Þjóðviljinn - 12.03.1971, Qupperneq 6

0 SlÐA — ÞJÖÐVEt,HNiN — Föstadagtir 13. miarz 1971.
//UPI 3reis n" RITNEFND: Gcstur Guðmundsson, Kristinn Einarsson, Sigurður Sigurður Steinþórsson, Sveinn Kristinsson, Þröstur Magnússon, Haraldsson.

Yíir Rómönsku Ameríku
fuviílir skuggi íáfræði, fátæktar
og kúgunar. Allt er ]>etta þó
í hrópandi mótsögn við þá
möguleika, sem þjóðimar, er
álfuna byggja, eiga til efna-
hagslegrar velferðar. Álfóinlhef-
ur að geyma mxkil náttúruauð-
aefi s. s. ölíu í jörðu og máiima.
MdLdin er yfirleitt frjósöm og
löffcsiag á flestuim stöðum
heppilegt tál jaróræíktar. Úti
fyrir ströndunum eru auðug
fiskimið, enda sumar þjóðir áK-
unnar mildar fiskveiðiþjóðir, t.
d. Perúmenn.
En bver er þá óstæðan feíirir
vonin
örbirgð þessara þjóða? Marg-
ar ástæður liggja þar tilgnund-
vallar, en þyngstar á metun-
um eru sennilega þessar:
1) Hinir hvítu landnemar
eyddu menningu indfánanna,
sem byggðu álfuna, og gerðu
þá að þrælum. Myndaðóst þann-
ig stétt hvítra manna, sem öllu
réð og hafði enigan áhiuiga á
almennri velferð, en hugsaði
ednungis um að sikara eld að
sinni köfcu. Allt land komst í
eágu þessara manna og urðu
þedr vellauðugir.
2) Vegna getuleysis og spill-
ingar ylfinstéttarinnar og bágra
kjara l'ágstéttanna, dróst Róm-
anöka Ameritoa aftur úr N-
Amerfku efnahagslega og
menningarlega. Varð þetba til
þess að bandarískdr fjármála-
menn kicnmu á fót atvinnu-
rekstri í álfunni. Þeir guldu
lág laun og atvinnureksturinin
var að mestu skattfrjáls. AJit
þetta olli því, að Rómanska
Amierítoa varð pólitfskt og efna-
lega háð Bandariíkjunum.
AÆleiðingar af örbirgdinni
urðu svo menntunarleysi, deyfð
og pólitístot áhiugaleysi al-
mennings. Nú er svo komið,
að þó að lýðræði sé lögfiest
stjórnaríbrm, þá er það að-
eins dauður bókstaSur í reynd.
Ríkir riíkari — fátækir
fátækari.
En lítum nánar á ástandið
edns og það er í dag. Stétta-
skiptingin er geysileg og henni
fyHgir valdníðsla og kúgun á
alþýðu manna. 1 stórborgunuxn
búa nviljónir manna í fatækra-
bverfium og hafa enga atvinnu.
Hýbýli þessa fólks eru hreysi,
sem það hefur hrófilað yfir
sig úr bliklki og spýtnarusli.
Iðnaður er á lágu stigi og
öll fyrirtæki í eigu yfirstéttar-
innar eða erlendra auðkýfinga.
í sveitunum er ástandið ekki
skárra. Búskapurinn er rekinn
með miðaldasniði og notokurs
konar lénsslkipulag viðgenigst.
Bændur eru fllestir leiguliðar
Dg verða að gjalda háa lands-
skuld. Menntun er á lágu stigi
og sjúkdómar útbreiddir, enda
lajkniSþjónusta lítil.
Á efnalhagssviðinu rfldr úifa-
kreppa og verðbólga er gieysi-
leg, jafnvel á hérlendan mæli-
kvarða. 1 Urugiuay var verð-
bólgan t. d. 200% árin 1967-
69. En svo sem allir vita, ræn-
ir verðbólga sparifjáreigendur
banfcainnistæðum og hætokar
verðlag á vamingi, sem aftur
toemur verst niður á fiátætoustu
stéttum þjóðfélagsins, þeir ein-
ir græða sem eiga fé sitt í
formi lands, atvinnutækja og
fastedgna. Þannig verða hinir
ríku ríkari og fiátætou fátækari.
„Til hjálpar lýðræði".
Qft íhafia komið fram menn,
sem haífia viljað bseta hag
bændanna í sveitunum og ör-
eiganna í fátaetorahverfium
stórborganna. Sumir hafa kom-
izt til valda og reynt að gera
þær ráðstafanir, sem kynnu að
duga, s. s. skiptíngu jarðnæð-
is, hraða uppbyggingu atvinniUr-
veganna í því skyni að bæta
atvinnuástandið o. s. frv. En
þá hefiur yfirstéttin ævinlega
látið í sér heyra. Og ekki hef-
ur alltaf verið setið við orðin
tóm. Hverjum umbótasinnan-
um á fætur öðrum hefiur verið
steypt af stóh með aðstoðhers-
ins í viðfcomandi ríkjum. >eg-
ar það hefur hent, að lands-
lýðurinn sætti sig ekki við að-
farir hersins, hefiur komið til
blóðugra bardaga. Hafi inn-
lendur her eklki treyst sér til
að ráða við fólkið, hefiur Banda-
ríkjástjórn komið til „hjálpar
lýðræðinu“ og sent herlið búið
fiullkomnustu vopnum á stað-
inn.
Þarmig stóð CIA að því
að velta löglega kjömum for-
seta Guatemala, Arbenz að
ncfini, úr stóU áríð 1954. Haim
hafði toomið á ýmsum utmlbót-
um m. a. í landbúnaði, skipt
upp landssvæði og tekið lend-
ur bandaríska ávaxtahringsins
United Fruit Company eign-
arnámd, en boðið greiðslu fyr-
ir samfcvæmt skattmati fyrir-
tækisins sjálfs. Hinir nýju
valdhafar gerðu strax samn-
inga við fyrirtækið ög votru
þeir því miklu hiagstæðari en.
fjrrri samningar. Líkit þessu fór
Pramfcald á 9. sáöu.
Óðaverðbólgumeistarar
„Heimsmet" í verbbölgu og óstjórn!
Fýrir stuittu birti blaðið
Dagens Nyheter niðurstöður
rannsótona sem það hafði látið
gera, og kom þar fram að
Islendingar eiga heimsmet í
tíðni verkfiaMa. Þegar talað er
um heiminn var reyndar átt
við hinn iðnvædda hluta hans,
sem svo er nefndur. Hvort sem
rannsókn þessi stenzt fyllstu
kröfiur vísindalegra rannsókna
eða ekki, er ekld vafiamál, að
tíðni verkfiafia á íslandi er
með því állra mesta sem ger-
ist.
Strax og frétt þessi birtist
tótou íhaldsblöðin á íslandi,
með áróðursmeistara Morgun-
blaðsins í broddi fylkingar, að
leggja út af henni, eins og
andinn bauð þeim. Nú var
rékin á fjörur þedrra enn ein
sönnunin um ribbaldahátt is-
lenztorar verikalýðshreyfingar
Og gagnleysi verkfalla! Áróð-
ursverksmiðjur fésýsluvaldsins
fióru í gang, hver dálksenti-
metri á fætar öðrum atf lýgi
varð til. Þannig segir Mogg-
inn 25. febr. í ledðara: „Þess-
ar tölur hljóta að vera otokur
mlkið umhugsunarefni Þær
era vísbendíng um, að hrapa-
lega hafi tekizt til um stjóm
Blaðrýni
viljans síðustu vitou, vekur þar
fátt sérstaka ánægju. Þó verð
ég að segja þá ákoðun mína,
að efini blaðsins hefiur farið
sfcánandi eftir áramótin og
stundium verið allsæmilegt. Má
vera, að einhvers konar kosn-
ingaskjálflta sé farið að gæta
hjá staitfsliðinu og verlti hann
svonia bætandi á aftovæmdð. Alit
um það, þaktoa sjkal gott,
hvemig sem það er til komið.
Við skulum vona, að þarna sé
axn langvarandi heilsuþót að
ræða en etoki einhvers konar
örvæntingarfiullan endasprett
og skipullag á málefiniuim
vinnumaiikaðarins“.
En hvað skyldi fiara miður
að dómi Moggans? Það kom
í ljós í leiðara nofckrum dög-
um seinna. Þar segir: „Það
er tími til kominn, að íslend-
ingar harfist í auigu við stað-
reyndir nútíma þjóðfiélags.
Verkföll eru úrélt fyrinbæri og
eiga ekiki lengur við“.
Þannig Ihljóðaði sá boðskap-
ur, og hann er ekki nýr á
vöram afiturhaldsins, þess sama
og sviptir launafólk árangri
kjaraibaráttu sinnar með stjóm-
arfarslegum ráðstöfiunum: Afi-
nemur vísitöluuppbætar á
laun þegar henta þykir, og
brýtur lög á sjómönnum, —
á sama tíma og gæðmgum
ýmisskonar er gefið á jötuna.
Áður en lengra er haldið er
rétt að taka það fram að rann-
sóton bins sænska blaðs á
tíðni verkfalia var bundin við
tímabilið frá 1960-70, og í ljósi
þess verður að skoða niður-
stöðumar. Þetta viðreisnar-
tímabdl er að ýmsu leyti sér-
stafct, og hvað viðkemur kjara-
baráttunni, einkennist það fyrst
eyðimjerkurráflarans, sem eygir
lind efitir langan þorsta. i
Margir hafia talað hátt og
mikið um þá nauðsyn að skrifa
um vertoalýðsmál í blaðið. STík
skrif em þó í sjáifiu sér engin
lausn á þeirri kreppu, sem
ríkir í verkalýðshreyfiingunnd.
Það verður nefnilega aðbyggja
grunninn fyrst. Það vita allir,
að vertoalýðurinn er grátlega
sinnulaus og afskiptalaus um
þau mál, sem hann varðar
fyi^st og firemst. Var ekSti ver-
ið að ræna launafiólk umsömdu
kaupi nú um mánaðamótin?
Eitthvað var að vísu sagt, en
baráttu afi hennar háfifiu. Þar
sem verkalýðsihreyfiingin reyn-
ir afi fremsta megni að verj-
ast aíleiðingum verðbólgustefnu
ríkisstjórnarinnar og hruni
gengisfellinganna.
Kjarabaráttan á tímabilinu
frá 1960 til 1964, er t. d. hóð
undir stougga tveggja gengis-
féUinga, gengisfiélliniganna 1960
og 1961. 1 júní 1964, er svo sam-
ið um vísitöluuppbót á launin
cg bar tímabilið næst á efitir
meriti þess, þar sem stórlega
dregur úr verkfallsátötoum.
Kaupmáttur launanna er hins-
vegar aldrei hár á þessu tíma-
bili þ.e.a.s. frá júnísamkomu-
laginu 1964 til ársins 1967, þeg-
ar vísitalan er tekin úr sam-
bamdi; hann nær t. d. aldrei
kaupmættinum . eftir samning-
ana 1958. Þetta sannat oktour
kannski bézt hvers eðlis verk-
fallsbanáttan var á þessum ár-
um, það er að segja vamar-
barátta.
Hinar háu ráðstöfunairteikjur
ýmissra starfshópa urðu hins-
vegar til vegna þeirrar gegnd-
arlausu vinnu sem þá tíðkað-
ist. En sddpulagsleysi atvinnu-
veganna og stjómleysið á fijár-
málasviðinu (stefna sem óhald-
hvað var gert? Ekkert. Þetta
er sönnun þess, að engu verður
hnikað um tommu með orð-
um einum, og þó Þjóðviljinn
væri uppÉullur með skrifum
um vertoalýðsmál værum við
engu nær. Sannleikurinn er sá,
hvort sem okkur lítoar betur
eða verr, verkafólk almennt les
ekki langhunda umkaupgjalds-
mál og annað þess háttar
„stagl“. í stað þess að heimta
mifcil skrif um verkalýðsmál,
mætti koma mikið starf í
verkalýðsfélögunum, beinlínis
mariovisst pólitiskt uppeldi.
Orð leysa nefnilega engan
ið kaMar „firelsi", — sem er
aðeins finélsi kapitalistanna)
hlaut að segja til sín, og haust-
ið 1967 er gengið fellt, vísi-
talan tekin úr sambandi, og
gengið síðan féllt aftur haust-
ið 1968.
Afileiðjngamar era stór-
skertar kaupmáttur, undirboð
á vinnumarkaði og atvirmu-
leysi, og í kjölfar þessa kjara-
átök, þar sem verkalýðshreyf-
ingin reynir enn sem fyrr að
verjast hinu óvinvedtta ríikis-
valdi, sem er hinn raunveru-
legi andsteeðingur.
Þannig er það bæði fyrst og
- síðast verðbólgustéfna núver-
andi afturhaldsstjómar fhalds
og torata, sem er orsök hinnar
háu tíðni verkfalla. Eins og
við eigum ,Jhedmsmet“ í verk-
föllum, eigum við „heimsmet“
í verðbólgu og óstjóm. Það
er því rétt sem segir í leiðara
Moggans: „Hrapallega hefiur
tekizt til um stjóm og skipu-
lag í málefnum vinnumarkað-
arins“. Það era hrapalleg mis-
töto að launafóffik stouli vedta
stéttarandstæðingum sfraum
stuðndng á stjómmálasviðínu,
þann stuðning sem gefiur f-
haldinu xnöguleitoa á að beita
vanda, allra sízt þegar engiim
er til að heyra þau né lesa.
Skrif um þessi mál, einsogþau
eru stunduð í dag, minnaeinna
helzit á handaþvott Pílatusar.
Ef um markvisst pólitístot starf
yrði að ræða í verkalýðshreyf-
ingunni, þá færa veridn ef-
laust að tala þvi máli, sem
vaMhiáfiamir sikildu. Ég álít
semsé sök verkalýðsforystunn-
ar miklu meiri á deytfðinní og
drungnum f hreyfingunni en
Þjóðviljans. Nóg með það.
Greinaflokki Görans Palms
lauk í vitounni og ber að þáktoa
þessair ágæfcu greinar sérstafc-
ríkisvaldinu. Þegar atvirmurek-
endasamtölkin eru komin í
bldndgötu tetoiur nikdsvaldið
við. Lygaáróður fésýslustéttar-
innar, þess efinis að verðbólg-
an sé toomin til vegna toröfiu-
hörtou laiunafóltos sannast bezt
þegar athugað er hverjir
græða á verðbólgu og gengis-
félHingum.
Bn þar kemur helzt til hið
séríslenzka eðli íélenztorar
borgarastéttar, sem á í sjálfiu
sér llítið einkafijármagn, en
ráðskast með almannafié í fyr-
irtækýaforasfci sínu, og notar
síðan gengisfellingar til að af-
skrá stouldir sínar, um leið og
hún rýir sparifé almennmgs
og sjóði almennings t. d. sjóði
verkalýðsfélagamna. Á sama
hátt ógildir hún gerða samn-
inga, og kernur reyndar í veg
fyrir öð atvinnuretoendur þurfi
að bonga þær tojarafoœtar sem
vertoafölk hefur barizt fyrir,
með því að rýra krónuna. Hér
gildir lögmáTið: Fleiri hálf-
krónur, tovartkrónur o. s. frv.,
fyrir sömu vinnu.
„Heimsmet*1 okikar íverkföll-
um stendur því ékki eitt og
sór, héldur er það afileiðing
hvaö
lega. — Grein Jónasar Áraa-
sonar um fangamiálin er til
vitms um það, hvemig ósóm-
inn getur leynzt við dyr okk-
ar, án þess að við tölkum eft-
ir honum.
★
Ég tók eftir því að í for-
ystugreinum Maðsins kom
hvergi fyrir orðið sósíalismi, en
kannski er ólþarfi að tyggja
upp þá (fráleitu?) staðhsöfingu,
að Alþýðufoandalagið ætli sér
að tooma á sósíalisma á lslandi.
Svkr.
þeirrar stetfnu er ríkásstjömdn
fylgir og Morgunfolaðið flytur
oktour daglega, — firelsi gæð-
inganna til að magna verð-
bólguna, sem er þeirra tæki
til gróðasöfnunar. Það er þessi
stefna sem hefur gert Islend-
inga að óðaverðbólgumeistur-
Plcári hálfkrónur, kvartkrónur
o. s. frv. fyrir sömu vinnu.
og firemst af látlausri varnar-
Kosningasprettur
Þegar litið er yfir blöð Þjóð-