AvangnâmioK - 01.07.1949, Qupperneq 15

nr. 2
155
avan'gnåmiok1
Inuit inusugtortaisa sujunigssame
akissugssåussusiat.
(sinerissame kitdlerme nunaicarfit ilane oKalugiautausimassoK
dr. Johanne Ch, istiansenimit).
oKalugiaut tåuna „AvangnåmioK'mut ilångu-
tagssiarineKarmat akuerisimavunga isumaKararaa
nunavta inflsugtortaisa sujunigssame akissugssåu-
ssusiata eKérsarneKautigisagå, nunap inuisa issigiu-
minarsiartornigssåt inflsugtut pingårdlutik suliag-
ssaringmåssuk. årKigss.
OtåK, Pearyp „Kalaserssua“liaKatigisså ima oKar-
simavoK: „uvagut susinauvarput anånavta erniarisi-
magåtigut isumavtigut uningavérutdluta, imalunit a-
tåtavta iliniartiåråtigut inflneK tåssaussoK angalaneK
atorfigssaKångilsutdlo kisimik Kimataussartut. angu-
tip inflsungnerme uvdlue atortariaKarpai nutåmik ta-
kussagssarsiornermut, taimaingmat-una Kavdlunåt a-
ngalassut ilagissarivut".
Otåp oKausé misilingniarsigik, tåunauna Inuit
pikoringnerpåt ilåt. Pearyvme Knud, Rasmusseniv-
dlo pitdlarKingnersiugåinait ilagissarpait. Knud Ras-
mussenip ilagssarsiulerångame misigssorKårtarpai
angutip Kingmé, Kajå piniutailo pitsaussflnersut. „i-
nfineK tåssauvoK angalaneK atorfigssaKångitsut ki-
simik Kimataussarput, angutivdlo infisungnerata uv-
dlue nutånik takussagssarsiornermut atortariaKarput“.
Grønlandimiut inflsugtut angutit arnatdlo tamarmik
isumaliutigerKigsårtåsavåt sumut atorfigssaKarnerdlu-
tik, uvdlutigdlo nutånik takussagssarsiornermut ator-
neritik, suliatik erKortumik ajungitsumigdlo suliari-
neritik sujunigssamutdlo iluaKutigssamingnik iliniar-
nerdlutik. Grønlandime angutit arnatdlo inflsugtut
tamarmik erKaimassariaKarpåt utomait pinatik infl-
sugtut kisimik sujunigssaK pissussutigssaKarfigigig-
tik, utorKait perérsimassuinarnut akissugssåussuse-
Karput.
igdloKarfinguame matumane Inuit nakeriatdlau-
tigingårpåka. Københavnimititdlunga atuartaKaunga
Inuit saplssuserssuånik, nakussusiånik, silatusåriat-
dlarKigssusiånik akerrortussusiånigdlo, agdlåme ili-
simåssusiånik åma Otap oKausisigut erssitumik. a-
tuartarsimavunga iseruminåssusiånik, tukussusiånik,
isumagingnissusiånik ingminuinaK pinatik nunarna-
timingnutdle tamanut. nunamime måne tamåkuni-
nga pissusiligpagssuit takuvåka, kisiåne åma narru-
juminartorsiaKaKaunga, uvdlut tamangajaisa tusartar-
påka kivfaussut soraertut unuaungmat anguserisi-
mavdlutik uvdlåkut singnartorsimagamik najugka-
mingnit navérsitsiarnertik pissutiglnardlugo, angutit-
dlo inflsugtut amerdlavatdlåKaut suliagssåinarming-
nik isumaliuteKångipatdlårtut.
tamardluinangajagse nålagiartarniånguaraluar-
dluse ilarpagssuavse palasip OKaorKigsårutai male-
ruartångeKait. tamåna pivdlugo palase utorKaitdlo o-
KaloKatigissJKåka oKalugiautdlo måna OKalugiutiga-
lugo ilorraup tungånut ikiorsitsiarusugkaluarnermik
alianartut tamåko patsisåt sflp tungånlsimåsagaluar-
patdlflnit. tusarpungale igdloKarfingne avdlane pi-
ssutsit pitsaunerussut.
tamåna isumaliutigeKåra, tupigutsautigeKigavko
inuiait taima sapitsigalutigdlo pikorigtigissut Pearyp
OKausé maligdlugit „Avangnåta inuisa pitsaunerssai“-
sa Kitornait ilemorigsårnerup tungåtigut angajorKå-
mingnit inornerussut. sulilume tupigutsautigineruva-
ra måne utorKarpagssuit eKiasuitsut ilungersortut-
dlo ilerKorigsårtorssuit takuvatdlåKigavkit. nalungila-
ra 1938-me mérKat uverssagkat 7 %-inarmik amer-
dlåssuseKartut igdloKarfingmile matumane 1948 me
47 % uvdlutik. ilivse niviarsiånguit erKaimåsavarse
nuname tamarme inuit pingårnerssarigåse, ilivsiuna
sujunigssame anånaussugssaussuse. nulissiukumana-
se ilivsinik pilerisårinartut akuerissåsångilase, någgår-
tåsavase, imigagssamutdlo kimigtfimut någgårtåsau-
se, danskitdlo angutit malerssortåsångilase ussernar-
torsiortitdlugit.
ilivse angutit inflsugtut isumagisavarse nang-
mineK atåtauvigiumångisavsinik tigumiumångisavsi-
nigdlo Kitorniornigssarse igdlersorfigssaKångingmat.
danskit kisimik pissungitdlat. 1948-me angutigititau-
ssut */8-é kalåliuput.
inoKatigit angutinit amerdlaneruvatdlårtunit ar-
nartagdlit akornåne uverssartoKångitsorneK ajorpoK,
pissuserdlo tamåna sorssungnerssflp igdlugssaileKi-
nerssflvdlo tamagingne ajortitdluinarsimavå. taimåi-
tumik mérKat uverssagkat arnait angutaitdlo avomå-
rlnagagssåungitdlat. nalungilara arnat nersortariaKar-
tut nangmingneK sulininguartik kisiat iluaKutsiutdlu-
go mérånguatik infititarissarait perorsardlugitdlo.
arnat taimåitut avdlanit nersorneruvåka. sumile mér-
Kat uverssagkat amerdlavatdlårångata kingunerissar-
på pitsflssuseK perorsarnerdlugaunerdlo, arnardlo a-
tausinaugune mérKat ardlagdlit perorsarniarnerat ilu-
ngersfltigisaKå. taimailiornerdle sapingitsut nersoru-
jugssuarpåka mérKat uverssagaugpata uverssagåu-
ngigpatalfinit, taimåitordle KaKutigoKant.
ilivse Inuit asalersimaKåvse, nalungilaralo ilivse
Kitornase ilivsinit angnerussumik asaneKarsinåu-