Sunnudagur fylgirit Þjóðviljans - 23.07.1939, Qupperneq 2

2
SUNNUDAGUR
embætti, hálfs þreltánda árs
var hylltur meS hrópum og
fagnaðarlátum, er engan enda
ætluSu aS taka, og varS upp frá
þeirri stundu ástsæl þjóShetja.
Fylkingarnar gengu hergöngu
undir blaktandi l'ánum, hver
flokkur meS lúSrasveit í farar
broddi. 1’aS var ógleymanleg
sjón. Ýms smáalvik gerSust, er
báru vitni ákal’ri föSurlandsásl
Fjögra ára hnokki, er móSirin
lyfti upp til aS sjá gönguna, ior
aS hágráta í örvæntingu og
lirópaSi: „Mi fará líka! Mi fara
líka!” MóSirin reyndi aS þagga I
niSur í honum og koma honum
í skilning um aS hann væri of
lítill. „Er mi lítill!” öskraSi
hann og barSi móSur sína knýtl
um bnefa í andlitiS, svo aS hún
l'ékk blóSnasir. KvöldblöSin
fluttu lýsingar á mörgum slík-
um atvikum, er sýndu hugarfar
fólksins og sigurvissu hermann
anna. Hinni miklu hergöngu
var úlvarpaS, og ræSu hershöfS-
ingjans, er tekin hafSi veriS á
plötu, var útvarpað næslu daga
kl. 19.15. 1
Bardagar voru nú þegar byrj
aSir, og frá vígstöSvunum fóru
fyrslu sigurfregnirnar aS ber-
ast. Börnin liöl'Su þegar hafiS
sókn og tekizt aS gera óvina-
hernum skráveiíur á einum
hlula vígstöSvanna, 700 féllu og
særSusl og 1200 voru teknir lil
fanga, en af barnaliernum léllu
aSeins kringum 100 manns.
Sigrinum var fagnaS heima
meS óheyrilegum gleSilálum og
þakkarguSsþjónustum í kirkj-
um. BlöSin voru full af sögum
um hreysti einstakra hermanna
og l’lutlu stórar myndir af her-
stjórninni, og komu leiStogarn- i
ir, er síSar urSu svo frægir, þar
fyrst fyrir almenningssjónir
MæSur og frænkur réSu sér
ekki fyrir fögnuöi og sendu
börnunum svo mikiS súkkulaði
og sælgæti, aS herforingjaráSiS
varS aS leggja strangt bann viS
slíkum sendingum, aS minnsta
kosti um tíma, þar sem þær
höfSu orSiS þess valdandi, aS
heilir herflokkar urSu óh.æfir
lil bardaga, og vantaSi lítiS á
aS þeir væru 'eknir lil fanga
þess vegna.
Baniaherinn var kominn
langt inn í land óvinanna og
bonum lókst aS halda slöSunni.
Sá hluti hersins, er lengsl sólli
fram, dró sig nú nokkuS til
baka, svo aS liann missti ekki
sainbandiS viS aSru r.rula hers-
ins, og bætti þannig aSstöSu
sina. Annars urSu litlar breyl-
ingar á vígstöSvunum all-lang-
an tíma.
Um miSjan júlí var áköl' sókn
bafin á öllum vígstöSvunum,
og ógrynni varaliSs senl fram
— VaraliS barnahersins mát'ti
heita ólæinandi samanboriS
viS varaliS óvinanna. Sóknin
mikla slóS vikum saman, og
henni lauk meS sigri, er nærri
varS úrslitasigur herfarar-
innar, en kostaSi einnig þungar
fórnir. Barnaherinn lialSi alls-
slaSar betur, en honum lóksl
ekki aS fylgja óvinahernum á
eítir og neyta þannig sigursins.
Óvinahermennirnir stóSu miklu
betur aS vígi livaS þaS snerli,
aS þeir voru langtum kloflengri
og þeir noluSu sér ósparl þessa
yfirburSi. Barnaherinn tók sig
saml lil og rak flóttann meS
hraSgöngum, og tókst loks aS
gersigra hægri ábnu óvinabers-
ins. Börnin voru nú komih inn
í bjarta landsins og áttu aSeins
fáar dagleiSir eflir lil höfuS-
borgarinnar.
I’ctta var ein af þeim miklu
orustum, sem getur aS lesa um
í sagnfræSikennslubókum, og
blöSin birlu daglega meS risa-
fyrirsögnum fregnirnar um
gang hinnar stórfenglegu
slyrjaldar. ÖSru hvoru endur-
varpaSi úlvarpiS fallbyssudrun-
um og flutti lj'singar á afstöð,
unni í aSaldrátlum. Fréttarilar-
ar blaSanna úti á vígstöSvunum
lýstu meS fögrum og áhrifamikl
um orSum bardögunum, binum
ólrúlegu afrekum ungu her-
mannanna, hinu óbilandi Img-
rekki þeirra og fórnarlund, and
anum, sem ríkti í hernum. I’etla
voru engar ýkjur. Börnin
sýndu hina mestu lireysti og
börSust eins og sannar hetjur
Ef maSur sá drengina í sókn,
sá þá ganga úl í dauSann meS
ósveigjanlegri hlýSni, þá var
manni til els aS fullorSnir befSu
gert þaö betur. J’aS var ógleym
anleg sjón aS sjá þá æSa móli
þéltri kúlnahríS, og litlu hjálp-
arhermennina hoppa og
skoppa meS og tína upp félag-
ana, .sem féllu. ESa aS sjá þá
særSu og deyjandi bak viS her-
línurnar, þá sem höfSu misst
fót eSa fengiS magann tættann
af byssusting, engin kveinkun
heyröist frá þeirra ungu vörum.
NávígiS hafSi veriS mjög
grimmt og Ijöldi barna féll, en
þau voru duglegri aS skjóta.
Mannfall óvinahersins var áætl
aS 4000, en 7000 barnanna meg
in, samkvæmt skýrslunum
heim. Sigurinn var dýru verSi
keyptur, en hann varS því stór-
fenglegri.
Orusta þessi varS ákaflega
fraag. I’ví varS ekki móti mælt.
aS börnin voru miklu betur
far hvaS snerti tækni, aga og
persónulega hreysti.En hinsveg
ar urSu sérfræSingarnir aS viS-
urkenna, aS hinn -hraSi flólti ó-
vinanna hefSi veriS mjög vel
framkvæmdur, — þeir ættu
sýnilega styrk sinn í örskjótu
undanhlaupi, og yíirleilt mætti
ekki vanmeta . óvinaherinn
Hann bel’Si aS lokum veitt harS
vílugt viSnám, er stöSvaSi sókn
barnanna.
I’elta var rétt athugaS. Óvin-
irnir voru friSsöm þjóS og álli
þvi bágl meS vörn. En smám
saman æfSust þeir í orustum
og fór þá aS ganga betur. Og
þegar slyrjöldin dróst á lang-
inn, gerSu þeir börnunum marg
an óleik. Peir slóSu líka betur
aS vígi um sumt. AndstæSing-
arnir voru t. d. svo litlir, aS
liægt var aS þræSa fleiri en
einn þeirra á byssustinginn
samtímis, stundum var hægt aS
gera úl af viS þá meS sparki.
En börnin voru margfalt fleiri
og hugrakkari. PaS moraSi alll
af þeim, þau flæktust mörg
fyrir fótum hvers fullorSins
hermanns, og hiS lriSsama
smáþjóSarfólk gat ekki varizt
þessum litlu gríslingum, sem
börSusl eins og brjálaSir væru.
1’aS var ekki aS ástæSulausu, aS