Þjóðviljinn - 19.02.1972, Page 4

4 SflJA — ÞJÖÐVHaJINN — Laugardagur 19. Mxniar 1972
— Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandl: Útgáfufélag ÞjóSviIjans.
Framkv.stjóri: EiSur Bergmann.
Bitstjórar: SigurSur GuSmundsson, Svavar Gestsson (áb.).
Auglýsingastjóri: Heimír Ingimarsson
Bitstjórn, afgreiSsla, auglýsingar, prentsmiSja: SkólavörSustig 19. Sími 17500
(5 linur). —. AskriftarverS kr. 225.00 á mánuSi. — LausasöluverS kr. 15.00.
NauBungarsamningurínn
frá 1961
|>að er einhugur íslenzku þjóðarinnar að baki
stefnu ríkisstjómarinnar í landhelgismálinu,
sem tryggði það að allir alþingismenn greiddu
atkvæði með srtefnu hennar á alþingi á sogulegum
fundi þess á þriðjudaginn. Eins og kunnugt er
voru forustumenn fyrrverandi stjómarflokka á-
kaflega deigir í landhelgismálinu og vildu engar
ákvarðanir taka fyrir kosningamar. Afsláittar-
stefnan varð undir í alþingiskosningunum 13. júní
sl. og nýir flokkar tóku við völdum og þar með
var mörkuð ný og djörf stefna í landhelgismálinu,
stefna sem er í beztu samræmi við íslenzka hags-
muni. Með stefnu núverandi stjómarflokka var
óvissunni eytt bæði innanlands og utan. Nú máttu
samherjar okkar sem andstæðingar vita hvert
var stefnt, og eindregin stefna okkar og mikil kynn-
ingarstarfsemi varð til þess að æ fleiri tóku að
fylgjast af áhuga með starfi íslendinga að út-
færslu landhelginnar.
j^úðvík Jósepsson var sjávarútvegsráðherra í rík-
isstjórn Hermanns Jónassonar, sem stuðlaði að
útfærslu landhelginnar 1958. Vegna þess að Lúð-
vík þekkir landhelgismálið af löngum ferli sem
stjórnmálamaður og kunnáttumaður um sjávarút-
vegsmál hafði hann strax fomstu um það 1961 að
gagnrýna harðlega samningana við Breta og
Vestur-Þjóðverja og Lúðvík hefur æ síðan lagt
áherzlu á þetta í umræðum um landhelgismál.
Þessir samningar hafa verið taldir nauðungar-
samningar af núverandi stjórnarflokkum, og það er
þess vegna eðlilegt að lögð sé höfuðáherzla á að
losa landið úr viðjum þeirra um leið og landhelg-
in er færð út í 50 mílur í sumar. Samkvæmt samn-
ingunum frá 1961 átti að skuldbinda íslendinga
til þess að leggja frekari útfærslu landhelginnar
undir dóm erlendra aðila. Hér er vitanlega um
gjörsamlega óþolandi ákvæði að ræða. Forustu-
menn fráfarandi stjómarflokka ætluðu þó að taka
tillit til þesisa nauðungarsamnings — raunar allt
framundir þann dag að málið var samþykkt á al-
þingi á þriðjudaginn. En þeir féllust þó á að lok-
um að viðurkenna að samningurinn væri uppsegj-
alegur. Það er heiður forustumanna stjómarand-
stöðuflokkanna að þeir skuli hafa látið undan
þjóðarviljanum í þessu máli — að lokum. Nú
mun íslenzka ríkisstjórnin senn lýsa því yfir að
hún virði ekki samninginn frá 1961 og að ís-
lendingar muni aldrei leggja málstað sinn und-
ir alþjóðlegan dómstól. íslendinga-r 'eiga fullan
rétt til útfærslu samkvæmt íslenzkum lögum og
samkvæmt fordæmi margra annarra þjóða í hlið-
stæðum tilvikum
Binjar er faaddwr aö Nesi við
Seitjöim. oig óist bar upp í stór-
um systfcánaJhápi. Foreldirair hans
voru hin fcunnu sæmdaiihjón
Kristín Ólafsdóttir og Guð-
nuundiur Eifciairssoni sj'óisóknari og
bóndd í Nesi, sem fórst með
skipi sínu, sem @ert var út frá
Leiru, í mannsfcaðaveðninu
mifcla um pásikaieytið 1906. Þeiu
sysifcánd Einaxs, sem ennbá eru
á lífi, e<ru Ólafur búfræðiniguir:
hann stóð fyxdir búi f Nesi á
meðan Kristín móðir þeirra
lifði, en er nú vistmaður á
Hrafnistu, Ásita, gift Karii
Torfasynd, sem lengi var yfir-
bókari hjá Rieykjaviltourborg,
Guðrún, búsett í Svíþjóð, efcfcja
Karls Bergmans bingmanns í
Hdsingborg í Svíþjóð, og Ólafía,
efckja eftir Ivar Vennerström
ráðherra og síðar landssöfðingja
á Kaxtestað í Vemnalandi.
Einar Guðmundsson hóf sjó-
mennsfcustörf 15 ára gamall og
réri bá sem háseti á cpnu sfcipi
á vetrarvertfð. Áriö 1913 út-
skxifast hann með fermianna-
próC frá Stýrknannaskóla ís-
laxxds og byrjar bá strax sem
stýrimaður hjá mági sinum,
Binnd Ólafs flrá Mýrarhúsum, á
togaranrum Mai, eign íslandsfé-
lagsins. Þessi stýrimanns- og
skipstjóraferiiH Einars stendiur
svo óslitinn framyfir síðustu
hefcnsstyrjöld á ýmsum bekkt-
um skipium í togaraflotainum.
Stríðsárin fyrri og eins í síðari
heimsstyrjöldinni siglir hann
og þá oftast sem sfcipstjóri miEi
landa. Gaefla fylgir honum í öll-
Togliatti-bíla-
verksmiðprnar
MOSKVA — Fyrsti áfangi hinn-
ar nýju bdfreiðaverksmiðjiu í
borginni Togiiatti við Volgu er
fullgerður fyrir nokkru og
framleiðsluaflköst haía sennnáð
hámarki, en bað er 220 búsund
fullsmíðaðir bílar; á ári. Smám
saman eru nýjar j deildir verfc-
smdðjiumnar fullgerðar og þá
eyfcst framleiðsian enn meira.
Ei gert ráð fyrir að á niæsta
ári verði framieiðsian komun
upp í 320 þúsund bHa.
Bifreiðin sem framleidid er í
Togliatti, er fjölskyldulbíllinn
Lada, sem þegar hefur niáðvin-
sældum og selzt vel í mörgium
löndum Bvrópu utan Sovétríkj-
anna. Þessd bdil hefur ctg hlot-
ið viðurfcenningu í allþjóðiegrj
samkeppnd m. a. vann, Ladar
bifreiðin sveitakeppnina í Evr-
ópuafcsturskeppninni — (Tour
d’Burope) nýlega. í þeirri
fceppni þurfti ekki að bæta
neinnd oliu á vélar Lada-bíl-
anna alla þessa 20 þúsund km.
löngu ledð.
Fjallið skraið
Etálfan annan
kílómetra
MINNING
inar Guðmundsson
SKIPSTJORI, BOLLAGORÐUM
Fæddur 9. janúar 1891, dáinn 19. desember 1971.
um sjöferðum, svo hann mdssir
aldrei mann af sínu skipi, og
lendir þó oft í sdæmu veðri á
sjó. Það háfa sagt mér gamlir
togaramenn að Einar haifíi ver-
ið afburðá sjómaður. Með fá-
dæmum veöurglöggur maöur og
athyglisgáfan sérstaklega næm.
Meðai þeirra togara, sem Bin-
ar Guðimundsson frá Nesi var
skipstjóri á, var Draupnir, eign
samneflnds útgerðarfélags. Með
þetta skip er Einar frá 1922 til
1928. Hann lemdir á þessu skdpi
í mannskaðaveðrinu mikla á
Halamiðum 7. febrúar 1925,
þegar margiir togarar fórust þar.
Einar var nýkomimn á
Draupni út á Halamn cg byrj að-
ur að fiska þar, þegar þetta
mdkla ólhappaveður skall á.
Bauigandaginn 7. febrúar, um
morguninn, er sagt að hafli ver-
ið siæmilegt sjóveður, lítilshátt-
ar stonmbræla uf suðaustan, en
lítill sjór. Einar flór niður og
lagði sig þennan morgun, en
fyrir hádegi er hann aftur kom-
inn upp í brúna og byrjaður að
sfcipa fyrir. Hamn biður menn
sína að gera sfcipið sjófclárt eins
...... ............——---<
Liz Taylor vlll
sættfst við
Arabaríkin
KAIRO — Hjónin Elizabeth
Tayior og Riehard Burton eru
sögð hafa boðizt tifl að leika
aðalhlutverk í kvikmynd um
Egyptaland gegn því, aö létt
verði af þvi banmá sem Ariábar
hafa sett á fcvikmyndir sem
Liz Taylor leikur í. Er skýrt
frá þessu í Kaíróblaðinu A1
Ahnam.
Myndir með leikkonunni haf a
verið banmaðar i um það bil
tíu ár veigna þess eð hún er
sögð haife aðstoðað síonista og
styrkt ísrael með penlngum.
fljótt og þeir geti. Hann lætur
slá undan togvörpunni og setja
fram undir hvallbak. Lætur
strengja bobbiingsyírana með
spilinu og skálka alllar lúgur
með húðum, eins og gert var á
siglingu milli landa. Þegar þess-
ium ráðstöfunum var rétt ný-
lckið, var eins og hendi væri
veifeð og fárviðri af norðri eða
norðaustri skall á með stórhríð,
frosti og stórsjó, svo skip lágu
strax undir áfölliim. Draupnir
fékk á sig brotsjö i þessu mikla
veðri, en íyrir snarræði skip-
stjóra og dugnað skipshafinar,
var mönnum og skipi bjargað
frá því að sökkva í djúpið.
Hjáflpaði bað áreiðanlega, hve
giftusamlega tókst til að gjöra
skipið sjóklárt áður en veðrið
skall á. Ég vildd bregða upp
þessari myind úr lífi Einars
Gtuðmundssonar skipstjóra, þvi
hún lýsir vell glöggskyggni hans
og fyriihyggju í starfi á sjón-
um. Þessi maður er nú feilinn
í valimm eftir mikið og gott
ævistarf. Þegar ég var drengur
Iieyrði óg oft nefnda bræðuma
frá Nesi, Einar og Guðmund,
síðar bónda á Móum á Kjalar-
nesi. Þetta voru þá ungir menn,
báðir skipstjórar á tagiurum,
sem sóttu giull í greipar Ægis
og fluttu í þjóðarbú. Það voru
shldr menn, sem ruddu flrels-
inu braiut í íslenzku þjóðlífi í
byrjum þessarar aldar og gerðu'
það möigullegt, að ísland gat
erjdurheimt sjálfstæði sitt sem
ríki 1918.
Það var fyrst árið 1950 sam
ég kynntist Einari Guðmumds-
syni. Hann var þá hættur á
sjánuim og orðinn fiskimatsmað-
ur, kenndur við Boillagarða á
Seltjarnarnesd, bar sem hann
bjó. En Einar tók próf sem
fiskimatsmaöur 1948 og vann
síðan að saltfliskmati um fjölda
ára, á meðan fcraftar entust,
lengst af hjá Bæjarútgerð
Reykjavílfcur.
Einair Guðmundsson var tæip-
lega meðalmaður á hæð, frek-
ar granmyaxinn, fcvifcur op
snöigigur 1 hreyffingum. Fljótur
að tatoa ákvarðanir og glöggur
á aðalatriði hveris máls. Hann
var róttækur i skoðunum oig lét
áiit sitt í Ijós, hver sem í Mut
átti, ef svo bar umdir. Hann var
vel geifiinn og vel gerður maður,
sem vildd rétta hiut þeirra, sem
rniinna máittiu sín. Hann hafði
mikið yndi af börnum, og heim-
iUð^var honum kær gxiðastaður.
Ég tel mér það miikinn áwinn-
ing, að hafa fengið að kynnast
þessum heiðursmanni.
Þann 3. íetorúar 1924 fcvænt-
ist Eiinar eítirlilfendi fconu sinni,
Haildóru Eyjálfsdóttur Þórarins-
son'ar útvegsbónda í Kedavík,
en hann var ættaður undan
Eyjafjöllum. En móðir Halldóru
var Guðrún Egiisdóttir frá
Guflunesi í Mosfeiissveit. Þau
Halldóra og Eimar eignuðust
fimm böm og eru þrír synir
þe^irra á lífi, sem allir hafa
i’eist sór hús og búa á lamdi
Bollagarða. En þeir eru Krist-
inn rafvirkjameistari, fcvæntur
Gunnlhildi Pálsdóttur; Hafstéinn
lolfitskeytamaður, bvæntur Auðd
Sigurðardóttur og Ás-geir kiaup-
maður, hvæntur Fjólu Ragnars-
dóttur. Sonaböm HaHdóru og
Einairs eru níu.
Einar Guðmundssan var jarð-
settur frá Possivogslkapellu 29.
des. sl. Með toomum er fallínn í'
vailinm einn af þeim miklu
kjannakvistum, sem hófu sfarf
sitt í byrjun þessarar aldar og
trúöu á íslenzfca flramtíð og und-
irbygigöu hana í verki. Það er
gott fyrir slífca menn að kveðja
eftir langan og stramgan æfidag.
Hinn fersæli skipstjóri Einar í
Nesd, eins og hann var nefndur
á sínum mestu manndómsárum,
hefur nú haldið skipi sínu til
hafnar hamdan við móöuna
milkllu.
Að síöustu þaikka ég þér, Ein-
ai', fyrir alla kynningu og óska
að þjóð vor xnætti eignasf sem
flesta manmdómsmemn á borð
við þig-
Jóhann J. E. Kúld
Eitthvert flurðulegasta land-
skrið sem sögur fara af, átti
sér s.tað í Daghestan, einu af
sovézku sj álf stjómarlýðveld-
umum í Káfcasus á þessu ári, ar
heilt fjall færðist háBam ann-
an fcílómetra á einmi viltou. Þeg-
ar þessari férð fjalisins varlok-
ið, ha®i það stíflað fjaHaá og
nýtt stöðuvatn mymdazt, en yf-
irborð fljallsáns tók engum
breytimgum á ferðalaginu —
tré stóðu eftir sem áður og
jafnvel hirðingjafcofi óskemmd-
ur.
Jarðfræðingar tcíja,' að stóri
felldar rigningar haifi1 ' vafldið
þessu ferðalági fjafllsins, vatns-
æðar neðanjarðar hafi bóllignað
svo að þær urðu að lokum eiiris
og „smumdngur" milli jarðiaga
í urdirstöðu fjallsdms. — (APN).
LENGRI tfSBNG
2500 klukkustunda lýsing
við eðlilegar aðstæður
(Einu venjulegu perurnar
framleiddar fyrir svo
langan lýsingartíma)
NORSiK ÚRVALS
HÖNNUN
Heildsala Smásafs
Einar Farestveit & Co Hf
Bergstaðastr. 10A Sími 16995