Þjóðviljinn - 22.09.1972, Síða 7

6. SiÐA — ÞJÓÐVILJINN Köstudagur 22. september 1972.
Föstudagur 22. september 1972. (. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7.
MALLORKA
SÍÐARI HLUTI
2
H1
ÆITA
VOFIR YFIR
Viö fyrstu sýn er Palma
ákaflega björt og þrifaleg
borg og loftið tært. Á
hótelum ríkir mikill
þrifnaður og auðséð að
þjónustufólk leggur sig
fram um að hafa allt sem
hreinlegast. Þannig sjást
varla skordýr af neinu tagi,
sundlaugar við hótel alltaf
hreinar, enda nóg af góðu
vatni á eyjunni.
En hættan er á næsta
leiti.
Éq sá í blaði, að einhver
visindakona hafði skrifað
aðvörunarbréf fil spönsku
ríkisstjórnarinnar og fleiri
ríkisstjórna varðandi
mengunarhættu við
strendur Miðjarðarhafsins.
Hún benti einkum á
hættuna sem stafaði af
stóru skipunum, matar-
leifum og drasli sem hent
væri fyrir borð,
að ógleymdri olíunni. Þá
birtust heilsíðuauglsingar í
blöðum frá opinberum
aðiljum, þar sem fólk var
hvatt til að ganga vel um á
baðströndunum — dýr-
mætustu eign spönsku
þjóðarinnar.
Þegar ég fór í mynda-
tökuleiðangur um Palma
sá ég að þessi aðvörunarorð
voru ekki út í bláinn. Sjálf
höfnin í Palma er furðu
sóðaleg, sjórinn þar mjög
óhreinn og víða rusl á floti,
og stakk það undarlega í
stúf við umhverfið, glæsi-
leg hótel, - snyrtilegar báts-
kænur og gljáandi lysti-
snekkjur allsstaðar að úr
heiminum. Á einum stað
framan við aðalstrandgöt-
una, sem íslendingar kalla
Skúlagötu, gekk dálítið rif
fram í sjóinn og það var allt
fullt af ógeðslegu drasli
eins og sjá má á einni
myndinni. Ekki tæki nema
einn dag að f jarlægja þetta
drasl, en það lítur út fyrir
að þetta sé einskis manns
land.
Á hafnarsvæði, þar sem
landhelgis- og strandgæzla
Mallorka er með sínar
bækistöðvar, eru leifar af
gömlum byggingum og
mannvirkjum sem ástæða
virðisttilað varðveita. (Sjá
myndina). Ekki veit ég
hvort einhverjir friðunar-
menn hafa bundizt sam-
tökum á eyjunni, en
merkustu mannvirkin, sem
sýnd eru túristum, eru vel
varðveitt.
Það skal tekið skýrt
fram, að þó að tvær
myndirnar sýni mikinn
sóðaskap, þá heyrir slíkt til
undantekninga. Sjórinn
fyrirframan hótelið okkar,
Playa Marina á llletas-
ströndinni, var hreinn. En
mengunarhættan virðist
vofa yfir, ef ekki verður
spyrnt við fótum.
sj.
Þessar 5 myndir eru allar
teknar á sömu slóðum, við
varðskipsbrygg juna.
1. mynd:
Nýjar byggingar þrengja
sér að gömlum mann-
virkjum, sem eru að grotna
niður.
2. mynd:
Einhver hefur losað sig
við vin og bjdrkassa innan
veggja hinna gömlu mann-
virkja.
3. og 4. mynd:
Gamli útsýnisturninn við
höfnina er að grotna niður
og húsið þar sem vind-
myllan stendur er til sölu.
Nokkur skref frá er að risa
griðarmikið hótel, sem
sennilega ryður þessum
fallegu byggingum úrvegi.
5. mynd:
óþverrinn í höfninni i
Palma.
6. mynd:
Viða með vegum eru
griðarstórar auglýsingar
sem fáum þykir prýði að.

mm
NORSKIR STÚDENTAR
r
STYÐJA 50 MILUR
,,Norðmönnum ber að
berjast við hlið íslendinga
fyrir sameiginlegum hags-
munum", segir í samþykkt
norsku stúdentanna við
háskólann í Þrándheimi, en
samþykktin, sem fer hér á
eftir var samþykkt
einróma á um 300 manna
fundi, og studd af fulltrú-
um allra pólitísku
stúdentafélaganna:
„Fundur í samtökum stúdenta i
Þrándheimi haldinn 16.9. 1972 lýs-
ir eindregnum stuöningi viö
baráttu islenzku þjóðarinnar fyr-
ir stækkun landhelginnar i 50
sjómflur Norðmenn og tslending
ar eiga sameiginlegra hagsmuna
að gæta, hvað snertir verndun og
nýtingu fiskistofnanna við strend-
ur landanna, en á þeim er efna-
hagslegur grundvöllur beggja
þjóðanna byggður að verulegu
marki.
Þegar tslendingar stækkuöu
landhelgi sina i 12 sjómilur árið
1958, veittu Norðmenn engan
verulegan stuðning, en að þorska-
striðinu fyrra loknu, gátu Norð-
menn einnig stækkað sina land-
helgi.
Að þessu sinni ber Norðmönn-
um að berjast við hlið tslendinga
fyrir sameiginlegum hagsmun-
um”.
„Krefjumst viðurkenningar
á Þýzka Alþýðulýðveldinu”
Þjóðviljanum hefur bor-
izt samþykkt frá kvenna-
ráðstefnu 15. Eystrasalts-
vikunnar, er haldin var
fyrir nokkru í Rostock með
þátttöku kvenna frá lönd-
um við Eystrasalt og frá
íslandi og Noregi. Sam-
þykktin er á þessa leið:
„Við þátttakendur kvennaráð-
stefnu Eystrasaltsviku frá
löndum við Eystrasalt, Noregi og
tslandi. höfum skipzt á skoðunum
um lif okkar og sameiginleg
áhugamál.
A þessari 15. Eystrasaltsviku
1972 komum við saman á tima er
vonir þjóða okkar um frið og ör-
yggi i Evrópu hafa aukizt til
muna og árangur af baráttu okk-
ar er farinn að koma i ljós. Nýr
kafli i stjórnmálalegri þróun
Evrópu er að hefjast.
Við gleðjumst yfir þeirri þróun
er átt hefur sér stað á s.l. ári, en
skýrustu dæmi hennar eru fjór-
veldasamningurinn um Berlin,
samþykkt griðasáttmálanna milli
þýzka Sambandslýðveldisins
annarsvegar og Sovétrikjanna og
Póllands hinsvegar og samningar
milli þýzka Alþýðulýðveldisins oe
þýzka Sambandslýöveldisins.
Allir þessir samningar efla ör-
yggi Evrópu og stuðla aö auknu
samstarfi landanna. Þetta kom
einnig fram i yfirlýsingú ráð-
stefnunnar um öryggismál, sem
haldin var i Brússel.
Við erum sammála um að
frekari trygging friðarins er for-
senda öruggrar efnahagslegrar
og menningarlegrar afkomu og
félagsl. öryggis, svo og bjartrar
framtiðar ungu kynslóðarinnar.
Við ræddum þvi, hvað konur gætu
gert til að efla baráttuna fyrir
friði og öryggi og velfarnaði
þjóða. 1 löndum okkar munum við
vinna enn betur að þvi, að konur
geri sér grein fyrir möguleikum
sinum og ábyrgð i baráttunni
fyrir friði og öryggi. Við vitum að
friður er ekki endanlega tryggður
og verðum þvi að standa gegn
þeim sem vilja viðhalda spennu
og reyna að hamla gegn kröfum
fólksins. Við förum fram á, að
þegar verði hafinn undirbUningur
að öryggismálaráðstefnu Evrópu
sem öll riki geti tekið þátt i. Við
krefjumst fullrar og þjóðréttar
legrar viðurkenningar á þýzka
Alþýðulýðveldinu og að öll lönd
Evrópu taki upp stjórnmálasam-
band við bæði þýzku rikin. Hvort-
tveggja væri skref i átt að, náinni
samvinnu milli þjóða og friösam-
legrar sambUðar.
Við krefjumst þess að þýzka
Alþýðulýðveldinu og þýzka
Sambandslýðveldinu verði veitt
innganga i SÞ. og sérstofnanir
þeirra d jafnréttisgrundvelli i
samræmi viö stofnskrá S.Þ.
Alþjóðaheilbrigöismálastofn-
unin og mengunarráðstefnan sem
haldin var fyrir stuttu i Stokk-
hólmi eru dæmi sem sýna, að það
er aðeins unnt að lausn viðkom-
andi mála með þátttöku allra
rikja. Við styðjum tillögu um
sérstaka mengurnarráöstefnu
rikja við Eystrasalt. Við gleðj-
umst yfir þeirri ákvörðun
franskra kvennasamtaka að efna
til alþjóðlegrar ráðstefnu á árinu
1973 um öryggismái Evrópu og
aðstöðu kvenna.
Við snUum okkur til allra
kvenna i löndum við Eystrasalt^i
Noregi og á Islandi:
Gerið ykkur ljósa þá ábyrgð
sem hvilir á ykkur. Aukið sam-
vinnu ykkar i milli. Styðjið allar
aðgerðir sem þjóna öryggi
Evrópu. Vinnum sameiginlega að
þvi að gera Evrópu að heimkynn-
um friðar og góðrar samvinnu
milli allra þjóða”.
Leigumál Leikfélags Reykjavikur
Athugasemd og athugasemd
Þjóöviljanum hefur bor-
izt eftirfarandi athuga-
semd frá Jóni Ingimarssyni
lögfræðingi vegna blaða-
skrifa um leiguhækkun til
Leikfélags Reykjavíkur:
Vegna furðulegra æsiskrifa
nokkurra blaða að undanförnu
um viðskipti Leikfélags Reykja-
vikur við hUsráðendur i Iðnó.vill
stjórn hUssins leyfa sér að gefa
nokkrar upplýsingar um málið.
Um áratuga skeið hefur Leik-
félag Reykjavikur haft afnot af
Iðnó fyrir leiksýningar sinar, æf-
ingar allar, geymslur og skrif-
stofuhald. Samkomulag hefur
ætið verið um að félagið greiddi
kostnaðarverð fyrir þessi afnot
sin. Hefur Hagstofa Islands verið
fengin til þess á hverju ári að
reikna Ut kostnaðarbreytingar
milli ára og hafa verið gerðir nýir
samningar hvert haust i sam-
ræmi við það.
Vert er að hafa i huga að hér er
ekki um hreinan hUsaleigusamn-
ing að ræða, heldur er innifalin i
,,leigu”-upphæðinni þátttaka
félagsins i öllum rekstri hUssins
•svo sem m.a. i starfsmannahaldi,
hita, rafmagni, ræstingu, bruna-
vörzlu á hverri leiksýningu o.fl.
o.fl.
Starfsemi L.R. siðustu árin hef-
ur verið svo umfangsmikil, að
næstum ógerlegt hefur verið að
leigja hUsið til annarra nota. Þvi
kemur það i hlut L.R. sem hins
eina eða svotil eina nýtanda hUss-
ins að standa undir meginhluta af
reksturskostnaðinum.
Siðasti samningur rann Ut 30.
jUni s.l. Samkvæmt honum voru
greiðslur L.R. miðaðar við sýn-
ingarfjölda þanftig að greidd var
föst upphæð fyrir hverja sýningu,
lækkandi eftir sýningarfjölda.
Hins vegar var ekkert greitt fyrir
önnur afnot af hUsinu til æfinga,
sem máttu standa frá kl. 10 til kl.
16 flesta daga. Æfingardaga er
starfsfólk hUssins bundið, t.d. i
eldhUsi,þar eð starfsfólk L.R. fær
hádegismat o.fl. á staðnum fyrir
lágmarksverð.
Með þessu fyrirkomulagi hafði
L.R. það algerlega i hendi sér
hvað það greiddi fyrir afnotin af
Iðnó. Lágmarksgreiðsla var fýrir
2 sýningar á viku. Hefði L.R. þá
meira að segja getað hagað sýn-
ingum svo að leika 2svar i Iðnó en
aðra daga t.d. i Austurbæjarbió,
en haft eftir sem áður full afnot af
Iönó og gert hUsið ónýtanlegt til
annarra hluta. A þann hátt hefði
L.R. ekki staðið undir nema litl-
um hluta rekstrarkostnaðar Iðnó.
Þegar að þvi kpm á þessu
hausti að gera nýja samninga við
L.R. vildi stjórn hUssins þvi
breyta lágmarksþátttöku L.R. i
rekstri hUssins i fast vikugjald,
siem að upph. til samsvaraði
greiðslu fyrir tæplega 6 1/2 sýn-
ngu á viku samkvæmt fyrra
irs gjaldi fyrir hverja sýningu.
/ar þá m.a. haft i huga, að i
nestallan fyrravetur voru 7 sýn-
ngar á viku i húsinu og nU myndi
L.R. eiga þess kost að fjölga sýn-
ingum enn meir án hækkunar á
vikugjaldinu. NU átti sem sagt að
gera nýjan samning byggðan á
langtum umfangsmeiri afnota-
grundvelli. Samningstiminn er
300 dagar og hugsanlegt að sýn-
ingarfjöldi, með eftirmiðdags-
sýningum eins og s.l. leikár, gæti
þvi orðið um 400.
Verði starfsemi félagsins á
næsta leikári i samræmi við yfir-
lýsingar forráðamanna þess, er
þvi liklegast að hUsnæðiskostnað-
ur hverrar sýningar geti lækkað
frá þvi sem var á s.l. ári, en þá
þurfti aðeins að selja 20—26 að-
gönguiniðafyrir hUsa-,,leigunni”.
Þrátt fyrir aukna lágmarks-
þátttöku L.R. i rekstri Iðnó er
ekki annað sýnna en að einhver
halli verði áfram á rekstri hUss-
ins eins og verið hefur flest
undanfarin ár. Með þvi að sætta
sig við slikan rekstur og falla frá
arðsvonum svo árum skiptir,
hafa eigendur Iðnó lagt sitt af
mörkum til þess að L.R. mætti
lifa og landsmenn njóta við hóf-
legu verði þeirrar listar, sem
félagið hefur fram að færa. Fyrir
það máttu þeir bUast við öðru en
brigzlum um lögbrot og æsiskrif-
um.
Athugasemd blaðsins.
Vafamál er að forráðamenn
Leikfélags Reykjavikur hefðu
verið tregir til að greiða breytta
leigu til stjórnar Iðnós, ef leigan
hefði i raun og veru lækkað eins
og Jón Ingimarsson heldur fram i
þeirri athugasemd sem hér er
birt að ofan.
Ekki mótmælir Jón Ingimars-
son þvi, að leiguhækkunin hafi
verið ólögleg, en það var kjarni
þeirra skrifa, sem hér hafa birzt i
Þjóðviljanum. Má það heita
furðulegt langlundargeð, að ekki
sé fastar að orði kveðið, að liða
lögbrot án þess að hreyfa mót-
mælum og kæra lögbrotið.