Þjóðviljinn - 14.12.1969, Síða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVTILJI'NN — SurmudagHr 14. desamber 1969,
bokmenntir
MINNISSTÆÐ
JÁ TNINGABÓK
Magnús Magnússon:
Syndugúr maður segir
frá- Minningar og
mannlýsingar. Prent-
smiðjan Leiftur h.f.
352 bls.
Vita imátti fyrirfraim, að þeg-
ar Magnús Magnússon fyrrum
ritstjóri Storms léti verða af
því að senda frá sér ýtarlegar
endrixmirLningar sinar, t>á yrði
það í senn fróðleg bólk og
sikeimnnjtiíleg. Sú hetfur íffika oröið
raiunin á. Bezt er óg segi það
strax: að ég eflasi um að noJóc-
ur önnur bóik á jólaimarlcaði
ársins sameini þetta tvenint
jaín ágiætlega.
Bókinni skiptir höfiumdiur í
tvo meginþBetti: æviiminndngar í
tímatailsiröð, með skilgredningu á
ætt sdnind og bemslkuumihverfi,
námstíma og starfisáruim; síðan
kiomrua drög að mannlýsiingiuirn
úr fomsögum og svipmyndir
ýmissa samtíðanmanna. Ein-
hverjum kann að firanast þetta
óvenjuleg aðfierð við ævisög'n-
ritun, og laklega er hún það;
en ég fæ ekki séð að hún komi
að sök, nema síður sé. Ásamt
nafinaskrá þedrri, seen fyl'gir í
bókarlok, auðveldar þetta fyr-
Magnús Magnússon
irkomulág íesandanum að haía
uppi á þedrn mönnum sem hann
viil í fljótheitum sjá hvað um
er sagt. Og svo er mér spum:
Nú ti'l dags, þegar ýmsir ágæt-
ifi menn hafa með fræguim ár-
angri reynt að sprengja form
skáldsögunnar, því skyldi þá
ekki mega gera' tilraun tdl að
þjarma dálátið að hefðbundnu
og löngu stöðmuðu fonmd sjálfe-
œvisögunrrar?
Sigurður Haukur Guðjónsson:
Barna- og unglingabækur
Hr attni að lesa
Hnnan ritdðm
Hann birtist
í M.b.l. 19.nóv.
TÖFRABIFREBMN
Kitty kittt bang bang
Höfundur: lan Fleming.
Þýðing og endursögn: Ólaf ir
Stepfeensen.
Prentun: Frentsmiðjan Grafík
Myndir: John Burninghavn.
Útgáfan öm og öriygur h.f.
Þessi "bók hefir farið siguirför
um heiminn, síðan hún fyrst var
gefin út. Enda ekki að ástæðu-
lausu, svo hlaðin s pennu sem hún
er. Hugvitsmaðurinn Gabríel
rennir bor gegnum saelgætismola,
og þessi ýlusykur verður honum
drjúg tekjulind. Sæmjlega stæðir
menn kaupa bifreið og það gerir
Gabriel einnig. En bifreið hans
á sér enga líka. Að skurbaki
fannst hún, sót og rykfaHin með
ryðgötum. Hugvitsmaðurinn læt
ur það ekki á sig fá. Hann rnund
ar verkfæri sín og með því að
taema veski sitt tekst honum að
endurvekja töfrabifreiðina.. Hún
rennur stolt um götur og verði
þröngt um hátignina, þá hefur
hún sig til lofts og s vífur yfir
þessa venjulegu rúgbrauðsbila.
Mælaborðið minnir einna helzt
á mælaborð töhm, enda hugsar
þessi bifreið engu síður en hún.
Frásogn höfundar er geysi-
snjöll og hann magnar hana með
innskotum, tækni hins talaða
máls. f sjálfu sér er efnið ekki
■stórkostlegt, en þó fór mér svo,
að ég soðnaði við suðupottinn:
Æ, er húh búin? í bókinni eru
fyriiheit um fleiri hefti síðar og
er það gott. Eins mun mig ekki
vanta á kvikmyndina. Myndir
eru nokkrar og mjög svo lag-
lega gerðar, enda við þær not-
azt í þrem útgáfum er ég hefi
séð, ýmist £ lit eða þá svörtu,
eins og hér.
Þýðing ólafs er góð, penni
hans er lipur og með æfingu get
ur'hann núðmjög langt. «
Og þá bæti ég við prófarkar-
lestrinum. Hann hæfir ekki bók
frá Erni og Örlygi til þess eru
þæir of vandaðar. Höfundur er
kallaður Flemming í kynningu
blaðadóma í upphafi bókar. Höf
undur og kappaksturshetjan
Sverrir Þóroddsson (sem ritar
aðgangsorð) koma sér ekki sam-
an um rithátt á nafni greifans.
Talað er um.bifreiðir .og bifreiðar.
Aðrar villur fáar, helzt í set-
um. Það má vel vera, rétt sé að
segja „ævintýri númer 1“ en
fallegra held ég „1. ævintýri!‘.
Prentun og pappír eru með
ágætum og þeim Grafíkmönnum
til sómá.
_ Enn ein ágætisbók frá Emi og
Öriygi, ,sem örugglega verður
mjög vinsæl hjá fólki, er auga
hefir fyrir bilum og all skemmti-
legri frásögn.
9
Veggfóðrarinn h.f.
Hverfisgötu 34
Sími 14484- 13150
sýnir nýjustu tízku í vinyl-veggfóðri sunnudaginn
14. desember í Hafnarstræti 19 - Tryggvagötumegin.
(Byggingarvöruverzlun Kjartans Jónssonar.)
Prýðið heimilið með Sanderson-vinyl fyrir jólin.
® Ký 03 spcnnandi ásfarsaga cffir Thorcsu Charles ®
1 biláðaimanna'viðtali, og
reyndar einnAg í békairfiorimála,
hefur Magnús vaikið athygli les-
enda á þrem köflum einkum,
en það eru kafflamir Mamnleg
náttúra, Ég drakk irueð þeiiim og
Spiiamennska. AlQir þessir
kafflar, í heiffid og hver um sig,
eiga það líka vel skillið að þeiim
sé gaumiur gefflriin, en ég vil þó
hiMaust bæta fjórða kaflanum
við: Drögum að imajinlýsángum,
þar sem höf. gerir snjalla til-
raiun tii lýsingar á Plosa Þói’ð-
arsyni og Víga-Hraippi. Við lest-
ur þessa tviþætta bókarhlluta
hygg ég að fiá miegi nokknið
glögga mynd a£ viðihorfuim
Magnúsar til manngildis, við-
horfium sem méitazt hafia með
honum umigum og orðdð nokkur
mælikvarði hans á menn og
máleifini um dagana. Má vera,
að eniginn. kaffli békairinniar
komiisit jafn nálægt því að vei’a
lykill að höfundi sjálfiuim þeg-
ar aillt kemur till alls, og ril
ég þó sizt að orð min skiljist
á þann veg sem ég álíti hann
hafa teitoið þessa tvo menn sér
tál fyrirmyndar.
í áðumefindum formáílsorðum
gerir höfiundiur lítið úr því, að
ævi sín hafii verið viðburðaink.
Lengi má deila um hvort þetta
er allskositar rétt; um það verð-
ur hver að álykita fyrir sig, sem
bókina lés. Hitt er svo annað
mál, að hann leggur víðast hvtar
ifikari áherzlu á að lýsa öðr-
um mönnum en atburðum eigin
lifis og um&viflurn sjélfe sín.
Sannieikurinn er þó sá, að frá-
sögur afi öðrum mönnum og
sjálfium honum blandast yfir-
leitt sivo eðlilleiga saman að
varla verður á rnilli greint. Og
þé er meára en mál til kom-
ið að naflna það sem ég hygg
vera höfiuðstyrk og megánkost
þessara enduriminninga Magn-
úsar: hispursleysi hans og hredn-
skiilni varðandd sjálfan sig. Svo
bráðslkiemmtiíleg sem bék þessi
er í frásögn af mönnum og ait-
vikum, mun þó þessd hreinskállni
höfundar — mér liggur við að
segja dárfiska — gera það að
verkum öðru firemur, að bókin
rís á miklu haarra plan en það
að vera einungis fyndin og lip-
urlega skxifuð. ‘Maður sem
reynisit jafin óvæginn í dóimum
um sjálían sdg og hann er,
getur þar aif leiðandi leyít sér
að vera óvæginn og opinsácár
um aðra, og það er hann líica
einatt. Með þetta í huga skipt-
jr ekiki meiginmáli hvort ainar
niðurstöður hans kunna að
þyikja allskostar „réttar" sam-
kvæmt eánhverjum mórölsáciuim
eða póáitískum stórasannieik.
Aðalatriðið er, aö Magnús er
hér að lýsa viðhorfi sínu,
reynsiu sinni, og þá náttúrlega
sjálíum sér um leið; í því iigg-
ur hieimildargiildið; slíku kemsit
heldur enginn sjálfeævisöguhöfi-
undur undan, nema þá að verk
hans sé sliák lognmoáila að öU-
um standi á sama hvað sácrifiað
stendur. En á því er engin
hætta þegar Magnús eir annars-
vegar. Og hvað sem öllum
sannleik liður, þá játa ég það
fyrir miína pairta að langsam-
lega ofitast tekst hanium að fá
mig beánúínis til að trúa þvL
næstum gagnrýnisd^ust, að ná-
kvasmiega þannig hafii hlutinur
gerzt eáns og hann greinir firá,
— að þeár menn sem hann
fijaiilar um hafii einmitt verið
harla líkir því sem hann lýsir
þeim. I þessip. kann að vera
fiólginn galdur snjaMrar rit-
mennsku, veit óg vel, en þó
hygg ég að ósfiæðan sé ofiur ein-
faldlega sú, að í heild sánni
standi frésögn hans nær hrjúfi-
um sannlleálka en fflottum skáld-
skaip.
„Ég hef allltaf verið hedma-
kær dívammaður og leti er
mér í blóð borin“, segir hann á
einum stað — einmitt í þedrri
opnu ævisögunnar sem líáclega
á fáar hliöstæður í bókmennt-
um okkiar hvað sjálfekrítik
snertir. Satt er það, að Magn-
ús hefur jaínan verið hedma-
kær, og ofitar hefi ég séð hann
hadla sér makindadega á legu-
bekk við sitörf siín, heidur en
sditja lúsiðánn og , yfidrspenntan
við sdcrifiborð- Iiitt vii ég þó
ekict falllast ó, að leti haíi ver-
ið honum sériega í blóö borin,
nema þá kamnsácd til erfiðis-
verika á bemsku- og ungdings-
árum. Það er nefnilaga eácki
svo lítið ævisitarf. sem efitir
mianindnn liggur. Auk noddkuirra
frumsaminna bólka hafia komið
frá hans hendi um það bil tutt-
ugu þýdd venk, sum aílstór,
samamiagt mörgþúsimd blaðsið-
ur — og er þá ótaliö allILt það
sem hann ritaði í. bíað sitt
Storm um áratuga sdcieið. Sumt
afi því siíðaistnefnda mé hafia
verið það bundið dægurbaráttu
stjómmálanna á sánni tíð, «ð
þar sé að finnia skýringtma á
því, að hann helgar Sformd eácici
meira rúm í aavisögunni en
hann gerir. Saimt hygg ég að
Stormur verðd taiimm adl-aitihygl-
isverð heimild á sdnn hátt, þeg-
ar að því kemnur að ptóllitísk
viðhorf oddarinnar verða metin
hlutlægt og þá hellzt með edn-
hverju af því glettnishugarfari
sem höfundur Storms býr sjálf-
tir yfir.
Bókin er af hádfu útgáfunnar
alivel úr garðd gerð, án iburð-
ar þó, og prentviilur ekki til-
taácanlega margar máðað við
obbann aif hérlendum bófcum- 1
hinu annors ágæta nafnaregistri
er samt dálkaibrengl á einum
stað (bds. 350), en kemiur varia
að sök. Má ég að lokum segja,
að ég er ekki fuillikoimiega a-
nægður með heiti bókarinnar,
hversu gott sölunafin sem það
kann að vera og bóíkin á vissu-
lega sácilið. Ég vona, að ég
móðgi ekiki Magnús Magnússon
stórlega þótt ég lýsi yfir þedrri
sdcoðim minni, að ég tel hann
varia syndugri mann en rótt
gengur og gerist- En það rýrir
eácki giHdi játninga hans hætis-
hót.
Elías Mar.
Lokunartími
söiubáða
Lokunartíimi solubúða
fyrir jtódin er kominn í
nokikuð fast form hér í
borginni. Verðoir þetta í ár
eins ' og í fyrra. Næsta
laugardag 20. desember,
verðiur opið til Miukkam
10 um kvöldið. Á Þorláks-
messu verður opið til mið-
nættis og á aðfiamgadag til
hádegis- Eru þessar upplýs-
ingar fengnar hjá Kaup-
miannasambökum ísdands.
Farþegalisti: Gauti arkítekt . Gígja Gquta, fœdd
Verneer . Sif, dís, gœdd blóSi þó . Mörður . Gull-
hnappa-Brandur . AuSug skœkja . Jóra, raunsca
kona . Jókali, lífsIistamaSur . Sjöfn, tímabundin
sambýliskona Jókala . Kristin loktor, sambýliskona
Marðar . Kraki, bókrýnlr . Kaspar, auðkýfingur •
Búi, listvinur . Tósti, eljari Kaspars . Harpa Tósta,
síðar Kaspars, tóningur . Finna, lífslistakona • Þjóð-
bankastjóri . Róðherra . Gfselía, greiðvikin stúlka
«f óljósum uppruna.
Hringekjan er mögniií xkáldsaga. Engin bók hefur
vakiS jafn mikiS umtal og alhygli á þessu hausli
og Hringekjan. — HaliS þér iesiS Hringekjunai —
HvaS vissi hún t raun og voru um Lyle? HafSi
hann blekkt hana, þegar þau giftu sig? Var hann
annar en hún hélf hann vera? Var hún aSeins
peS f refskók hans? Hana langaSi til aS gela
treyst honum, en þegar hann hafSi veriS fimm
vikur fjarverandi, cm þess aS til hans hefSi spurzt,
þó fór hún aS efast. Og nístandi efi hennar fékk
stöSuga nœringu fró fortryggnum œttingjum. —
Frú Svendsen þvoði burt notaleikann of
heimilinu, nuddaði gyliinguna af ástinni og
hellfi út hamingjunni meS uppþvottavatn-
inu. En þegar grasekkjan á hœSinni fyrir
ofan tiplaSi á títuprjónahœlum inn á geril-
sneytt stofugólfiS, þá varS herra Svendsen
alveg dolfallinn. — Þetta er bráSfyndin
bók og geislandi af fjöri.
I hvaSa Ijósi sér ungur sveinn ástina? Eplin
í Eden er saga ungs sveins, á þvi aidurs
skeiði sem ástin vakhar f brjósti hans, við-
kvœm, einlœg og fögur. Eplin f Eden er saga
um fslenzkt fólk f islenzku umhverfi, fólk,
sem fegrar umhverfi sitt og bœtir. Epiin í
Eden vekur til lífsins minningar f leyndum
hugarfyigsnum, minningar um ást og œsku.