Þjóðviljinn - 24.05.1978, Síða 2

II. SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 24. mai 1978
BLAÐAUKI
Siguröur Helgason
Kerin þrjii, þar sem 30.000 laxaseiði eru nd I ræktun.
— Það eru þrjár vikur
síðan fiskur kom í kerin,
en undirbúningur hófst
fyrir rúmu ári, sagði
Sigurður Helgason, lektor
í lífeðlisf ræði við Háskóla
íslands. Sigurður býr að
Húsatóftum við Grinda-
vík, þar sem hann er að
koma á fót f iskeldisstöð.
Jékvæðar niöurstöður
rannsókna
— bað má segja að kveikjan
að þessu fiskeldi hafi verið nið-
urstöður rannsókna, sem ég hef
gert við Háskólann, sagði hann.
—Þær voru þess eðlis, að mögu-
legt er að hagnýta þær. Aðal-
lega hef ég unnið að rannsókn-
um á saltbúskap laxfiska. Það
er raunar tviþætt, sem ég er að
fást við þarna. Við höfum þetta
tilraunabú i sjávareldi laxfiska
og einnig gerum við tilraunir
með ýmsa umhverfisþætti,
einkum seltu og hitastig og áhrif
þeirra þátta á vöxt fiskanna.
Þetta gerum viö fyrst og fremst
með það fyrir augum að finna
kjörsvið þessara þátta fyrir
fiskinn á mismunandi þroska-
stigi. Ma. ætlum við að reyna að
flýta seltþoli seiðanna. Það er
vitað aö fiskurinn nýtir betur
fóður i sjó en ferskvatni og vex
hraðar i saltvatni. Þess vegna
er það ódýrari kostur að flýta
þessari þróun. Þá er hægt að
gera nokkuð nákvæma forspá
um vöxt laxfiska, þar sem þess-
ar aðstæður eru þekktar viða
um landið. Þá væri einnig hægt
að meta hagkvæmni þess að
fara af stað meö eldi við ein-
hverjar ákveðnar aðstæður, eða
hvort það borgi sig að breyta
hita og seltu upp að kjörsviði.
Þarna mun Háskólinn fá rann-
sóknaaðstöðu, sem mjög hefur
skort, þvi hér hefur hvergi verið
hægt að gera neinar rannsóknir
á fiskum i sjó.
Eldi í jarðsjó
Þetta er reyndar i fyrsta
skipti hér á landi, sem tilraunir
eru geröar með að ala dýr i sjó
uppi á landi. Við dælum þessum
sjó upp i steypt ker og ætlum að
fóðra fiskinn fyrst og fremst á
loðnu. Þarna verður fiskurinn
alinn upp i sláturstærð. Sam-
kvæmt okkar áætlunum tekur
þaðu.þ.b.eittoghálftár,frá þvi
að seiðin koma i seltu og þar til
þau hafa náð 4-6 punda stærö.
Við erum með þrjú ker i þessum
fyrsta áfanga, en meiningin er
að gera stórt lón við kerin og
flytja fiskinn þangað þegar
hann er oröinn 1 1/2 pund aö
stærð. Dælt er jarðsjó i kerin og
jarðsjó yrði einnig dælt i lónið.
— Hefur Háskólinn tekið ein-
hvern þátt í að fjármagna þessa
starfsemi?
— Nei, Háskólinn hefur engan
þátt tekið i fjármögnun. Við höf-
um unniö þetta að öllu leyti
sjálfir og hlutafélag hefur verið
stofnað um þessa starfsemi. Ég
átti ibúð i Reykjavik, seldi hana
og lagði andvirðiö i fiskeldið.
Engin fyrirgreiðsla enn
— Hvenær má feúast við að
eldið fari að skila hagnaði?
— Samkv. áætlun okkar mun
það ekki skila hagnaði fyrr en
eftir 4-5 ár, og er þá miðað við
að fyrirgreiðsla komi frá rikinu,
svipað og við aðrar greinar
landbúnaðar. Stefán Jónsson og
Geir Gunnarsson fluttu tillögu á
alþingi um að stofnaður yrði
sérstakur fiskræktarsjóður, en
hún hefur ekki náð fram að
ganga. Við höfum reynt að fá
peninga hjá Framkvæmdasjóði,
Stofnlánadeiid landbúnaðarins
og fleiri aöilum, en höfum enga
fyrirgreiðslu fengið enn, nema
lán úr Orkusjóði til að kaupa
disilvélar.
— Þið fáiö afl úr disilvélum?
— Já, stóra vandamálið er
rafmagnsleysið. Við verðum
örugglega með disilstöð fyrsta
árið, en gerum okkur vonir um
að lagt verði rafmagn þarna að
ári. Þetta hefur gengið ágæt-
lega, nema hvað það er slæmt
að þurfa að treysta á disildælur,
en við erum nú með dælur á
leigu frá Orkustofnun. Það er
ekki nógu tryggt.
Laxbirtingur og
bleikjulax
— Hvað eru mörg seiði i
stöðinni?
— Við erum nú með 30.000
laxseiði, en við erum aö byrja á
tilraunum með kynblendinga,
sem við löllum laxbirting og
bleikjulax. Hinn fyrri er af-
kvæmi lax og sjóbirtings og hinn
siðari afkvæmi bleikju og lax,
og er sú tegund alveg ný hér.
Laxbirtingur hefur verið feng-
inn fram hér áöur, en aldrei al-
inn neittáfram. Markmiðið með
honum er að fá fram snemm-
búið seltuþol sjóbirtings og auk-
inn vaxtarhrað laxins. Þar að
auki er afkvæmið ófrj(5tt og
þannig er mögulegt aö beina
kynorkunni i farveg vaxtar.
— Hvaöan eru seiðin komin?
— Megniö af þeim eru frá
Kollafjarðarstöðinni. Laxbirt-
ing fáum viö frá Tungulaxi, en
bleikjulax frá Lárósi á Snæfells-
nesi. Agæt samvinna hefur ver-
iö viö þessar stöðvar.
Rœtt við Sigurð
Helgason lif-
eðlisfrœðing
að Húsatóftum
— Eru áætlanir um að rækta
fleiri tegundir i framtiðinni?
— Við verðum með þessar
þrjár tegundir til að byrja með,
en einnig höfum við hugsað okk-
ur að gera tilraunir með sjó-
bleikju og sjóbirting. Við höfum
lika hugmyndir um að fara sið-
ar meir af stað með tilraunir á
eldi flatfiska, rauðsprettu, lúðu
o.fl. Flatfiska er farið að ala
með ágætum árangri á Bret-
landseyjum.
Mikill áhugi
— Hafið þiö fengið góðar
undirtektir við þessar tilraunir?
— Það er óhætt að segja að
við höfum fengið mjög mikinn
móralskan stuðning frá Grind-
vfkingum. Áhuginn er mikill
fyrir þessu og allir þeir sjómenn
sem ég hef talað við virðast
hafa mikla trú áþessu og sjá
framtið i þvi, ekki sist vegna
rýrnandi fiskistofna við landiö.
Tekið til hendinni
Við hittum þessa ungu Grind-
vikinga, þar sem þeir kepptust
viö aö moka. Þeir Eggert Guð-
mundsson (t.v.) og Nlels Guö-
mundsson (t.h. eru báðir
12 ára gamlir og vinna hjá
bænum dag og dag. Þeir sögðust
vera að laga til og snyrta ýmis-
legt og var ekki annað aö sjá en
þeim likaði starfið bærilega.
Þeir sögðust ekki hafa fengið
vinnu í fiskinum, en voru ekki
að sýta það, enda útiloftiö heil-
næmara eftir vetursetu á skóla-
bekk.
Fiskirækt í volgum jardsjó