Atlanten - 01.01.1907, Side 657
— 658 —
mig, synes jeg, at det mindste, man kan forlange, er, at han præci-
serer Spørgsmaalene, fremfor alt ikke gaar udenom dette: hvad der
kan forme sig som bærende Erhverv, hvad ikke. Og for at Mag.
ikke skal være i Tvivl om Forstaaelsen af dette Begreb, skal jeg
sige, at jeg herved forstaar et Erhverv, der opretholder Samfundet
økonomisk, og derigennem nationalt. Jeg mener (se Citatet sidst i
min Bog), at »for at et Samfund skal være politisk stabilt, maa det
være økonomisk uafhængigt.«
Vil man bygge det grønlandske Samfunds Eksistens paa Eks-
porterhverv og Konjunkturer, kommer det let til at staa smaat til
med Uafhængigheden; og det synes mig, at man sætter sig et ringe
Maal i Grønland og viser Befolkningen ringe Agtelse ved at se bort
fra det nationale Moment. Mag.s Mening her kan man mulig slutte
sig til af, at han sætter »national« i Anførselstegn.
Noget andet bliver det, om man ser fuldstændig opgivende
paa Forholdene, mener at m a a 11 e se bort derfra. Men om sligt
drejer Talen sig vel ikke?
Fiskeri som Exporterhverv, som Indtægtskilde er et, som
Reserveerhverv, Hjælpeernæringskilde et andet; det henvender sig
i de to Skikkelser til ganske forskellige Økonomier, dem, jeg
i min Bog har holdt skarpt og tydeligt ud fra hinanden. Mag. har
altsaa ikke i mindste Maade Lov til at tale om »Agitation mod
Fiskeriet og dets Udøvere.«
Hvad jeg modarbejder, bliver da dette, at der skabes saa-
danne Kaar for Fiskerne i Forhold til Fangerne, at det
for den Fra-Næse-til-Munds-Betragtning, der saamænd ikke er
ejendommelig for Grønlænderne alene, maa tage sig ud, som om
der ingen Grund er til at slaa ind paa, eller lade Børnene
slaa ind paa et besværligt og farligt Erhverv fremfor paa
et tilsyneladende lige saa indbringende, men relativt (jeg sagde:
relativt) mageligt, og — som det drives i Grønland — mere ufarligt
end f. Ex. under danske Forhold. Jeg kender ikke i Grønland no-
get mere sørgeligt Syn end Børn (som sædvanlig navnlig Koloni-),
der voxe op, uden at Forældrene lægge en alvorlig Grundvold
for deres Fremtid. Pirrer man ved hine, ja—h!, saa kan den blive
Kateket, og den? ja—h!, ham kan det ikke nytte at søge gjort til
Fanger o. s. v.; hvad skal den ulykkelige Dreng andet end at glide
ind i det Proletariat, om hvilket Dr. Stensby siger (ikke i et Ar-
bejde, der særlig vedrører Grønland), at det hverken har den ene
eller anden Kultur.