Þjóðviljinn - 28.09.1971, Síða 7

Þriðjudagur 28. september 1971 — 'ÞJÓÐVILJINN — SlÐA ^
Landsfundur ungra Alþýðu-
bandalagsmanna var haldinn í
Borgamesi nú um helgina, og
fór hann hið bezta fram. Rösk-
lega hundrað manns, víðsvegar
að af landinu, sóttu fundinn,
ræddust við, skiptust á skoð-
unum, og lögðu drög að álykt-
unum um helztu mál, sem of-
arlega em á baugi meðal is-
lenzkra sósíalista.
FVrrí daginin voru ínamsögu-
erindi flutt um höfuðmál fund-
arins, bað er málefnasáttmála
ríkisst. j órnarmnar, menntamál
og starfshætti Alþýðubanda-
lagsins, og spruttu af því fjör-
ugar umræð'.ir. Síðari dag ráð-
stefnunnar skiptu menn sór í
umiræðuhópa, sem hver um sig
fjallaði um eitt málanna þrigigja
og lögðu flram ályfctanir sínar
seinmi hluta dags, fyrir sameig-
inllegan fund allra þeirra sem
ráðstefnuna sóttu.
Fundurinn var í senn já-
kvæður og gagnrýninn á þara
verkefni sem fyrir honum lágu
og starf hans var tvímælalaust
afar þýðingarmiiikilli vísir að
Tveir þátttakendur frá Raufarhöfn, sá til hægri er Angantýr Einarsson, sem var fundarstjóri
á ráðstefnunni
Rá&stefna ungra sósialista i Borgarnesi fjölsóft
Oflugt starf framundan
stórefldu og virtou starfi ungra
sósíalista. Ráðstefnunni er eng-
anvegimm lokið, henni verður
haldið áfinam um gorvalit land,
því að fumdiarmenm voru á
einiu máli um að því aðeims
gæti Alþýðubandalagið orðið
lýðræðisleigur og styrkur floikik-
ur, að floklísmcnn hefðu sem
mest bein tengsl sfn í miilliog
skiptust á skoðunum. roglulega.
Aðeins á þamn veg mætti taik-
ast -að rjúfa einamgrun flokks-
deilda við miðstjóm og gefa
hinuim attmenna flokksiSélaga
-tækifærd til að móta stefnu
fkMcsins.
Starfshættir
flokksins
Höfuðdrættir í ályfktum ráð-
stefnunruar um starfislhætti Al-
þýðubaimdallagBins voru þessir:
„Ungir sósíalistar lita svo á
að sósíalískur fjöldaflokkur og
lýðræðislega uppbyggður flokk-
ur, eins og Alþýðubandalagi 3,
verði að temja sér í mun rík-
ara miæli em nú er, að ákvarð-
anir um stefrau og sttrí séu
teknar á grundivelli umræðna
i mdðstjóm og félagscininguim,
em ekki eingöngu byggðar á
skoðamaiskipturra fámemns hóps í
floklksforystu. t»að er hlutverk
sósíallísks floikks að sdnna sí-
ftræðslu um fræðikennimgar sós-
íalismams, tryggja skoðanaskipti
og endurlífga umræður um
stefnumótandi málefni. Við lít-
um svo á, að mikið hafi á skort,
að Alþýðubandalagið geti tal-
izt sósíelískt og lýðræðislegt í
starfsháttum. Við áteljum fyrst
og fremst hve ákvarðanir um
mikálvæg málefini em tekmar að
fámennum valdahióp án um-
ræðna í féllaigsdeildum. Van-
mat á félagslogum umj-æðu,m
imnam flokiksiins, má að ottdkar
dómi að nókJkru skýra með
skírskotun til arfs flokiksdeilu-
áranna frá 1956-68 og þess ó-
félagslega ástands, sem há
ríkti. Nú er að dömi ungrasós-
íalista allt önraur statrtfisskilyrði,
þar sem fiélaigslegair umræður
hljóta að vora edin játovæðasta
leiðin til skoðamajoiyndunar.
Þeir, som á erfiðleikaárumum
mótuðu floJaksstarfið, þurfa að
átta sig á þessajri staðreynd og,
gjörbreyta stairfisivenjum sín-
um . . .
Ráðstcfna ungra Alþýðubanda-
lagsmanna 1968 markaði þá
stcfnu, að ekki væri ástæða til
að stofna sérstök æskulýðssam-
tök á vegum flokksins. Ekkert
hefur komið fram sem réttlæti
að þeirri ákvörðun verði breytt.
Hins vegar er ljóst, að unga
fólkið í flokknum verður sjálft
að hasla scr völl innan flokks-
deildanna og íinna starfi sínu
þar það form sem hentar á
hverjum stað.
Ungir soisíalistar líta sivo
að brýn nauðsyn beri nú til að
alefla flokksstarfið og telja að
stjórmmálaviðhorfið og breytt
innamfldkksóstand geri slíka
efflingu raumhæfa og fram-
kvasmamlega. Við hvetjum til
þess, að víðtækar umræður
hefjist um starfshætti flokksins
og lýsum því skýlaust yfir að
við rraunum fylgja fast eftir
-«>
BúHvarðinn í Vík
Vandaðasta kauptúnsgata á
Suðurlandi. kannslki á öllu Is-
landi, er í Vík í Mýrdal. Eftir
endilöngu kauptúninu frá suðri
til norðurs hefur sveitarfélagið
Hvammshreppur látið gera
steinsteypta akbraut 8 metra
breiða, 430 metra langa. Beggja
megin eru hell.ulagður gang-
stéttir. Því verki er þó ekki
fullokið, og beðið eftir því að
aftur hækki í sjóði sveitarfé-
lagsins. Ég veit þessu fagra
verki yerður lokið naasta sum-
ar. Ég sá það á svip verkstjór-
ans, — ungUm brosandi manni
inni í jeppa. Því miðurgleymdi
ég að spyrja hann að nafni.
Og lika gleymdi ég að spyrja
hivað búlivaxöinn, sem Víkur-
táar nefna Breiðgötu, hefði kost-
að margar krónur. Það skiptir
heldur engu máli. Þarna er
gatan, nærri því hálfur kíló-
metri að lengd, yndisleg eins
og Avenue des Champs Elysées,
undir þessum háu grænu hlíð-
um með kleittabakilía gnæfamdi
upp í himininn. Við settumst
einnig á fund inni £ fínasta
fólagsheimili á þessumstað, Vík
í Mýrdal, sem á sinn eigin
banka óháðan Yeni, dollar,
marttd og pundi, og jafnvel
reykvískri krónu. Gengi Vílcur-
krónunnar er hátt og etoki fljót-
andi, heldur fast cins og frank-
inn. Ég þakka kærlega.
(Suðurland. G. Dan.í.
kröfum okkar við flokksforyst-
una á væntanlegum lands-
fundi“.
Menntamál
1 ólyktun fundarins um
menntamál segir rraeðal annars:
Jöfnun námsaðstöðu eftir bú-
setu og efinahag jafngildir eng-
an vegiran jafnrétti til nóms.
Veigamestu þættir misréttis
skólakerfisins eru fóignar í þjóð-
félagsgerðirani sjálfri, í stétta-
þjóðfélagi er ávallt misrétti,
þar sem ein stétt er áberandi
betur sett en önnur. 1 umhverfi
barms atf vertoalýðsstótt eru
miklu færri hvatar til mennt-
unar en í umhverfi borgara-
stéttahbamsins. Auto þess eru
sikólar miðaðir ’ við millistétt-
arlífsviðhorf, sem barn „af lægri
stigum“ getur alls ekitoi sam-
lagazt og sem hindrar að auki
yfirsýn þess yfir þær þjóðfé-
lagslegiu misfellur sem koma í
veg fyrir sjálfstæðan þroska
þess. yfirsýn sem er írumskil
yrði þess að barnið sækist eftir
menntun. Miraraa hefur borið á
þessu á Islandi en víðast Jwar®"
amnans staöar vegna öflugrar
alþýðumenningar og meiri
stéttablöndunar, en tilhneiging
er í þá átt að menntunin verði
forréttindi álkveðinna þjóðtfélags-
hópa. Þar með heflst hringrás
menntunarleysisins: umhverfi
fjandsamlegt þetokingarleit —
slæm frammistaða í skðlum —
lægstu störf þjóöfélgsins —
hvorfci tími né andleg skilyrði
til að bjóða börnunum betra
hlutskipti.
Þannig verður jafnrétti til náms
ekki tryggt nerna með alhliða
umsköpun þjóðfélagsins til
sósíalisma. Þó er hægt að leysa
ýmsan vanda innam núverandi
þjóðskipulags. Þannig er beint
efnahagslegt misrétti áþreifan-
legast og auðveldiast að skil-
greina og breyta að einhverju
marki. Jöfnuin námsaðstöðu eft-
ir búsetu og efnahag er því
mikilvægt sliref.
Sá heimur sem birtist í náms-
bókum er þröngur og lokaður,
sá heimur er hinn kapítalíski,
.nánast kynntur sem endanleg
og óumbreytanleg staðreynd.
Nær aldrei er boðið upp á
gagnrýraandi efni, né nemand-
um veitt tækifæri til að gagn-
rýna námsefnið. Námsgrednar
eru í skóla aðskildar og ein-
angraðar, og nánari útfærsla
sömu tilhncigingar birtist síð-
an í sérfræðimenntun, þar sem
sérfræ^ingurínn starfar að
þröngu verkefni án víðari út
sýnis yfir þjóðfélagslegt sam-
hengi, gegnir líku hlutverki og
verkamaður við færiband.
Andrúmsloft
skólanna
Þó að námsefni skólamma sé
ríkur þáttur í framleiðslu þeirra
á andlega ósjálfstæðum verum
fer andrúmsloft þeirra og starfs-
hættir með miklu stærra hlut-
verk en þessir þættir markast
af þjóðfélaigslegu ætlunarverki
skóla sem uppalenda og starfs-
menntunarverksmiðju. Nemandi
er neyddur -til að mæta dag
hvem, oftast hundleiður og á-
hugalaus. I skólanuim er hann
óvirkur þolandi ýmissa athafina
annarra manna (kennslu, stjóm
unar). örsjaldan fiær hann
tækifæri til að þmska skapandi-
hæfileika sína og sjálfstætt
framtak, en þá ©r hann yfir-
leitt of iila farinn eftir fyrri
ráðskun, að hann reynir að
koma sér undan sjálfstæðri á-
kvarðanatekt og þvíumlíiku.
Vart getur ömurlegra dæmi um
mannleg samskipti en kennar-
ann. sem stendur yfir áhuga-
lausum bekk og reynir að troða
dauðri þekkingu inn í höfuð
nemenda, og nemendurna, sem
reyna af öllum mætti að kom-
ast undan ítroðslunni og þreyja
fram í næstu frímínútur. Aga-
kerfi, yfirráð stoólastjóra og
lokað embættismannakerfi fé-
lagslífs (þar sem það er) treysta
enn mótun þá sem framkvaemd
hesfur verið á óvirku fórnardýr-
inu.
#
Framleiðsla kerfisins er síðan
ósjólfstætt fólk, sem lætur vel
að stjórn' og er vant því að
fáir ráði, en flestir hlýði. Helzt
þetta uppeldi í hendur við upp-
eldi annarra stofnana þjóðfé-
lagsins svo sem atvinnuvega,
fjölskyldu. stjómmála og fjöl-
miðla.
Málefna-
sáttmálinn
Hvað snertir málefnasáttmála
stjómarfloktoanraa lagði ráð-
stefnan í Borgamesi áherzlu á,
að sjálfstæðisviðleitnin væri
grunntónn sáttmálans.
„Það kemur frarn í þeirri á-
tovörðun að færa út landhdg-
ina í 59 mílur þegar á næsta
ári og lýsa yfir 100 mílna
mengunarlögsögu. Það kemur
fram í þeirri ákvörðun ríkis-
stjómarinnar að láta herinn
fara úr landi á kjörtimabilinu
eða í síðasta lagi íyrir þær
kosningar sem fram eiga að
fara á árinu 1975 hið síðasta.
Einnig birtist þessi stefna
greinilega í atvinnumálum þar
sem hafnað er stefnu fráfar-
andi stjómarflokka þar sem
erlent fjárfestingarfjármagn
var efst á blaði, en í staðinn
hefur ríkisstjómin lýst því yf-
ir að hún muni taka upp is-
lenzka atvinnumál-astefnu.
Þettia kemur fram í kjaramála-
Stefnu ríkisstjómarinnar, sem
leggur áherzlu á vinsamleg
sam-skipti.
Þannig er stefna ríkisstjórn-
arinnar hvemig sem á allt er
litið tilraun til þess að festa
og tryggja sjálfstæði íslend-
inga í þessu landi. Þessari
s-tefnubreytingu ber að fagna
og mikilvægt að verkalýðs-
hreyfingin og AB sem sósíal-
ískur flokkur haldi fram utan
þings jafnt sem innan baráttu
sinni fyrir sósíalísku þjóðfé-
lagi á íslandi og leggi áherzlu
á það að uppbygging ísienzks
iðnaðar sé einungis forsendia
efnah-agslegs sjálfstæðis þjóð-
arinraar sem síðan er forsenda
fyrir sósíalísku þjóðfélagi á
fslandi, en um leið að þetta
sé einungis einn liður þeirri
baráttu. Af þessum sökum
leggur ráðstefna ungra sósíal-
ista hötfuðáherzlu á eftirfar-
andi: — Jafnframt því ag í
málefnasamningnum er verk-a-
lýðnum lofað umtalsverðum
kjara-bótum, eru í samningn-
um ákvæði sem virðast geta
bætt fyrirtækjum það upp. Að
gerð íslenzks auðvaldsskipu-
lags hefur ekki breytzt neitt
með myndun aýrrar ríkis-
stjómar og þvi verður verka-
lýðshreyfingin og Alþýðu-
band-al-agið að berjast gegn
því að allur ágóði nýrrar
efnah-a-gsstefnu falli ettntoa-
gróðanum í hendur. Þess vegna
ber Alþýðubandalaginu að
beita sér fyrir aukinni fé-
lagsle-gri framleiðslu undir
forystu ríkisvaldsins.
Akvæði málefnasáttmálans
um olíudreifinguna og trygg-
ingakerfið er allt of losara-
legt og ber að leggja þar á-
herzlu á þjóðnýtingu þessara
þjónustufyrirtækja.
f málefnasáttmálann skortir
og ákvæði um þær breytingar
á efnabagsikerfin-j sem tryggja
að launahæ-kkianir geti átt sér
stað án þess að þeim sé velt
út í verðlagið.
Þá vantar einnig í málefna-
sa-mninginn ákvæði um umbæt-
ur í dómsmálum, en ástandið
þar er þjóðarskömm.
Þrátt fyrir þessa annmarka
sem hér hafa verið taldir ber
að leggja áherzlu á mikilvægi
þess að sósíalist-ar styðji rik-
isstjórnina í starfi hennar með
ábendingum og gagnrýni. Það
er mikilvægt atriði að Sjálf-
stæðisflokknum sé haldið ut-
an stjórnarkerfisins og stuðn-
ingsmönnum vinstri flokkanna
ber að Ieggja sig fram um að
ríkisstjórnin haldi velli meðal
annars með það fyrir augum
að fella ihaidið úr þeirri úr-
slitaaðstöðu sem það hefur
með tökunum á Reykjavíkur-
borg. - ,
Ríkisstjómin á nú stuðning
út fyrir raðir þeirra flpktoa,
sem að henni standa. Sú' al-
þýða íslands, sem lyfti rítois-
stjóminni til valda getur einn-
ig sett hana af, — en á sliku
eru litlar líkur ef báðir aðilar
— ríkisstjómm og launafólk
— gera sér grein fyrir því
hversu hvor er öðrum háður.
Leggja verður rækt við sam-
band þessara aðila. Rá'Sherr-
ar í stjómarráði áorka litlu ef
þeir finna ekki stöðu-gan
stuðning og stöðugt aðhald al-
mennings, stuðningsm-anna
sinna. Sé fólkið á verði má
vænta jákvæðrar framvindu“.
Sónötuikvöld hjá Tónlistarfélaginu
Árni Kristjánsson og Björn Ólafsson byrja tónlis-tarlíf vetrarins
I tovöld, þriðjudagsttovöld. kl.
8.30 halda Bjöm Ölafsson fiðlu-
leikari og Ám-i Kristjánsson
píanóleikari tónleika á vegum
Tónlistarfélagsins — þá fyrstu
á veigum félagsins í haust
Á etfnisskrá eru Sónata í A-
dúr K 526 eftir Mozart og Són-
ata í c-moll op. 30 eftir Beet-
hoven og Systur í Garðshomi
eftir Jón Nordal. Systumar eru
æskuverk tónskáldsins, frum-
flutt atf þeim Ama ©g Bimd á
Listamannaþiwgi hiinu fyrsta,
árið 1945.
★
Tónleikamir epu í Austur-
bæjarhíód.
i
4
I