Atlanten - 01.01.1907, Page 103
— 103 —
Island, Shetland og Norge; man hører dog af og til, at de fær-
dedes denne Vej nedad, kom ned til Øresund og videre. Men
dette Forhold forandredes dog med Tiden. Forbindelsen over-
førtes til Danmark, navnlig til København. Dansk Indflydelse
gjorde sig gældende gennem Handelen, gennem danske Præster
og Embedsmænd. Sammenslutningen mellem dansk Sprog og
færøsk begyndte ved Reformationens Indførelse i den første
Halvdel af det 16de Aarhundrede. Da blev Dansk Undervis-
nings-, Kirke- og Retssprog paa Færøerne. Sprogets Stilling paa
disse Øer er siden bleven befæstet, saa det nu har en virkelig
Hjemret der. Der er skrevet i ældre Tid om dette Sprog. Jeg
skal nævne, at Præsten Lucas Debes, der har skrevet en Rog i
1673, siger, at Færingerne »kunde fast alle gamle Kæmpeviser
af den gamle danske Kæmpebog,« og at de »flittig læse danske
Postiller og andre aandelige Skrifter,« kunde de danske Salmer
udenad osv. Det var i 1673. Præsten Jørgen Landt siger i sin
Rog, som er udgivet i Aaret 1800, at Færingerne næsten alle
meget vel forstaa Dansk, og at mange tale det ret godt; at Ind-
byggerne have megen Læselyst, »hvilket giver Præsten en herlig
Anledning til ved Udlaan af gode Almuebøger at udbrede almen-
nyttig Kundskab.« Han siger, at en større Del lægger sig efter
at skrive, selvfølgelig Dansk, idet man i den Tid absolut ikke
skrev færøsk. De danske Folkeviser have været kendte og
skattede højt paa Færøerne i Aarhundreder, og de bruges den
Dag i Dag meget. De have været brugte der, i alt Fald til
Tider, meget mere, end de have været brugte her nede i Konge-
riget. I de sidste 30—40 Aar er der overalt paa Færøerne fri-
villig oprettet Folkeskoler, hvori Dansk er Undervisningssprog.
Danske Bøger og danske Tidender og Tidsskrifter ere meget
udbredte. Der tindes flere Bogsamlinger, hvori der hovedsage-
lig er danske Bøger. Med Hensyn til Tidender og Tidsskrifter
skal jeg oplyse, at i Finansaaret 1900—01 kom der til de fær-
øske Postekspeditioner 1830 Nummere i 42,150 Eksemplarer af
Tidender og Tidsskrifter. Allerede 5 Aar efter, i 1904—06, vare
disse Tal stegne til henholdsvis 5146 og 91,230. Statistikken
gaar ikke længere tilbage, i alt Fald ikke synderligt, men jeg
ved, at Stigningen i de senere Aar har væxæt meget betydelig.
Af foranførte Tidsskrifter er saa at sige alt dansk, og der er
forholdsvis faa Dagblade. Ved Siden heraf har det færøske Sprog
ogsaa haft Fremgang i de senere Aar, og der er uddannet et