Þjóðviljinn - 19.02.1972, Qupperneq 2

2 SlÐA — ÞJÖÐVIIíJlLNN — Laugandlaigur 19. fdbwúair 1972
Hofuðsmaðurinn frá Köpe-
nidk hefur verið sýndiur í
Þjóðleilkíhúsánu í allan vetur
fyrir fullu húsi. Sýningamar
á leiknum eru orðnar 44 alls
or yfir 20 þúsund leikigestir
hiaía þé séð ,vHöfuðsmamniinn“.
Nú eru efltir aðedns 2 sýningar
á leitanuim og verður neest síð-
asta sýningim n. k. miðviku.
daig, þann 23- febrúar. Mynd-
in er af Áma Tryggvasyni,
Þórhalli Sigurðssymd og Þóru
Friðriksdóttur í hlutverkum
sínum.
Taka ekki tilboðinu
Yerkfallið leys-
ist ekki í bráð
LONDON 18.2. — í dag var talið
að sæist fyrir endann á 40 daga
iöngu verkfalli kolanámumanna,
þar sem þeir mundu liklegir til
að vilja taika því boði sem fdlst
í tillögum Wilberforce-nefndar-
innar. 1 kvöld hefur mjög dregið
úr þessum rödotum, þar eð full-
trúar verkfallsstjómar hafa látíð
í Ijós óánægju sína með tilboðið.
FJÖLTEFLI
Tékiknesiká stórmeistariinn
Hort teiflir í dag fjöltefli á
vegium Verikamannafélags-
ins Dagsibrúnar á 30 borð-
urn. Fjölteflið hefst kl. 2
í Lindarbæ, og er ektei að
etfa að það verður harðsnú-
ið lið Dagsbrúnar sem mæt-
ir stórmeistaranum. Þótt-
tafcendur eru beðnir um að
hafa með sér töfL
Þá teflir sovézki stór-
meistairinn Stein fjöltefli I
dag á 30 borðum á vegum
Tafflfélags Reytejavíkur og
heÆst fjölteffldð í Grlæsdbæ
ld. 1,30.
Vimi - BÍtSKÚRSHURÐIN
Lagerstærðir miðað við múrop:
Hæð: 210 sm x breidd: 240 sm
- 210 - x - 270 sm
Aðrar stœrðir. smíðoðer eftír beiðnl
GLUGGAS NIIÐJAN
Sðumúla 12 - Sfmi 38220
Fari svo að forusta verkalýðsfé-
laganna bafni boði Wilberforce,
eru allar Iíkur á því að verk-
fallið standi minnst 2-3 vikur
enn.
Vininumólaróðuineytið kallaðd í
dag á sinn fund fuilltrúa nárnu-
manna og kolaneflndar ríkisins,
sem reteiur nómumar, svo og
fulltrúa brezka Jlbýðusambands-
ir.K og iðnrekendasambandsins.
Þar var gerð grein fyrir niður-
stöðum rannsólknamefndar beirr-
ar sem kanmaði kjör námu-
mamma og kennd er við formainn
her.nar, Wilberfórce dómara.
Neflndin hafði ekki nema fláa
daga til sfetfnu, en hún ráðlagði
aðilum kauptaxta sem eru allt
að 30% hærri en þedr sem námu-
memm hafa hingað til búið við.
Kauphæfcteunin næmi 4'A.fi pund-
um á viku efltir vinnuaðstæðum.
Rfkisstjómin og kolanefndin
féllust strax á þetta og varð það
bá að tilboði í garð námumamna.
Er bað mMu hærra en nolkfcuð
það sem nómumönnum heEur
verið boðið til þessa. Fuilltrúar
námumanna vildu í fyrstu ékfcevt
láta hafa oftir sér - um tilbcðið.
en síðar létu þedr í liós að boðin
kauinhaelkfcun væri ekki nægileg.
Ef forustan í verkalýðsfélög-
um námumanna fellst á tilbclð-
i« eru greidd atfcvæði um það
á fumdi í félögunum. og gæti
það gerzt yfir eina helgi. En
hafni verkaiýðstforustan þessu
tilboði verður þag sent til alls-
herjaratkvæðagreiðsilu meðal
allra námumanna en þeir eru
280 þúsund að tölu. 2 eða 3
vikur mundu líða áður en nið-
urstöður kæmu úr þeirri art-
kvæðagreiðslu.
Greint var frá því á þingi
í gær, að ratfmiagnsskömmtun
yrði stórhert á miðvifcudiaiginn
í næstu vifcu. Nú þegar er raf-
magn víða tekið af heilum
svæðum 12 situndir I senn. Sí-
fellt fleiri iðnfyrirtæki verða
að stöðva rekstúr sinn og verð-
ur bílaframleiðslan einna harð-
ast úti Reikmað er með að at-
vinnuleysi vegna rafmagns-
skortsins sérstafclegia muni ná
til yfir 2ja miljón,s manna eflt-
ir helgina.
★
Seinustu fréttir
Það Iiggur nú fyrir að leið-
togar kolanámumanna hgfna
framlögðu tilboði um launa-
hækkun. Það kom fram á fundi
sem Heath forsætisráðherra
hafði með þeim í kvöld. Að
hohuni loknum hélt ríkisstjóHn-
in skyndifund.
Kínverjar ekki myrkir í máii
WASHINGTON PEKING 18.2.—
Nixcm er nú staddur á Honoiuiu
og hvílir sdg eftir langa flug-
ferð og býr sig undír nýja. En
jafinframt er í frásögur fært aö
hann lesi atf kappi og kynni sér
hið fyrirheitna land af bókum og
skýrsilum.
í Pefcing er verið aö undlrbúa
móttöku Nixons og hafa menn
úr alþýðuhemum sést spóka sig
á götumum. Talið er að öllu
verði til tjald^ð til að gena inn-
reið Nixons í borgina sem há-
tíðlegasta. 1 þessu sambandi
minnast gárungamir þess að ár-
ið 1949 hélt Maó formaður inn í
borgina í fararbroddi hersveita
sinna á amerísikum jeppabil, sem
að vísu hafði upphaflega verið
ætlaður Tfejang Kæsétek.
Otvarpið í Peking gagnrýndi í
dag utamríkisstefnu Nixons og
stjómar hans. Vísað var og til
'"•.mætla Lairds hewnólanáðbervr'
sem hann viðhafði fyrir þremur
dögum. Sagði kínversfca útvapið
að ljóst væri að stefna banda
riskra heímsvaldasinna væri ó-
breytt, það er stefna áriásarstríðs
um heim allan og þeirrar valdia-
Dómar yfir
Bemadettu
BELFAST 18.2. — Norðuir-írsfci
þingmaðurirun Bernadetta Devlin
var í dag dæmd ásamt 12 öðrum
Irum í 6 rnánaða í ngelsi fyrir
að hafla tekið þátt i kröflugöngu
þrátt fyrir bann stjómarinnar
við slíku atlhæfi. Himir dærndu
voru þó látnir lausir giegn
tryggingu. Þá var Bemadetta og
einnig þingmaðurinn McManus
ásamt sjö öðrum dæmd fyrir að
hafa haft uppi mótmasli gagn
sfcerðingu mannréttinda á þflóö-
vegi fýrir utan Belfast. Dómun-
um var öllum áflrýjað, og er bú-
izt við löngum málarekstri. Mik-
ill lögregluviðbúnaður var við
dómbúsið og sprakk sprengja í
200 metra fjarlægð háltftíma áð-
ur en dómur var settur. Berna-
detta heflur einnig verið áikærð í
Newry fyrir að haia tekið þátt
í mannréttindagöngunni þar. 1
Newry voru settar eldsprengjur
í ráðihúsið í dag og skemmdist
það mikið. Einnig sprungu
sprengjur í verzlun í Derry. Lög-
reglan á Norður-Irlandi átti gíf-
urlega aranríkt í dag við að
handtaka menn sem grunaðir
voru um aðild að írska lýðveld-
ishemum,.
pólitíkur sem byggir á herstyrk.
— Þarf þá enginn að vera leng-
ur í vatfó um það, að væntanleg
heiimsófcn Nixons hetfur í engu
hnefckt stefnufestu kfnverskra
ráðamanna.
Barningur
Heaths
18/2 — Á sama tíma og rík-
isstjóm Heats berst vig það að
hafla atvinnuleysingja að
minnstateiosti eina miljón í
landinu, — berst við að halda
niðri fcaupi kolan ámumann a
þótt það kosti brezkan iðnað
mesitu erfiðleikia í 46 ár og
kcani hatrt niður á almenningi,
meðai annars vegna támiabund-
inna uppsagna á vinnustöðum,
— berat við kaþól'Ska á Norður-
írlandi og smám saman alla
írsika föðurlandisvini og á þann-
ig á hættu meiri háttar styrj-
öld. berst við að haldia inn-
fæddium svörtum Rhódesíu-
mönnum niðri undir kúgunar-
kerfi hvítra landnema, — á
sama tíma berst stjómin fyrir
lífi sínu í þingsölum neðri mál-
stofunnar þar eð nær helm-
ingur þingmanna telur þá
stefnu Heaithg að tengja Bret-
land Efna'hagsbandiailaginu þjóð-
svik og níðingissbap. Á fimmtu-
diagskvöld hiupu 14 íhaldsþing-
menn í fflófck stj ómarandistæó-
inga, því að þeir gáitu ekki
bugsað sér það að brezkum
lögum yrði breytt til samræmis
við bina stóru heild sem Heaith
vill renna inn í, En litli Frjáls-
lyndiflokkurinn með sína 6
þingmenn var einmitt í Evr-
ópuskapi, og afstaða bans
bjargaði stjóminni frá íalli.
Svo tæpt stendur brezka íbald-
ið nú. Má vera að það nálgist.
skapadægur sitt fljótar en
margan granar.
Biðskákir
í gærkvöld
I gærkvöldi vomi tefldar bið-
skáikár á Reykj avíkurskák.rruótinu.
Stein vann Jón Torfason, en
jafntefli var hjó Braga og
Timman, Braiga og Maignúsi og
Gunnari og Freysteini.
AF ERLENDUM VETTVANGI
Lýðræiið íEkvador
í því kotríikii sem kenmit er
við Bkvador, er tvímælialaust
mitedl veðuirsæld og staðviðri,
en í pöUtískum eflnum skip.
ast þar fljótt veður í lotfti.
Til að myrada sofnuðu lands-
menn á þriðj udiaigskvöldið var
í þeirri sœlu trú að þei.r
bygigju við lýðræði og mundu
kjósa sér mýjan forseta næsta
sumar. En á miðviteudags-
morgumdmm vöknuðu þoir við
árgala herforinigjastjómar, og
starfandí forseti hét ekki
lengur Velasco Iibarra heldur
Rodriguez Lara — vitanlega
hershöfðiragi að flyrri tign.
Það heflur oft áður verið
sviptiviindasamt í stjórnmiál-
um Ekvadors. 16 sdnnum hef-
ur stjórnarsikránnd verið
breytt fró því að landið hllaut
sjálfstæði árið 1830 og á síð-
ustu 23 árum hafla ekki færri
em 22 memn gegnt störíum
þjóðhöfðingja, auðvitað ekki
aillir í senn heldur til skiptis.
Þegar nú hinn ellimóðii Vel-
asoo Ibarra staulast í útlegð
sína í Panama, 79 ára að aldri
getur hamm varla vænzt þess
að eiga afturkvæmt á leiksvið
stjómmólanna i heimalandi
sínu. Aldurinn er tekinp að
segja til sím, og satt að segja
telja ýmsir hamn eRiæran
orðinn. Það væri ekbi heldur
óeðlilegt að yfir hann leggist
nokfcur höflgá, svo stórt og
þreytandi hlutverk heflur hann
leikið í pólitíkiinni umidanfar-
in 40 ár. Fimm sinnum hefur
hamm verið kjörinn florseti, en
í aðeins eitt skipti hefurhann
fengdð að sitja kjörtímabilið á
enda. I hdn sfciptin fjögur hef-
ur herinm rekdð hamn út úr
fomsetahöllinni, flyrst 1935 r/
síðast múna 16. febrúar.
í þetta sdnn var það ef tii
vill efcfci svo mjög Velasco
Ibarra sjálfur sem var þyrmr
í augium heríloringjamna, held-
ur það pólitístoa líf sem þró-
aðist í návist hans. Hanm gerðii
sig að vísu sekain um „smetok-
laust“ athæfi, gamti maður-
inn, þegar hann leyfði Castro
forsætisráðherra Kúbu, að
millilemda hjá sér á heim-
leiðinmi ftó Allende í Chile
núna í desember. Ðn þorð-
nautuir 1 hádegisveirðd úti á
fluigrvelli gierir efcki svo stórt
strik í reifcninginn. Hitt var
verra að fyrir einum mónuði
hleypti hanm lýðhetjunni Ass-
ad Bucaram afltur inn í land-
ið úr útlegðinni i Panama.
Buoaram er maður róttiækr-
ar lífsskoðumar, og hann var
florsetaeflná alþýðufylkingar-
inmar. Það var tekið á móti
honum með kostum og kymj-
um af hólfu almennimgs, og
á því var efcki talinn mi'kill
efi að hanm mymdi vinna
kosmingarnar í júní næstkom-
amdi. ýmsir telja að flólfc hafi
séð í þessum umga, flyrrver-
andi fyJk'isstjóra í Gauya-hér-
aðimu, hiinm kýtta og tinandi
Velasco endurborinn í nýrri
og glæsilegri mynd.
Slíkum manni vildi herinn
í Efcvador ekki hleypa imm !
florsetahölttina í Quito, og þar
sem framþjóðandi hans og
borgaralegra íhaldsafla, Cari-
os Arizaga Vega,, virtist ekki
hafa möguleika á því aðvinma
júní-kosmingamar þá varhail-
arbyltimig edma ráðið. Sá
gamli Velaisco hafði lítea
nokkrum dögum áður endur-
tekið flulttyrðingu sína um, að
hann mundS rísa upp úr for-
setastóli 31. ágúst í sumer og
leiða þangað til sætis þann
framþjóðamda sem ynni júní-
kosmingamar.
En hversttconar öfll eru það
sem raumveiulega tafcast á í
stjómmálum Ettgvadors? Land-
ið er tvíslkipt milli amnars
vegar strandlenigiunmar með-
fram Kyrrahafi, hins vegar
upplandsims, skóglendisins og
fjalttabygigðamma. Á strömdinni
búa auðugiir menn eins og
hersihöfðinigjar og aðrir slíkir
pótimtótar og þær forréttinda-
stéttir sem þedr eru fluilltrúar
fyrir. Inni í lamdd rífcir flátækt-
im, og það eru ettflki sízt íbú-
ar þedrra héraða sem verið
er að kleikkja á með hallar-
byltingunni.
Stjórnvöld Ekvadors hara
baft við milkla efnaha,gsörö-
ugleika að stríða að undam-
förmu. Ríkisbúsikapurinn hetfiur
gengið ákaflega erfiðlega, em
alvarlegri er viðskiptahallinn
við útlönd. Hann fjórfaldaðist
frá 1968 til 1970 og nam ailils
á því árabili 220 miiljónum
Bandaríkjadollara. Rikdð hef-
ur orðið að leita íýrir sér í
útlöndium um miklar lámtökur
og lítið S-Ameríkuriki á fárrai
kosta völ annarra en að fara
til Sáms frænda. Nýlegavarð
stjióimin að hefja samninga-
umlleitamir við mokfcra bamda-
ríska banka um 56 miljón
dollara lián, en forustu við
S'amningagerðina höfðu banik-
amir Chase Manhattam og
First National City, alræmdir
fyrir viðskipti sín við fátæk
lörad þriðja heimsins.
Ekvador er mjög vamþróað
land í atvinnuttegum eflnum.
Útflutningsaflurðir landsimseru
bamanar (2 fimmtu útffl.),kaffi
og tealkaó og verðmætið nem-
ur um 200 mittj. dollara á ári.
En nýlega er farið að vimma
olíu í laradiniu,, og eru áætlan-
ir um að 1974 verði olían orð-
in þriðjungur útQutnin'gistims.
Gerðir hafa verið samningar
við erlend olíufélög — að
sjólfsögðu bandarísk edms og
Texaco Gulf — um leyfi
þeirra til- ottiMeitar og oiíu-
vinnslu á afmörikuðum larnd-
svæðum. Bru þedr í samræmi
við lög frá septemþer síðast-
liðnum og á ríkið hlut ámóti
himum erlendu aðilum, þeir
verða að gireiða 50% skatt af
ágóða O'g 12-16% framleiðsilu-
gjald. G'ert er ráð fýrir að
tveir þrið'ju hlutair fram-
leiðsttuverðmætisins séu bók-
aðir sem ágóðd, og verða það
þá engar smáræðis fúlgur
sem renma út úr land'imu. Auð-
hringamir eru hinir athafna-
sömustu: Texaco Gdlf hefiur í
smíðum 510 km. larnga dlíu-
leiðslu frá Lago Agrlo i norð-
aiusturhomi lamdsins til haifln-
ar í Esmenaldias við Kyrra-
hafið.
★
Að þessu röktu verður sú
spurning áleitin, hvort hin ný-
lega gerða hallarbyltimig sé
ekki í tengslum, við olíulleit
amerisfcra auðhrimga og hags-
miumd yrraissa imnb'orinna
manna að þjóna umdir þá
leit.