Þjóðviljinn - 22.07.1972, Page 6

6. SÍÐA — ÞJOÐVltJINNj Laugardagur. 22. júii 1972
ÁVARP OG ÁSKORUN FRÁ BERTRAND RUSSELL-FRIÐARSTOFNUNENM
Kemur stríðsglæpadómstóll
Russells saman í USA í ár?
Forsetar dómstólsins leggja til að hann komi saman til
að rannsaka sekt Nixons og félaga í Víetnam-stríðinu
Þegar hinn mikli
heimspekingur og mann-
vinur Bertrand Russell dó í
hárri elli fyrir örfáum
árum, þá lét hann ekki
aðeinseftir sig vísindaverk
og ritgerðir um margvis-
legustu efni full með and-
rfki, fróðleik og skarpar
athugasemdir, heldur
einnig heila stofnun sem
vinna skyldi að þeim
áhugamálum Russells sem
hæst bar á langriævi enþað
voru friðarmálin. Nokkru
fyrir dauða sinn kom
Russell á fót friðarstofnun
sem nú ber nafn hans.
Fyrir frumkvæði Russells
var á árinu 1967 efnt til
stríösglæparéttarhalda yfir
Bandaríkjamönnum vegna
framferðis þeirra í
Vietnam. Sjálfur gat
Russell ekki tekið þátt i
störfum réttarins vegna
ellimæði. Retturinn komst
að þeirri niðurstöðu, að
Bandarikjamenn væru
sekir um striðsglæpi í
Víetnam. Nú eru 5 ár liðin
og enn linnir ekki striðinu,
heidur berast af því æ
uggvænlegri fréttir. Þvi er í
ráði að kalla striðsglæpa-
dómstól Russells saman í
þriðja sinn tii að rannsaka
ábyrgð æðstu manna
Bandarikjanna, og er
áformað að réttarhaldið
fari fram í Bandaríkjunum
sjálfum. Friðarstofnunin
telur vel til fallið að
minnast 100 ára afmælis
Bertrands Russells með því
að dómstóllinn sem
kenndur er við nafn hans
taki enn á ný til starfa. En
stofnunin býr ekki við þann
fjárhag að geta staðið
undir kostnaði við réttar-
hald, og er því undir fjár-
framlögum einstaklinga
komið, hvort unnt verður
að kveðja dómstólinn
saman.
Kertrand Kussell
Korsætisncfnd Kussell-dóm-
stólsins til rannsóknar á
striósglæpum i Vietnam hefur
lagt til vift alla dómendur
dómstólsins, aft hafin verfti
forrannsókn á þvi hvafta ein-
slaklingar beri ábyrgft á
siftustu striftsgiæpum I
Indó-Kina. Meftal þeirra
nianna sem rannsóknin
beindist aft voru Kichard
Nixon forseti Bandarikjanna,
hermálaráftherrann Melvin R.
Laird. dr. Ilenry Kissinger
sérlegur ráftunaulur Nixons
forseta, svo og allir
stjórnendur bandariska her-
aflans i Indó-Kina.
í ályktun frá forsætisnefnd
dómstólsins. sem forsetarnir
tveir — franski heim-
spekingurinn Jean-Paul
Sartre og júgóslavneski sagn-
fræftingurinn Vladimir
IJedijer — liafa undirritaft, er
skoraft á ríkisstjórnir Sovét-
rikjanna og Kinverska
alþýftulýftveldisins aft taka
höndum saiuan um aft hjáipa
vietnömsku þjóftinni i baráttu
hennar vift bandaríska heims-
valdastefnu, enda er þar um
lif efta daufta að tefla.
Stigmögnun styrjaldarinnar
i Vielnam af hálfu Banda-
rikjastjórnar er öllu frift-
elskandi fólki niikift áhyggju-
efni. Bandariski flugflotinn
herftir æ meir á loftárásum
sinuin. svo aft þær eru nú
meiri en nokkru sinni áftur i
þessum ægilega hildarleik
sem þarna hefur staftift árum
sanian. Almenningsálitið i
heiminum er felmtri slegift, og
þeir sein láta sig örlög
vietnömsku þjóftarinnar eih-
hverju varfta hljóta aft hug-
leifta til hvafta ráfta er unnt aö
gripa henni til hjálpar.
Bertrand-Russell-friðar-
stofnunin hefur um nokkurt
skeift haft til ihugunar að
kveftja saman striftsglæpa-
dómstólinn i þriftja sinn. j>ar
eö nægilega mikið efni lægi nú
fyrir til rannsóknar. Viö fyrri
réttarhöldin tvö, i Stokkhólmi
og Hróarskeldu 1967, komst
dómstóllinn að þeirri niftur-
stöftu aft Bandarikjaher væri
sekur um athæfi sem jafnaöist
til þjóöarmorfts.
BREF FRA
FORSÆTISNEFND
RUSSELL-DÓMSTÓLSINS
Jean-Paul Sartre.
Vladimir Dedijer
Þegar mál lifts-
foringjans C’alley var til meft-
ferftar fyrir bandariskum
dómstólum, báftu fjölmargir
bandariskir borgarar um það
aft slriftsglæpadómstólinn
væri kvaddur sarnan til reyna
aft draga mörk á milli
ábyrgftar einsstaklings og
lióps efta yfirvalds I sambandi
vift atburftina i Vietnam. Úr
þvi varft þó ekki. Kn vift-
vikjandi þessu lagalega og sift-
ferftilega vandamáli skýröist
margt þegar hin svokölluðu
Pentagon-skjöl voru birt i
fvrra. (Abyrgft æðstu her-
stjóra og álirifainikilla stjór-n-
málamanna kom þá vel I Ijós
----Þjv.)
Siðara réttarhaldi Russell,-
dómstólsins lauk i nóvember
1967, og eftir það hefur
vfetnmaska þjóðin orðið að
ganga i gegnum • æ meiri
hörmungar, þvi aft bandariska
hervélin beitir æ fullkomnari
dráps- og gereyðingartækni.
Og jafnframt hefur striðið
breiðzt út til alls Indó-Kina,
þannig að ekki aðeins Laos
heldur einnig hin hlutlausa
Kambódia hafa verið dregin
inn i striðið. I Kambódiu var
hógværum og friðsömum
þjóðhöfðingja, Sihanúk fursta,
steypt af stóli meft belli-
brögðum Bandarikjastjórnar,
en Siha.gúk hafði einmitt
staðið að stofnun Bertrand-
Russellfriðarstofnunarinnar.
Hetjuskapur fólksins i Indó-
Kina við að verjast erlendum
yfirgangs-seggjum hefur
vakift aðdáun um allan heim.
En striöift er i svo rikum mæli
orðið tortimingarstrið, að for-
svarsmenn stofnunarinnar
hafa sannfærzt um aft nú
verður að freista þess að
skipuleggja andspyrnu-
hreyfingu um allan heim til aft
stöðva árásarstefnu
Bandarikjastjórnar. Það
verður meðal annars að hafa
þau áhrif á almenningsálit
innan Bandarikjanna sjálfra
að stjórn þeirra geti ekki
annað en dregið allan herafla
sinn úr Vietnam, Laos og
Kambódiu og látið þau lönd
afskiptalaus.
Friðarstofnunin tók þvi
brefinu frá forsætisnefnd
striðsglæpadómstólsins
fagnandi hendi, og sendi sjálf t
hvatningarbréf til dómenda i
réttinum. f þvi bréfi er lagt til
aft ómstóllinn verði aft þessu
sinni kvaddur saman i New
York, vegna þess að með þvi
móti gæti hann vakið mesta
athygli, einkum ef hann gæti
setiö að störfum um það leyti
sem undirbúningur að forseta-
kosningum fer i gang.
Þegar hafa margir dómend-
mna tjáft sig reiðubúna til aft
;iga hlut að þriðja réttar-
íaldinu og lýst sig fylgjandi
itaðarvalinu.
Fyrstu áþreifingar um það
ivort unnt væri aft fá vitni og
ánnur sönnunargögn frá
réttum vietnömskum aðiium
hafa gefið jákvæða niður-
stöðu. Einnig hefur orðið vart
hins mesta áhuga hjá framá-
fólki i bandarisku friftar-
hreyfingunni. Komið hafa
stuftningsyfirlysingar frá
áhugafólki viða um Iönd.
Aður en endanlega verður
gengið frá tilkynningu um það
að Russell-dómstóllinn til
rannsóknar á striðsglæpum i
Vietnam verði kvaddur saman
nú i ár, verður að tryggja þaft
að unnt verði að bera allan
kostnað sem til fellur. Þeir
takmörkuðu fjármunir sem
Bertrand heitinn Russell lagði
til á sinum tima eyddust aft
miklu ieyti i fyrri réttar-
höldunum um árið. Bertrand-
Russell-friðarstofnunin getur
ekki ein og óstudd staðiö að
nýju réttarhaldi nema vinir og
velunnarar leggi til stuðning
með f j á r f r a m 1 ö g u m .
Stofnunin vonast eftir þvi að
almenningur um allan heim
leggi málefninu lið með
ábendingum og tillögum og
hún er reiftubúin aö veita fjár-
framlögum viðtöku.
Undir ávarp Bertrand-Russell-
friðarstofnunarinnar rita þeir
Cristopher Farley og Ken Coates.
Vilji menn skrifa stofnuninni eða
hafa samband við hana, þá er heiti
og aðsetur hennar: The Bertrand
Russell Peace Foundation Ltd. 3&4
Shavers Place, Haymarket,
London SW 1 Y 4 HE, England.