Atlanten - 01.01.1907, Page 488
— 489 —
Monopol- eller Frihandel i Grønland.
Ved Pastor Poul Vibæk.
I over hundrede Aar har dette Spørgsmaal været drøftet, og
man gaar næppe Sandheden for nær ved at sige, at man
den Dag i Dag ikke er naaet videre end for hundrede Aar siden
— og at det, at Spørgsmaalet ikke har fundet en tilfredsstillende
Løsning, har gjort, at Grønlænderne den Dag i Dag i økonomisk
Henseende staa, hvor de stod før 1800. 1 1835 udtalte davæ-
rende Direktør for den kgl. grønlandske Handel, Kaptajnløjtnant
Graah, at for ham stod det saaledes, at hvis Handelen ikke
under en eller anden Form blev friere end den var, vilde Grøn-
lænderne om 50 Aar være lige saa slet forberedte til at faa Fri-
handel som de vare den Gang, og med denne Motivering an-
befalede han det Kaliske — Foretagende.
Dette kom imidlertid af mange Grunde ikke til at blive,
hvad det skulde være, det blev blot et privat Monopol ved Siden
af Statsmonopolet, og Grønlænderne bragte det ingen Fordel —
og langt fra at gavne Grønlænderne og deres Udvikling henimod
Frihandel bidrog det snarere til at afskrække derfra, saaledes
at Kommissionen af 1851 mente at maatte udtale sig imod
denne efter de Erfaringer, der ved den Lejlighed vare gjorte.
Det siger imidlertid sig selv, at Graah havde Ret i sin Ud-
talelse. Der maatte og maa en Overgang til, en friere Handels-
form, og hvis denne ikke kommer, ville Grønlænderne være
dømte til Monopolet. Spørgsmaalet er blot, hvorledes en saa-
dan Overgangsform kan etableres.
Der er jo ingen Tvivl om, at Regeringen vil Grønlændernes
Vel, og særlig den nuværende Regerings Chef har givet gode og
fuldgyldige Eeviser paa sin Interesse, og Rigsdagen har stillet
sig paa samme Standpunkt.
Men Hovedspørgsmaalet staar stadig uløst. Dette, hvordan
skulle Grønlænderne blive saa økonomisk selvstændige, at Mo-
nopolet kan ophæves, thi som et Barn dog en Gang maa gaa
paa egne Ben, saaledes maa et Folk ogsaa en Gang naa dertil,
selv om dette Folk er af eskimoisk Æt, og det saa meget mere,
som den grønlandske Befolkning ved Blanding med Danske sik-
kert er over halvt dansk.