Þjóðviljinn - 31.10.1986, Blaðsíða 9

tíma í því starfi var bætt við þriðja
ritstjóranum við hlið þeirra Sig-
urðar Guðmundssonar og Magn-
úsar Kjartanssonar. Þá var verið
að stækka blaðið, auka fjöl-
breytni í efnisvali og fá fleiri les-
endur. Mitt verksvið var fyrst og
fremst að hafa ritstjórnarumsjón
með fréttum og almennu efni
blaðsins, en Sigurður og Magnús
sáu áfram um stjórnmálaskrifin.
Átök um
sjálfstœði
Þú ert ritstjóri Þjóðviljans íþrjú
úr, en aðskilnaðurinn er nokkuð
skjótur. Hvað lú þar að baki?
- Skjótur já, það er alveg rétt.
Ég tók mig til og sagði upp störf-
um við Þjóðviljann í árslok 1962.
Á undan hafði gengið rétt ein
fundaröðin um útgáfu blaðsins og
mannahald, og ritstjórnarstefnu,
verð ég að segja. I odda skarst
þegar ég hélt því fram að eigandi
blaðsins, þá Sósíalistaflokkurinn,
hlyti að sjálfsögðu að ráða rit-
stjóra, en ætti síðan að trúa rit-
stjórunum til að móta blaðinu rit-
stjórnarstefnu ög ráða menn. Að
í starfi ritstjóra yrði að fara sam-
an ábyrgð og framkvæmd. Ég
þóttist í þessu efni reka mig á
vegg hjá ýmsum áhrifamiklum
aðilum sem af flokksins hálfu
fjölluðuum útgáfuna. Þegar mér
fannst ég ekki njóta þessstuðn-
ings hjá meðritstjórum mínum
sem ég hafði vænst, tók ég þá
ákvörðun að segja upp störfum.
- Frá mínu sjónarmiði snerist
þetta mál um verksvið og sjálf-
stæði ritstjóra við opinbert mál-
gagn. Ég var ekki fáanlegur til að
gegna þeirri stöðu við þau skil-
yrði að aðilar sem ekki tóku þátt í
útgáfunni nema úr fjarlægð teldu
sig bæra til að grípa inní ritstjórn-
arstefnu og ritstjórnarstörf,
skikka ritstjóra til dæmis til að
hafa í blaðamennsku einstaklinga
sem ritstjórarnir bæru ekki
ábyrgð á.
Hvaða menn var þarna um að
rœða?
- Ég vil ekki nefna nein ákveð-
in nöfn, hvorki þeirra sem af
flokksins hálfu störfuðu við út-
gáfuna né þeirra sem til greina
kom að færu af Þjóðviljanum
eða réðust þar til starfa. Þetta
mál snerist að mínum dómi um
ákveðna grundvallarreglu, sjálf-
stæði ritstjóra gagnvart útgef-
anda, burtséð frá því hverjir áttu í
hlut.
Fékkstu búgt fyrir þetta í
hreyfingunni?
- Ég þoldi engar sérstakar kár-
ínur fyrir, varð ekki var við að
menn settust að mér af þessum
sökum. Enda fór ég í rauninni
orðalaust, var á þeim tíma ekkert
að básúna þá árekstra sem orðið
höfðu þótt ég skýri núna frá því
hvaða sjónarmið þarna rákust á.
Þúferð í blaðamennsku ú Þjóð-
viljanum nýorðinn stúdent og ert í
þvístarfi nœstum tvo úratugi. Tel-
urðu þetta nú skynsamlega
úkvörðun hjú ungum manni úrið
1945?
- Þetta starf, við erlendar
fréttir og aðrar greinar blaða-
mennsku, - ég tel að það hafi átt
mjög vel við mig. Ég hef frá
blautu barnsbeini legið í blöðum
og prentuðu efni. Á æskuslóðum
mínum, á Lambavatni á Rauða-
sandi, voru úti í skemmu fullir
kassar af blöðum og tímaritum
frá því langt aftur á síðustu öld, -
afi minn Sveinn Magnússon, sem
fæddist 1848 og lifði fimm ár
frammá minn dag, hann var einn
þessara bókelsku nítjándualdar-
manna sem gat ekki fengið af sér
að fleygja nokkrum prentgrip.
Þarna voru til dæmis hlaðar af
Fjallkonunni, ísafold og Lög-
réttu, svo aðeins séu nefnd þau
blöð sem mestu máli skiptu í
dreifbýlisþjóðfélagi síðustu
aldar, - og í þessu lá ég öllum
stundum þegar ekki þurfti að
sinna störfum á bænum. Ég fékk
þá yfirsýn um atburði hálfrar
aldar í samtímafrásögnum, og
sömuleiðis áhuga á að fylgjast
með framvindu mála á líðandi
stund í blöðum, og ekki síður út-
Islenskir
SOKKAR
í vetrarkuldanum
framleiðum fjölbreytt úrval sokka -
allar stærðir og gerðir.
Landsþekkt gæðavara.
varpi sem hér kom til sögu þegar
ég var sjö ára og varð miðill
skjótari fréttadreifingar en áður
tíðkast.
- Mér var því ákaflega eðlilegt
að taka til við þetta. Og hvað sem
leið fyrri áhuga og hvata í þessa
átt varð heimsstyrjöldin til þess
að hverjum manni varð nauðsyn
að fylgjast vel með erlendum tíð-
indum.
Sími 99-7250
Smiðjuvegi 15,
Vík
Menntir
og málfar
- Síðarmeir varð mér þetta
starf við blaðamennsku mjög gott
vegarnesti. Meðal þess sem ég
hafði látið mér annt um á blaðinu
voru menntamál, listir og
fræðslumál, og þegar ég gerðist
síðar menntamálaráðherra nokk-
uð óvænt þekkti ég fyrir flesta þá
sem við sögu komu á því sviði og
vettvang þeirra, - vegna blaða-
mannsstarfsins.
Munurinn ú Þjóðviljanum fyrr
og nú, Magnús Torfi?
- Ég hef eiginlega enga
ákveðna skoðun á einstökum
málgögnum í íslenskum blaða-
heimi, h't á hann sem eitt fyrir-
bæri sem birtist í mismunandi
'myndum.
- Það er til mikilla bóta hve
dregið hefur úr einstrengingslegri
flokkspólitík í umfjöllun blaða
um almenn efni. Það ber ekki á
því með sama hætti og áður að
skrif á ólíkustu sviðum séu undir
áhrifum og drottnunarvaldi
þeirra sem að blaðinu standa.
- Hinsvegar er ég á því að með
mikilli fjölgun í stétt fréttamanna
hafi framsetningu manna hrakað.
Áður var á öllum blöðum lögð
ákaflega mikil áhersla á meðferð
íslensks máls, hreintungustefnu
og góðan stíi. f þessum efnum
hefur blöðunum farið aftur og
það er nú orðið alltof áberandi að
sjá í þeim útlenskulegt orðaval,
beinar málvillur og óíslenskulega
setningaskipan. Það gleður mig
þó að mitt gamla blað, Þjóðvilj-
inn, skuli í þeim efnum vera betur
á vegi statt en keppinautarnir.
- m
Magnús Torfi hittir gamlan kunningja, - forláta útvarpstæki frá Ameríku sem notað var við fréttaöflun á fimmta og sjötta áratugnum. Magnús sagði að Þjóðvilj-
inn hefði fengið þetta tæki hjá loftskeytamanni 1947 eða ’48, - prófessjónelt tæki einsog allir takkarnir sýna best. Þetta útvarp var notað þangað til Þjóðviljinn
gerði samning við norrænu fréttastofuna NTB um fjarritaþjónustu seint á sjötta áratugnum (mynd: E.OI.).
r-íámirttrureynöafutai
ínsok»reiweyntta»ut
nnsoknítwureytida
mnsoknireniréyntl
annsoknirerureyr
VIKUR
PRJÓN
Augld. Þjóðviljans