Atlanten - 01.01.1907, Page 436
— 436
videst mulige Frihed i Styrelsen af deres egne Sager, men naar
vi er en Statsenhed, maa visse Ting være fælles, vil Islænderne
ikke gaa med hertil, maa vi tage Spørgsmaalet om Adskillelse
op til alvorlig Drøftelse.
Danmark kan sagtens undvære Island, men intet fornuftigt
Menneske kan for Alvor mene, at Island kan være en selv-
stændig Stat: Den Selvstændighed vil meget hurtig være forbi.
Naar Adskillelsen mellem Island og Danmark hos mange
danske vækker megen Betænkelighed, saa er det, fordi de to
Lande i Aarhundreder har været knyttet sammen, og der er
saa mange Slægtskabsbaand mellem de to Lande, og først og
fremmest nærer Danmark Betænkelighed ved at opgive Island
for Islændernes egen Skyld.
Islænderne bør have ren Besked om, hvorledes vi ser paa
Forholdet, der er næppe nogen, der tænker paa at anvende
Magt overfor Island, men vi danske vil, at vort Samliv med
Islænderne skal føres under sømmelige Former, ellers maa vi
skilles, og Islændernes Optræden overfor Danmark har bevirket,
at denne Adskillelse maaske ikke vil volde saa stor Sorg i
Danmark, som mange Islændere er tilbøjelige til at tro. (Bi-
fald).
Docent, Dr. phil. Valtyr Gudmundsson mente ikke, det gik
an at lade Sagen ligge. Fra Islands Side var der i den senere
Tid fremsat højst betænkelige Udtalelser angaaende Forholdet
til Danmark, saafremt det ikke vil gaa med til en Personal-
union. Det er saaledes i Minister Bjørn Jonssons eget Blad
blevet erkendt, at Regeringen og Altingsflertallet fastholder det
Program, som indeholdes i Thingvalla-Resolutionen af 1907,
men i denne udtales det tydeligt og klart, at hvis ikke en Per-
sonalunion kan opnaas, da er Adskillelse fra Danmark den
eneste Udvej. Taleren ønskede Island saa megen Selvstændig-
hed som muligt, kun at man ikke gik saa vidt, at det blev til
Skade eller Ødelæggelse for Islænderne selv, men netop dette
vilde en fuldstændig Adskillelse fra Danmark let kunne blive.
(Stærke Hør!) Det staar imidlertid ikke alle islandske Vælgere
klart, hvad Adskillelse betyder; de siger: naar de en Gang har
været Republik i 400 Aar, hvorfor kan de saa ikke ogsaa være
det nu. Hvis Spørgsmaalet blev stillet frit og gjort afhængigt
af et Plebiscit, og der saa blev agiteret med Kraft fra den is-