Þjóðviljinn - 05.09.1978, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 5. september 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 3'
ERLENDAR FRÉTTIR
/ stuttu

Samrœmd mótmœli
MOSKVU og WASHINGTON 4/9 (Reuter) — Samtök banda-
riskra friöarsinna gengust i dag fyrir mótmælaaögeröum gegn
vlgbúnaöarkapphlaupi bæöi á Rauöa torginu i Moskvu og I Hvita
húsinu i Washington. Fóru þessar aögeröir fram á nákvæmlega
sama tima og á báöum stööunum skakkaöi iögreglan leikinn og
tók mennina fasta.
Friðarsinnarnir i Moskvu höföu skýrt fréttamönnum frá þvi
sem til stæöi meö nokkrum fyrirvara og mættu þeir þvi á vett-
vang. Kl. fimm eftir staöartima (kl. tvö aö islenskum tima)
breiddu sjö menn út á Rauöa torginu boröa sem á var letraö á
rússnesku: „Sovétmenn og Bandarikjamenn — afvopnist!”
Jafnframt dreiföu þeir dreifibréfum um afvopnun. En um leiö og
þessar aögeröir hófust ruddust óeinkennisklæddir soveskir lög-
reglumenn fram og handtóku þeir fjóra friöarsinna og jafnframt
nokkra fréttamenn og feröamenn. En öllum var sleppt innan
klukkutima.
1 Washington tóku ellefu menn þátt i þessum mótmælaaögerö-
um og slógust þeir i fylgd meö feröamönnum sem ætluöu aö
skoöa Hvita hUsiö, en i miöri þessari kynnisferö hlupu þeir Ut Ur
hópnum og fóru Ut i garöinn fyrir framan hUsiö. Þar breiddu þeir
Ut boröana meö áskorun til Sovétmanna og Bandarikjamanna aö
semja um bann viö kjarnorkuvopnum. Lögreglan kom þá og
handtók þessa menn alla.
Skæruliðar ráðast á flugvélarflak
SALISBURY 4/9 (Reuter) — Þjóöernissinnaöir skæruliöar I
Ródesiu myrtu tiu Evrópumenn sem komist höföu lifs af, þegar
ródesisk flugvél fórst i gær viö iandamæri Ródesiu og Sambiu.
Þrlr menn sluppu undan skothriöinni, og fimm menn höföu
komist burt úr flugvélarflakinu áöur og fariö aö leita aöstoöar.
Flugvélin fórst skömmu eftir flugtak, en hUn var á.leiö frá
Kariba til Salisbury meö 52 farþega, þ.á.m. ellefu börn, og fjög-
urra manna áhöfn. Lenti hUn i granit hæöum, og liföu 18 menn
slysiö af. Skömmu eftir slysiö komu skæruliöar aö flakinu og
skutu á þá sem þar voru enn á lifi. Þá létu tiu menn lífiö, þ.á.m.
sex konur, en þrir sluppu. Fimm mönnum haföi þegar tekist aö
komast burtu. Flestir farþeganna voru Ródeslumenn og voru
þeir aö snUa aftur Ur sumarleyfi.
„Pólitískur hrossasali”
VtN 4/9 (Reuter) — Deilur hafa risið upp milli Austurrikis-
manna og tsraela vegna oröa sem Bruno Kreisky kanslara
Austurrikis, voru eignuð I viötali viö holienskt blaö. Atti Kreisky
þar aö hafa kallað Menahem Begin, forsætisráöherra tsraels,
„pólitiskan hrossaprangara sem rikti yfir lögregluriki”.
Menahem Begin brást illa viö og sagöi aö Kreisky, sem er af
Gyðingaættum, hataði uppruna sinn: „Þetta er maöur, sem
hatar fööur sinn og móöur”. Sendiherra tsraels I Vin bar fram
hörö mótmæli viö utanrikisráðherra Austurrikis.
En Kreisky lýsti þvi yfir strax og viötaliö birtist aö orö hans
heföu veriö rifin Ut Ur samhengi og heföi hann veriö aö segja frá
hugleiöingum sinum um stefnu Israels en ekki átt viö Menahem
Begin persónulega.
1 viötalinu sagöi Kreisky aö Sadat heföi bUist viö betra svari
þegar hann fór I sina sögulegu ferö til JerUsalem I nóvember, en I
staöinn heföi hann hitt fyrir pólitiska hrossaprangara eins og
Menahem Begin. Hann sagöi siöan aö enginn gæti trUaö þvi aö
lýöræöislegt tsraelsriki væri til, meöan Arabar væru þar annars
flokks borgarar og yröu jafnframt aö bUa i lögregluriki. Ættu
Israelar aö fallast á stofnun sérstaks rikis Palestinumanna.
Fluttir burt í annaö sinn
BIKINI 3/9 (Reuter) — 1 annað sinn á 32 árum bafa Ibúar Bikini-
eyja, sem eru bandariskt yfirráöasvæöi, oröiö aö flytja burt frá
heimilum sinum vegna geislamengunar. Voru um 140 eyjar-
skeggjar fluttir um borö I skip ásamt öllum eigum sfnum eftir
miklar umræöur milli þeirra og fulltrúa stjórnarinnar. Sumir
þeirra voru mjög tregir til fararinnar.
Bikini-eyjar voru notaöar sem tilraunasvæöi fyrir kjarnorku-
tilraunir Bandarlkamanna frá 1946 til 1958. Eyjarskeggjar voru
þá fluttir burt og var þeim lofaö aö fyrir öllum þörfum þeirra
mundi séö, en efndir þess loforös uröu á þann veg aö litlu munaði
aö þeir syltu heilu hungri. Þeir voru fyrst fluttir á Rongerik-rif,
en siðan á Kili-eyju, sem er aöeins ein og hálf þvermila aö stærö.
Umhverfis Kili-eyju eru kóralrif og sandeyrar og geta engin skip
lagst þar aö á vetrum. Uröu IbUar Bikini-eyju oft aö þola skort
meöan þeir dvöldust þar, og kalla margir þeirra Kili-eyju „fang-
elsiö”.
Ariö 1958 töldu visindamenn að geislavirkni á Bikini-eyjum
væri oröin svo lítil aö óhætt væri aö leyfa eyjarskeggjum að
snUa aftur til heimkynna sinna. En nýjar rannsóknir benda til
þess aö eyjarskeggjar hafa fengiö hættulega skammta af
geislavirka efninu casium-137. Þegar tilkynnt var aö nauðsyn-
legt væri aö flytja eyjarskeggja burt i annað sinn, uröu þeir mjög
gramir og minntust þess hvernig loforöin höfðu veriö haldin I
fyrra skiptiö.
Aö þessu sinni veröa eyjarskeggjar aftur fluttir til Kili-eyjar,
en fulltrUar Bandarikjastjórnar hafa lofað þvi hátiölega, aö þaö
sé einungis bráðabirgöalausn.
Niðurskurður á núllum
ROM 4/9 (Reuter) — Filippo Pandolfi, fjármálaráöherra Italiu,
gaf I skyn fyrir helgina aö til þess gæti komiö aö ítalir klipptu
þrjU nUll aftan af lirunni, þannig aö 1000 lírur yrðu að einni
„þungri” liru. Þessi breyting yröi svipuö og sU sem de Gaulle
geröi i Frakklandi skömmu eftir valdatöku sina.
Áfangaskýrsla
um
verkaskiptingu
ríkis og
sveitarfélaga
Hátt í 200 sveitar-
stjórnarmenn viös vegar
að af landinu sitja nú 11.
landsþing Sambands ísl.
sveitarfélaga, sem hófst á
Hótel Sögu í gærmorgun
Ágreiningur um
framhaldssk ólasti g
og orkumál
Þingiö stendur fram á miöviku-
dag og er meginviðfangsefni þess
nú sem oft áöur verkaskipting
rikis og sveitarfélaga. Magnús H.
Magnússon. félagsmálaráöherra
og Sigurjón Pétursson forseti
borgarstjófnar, fluttu ávörp viö
setningu þingsins, en siöan hófust
almennar umræöur um verka-
skiptinguna.
Fyrir þinginu liggur áfanga-
skýrsla stjórnskipaðrár nefndar
um verkaskiptinguna, en nefndin
hefur einnig fjallaö um breyting-
ar á tekjustofnum sveitarfélaga
og breytta stjórnskipan. Engar
tillögur liggja hins vegar fyrir
enn um þau atriði.
I tillögum nefndarinnar er al-
mennt gengiö Ut frá þvi sem reglu
aö saman fari stjórnunarleg og
fjárhagsleg ábyrgö. Helstu breyt-
ingar sem nefndin leggur til eru:
1. Gerð hafna, annarra en
Reykjavikurhafnar veröi alfariö i
umsjá rikisins en reksturinn
verkefni sveitarfélaganna.
2. 011 sjUkrahUs fari undir eina
stjórn á vegum rikisins og stofn-
og rekstrarkostnaöur verði lagö-
ur til á f járlögum hvers árs. Dag-
gjaldakerfið veröi fellt niöur.
3. Heilsugæsla og heilsu-
verndarstarf fari fram á vegum
sveitarfélaganna, nema hvaö rik-
ið greiöi læknum og hjUkrunarliöi
laun.
4. Dagvistun barna og vistun
aldraöra veröi verkefni sveitar-
félaganna, en hUsnæöismála-
stofnun rikisins fjármagni aö e-u
leyti byggingu ibUöa fyrir aldr-
aöa.
5. Félags- og menningarmál
færist i auknum mæli yfir til
sveitarfélaganna.
Agreiningur var i nefndihni um
tvö verksviö, framhaldsskóla-
stigiö og raforkumál.
Eftir umfjöllun landsþingsins
um verkaskiptinguna mun áfram
veröa unniö aö tiliögugerö þar
um, svo og um breytingar á
tekjustofnum og stjórnkerfi, sem
þurfa nauösynlega aö koma til, ef
tillögur um verkaskiptingu eiga
aö veröa aö veruleika. Nánar
veröur sagt frá þinginu i Þjóö-
viljanUm á morgun. AI
UTSALAN
mommu
söl
Peysur frá kr. 500
Buxur frá kr. 1200
Ungbarnagallar
frá kr. lOOO.—
Úlpur frá kr. 3500.
Náttföt, skyrtur, 1
nærföt kSal
og margt fleira