Atlanten - 01.01.1907, Síða 369
— 369 —
at haabe paa, var tidt ødelagt, og ganske ubrugeligt, Melet mug
gent og midret. Dels have vel Leverandørerne, dels ogsaa Hast-
værket og daarlig Emballage haft Skylden. Følelig var i den grøn-
landske Vinterkulde Manglen paa Brænde, der meget hurtigt slap
op. Allerede i 1809 skriver Giesecke i Februar: »Det var en fryg-
telig Kulde for os i vor daværende Forfatning med Mangel paa
Brænde og de vante nødvendige Næringsmidler. Vi maatte hjælpe
os med grønlandsk Kost og grønlandske Spæklamper for at kunne
udholde det«*), og han var endda Gæst hos Sydgrønlands for-
nemste Embedsmand. Det sidste Brænde ved Godhavn brugte
man til at brygge 01 ved, men ak, Tønderne frøs itu i den stærke
Kulde, og Øllet gik til Spilde. Overfor alt dette havde det mindre
at sige, at der manglede Papir, saa Embedsmændene maatte
skrive deres Indberetninger paa Stumper af gamle Dokumenter,
Tøj, saa de danske Damer maatte sy sig Kjoler af Sælhundeskind,
hvilket endnu erindres i Grønland, og Lys, saa at man f. Eks. flere
Steder i Kirkerne lavede kunstige Alterlys og forsynede dem med
en Tranbeholder og Væge.
Men, kunde man spørge, skulde det være nødvendigt at lide
Nød i Grønland, hvor der er nok af Fugle, Dyr og Fisk, selv
om ogsaa den egentlige europæiske Proviant slap op? Nu maa
det jo erindres, at vel plejede de Danske at kunne skaffe sig
rigeligt, i hvert Fald mange Steder, af disse saakaldte »Forfrisk-
ninger«, hvorved man i første Række forstod Ryper, Harer og
Rensdyr, men ogsaa Vildænder, Edderfugle og andre Søfugle, og
endelig Fisk. Men alt dette købte de af Grønlænderne, der vare
vante til for disse Ting at tilbytte sig især dansk Proviant og
Tobak, først og fremmest Tobak. Men nu slap disse Byttemidler
op, Tobak var næsten ikke til at veje op med Guld. Der var
siden 1805 allevegne indført saakaldte Kreditsedler, som afløste
den tidligere direkte Byttehandel, og som dengang som nu vare
de eneste grønlandske Penge. Disse havde Danske naturligvis
og forsøgte at bruge dem som Betalingsmidler. Men hvad skulde
Grønlænderne med dem? Toge de disse Papirssedler i Stedet for
Mad eller Tobak, hvad skulde de saa købe for dem? Butikkerne
vare jo tomme. Intet Under, at Grønlænderne allevegne viste sig
uvillige til at overlade Europæerne de Levnedsmidler, de selv
havde haardt Behov. Giesecke skriver 1809: »Alke og Edderfugle
’) Giesecke S. 147.