Dagblaðið Vísir - DV - 09.11.2001, Blaðsíða 6

^2001:
kvikmyndahátift I reykjovik
9. • U, n6v*mb*r
Það er erfitt að flytja í eigið húsnæði úr vernduðu umhverfi geðsjúkrahússins þeg-
ar maður er hræddur við að fara út í búð, hræddur við að svara í símann og
hræddur við annað fóik.
NeðanjarSarskóldið og
kvennamaSurinn
Elling
- Noregur 2001
Frá Noregi kemur þessi óborganlega gaman-
mynd um hina ólíku félaga Elling (Per Christian
Ellefsen) og Kjell Bjarne (Sven Nordin) sem þó
eiga það sameiginlegt að hafa verið á geðsjúkra-
húsi um hríð en þurfa nú að koma undir sig fót-
unum í eigin húsnæði. Fyrst um sinn gengur það
brösuglega, svo ekki sé meira sagt.
Elllng og KJell Bjarnl eru ekki alveg eins og fólk er flest -
heldur miklu skemmtilegri.
Elling er um fertugt en hefur verið einangraður
alla ævi, fyrst hjá móður sinni, sem bersýnilega
hefur ekki gengið heil til skógar, og síðan á sjúkra-
húsinu. Hann er viðkvæmur maður, en undir
niðri bærist hjarta ljóðskáldsins, sem leitar útrás-
ar. Kjell Bjarne er alger andstæða hans, óheflaður
einfeldningur sem hugsar fyrst og fremst um kon-
ur og kynlíf, þó að hvorugt þekki hann af
eigin raun. Þegar þeir félagar finna
dauðadrukkna ófríska konu á stigagang-
inum hjá sér breytist allt þeirra líf. Elling
kemur út úr skápnum sem neðanjarðar-
skáldið E og Kjell Bjarne fer að manga til
við konu í fyrsta sinn á ævinni. Þessu
fylgja þó ýmis vandkvæði og félagarnir
þurfa að beita öllum kröftum sínum til
þess að hlutimir fari ekki algerlega úr
böndunum.
Elling er ekki einungis fyndin, heldur
líka falleg saga um vináttu manna sem
okkur sýnist á yfirborðinu að kunni ekki
að fóta sig í tilverunni - en þegar betur er
að gáð hafa þeir fleiri góða eiginleika en
mörg okkar hinna sem þykjumst lifa
Leikstjórl: Petter Næss
Handrit: Ingvar Ambjornsen,
Axel Hellstenius
Aðalhlutverk: Per Christian
Ellefsen, Sven Nor-
din, Pia Jacobsen
„eðlilegu
lífi“.
K v i k -
m y n d i n,
sem hefur
slegið í
gegn í
Noregi, er
byggð á
sögu Ingv-
ars Am-
bjornsen,
en hann er
einn vin-
sælasti rit-
höfundur
N o r e g s .
Bókin sem
gerði hann
frægan var Hvítir negrar, sem gefin var út árið
1986. Leikstjórinn Petter Næss er lítt þekktur á
Islandij en með Elling kemur hann sér heldur
betur á kortið, sem einn snjallasti leikstjóri Norð-
urlanda.
•• -V1' ■

Saga af ógn og örlögum.
Rounir
hrySjuverkamanns
; .
,
ó ■ .
Die Stille Nach Dem Schuss (Þögnin eftir
skotið) gerist í Þýskalandi á áttunda áratugnum
þegar þar rfkir andi stjórnleysins og uppreisnar.
Rita Vogt (Bibiana Beglau) sogast inn í hryðju-
verkasamtök vegna réttlaetiskenndar sinnar og
ástar á Andi (Harald Schrott). Hún starfar sem
hryðjuverkamaður í Vestur-Þýskalandi en finnur
einhverjum árum síðar að samtökin eru að gliðna í
súndur og það er hættulegt fyrir hana að dvelja í
landinu. Hún flýr til Austur-Þýskalands þar sem
hþn fer huldu höfði en lendir í ófyrirséðum vand-
ræðum þegar Berlínarmúrinn fellur árið 1989.
Þögnin eftir skotið er ekki heimildarmynd
heldúr saga af konu sem er' föst milli austurs og
vbsturs - milli góðs og ills. Þögnin eftir skotið er
saga af mannlegum örlögum.
Leikstjórinn Volker Schöndorff er gamal-
reyndur í bransanum og hefur gert fjölmargar
kvikmyndir en margar þeirra hafa hlotið góða
dóma. Af þeim má nefna Palmetto(1998) með
Woody Harrelson og Elizabeth Shue, Der Un-
hold (Thé Ogre - 1996) sem skartaði hvorki
meira né minna en John Malkovich, en þar var
. Schöndorff að fjalla um atburði síðari heimsstyrj-
aldarinnar með nýstárlegum hætti.
Arið 1991 gerði hann kvikmynd eftir frægri sögu
Max Frisch, Homo Faber — sem á bandarískum
markaði fékk nafnið The Voyager. Aður hafði liann
gert aðra mynd eftir frægri sögu Margaret Atwood,
Saga þemunnar - The Handmaids Tail (1990). Sú
saga fjallar um ffamtfðam'ki sem ekki er til fyrir-
myndar en þar eru réttindi kvenna fótum troðin með
afgönskum hætti og þær m.a. leiddar undir karl-
menn vegna þess að flestar þeirra eru orðnar ófrjóar.
Allt miðar að því að viðhalda mannkyninu sem á
undir högg
að sækja.
Volker
Schöndorff
h e f u r
einnig leik-
stýrt óper-
um víða um
Evrópu.
Die Stiile Nach
Dem Schuss
- Þýskaland 1999
Leikstjóri: Volker Schöndorff
Handrit: Wolfgang Kohlaase,
, Volker Schlöndorff 1
Aðalhlutverk: Bibiana
Beglau, Richard
Kropf, Martin
Wuttke, Nadja Uhl
„Og mamma þín líka“ - mynd sem olli úlfaþyt í Mexíkó.
Kynhvötin könnuð
Tveir táningspiltar með hormónana á yfirsnún-
ingi fara í fh til Ítalíu með vinkonum sínum. Þeir
Tenoch (Diego Luna) og Julia (Gael Garcia Bemal)
hitta í fffinu Luisu, „eldri“ konu,
sem raunar er ekki nema 28 ára,
og hrífast óskaplega af henni. j
Luisa er gift Ögeðfelldum rithöf-
undi og grípur tækifærið til þess
að eiga ævintýr með drengjun-
um, fegins hendi.
Þau takast á hendur férðalag
um unaðsheima þar sem könnuð
eru kynhneigð og kynferðisleg
nánd en samkeppni drengjanna
um Luisu á eff ir að hafa ófyrirsjá-
anlegar afleiðingar, ekki aðeins
fyrir þá, heldur einnig hana.
Y Tu Mama Tambien (Og
mamma þín líka) olli
þónokkrum úlfaþyt þegar hún
var frumsýnd f Mexíkó. Þar var
hún sögð inni-
Y Tu Mama
Tambien
- Spánn 2001
Lelkstjórl: Alfonso Cuarón
Handrltshöfundur: Alfonso i
Cuarón og Carlos Cuarón j
Aðalhlutverk: Marlbel
, Verdú, Diego Luna,
Gael García Bernal
Mi
halda of marg-
ar „ónauðsyn-
legar ástarsen-
ur“ sem ekki
væru til fyrir-
myndar. Engu
að síður sló mýndin öll að-
sóknarmet þar í landi.
Leikstjóri þessarar fallegu
myndar er Alfonso Cuarón,
sá hinn sami og leikstýrði
Great Expectations, sem
gerð var eftir sögu Charles
Dickens með Ethan Hawke
Bread and Roses
- Bretland 2000
Lelkstjórl: Ken Loach
Handrit: Paul Laverty
Tónlist: George Fentoi
Leikarar: Pilar Padilla.l
^|gfe. Adrien Brody, Elpidia
sssskJZji Carrillo, Jack McGee
w
Fólkiö í mestu skíta-
störfunum fær líka
mestu skítalaunin:
Herlið
skúringa-
kvennanna
„Ég stóð á strætisvagnabiðstöð kl.
hálfþrjú um nótt. Þá varð ég allt í einu
umkringdur konum í einhvers konar
einkennisbúningum. Við fórum að tala
saman og þær sögðu mér að þær ynnu
allar við hreingemingar hjá stórum fyr-
irtækjum í dýrasta skrifstofuhúsnæði
Los Angelesborgar. Hreimur þeirra bar
með sér að þær væm allar ffá Mexíco,
E1 Salvador, Nicaraqua og Honduras.
Það var mjqg áhrifamikið að horfa á þær
þarna í einkennisbúningunum sínum
- eins og herlið í nóttinni.“
Svorta. hefur handritshöfúndurinn
Paul Lavéfty lýst því í viðtali hvemig
hann fékk hugmyndina að sögunni
Bread and Roses.
Stríðið við stórfyrirtækin
Söguþráður myndarinnar er í stuttu
máli sá að Maya, ung stúlka frá
Mexíkó, kemur yfir landamærin til
Bandaríkjanna með það fyrir augum að
dvelja þar hjá Rósu, eldri systur sinni.
Rósa vinnur við skúringar í skýjakljúfi
fyrir einhverja valdamestu fyrirtækja-
samsteypu í Los Angeles og útvegar
Mayu starf. Systumar em mjög sam-
rýndar. Þær kynnast Sam, róttækum
baráttumanni fyrir réttindum verka-
fólks. Sam ér hluti af félagsskap sem
heldur á lofti slagorðinu „Ekkert rétt-
læti - Enginn friður" og þar eiga þeir í
höggi við stór hreingemingarfyrirtæki
og fyrirtækjasamsteypur sem hamla
starfsemi verkalýðsfélaga. Sam hvemr
systumar til þess að krefjast tilhlýðilegr-
ar virðinggjr, í starfi, en um leið setúr
hann þær ,} mikla hætm. Þær gætu
misst vinnúna, skaðað fjölskyldu sína
og jafrivel vérið reknar úr landi. Bar-
áttuandinri tekur þó völdin - en mega
þau sín 'einhvers gegn ríku risunum?
Ekkert handrit
Leikstjórinn Ken Loach (Carla’s
Song, My name is Joe) er þekktur fyr-
ir óhefðbundnar aðfétðir við uftptöku
kvikmynda og þar var vinnslan á
Bread and Roses engin undantekning.
Aðstoðarleikstjórinn hans var í upp-
námi mestallan tökutímann vegna
ýmissa duttlunga sem enginn vissi til
hvers leiddu fyrr en komið var á
áfángastað. Loach var á móti notkun
fáiða, búninga og húsbíla — en allt em
þetta venjulegir fylgifiskar kvikmynda-
tökuliðs og leikara við upptökur á kvik-
mynd. Hann vildi líka taka upp atriði
myndarinnar í réttri tímaiöð — sem
þýðir að mikið þarf að flakka milli töku-
staða - og það kunnu kvikmynda-
tökuliðið ekki við. Loach leyfði heldur
ekki leikurunum að fá handritið nema £
fxjrtum, vegna þess að hann vildi ekki
að þeir vissu hvemig endirinn væri.
„Raunvemleg undrun er betri en upp-
geiðarundrun,’1 sagði sá gamli. Aðstöð-
arleikstjórinn sagðist eftir vikuna hafá
ákveðið að kasta öllum hefðum fýrir lóða
og taka mark á leikstjóranum: „Sann-
leikurinn hefur alltaf forgang hjá Ken
Loach. Ég ákvað að fylgja honum
möglunarlaust.”
f ó k u s 9. nóvember 2001