúr mieð 4 kádilljákum,
húsið mitt er loftkælt, og það
eru í því 10 baðherbergi og
guð mé vita hvað margir barir
og ég hef bleikan sim-a á kló-
setti-nu. Nú eru flesitir þessarra
m-anna faimir úr landi cig vafa-
laust hafa þeir reist sér sams-
konar hús í Miami. Hér syrgir
þá enginn. Mö-rg húsanna hafa
skólar og aðrar stofnanir tekið
til sin-na þarfa, í öðrum búa
ma-rgar fjölskyldur þar sem áð-
ur bjó ein og kvartar enginn
um plássleysd.
í þessu hverfi mœtti ég ein.u
sinni páfugli. Hann gekk eftir
miðri götunni og dró £ eftir
sér þetta konun-glega stél, serm
eitt útaf fýrir sig er verðugt
yrkisefni skáldum. Og ég sem
aldrei hafði séð páfugl áður,
nema uppstoppaðan á náttúru-
gripasafni.
Dagamir em heitir í Santi-
ago. Svitinn bogar af halfnar-
verkamönnumim. Þeir eru
flestir naktir niður að mitti. 1
hvert sinn sem kvenmaður
gengur um bryggjuna réttaþeir
úr bökun-um og hlæja: haililó
elskan! Bryggjan er hvít af
hveitinu sem sáildrast af pok-
u-num þegar kraninn lyftir
þeim uppúr lestum skipsins nið-
ur á va-gnana. Skipið hækkar
eftir því sem lestir þess tæm-
ast. Og einn góðan veðurdag
enu þær galtómar og skipið
leggur úr höfn. Lestimar veirða
fylltar af sykri í annarri höfn.
Moskvu, 29. maí 19B9,
Ingibjörg Haraldsdóttir (APN).
Fiskimál
— Við höfum flutt heim hermennina frá Vietnam alveg i tæka tíð, hershöfðingi. (Der Stern,
Hamborg).
Tilkynning
um kæru- og áfrýjunarfresti til rikis-
skattanefndar.
Kaérar til ríkisskattanefndar út af álögðum tekju-
skatti, eignarskatti og öðram þinggjöldum í Reykja-
vík, árið 1969, þurfa að hafa borizt til ríkisskatta-
nefndar eigi síðar en 4. ágúst n.k.
Áfrýjun til ríkisskattanefndar út af álögðu að-
stöðugjaldi í Reykjavík árið 1969, þarf að hafa
borizt til ríkisskattanefndar eigi síðar en 4. ágúst
næstkomandi.
Áfrýjun til ríkisskattanefndar út af álögðu út-
svari í Reykjavík áríð 1969, þarf að haf-a borizt
skattstjóranum í Reykjavík eigi síðar en 4. ágúst
næstkomandi,
Reykjavík, 14. júlí 1969.
Ríkisskattanefnd. >
Þeir hengja mann
þriðja hvern dag
Þrátt fyrir það, að dauða-
refsing vierði ruú æ sjald-gæf-
ari í heiminium, sjá dómarar
Suður-Afríku um það, að
böðlarnir á bæn-um þeim hafi
nóg að gera. Þekikitur löglfræð-
ingur hefur reikinað það, að
Suður-Afrika hengi nú annan
hvem þamin afbrotamann. sem
dæmdur er til dauða í hin-
um vestræna heimi. — Og
nær allllir þessir „afbrotamenn"
eru þeldökkir.
Á s.l. ári voru gálgarhir í
notkun 119 sinnum í aða-Ifang-
elsinu í Pretoríu, en þar fiara
aflar aftökur landsins fram.
Þau afibrot, sem varða
dauðarefsingu, eru m.a. land-
ráð, nauðgun, rán með vopni,
barnarán og svo viss „afibrc't,‘
samkvasmt lögum um hermd-
arverk og starfsemi kommún-
ista.
Þrátt fyrir þenmain langa
lista, eru filestir hengdir fyrir
moi'ð; fyrir sitjórnmólaafibrot
er vanaleiga refsað með löng-
um fangelsisdómi.
Árið 1942 var „aðeins" tólf
dauðadómum framfylgt, en
talan hefur aukizt í safeilu
síðam. Síðustu 25 ár hafa
hvorki meira né minna en
1419 mianns verið lifilátnir í
Suður-Afríku.
Þriðja hvern dag
Suður-aÆriskur lögfræðingur,
Mank Thompson að nafni,
hefur harðfletga giaignrýnt stjóm-
ina fyrir að halda þessu dauða-
haldi í lífilátsrefsiniguna.
— Að jafnaðd er maður n-ú
hc""iur þriðja hvem dag 1
a _ .angetsinu í Pretoriu,
skrifar hamm í blað löigfræði-
dleildarinnar við hóskólann.
Hann bendir jafnfiramt é það,
að auikin tala dauðadóma á
síðasta aldarfjórðun-gi hafi
hlutfafllslega farið lanigt fram
úr fólksfj ölgu n inmi á sama
tíma.
Hann bætir við, að Suður-
Afiríka lengi sífeilt listann yf-
ir þau afbrot, er dauðarefsingu’
viarða, á sama tírna og önn-ur
lönd falla æ medr frá dauða-
refsingu.
í áróðri sínum fyrir afnámi
dauðarefsingar gagnrýnir
Thompsbn ennfremur löggjaf-
ana fyrir það að taka of lítið
ti-llit til tilfinninga þeárra, sem
oft séu baksvið ýmiissa mo-rða.
H-ann b-emdir ennfremur á það,
að nágramnasvæðin, sam eru
undir stjóm Portúgalla, Ang-
ol-a og Mosambique, komdst
af án dauðarefsingar, enda
þótt þau minmi félagslega
mjög á Suður-Afríku og eigi
einnig í höggi við þjóðemis-
sdmnaðar skæruliðahreyfingar.
Felld tillaga
Sú s-taðreynd, að lög og
regla rfkdr víðast hvar í Suð-
ur-Aifiríku, sieigir Thompson -
enn, hlýtur að skoðast sem
sterk röksemd fyrir þvi að
unnt sé ' áð ' ’ aihéfma" dauða-
refsingun-a.
Fyrr í ár lagði einn þing-
maðurinn til, að komið væri á
fót nefnd til þess að athug-a
það, hvort ekki mætti afnema
dauðarefsingu. Sú tiflaga var
feflld með miklum meirihluta
atkvasöa.
Niðursoðin síld
Framhald af 1. siðu
han-n því að þetta væiri rétt á-
lyktað. Þegar vflíið var að við-
skiptunum við Sovétríkin ai-
mennt, sagði Zievalkin m.a.:
— OMan er 80 — 90% af út-
flutningi okikar til íslamds. Á
undanfömum árum hefiur yfir-
leitt verið keypt a£ otokur um-
sarniið magn' a£ þessari vöru,
einnig í ár. Hins vegar er mikiu
minna keypt af öðrum vöruteg-
undium en rammasamn-ingurinn
áætlar á þessu ári. Mestu munar
á vörum eins og bifineiðum, timibri
og jámi.
— Eru Sovétríkin tilbúin að
þínu áliti til þess að kaupa fleiri
vörur af Islendingum og meira
maign?
— Þiað er undir íslendingum
komið. Ef Isllendingar kaupa
meira frá Sovétríkjunum, eru
Sovétnienn tilbúnir til þess að
lcauip>a meira frá Islandi. 1
rauninni geta Sovétríkin Slutt út
hvaö sem er; aills konar' vélar,
bíla, skip, vefnaðarvöru, niður-
Roðna ávexti, hjóibairöa og ótal
margt fleira.
— Hvað var mikið flutt tál
Sc/vétríkjanna í fyrra af niður-
soðnum sfldaraf-urðuim, Ægir?
— í fyrra voru fluttir út 27.300
kiassar, en í ár alfls 44.070 kassar.
Aukningin er því 16.770 kassar
eða um 60°,«. Ég vildi í þessu
samlhengi benda á, að .síldin- þre-
V g ER 'V&xsuscr&t &
■ «r«sr*
KHfiU
fiaidast að verðmæti við niður-
lagningu ef mdðað er við útflultn-
ing á saltsfld í tunnum.
— Telur þú að Isiendingiar hafi
mögulei’ka á útflutnángi nýrra
sildaraíu rða eða annarra sjávar-
aíurða til Sovétrikjanna?
— Tvimælalaust. Ég bendi að-
eins á einn þátt í þessu sam-
bamdi, segir Ægir. Aðnar þjóðir,
sem kappa við oltkiur á erlendum
mörtouðum eru stöðugit að leita
eftir nýjum verkunaraðiferðum,
nýjum umbúðum o.s.írv. Ef við
hér hefðum einhverja tilrauna-
starfsemi í þessu skyni og síðan
í firamlhaldi af því skipuiiega
markaðskönnun er ekki minnsti
vafi á því, að auðveldara væri
að selja enn meira a£ okkar vör-
um þar sem miarkaðir bjóðast.
En ég bendi einnig á að mögu-
leikar okkar til útfflutnings ann-
arra sjávarafiuirða en við þegar
höfum, eru geysilegir. Til dasm-
is fluttum við út fyrir nokkrum
árum talsvcrt af sjólaxi til
Tékkóslóvakíu og aðrar þjóðir
hafa ednnig selt Tékkurn þessa
vöru. Síðusitu árin hefur ekki
verið nein framleiðsla á sjóflaxi
— markaðurinn. stendur opin-n, en
ónotaður. Þá hafa Tékkar keypt
héðan létt reykt n-iðursoðin síld-
arflök, en nú er ekikert verkað
þannig af síldarfflökum. Enn skal
nefnt, að mikiir sölumö-guleikar
eru til fyrir niðursoðna þorska-
lifur og er byrjað á framleiðslu
heininair í srnáum stffl. Þar eru
mikllir ónotaðir útflutningsmö-gu-
leikar. — Nú, það mó geta þess
að Sovétríkin kaupa í ár ullar-
wörur frá Islandi fyrir 88 milj.
kr. Fyrir áratug keyptu þeireklú
nieitt — á þessu sést hverjir
möguiledkamir eru. Ég tel, svo
dæmi sé nefnt, möguleika á því
að Sovétríkin keyptu héðan hús-
gögn, sérstakiar tegundir. — Og
þqninig mætti len-gi telja. En
a-llt þetta er eð sjálfsö-gdú háð
því saima; að útfflutningur og inn-
fflutn-ingur vegi nckkum ve^ginn
jafnt á vogarskálunum þegar
reiknimgnum er flokað að sáðustu.
ramhald af 2. síðu.
tækjum. Það eru liðin nokkuð
mörg ár siðan Japanir fióru að
tileinka sér þatta veiðanfæri, þó
að þeir flíkuðu því ekkert til
að byrja með við aðrar þjóð-
ir. Mest hefur verið talað um
þýzkiu filotvörpuna sem kom í
gagnið hin allra sdðustu ár og
getið hefur verið um í sam-
bandi við mikinn afila þýzkira
togara á íslenzbum miðum.
Eftir því sem næst verður
komizt, þá er upphaf þýzku
fflotvörpunnar þetta: Fyrir ca.
8 árum lét norska fiskimálar-
stjómin gera tilraunir meðfflot-
vörpu á Þrándheiimsfirðinum.
Við drátt þessarar vörpu voru
notaðir fjórir vírar. Veiðar-
færasérfræöinigar frá fflestum
löndum Vestur-Evrópu, þar á
meðal Þýzkalandi, voru við-
staddir þessar tilraunir. Þeigar
séríræðingarTLÍr ræddu um gerð
þessarar vörpu, þá er sagt að
hugmyndin um hina svoköll-
uðu fjögurra síðu vörpu hafi
orðið til.
1 viðtali siem norskt bllað átti •
á s.1. vatri við norska veiðar-
færasérfræðinginn sem þátt ttók
í þesistum tilnaunum, þá var
han-n spurður um hvort þýzka
flotvarpan væri samskonar og
sú semi notuð var 'á Þrándheims-
, firði. Hann sagði það ekfci vera,
en hinsvegar hefðu þeir í sam-
einin-gu, aiflir, sem þátt téku í
þessum tilraunum rætt þairn.
möguleika að breyta vörpunni
í flkt horf og Þjóðverjar hefðu
gert. Nýlega las ég það swo í
ncrsika blaðinu „Fiskaren" að ís-
lendingar hefðu fesit kau-p á
nokkrum ifflotvörpum frá Nor-
egi. Norðmenn voru ffljótir að
tiileinka sér þýzku flotvörpuna
og aðlaga hana norskum að-
stæðurn. Nú framleiða þeir sín-
ax fflotvörpur sj-álfir, ásamt
þeim tæknibúnaði sem notaður
er við veiðar með fflotvörpunni.
Bergens Mefcaniske Verksitedier
framleiðir t.d. toglMierana sem
eru a£ sérstakri gerð. „Simrad“
fra-mleiðir „augu“ fllotvörpunmar
sem sýnir á hvaða dýpi hún
er í sjónum á hverjum tilma, á-
samt tvennsikonar tækjurn sem
sýna fis-kmagnið og veiðimpigM--. -
leikana. Fyrirtækið Hydraulik
Brattvág framleiðir sjálfvirka
vindu sem ýmist slakar, dregur,
eða heldur stífum raflm-agns-
kaplinum, sem- fflytur fréttinnar
f rá fflotvörpunni um borð í skip-
ið. Þarf enginn maður að koma
rxærri. Norska veáðartfæragerðin
„Nofi“ framileiddi svo fyrstu
stóru flotvörpuna fyrir verk-
smiðjuitogaramn Loongva II., en
áður höfðu ýmsar veiðartfiæra-
gerðir framileitt minni Öoitvörp-
ur. Þessd Ðotvarpa sem hefur
reynzt m'jög vel að sögn er 170
metrar á lengd og er op hennr.
ar 1500 ferm.
Þannig tileinka fiskveiðiþjóðir
sér nýja tæknd, sá sem það ekki
gerir, hann dagar uppi í kapp-
hlaupinu sem 'háð ertil aðvinna
auðœiffl hatfsins. .
Kjarninn
Rafmagnsveitan
Framhald af 1. síðu.
bógstaddi borgarsjóður 13 millj-.,
þarnndg að hann skuidar Raf-
magnssveitu í árslok 25 miljónir
króna. Innstæður í bönkum
hækka um tæpar 3 miljónir og
síðan er búinn til liðurinn „ó-
eydd fjárveitinig til bygginga"
(með ærin ford-æmd frá borgar-
sjóði) upp á 5 milj. kr. Hætta
væri á að þessi feiuleikur með
góða afkomiu Raflmagnsveitu yrði
látin koma niður á raímagns-
verði til borgarbúa.
Guðmundur Vigtfússon kvaðst
einnig telja ástæðu til að gagn-
rýna hinn mikla og vaxandi bif-
reiðakost hjá Rafmagnsveitunni,
sem næmd samitals 2 miilj. 56.)
þús. kr. samkv. ;reikningnuim.
Þessi gífurlegi bflakostnaður gæti
með enigu mióti talizt eðlilegur og
væri nauðsynlegt að fram fæii
nákvæm sundurliðun á þessum
kostnaði, þannig að fram kæmd
hver hluti hans væri bílastyrkir,
hverju eytt vaeri í leigubifredðir
og hvað færi í kostnað við- eigin
biírieiðir.
Framhald af 6. siðu.
Þannig liggur málið fýrir.
Við framleiðum fóður, semasýk-
ir búfénaðinn. Beint og óbirot-
ið er fóðunframfleiðslan matar-
framledðsla þjtóöarinnar á þýð-
imgartmiestu neyzluvörunum. Það
liggur bein.t við h-var við erum
stad-dir með líf okkar og hedlsu
a£ slíkum neyzluvörum. Ég
skora á heilbrigðisyfirvöid og
læknastétt að láta þenman ó-
sóma ekki viðgangast í land-
inu. Og það er betra að strýkja
vísindamenmina strax en láta
söguna standa í slíku. Það er
skilyrðisllaus krafa b'ænda á
hendur þjóðfélaginu, að endur-
rækta túnin með lífrænum á-
burði, bændu-m að kostnaðair'-
lausu.
Benedikt Gíslason
frá Hofteigi.
Kaupið
Minningarkort
Slysavarnafélags
íslands •
•v