Atlanten - 01.01.1907, Page 234
— 234 —
et gammelt nationelt Erhverv ved Siden af Sælfangsten. Egent-
lig bør det heller ikke glemmes, hvor Talen er om deres na-
tionale Erhverv, at de fra gammel Tid selv have forarbejdet alle
deres Vaaben og Redskaber, altsaa have haft en indenlandsk In-
dustri i Sten- og Bensager, der fuldstændig erstattede dem Savnet
af alle lignende udenlandske Varer; ligeledes, at de selv præ-
parerede deres Skind og byggede deres Fartøjer. Der er i alt
dette Tilknytningspunkter for moderne Erhverv af meget for-
skellige Arter.
Tiltrods for sit konservative Skilt har den grønlandske
Handel dog i Virkeligheden grebet stærkt ændrende ind i Eski-
moernes oprindelige Erhvervs- og Samfundsliv. I gammel Tid
bestemte Grønlænderne endnu selv, hvad deres Varer skulde
koste.1) Nu fastsættes Priserne som bekendt af Direktoratet, og
det er ikke Landets naturlige Priser. Handelsvæsenet har taget
sit Tyende blandt Grønlænderne og ligesom Missionen bundet
en stor Del af dem til at bo i Nærheden af den danske Koloni;
den har givet dem et helt nyt Slags Arbejde, Kivfak-arbejdet ved
Skibenes Losning og Ladning, ved Handelens Drift og Husenes
Bygning osv. Der er i Virkeligheden stor Forskel paa Koloni-
befolkningen og den ensomme Bopladsbefolkning, lignende Mod-
sætninger som her hjemme mellem By^ og Landbefolkningen.
Naar Handelen selv (ligesom Missionen) har indledet en saadan
Spaltning indenfor det grønlandske Samfund, har den sikkert
heller ikke nogen moralsk Autoritet til at forfægte det konser-
vative Princip om »Grønlændernes nationale Erhverv.«
En vigtig Erhyervsgren nu til Dags er Hajfangsten. Ifølge
et Opgør af Pastor Vibæk i forrige Hæfte af Atlanten produce-
redes der i 1900 — 1901 saa mange Tønder Hajlever i Nordgrøn-
staa at fange paa Krog. Deres Kroge ere dog ikke af Jern, men af
Fiskeben, hvilke de forstaa at udarbejde, de kalde saadanne Fiske-
kroge for Karlusa .... Deres Føde er tørret og frisk Kød af Sø-
dyr, mest store fede Helleflyndere (eller Hellefisk?), samt de store
Fugle, der ere saa almindelige hos dem, og Rensdyr og andet Land-
vildt«. (Olearias, Beschreibung der Muscowitischen und Pers. Reyse.
1656. p. 173).
*) »Deres Maade at handle med de Fremmede paa er følgende: først
udvælge de af de fremmedes Varer, hvad de have Lyst til, og lægge
det paa den ene Side af sig; derefter af deres egne Varer saa meget,
som de synes de ville give derfor, paa den anden Side. Da lægger
hver af Parterne fra eller til, indtil de blive enige om Købet.« (1. c.).