Nýtt dagblað - 02.07.1941, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 2. júlí 1941.
NÝTT DAGBLAÐ
3
Það er flofekur valdránsmanna sem
sfjórnar Islandl
(3)acj,Mad
Ritstjóri og ábyrgðarm.:
Gunnar Benediktsson,
Grundarstíg 4, sími 5510
Ritstjóm:
Garðastr. 17, sími 2270.
Afgreiðsla:
Austurstr. 12, sími 2184.
Víkingsprent h.f., Hverf-
isgötu. Sími 2864.
Kosnliigafresfur
o$ fyllírí
Undanfarna daga hefur
mikið verið rætt hér í bænum
um opnun áfengisútsölunnar,
er fram fór síðastliðinn mið-
vikudag. Öll blöð bæjarins
höfðu áður birt sameiginlegt
álit frá öllum lögreglustjór-
um á landinu um það, að á
meöan áfengisútsalan neydd-
ist til að loka, af því að drop-
ann vantaöi, þá urðu allir bæ-
ir á landinu eins og nýir bæir
í háttsemi. En svo var áfeng-
isútsalan opnuð og þá kom
eitt reiöinnar afturkast, fyll-
iríisaldan flæddi yfir, eins og
jökulhlaup, lögreglan hér í
Reykjavík gefur skýrslur um
það, að fyrstu dagana eftir
opnunina og þó einkum um
liðna helgi, voru sett met í
því að taka úr umferð, og
góö þjóöstjórnardagblöð
fundu það sér helzt til á-
hyggju á þessum hörmunga-
tímum, aö húsnæðisleysi fyrir
þessa menn var orðið svo mik-
ið í bænum, að lögreglan átti
ekki annars kost en að fara
með manntetrin heim til sín.
Enda hafði allt verið gert af
hálfu hins opinbera til aö
gera þetta júnímánaðarfyllirí
sem allra eftirminnilegast.
Þótt nokkrir dagar féllu úr í
mánuðinum, þá var séö svo
um, að fylliríið þyrfti einskis
1 að missa, hvað magn snerti.
Bókaforlag áfengisverzlunar-
innar var í fullu gildi, Guð-
brandsbiblía hin nýja hækk-
aði í verði, og þaö fyllirí, sem
að jafnaði dreifist á 30 daga
hvers mánaöar samanþjappist
nú á nokkra, síðustu daga
mánaöarins.
Og nú varð kaldhæöni ör--
laganna svo átakanlega nöp-
ur, að úrslitafyllirí mánaðar-
ins var háð hinn sögulega dag
sunnudaginn 29. júní, þann
hinn sama dag og kosningar
til Alþingis áttu fram að fara
samkvæmt skýlausum ákvæð-
um stjórnarskrárinnar og
kosningalaganna. Háttvirt Al-
þingi íslendinga þóttist líta
svo á, aö hér á landi væri á-
stand svo alverlegt, að ékki
væri í þaö leggjandi að lofa
íslenzku alþýðufólki að koma
á kjörstað og merkja meö lát-
lausum krossi við nöfn þeirra
manna, er það kysi helzt til
að fara með umboð sitt á lög-
gjafarþingi íslendinga. Vér
höfum enn ekki hitt aö máli
neinn þann mann, er komi'ö
hafi auga á möguleika á hætt
um, er af því gætu stafað,
Framh. af 2. síðu.
tali hafa þessir flokkar menn á
Iaunum til J>ess að halda vörð um
svo að segja hvierja einustu sál.
Yfirráð atvinnutækjanna eru not-
uð til þess að byggja upp svo
fullkomið mútukerfi, að pað ier
hrein völundarsmíð. — Þar hafa
Islendingar komizt lengst í skipu-
lagningu. Á undanförnum árum
hefur þúsundum islenzkra verka-
manna verið settir tveir kostir:
að hætta að hugsa eða hætta að
borða, það er: þeim hefur verið
gert að fylgja matgjafa sínum að
málum eða standa iella uppi alls-
að fólk skryppi á kjörstað,
og hafi einhverjum fundizt
sem eitthvað væri hæft í því,
þá skilur hann það nú enn
síður, þegar engin nauðsyn
er talin á að hindra það, að
heilt mánaöarfyllirí geti farið
fram á fáum dögum. En í
þessum eínum er þó engin
mótsögn fólgin, þegar dýpra
er skoðaö. Sannleikurinn er
sá, að í sambandi við kosn-
ingar hér á landi er stórkost-
leg hætta fólgin, en á þeim
hinum sanna hættunnar vett-
vangi er fyllirí og götuóspekt-
ir algerlega hættulausir hl,ut-
ir. Hættan við kosningar snýr
nefnilega alls ekki á neinn
hátt að íslenzku þjóðinni sem
heild, heldur aðeins örlitlum
hluta hennar, hvers tákn er
hin virðulega þjóðstjórn. Fyrir
hana eru kosningar lífshættu-
legur hlutur, því að íslenzk
þjóðstjórn er mjög léleg
stjórn, sem hefur mjög lítiö
fylgi með íslenzku þjóðinni,
og sjálf er hún sér sundur-
þykk eins og illu andarnir i
biblíunni. Hvenær sem kosn-
ingar fara fram, verða þær
hennar banabiti. Hins vegar
er henni þaö stór ávinningur,
að sem flestir íslendingar
drekki frá sér ráð og rænu,
því að því meiri sem er menn-
ing íslendinga, því erfiðara
veröur henni á setunum. Auk
þess fær hún líka miklar fúlg-
ur fjár í sambandi við alla
þessa stórkostlegu áfengissölu.
Þannig er stjórnmálaástand
ið núna, að stjórnarvöldum
landsins er það stórhættuleg-
ur hlutur, að íslenzkir þegnar
komi allsgáðir á kjörstað og
kjósi sér fulltrúa á löggjafar
samkomu sína með tilliti til
framtíðarúrlausna á málum
þjóðarinnar. En almennt fyll-
irí hundruö blindfullra manna
sem veltast á götunum slagsa
um gangstéttir, hendandi síð-
ustu krónum sínum í eitt hið
ógeðslegasta eitur, sem mann-
kynið hefur komizt 1 ýæri við,
það er þjóðstjórninni ekki
hættulegt.
Þannig er þjóðstjórnin. Fara
menn nú ekki að skilja, i
hverju hún liggur þessi mikla
hætta, sem þjóðstjórnarliðíð
var að forða sér frá, er það
tók í eigin hendur þann kosn-
ingarétt, sem íslenzkir þegnar
eiga samkvæmt stjórnarskrá
ríkisins, og lagði hann í sínar
eigin hendur og notaði hann
til aö kjósa sjálft sig á þing.
lausir með sitt skyldulið. Þetta
eru staðreyndir, sem allir þm. vita.
Hinsvegar hafa áróðurstæki
verklýðsflokksins verið af svo
skornum skammti, að það var
fyrst við síðustu kosningar, sem
Kommúnistaflokkurinn hafði yfir
litlu, fátæklegu dagblaði að ráða.
Foringjar hafa verið hundeltir
bæði atvinnulega og stuindum af
dómstólunum. Aðeins örfáum
mönnum innan Sösíalistaflokksins
hefur verið gert kleift fyrir fórn-
fúsan styrk félagan'na að beita sér
að mokkru ráði fyrir flokk sinin
og stefnu. — Um verulegan kosn
ingaundirbúning af hálfu verka-
lýðsflokksins hefur ekki verið að
ræða í mörgum kjördæmum),
flokkurinn og frambjóðiendur hans
hafa ekki verið svo stæðir, að tök
væru á því.
Nú eru surnir andstæðingar
okkar allt í einu búnir að upp-
götva, að lýðræðislega kosningar
geti ekki farið fram, 'þar sem
Sósialistaflokkurinn hafi verið
sviptur málgagni sínu. -- Þetta
er gleðilegt og ég efast ekki um
að réttlát gremja yfir aðfiörum
brezku herstjórnarinnar gegn ís-
lenzkum þegnurn hafi opnað augu-
manna fyrir ýmsu ranglæti, sem
þeir hafa ekki áður veitt athygli.
Það er rétt að minna á, að það
hafa farið fram kosningar, sem
t. d. Kommúnistaflokkurinh tók
þátt í án þess að hafa aninað mál-
gagn en eitt örlítið vikublað og
þessir menn ættu að minnast
þess, að síðan íslenzk stjórnmál
urðu fyrst og fremst barátta milli
stétta, hafa aldrei farið framkosn
ingar, sem væru lýðræðislegar í
þeim skilningi að báðir aðilar
stæðu jafnt að vígi. Á Islandi hef-
ur ríkt og ríkir enn stéttareinræði
hvað sem öllum sýndarformum
lýðræðisiins líður.
Nú er það svo, að Sósíalista-
flokkurinn þarf allra flokka sízt
að óttast kosningar núna, enda
þótt hann hafi ekkert málgagn.
Hainn á það víst að koma út úr
kosmingum, sem haldnar yrðu á
venjulegum tíma, sem margfalt
stærri og stérkari flokkur en áð-
ur. Þegar á þetta er litið er það
ærið afkáralegt að ætla áð bæta
Sósíalistaflokknum blaðmissinn
með því að svipta hamn rétti til
þess að bæta viÖ sig þiingmönn-
um fyrir inæsta kjörtímabil.
Það er kunnugt að Alþýðufl.
og sá hluti Framsóknarflokksins
sem næst stemdur formanni þess
flokks og ræður yfir „Tímanum“;,
hefur krafizt þess að Sósíalista-
flokkurinn og blað hans, Þjóð-
viljinn, yrði bannað. Nú vil ég
spyrja: Var þessi krafa borin
fram í þeim tilgangi, að bannið
mætti síðar inota sem röksiemd
fyrir því að fresta kosningum ?
Var hún um leið krafa um að
þingræðið skyldi afnumið?
Ég get ekki skilið að þessir
menn geti notað bannið á Þjóð-
viljanum sem röksemd fyrir
frestun kosninga — og þieir
munu heldur ekki gera það. En
hvaða rök hafia þeir þá? —Hvaða
rök? Ég álít að þaú rök, sem
hér hafa veriö borin fram séu
engin rök, eins og ég hef leitast
við að sýna fram á. Þessir rmenn
hafa leitað að rökum í margar
vikur, — en þeir hafa engin fund-
ið, því að það tekur enginh mark
á slíkum slagorðum sem þeim, að :
við séumi í hernumdu landi, tím-
arnnir séu breytilegir, allt á hverf- .•
anda hveli o. s. frv. — Eins og
það sé ekki því meiri nauðsyn
á því að fólkið fái að kjósa og
hafa almennilegt þing og stjórn,
því breytiliegri og erfiðari sem
tímarnir eru! — það Iiggu(r í aug-
um uppi!
Loks héldu þeir lokaðan þing-
mannafund með hinum ábyrgu
og Iétu berast út af þeim fundi
að þar hefðu komið fram svo mik-
ilvæg rök fyrir nauðsyn þess að
fresta kosningum, að tekið hefði
af öll tvímæli, svo að þeir, sem
áður voru; á móti kosningafrestun
inni hefðu snúist fyrir þunga
þeirra raka. En þessi rök mátti
bara enginn heyra, nema þeir á-
byrgu og rökiin eru ekki komin
fram enn. Þetta var þrautalend-
ingin, en það dugði skammt. —
Á Alþingi spurðist einn þm. fyrir
um, hver þessi rök væru og fékk
þau svör, að ég hygg hjá hæst-
virtum utanríkismálaráðherra, að
engin ný rök hiefðu komið fram
á þessum fuindi.
Nú mætti ætla, að þeir þm.,
sem mest hneyksluðust yfir at-
ferli bnezku herstjórnarinnar gagn
vart Sósíalistaflokknum vildu nú
stuðla að því, að flokkurinn fengi
sem rýmst málfrélsi. En hvað
skeður þá? Flokkurinn fór fram
á, að útvarpsumræður yrðu hafð-
ar um fjárlögin eins og lög
standa til en því var synjað. Og
bréfi til ríkisstjórnarinhar, þar
sem þess er æskt, að hún grennsl-
ist eftir því á hvaða grundvelli
flokkuriinin geti gefið út málgagn,
hefur ekki verið svarað. — Það
er sem sé eins og hæstv. ríkis-
sjórn þætti ekki nóg, að flokku>
inn væri sviptur málgagni sínu,
heldur þyrfti einnig að svipta
hann því málfrelsi, sem hann á
heimtiingu á samkv. þingsköpum
Alþingis. Það er fjarri því, að ég
vilji drótta neiníu að hæstvirtrf
rísisstjórn, en svona framkoma
verður óneitanlega til þess að
styrkja þær grunsemdir manna,
að rikisstjórninni sé ofbeldi Breta
gaagnvart Sósíalistaflokknum ekki
eins leitt og hún lætur og þyki
gott að' hafia strákinn í ferðinni.
Hinar raunverulegu ástæður.
En æskilegra væri það fyrir
ríkisstjórnina að geta notað Breta
til þess að skjóta sér undara því
að hafa kosningar, því að rök
fyrir frestuninni hafa enn ekki
komið fram. Þau rök, sem; í r,a.un
og veru liggja fyrir því, að rik-
isstjórnin ber slika þingsályktunar
tillögu fram eru þess eðlis, að
ekki er hægt að skýra almenn-
ingi frá þeirn. En það er hægt
að renna grun í þau.
ÖIl pólitík þjóðstjórnarinnar
hefur frá upphafi veriö í beinni
andstöðu við hagsmuni meiri-
hiuta þjóðarinnar. Auk þess virð-
ist ríkisstjórnin una vel því hlut-
skipti að vera leppstjóm hins er-
lenda imnrásarhers, en þjóðin vill
stjórn, sem getur verið fulltrúi
hennar gagnvart hinu erlenda
valdi Þjóðstjórnin veit því að hún
hefur stórtapað fylgi. Einnig e*
það vitanlegt að Sósialistáflokk-
urinn hefur mjög aukið fylgi sitt.
Enginn efast um fylgishrun Al-
þýðuflokksins. Það má vel búast
við því að hann fengi engan þing-
mann kosinn, ef kosningar færu
(fram. I sínum eigin flokki stánda
fiormenn allra stjórnarflokkanna,
pllir 3 formennimir, sem eru uppi
staðan i þjóðstjórninni, mjög
völtum fótum. Pólitískt rót, eins
og kosningar, mundi þess viegna
vera mjög hættulegt fyrir þá
spilaborg, sem þeir hafa hrófaS
(upp. I kosningahitanum gætu vel
komið fram uppljóstranir, sem
yrðu þamnig vaxnar, ;að kosning-
arnar riðu þjóðstjórnarsamvinn -
unni að fullu eða a. m. k. torvield-
uðu hana mjög. Þá má líka geta
þess, að á þessum viðjárverðu
tímum sem við lifum á, þá tek-
ur yfirleitt enginn mark á gulln-
um kosningaloforðum. Þess vegna
er það alveg satt frá sjónarmiði
j>essarar hæstv. rikisstjórnar, að
það er ekki gott að hafa kosning-
ar, þegar enginn veit hvað ívænd
um er. En án kosningaloforða,
sem hægt er að svíkja, geta þjóð-
stjórnarflokkarnir ekki hugsað sér
neinar kosningar. Ég vil ekki
skella nieinni ábyrgð á Bnetana
í þessu sambiandi, en hitt þykir
mér þó líklegt, að brezka setulið-
ið vilji ekki eiga neitt á hættu
í kosningum, sem gætu veikt
þessa leppstjórn þeirra, sem er
þeim eins þægur Ijár í þúfu og
nokkur stjórn getur verið. Niður-
staðan verður því þessi: Sósialista
flokkurinn álítur, að þeð mundi
ekki koma verulega að sök þó kosn
ingum yrði t. d. frestað til hausts-
ins, ef það þætti betra. Að vísu
er hæpið að slíkt sé heimilt sam-
kvæmt bókstaf gildandi laga, en
myndi engu breyta, því stjórnin
situr hvort eð er þangað til, og
vitaskuld væri ekki rétt að gera
það nema mjög gildar ástæður
lægju fyrir, en verði kosningum
frestað um óákveðinn tima eins
og hér er farið fram á, þá mundi
Sósíalistaflokkurinn ekki viður-
kenna, að til séu neinir löglegir
j>m. né stjórn í landinu eftir 29.
júní. Núverandi hv. þm. hafa þá
ékki meiri rétt til að gegna full-
trúastörfum fyrir þjóðina eða sam
þykkja lög heldur en hverjir aðrir
Islendingar, og núverandi hæst-
virtir ráðh. hafa ekki rneiri rétt
til þess að fara með stjórn lands-
ins heldur en Pétur eða Páll.
Allt, sem þeir gera eftir 29. júní
verður á þeirra persónulegu á-
byrgð, umboðslaust frá þjóðinni.
Drengi efla telpnr
vantar til þess að bera Nýtt dagblaö til kaupenda í bæn-
um. Upplýsingar á afgreiðslu Nýs dagblaðs, Austurstræti
12, sími 2184.