Vísir - 29.01.1973, Blaðsíða 6

6
Vlsir. Mánudagur 29. janúar 1973
vísm
Otgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 32. Simi 86611
Ritstjórn: Síöumúla 14. Simi $6611 (7 linur)
Askriftargjald kr. 225 á mánuöi innanlands
i lausasölu kr. 15.00 eintakiö.
Blaöaprent hf.
Okkur vantar fé, tœki og fólk
Bæði Samband islenzkra sveitarfélaga og ein-
stök landshlutasamtök sveitarfélaga hafa hvatt
öll sveitarfélög landsins til að leggja af mörkum
til Vestmannaeyjasöfnunar sem svarar 500
krónum á hvern ibúa viðkomandi sveitarfélags.
Ef öll sveitarfélög bregðast vel við, má með
þessum hætti fá 100 milljónir króna i söfnunina.
Þessi hvatning samtaka sveitarfélaganna er
stærsta átakið i útvegun fjárhagsaðstoðar vegna
eldgossins i Heimaey. Ef rikið leggur fram
svipaðan hluta af tekjum sinum, ættu að geta
komið 200-300 milljónir króna til viðbótar. Og
framlag rikis og sveitarfélaga á að geta náðst án
sérstakrar skattlagningar.
Þar að auki á erlend fjárhagsaðstoð að geta
numið verulegum fjárhæðum. Rikisstjórnin af-
neitaði i gærkvöldi þeirri stefnu Þjóðviljans, sem
sett var fram á föstudaginn og itrekuð á sunnu-
daginn, að ekki mætti taka við fjárhagsað-
stoðinni, sem mörg erlend riki hafa boðið.
Fyrstu viðbrögð rikisstjórnarinnar, þegar að-
stoðin var boðin, voru fremur kuldaleg og á þann
veg, að bezt væri að biða og sjá til. Þóttust margir
sjá i þessu endurspeglun á ótta Þjóðviljamanna
við, að Bandarikjamenn mundu auka vinsældir
sinar hér á landi með fjárhagsaðstoð við Eyja-
menn. En i gær tók rikisstjórnin hins vegar af
skarið og tjáði sig hlynnta erlendri aðstoð.
Það fé, sem þegar hefur verið notað, er að
mestu leyti frá einstaklingum og fyrirtækjum,
sem brugðu skjótast við. Framlög munu áfram
berast frá slikum aðilum og geta fljótlega numið
verulegum fjárhæðum.
Þegar allt þetta er talið saman, er trúlegt, að
ná megi saman meira en hálfum milljarði
króna, áður en til róttækari aðgerða kemur, svo
sem almennrar skattlagningar. Engin leið er enn
til að átta sig á, hvort slik fjárhæð mundi nægja.
Enn sem komið er nemur tjón, tekjutap og björg-
unarkostnaður ekki allri þessari upphæð. Svo
getur hæglega farið, ef ekkert lát verður á gosinu,
að slik fjárhæð verði allsendis ónóg.
Enginn íslendingur mun færast undan þvi að
taka á sig verulegar byrðar til að létta undir
með Eyjamönnum, sem hafa sýnt einstæðan
dugnað og æðruleysi i hörmungum sinum. Þegar
þær byrðar hafa verið vegnar, munu menn taka
þær á sig með glöðu geði.
Enn er ótalin aðstoð, sem staðið hefur til boða,
en aðeins verið þegin i litlum mæli. Varnarliðið á
Keflavikurflugvelli hefur haft til taks þyrlur,
flugvélar og mikinn annan búnað, auk vel þjálf-
aðra björgunarsveita. Þetta var aðeins notað
fyrstu nóttina, en siðan hefur varnarliðinu að
mestu verið haldið utan við aðgerðir.
Þóttust margir kenna þar áhrif frá Þjóðvilja-
mönnum rikisstjórnarinnar, sem ekki mega til
þess hugsa, að gagnsemi varnarliðsins verði
Islendingum almennt ljós. Nú hefur Aimanna
varnaráð hins vegar lýst þvi yfir, að það beri
ábyrgð á samskiptunum við varnarliðið, og þar
með hefur það veitt rikisstjórninni hálfgerða af-
lausn.
Það skiptir svo sem litlu, hver tekur á sig
skömmina, ef menn hafa það i huga, að hörm-
ungarnar i Eyjum eru alvarlegri en svo, að unnt
sé að láta framboðinn útbúnað, fjármagn, og
mannafla ónotaðan.
Að bjarga
andlitinu
Sérhver þátttak-
andi i Indó-Kinastriðinu,
beinn og lika óbeinn,
telur sig hafa sigrað.
Nixon forseti kallaði það
frið með sæmd, sigur i
þeim skilningi, að
Bandarikjamenn hefðu
náð fram „réttri sort af
friði.”
Nguyen Van Thieu,
forseti Suður-Vietnam,
heldur þvi fram, að
kommúnistar hafi tap-
að og Saigon komið frá
þessu sem sigurvegari,
þar sem Norður-Viet-
nam hafi ,, neyðzt til að
láta af árásarstefnu
sinni gegn suðri.”
Le Duc Tho, aðal-
samningamaður
Norður-Vietnam, kallaði
samkomulagið „mikinn
sigur fyrir vietnamska
fólkið.” — Til þess að fá
rétta merkingu i orðið
,,fólk” eða þjóð” i
kommúnistamáli má
skipta á þvi og
orðinu,,kommúnistar”.
Ráöstjórnarrikin, sem helltu
hernaöar- og efnahagsaöstoö til
„félaganna” i Noröur-Vietnam
árum saman, fullyrtu einnig, aö
„fólkiö” hafi sigraö, mestan part
fyrir tilstilli „hjálpar og stuön-
ings Ráöstjórnarrikjanna og ann-
arra socfalistarikja”.
Kina, sem einnig lagöi drjúgan
skerf til aöstoöar Noröur-
Vietnömum, lýsti yfir sigri
„fólksins.”
Þvi er almennt trúað, að i
Austurlöndum séu menn mikiö I
mun „aö bjarga andlitinu.” —
Þaö var mikiö um slikt einmitt I
samkomulaginu, sem Henry A.
Kissinger og Le Duc Tho náðu i
Paris.
Bandarikjamenn og Suöur-
Vietnamar voru þeirrar skoðun-
ar, að hlutlausa beltið við saut-
ánda breiddarbaug ættu aö vera
afdráttarlaus mörk milli rikj-
anna, sem kommúnistastjórn
Noröur-Vietnams yröi aö viröa.
Noröur-VIetnamarsögöu.aöengin
slik landamæri gætu komiö til
greina, þar sem Vietnam væri i
rauninni ein þjóð.
Lausnin: Hlutlausa beltiö var
yfirlýst timabundin aðskilnaðar-
lina, sem mást mundi burtu af
sjálfu sér eftir sameiningu
Norður-Vietnams og Suður-Viet-
nams að liönum frjálsum
kosningum. En þar sem frjálsar
kosningar sýnast heldur ósenni-
legt fyrirbæri I hvorugu ríkinu um
ófyrirsjáanlega framtiö, veröur
hlutlausa beltiö markalina um
„stundarsakir” svona mest i
llllllllllll
m íh
Umsjón:
Guðmundur Pétursson
Nixon.
Tho.
Kissinger.
oröinu, en i reyndinni veröurþaö
um ófyrirsjáanle^a framtiö. —
Allir björguðu þó andlitinu.
Bandarikjamehn og Suöur-
Vietnamar sögöukt aldrei mundu
þola, aö Suöur-lVIetnam yröi
þröngvaö til sameiningar.
Noröanmenn og Víet Congar
kröföust sameihingar, en þó
þannig aö stjórn Thieus yröi
sparkaö út.
Lausnin: „Eftirlitsráö endur-
hæfingar og einingar” á að skipu-
leggja kosningar þar sem
Saigon-stjórnin, Viet Cong-
hreyfingin og óháðirættu jafna
fulltrúa. En þar qem þetta ráö á
að starfa á þeim grundvelli, „aö
einungis samhljööa álitsgeröir
þess skuli teknar til greina” —
blasir framtið þess þannig við, að
þar renni flest út i orðaskák og
litið annað. A meðan verður
stjórn Thieus áfram við völd. —
En andliti var bjargað.
Meðan viðræöurnar stóðu yfir,
hreyfðu Bandarikin margsinnis
við þvi máli, að eitthvað þyrfti að
gera gagnvart þeim 145.000
norður-vietnömsku hermönnum,
sem þeir töldu vera i Suður-Viet-
nam. Suður-Vietnam sagði, aö
þessar hersveitir teldu 300.000
menn og enginn friður væri
hugsanlegur, fyrr en þeir væru
allir á brott úr Suður-Vietnam.
Norður-Vietnam sagði að þeir
ættu ekkert herlið í Suður-Viet-
nam, og alla vega mundu þeir
hvergi fara. Að loknum
viðræðunum hæddist Le Duc Tho,
að „hinni svonefndu spurningu”
um hersveitir Norður-VIetnams.
Crtkoman: Ekki var minnzt
einu oröi á þetta atriöi i sam-
komulaginu. — Ennþá einu sinni
var andlitinu bjargað.
Bandarikjamenn vildu eftirlit
fjögurra þjóða, sem hefðu á
sinum vegum 5000 manna
öryggissveitir, auk svo liðsauka
aöilanna sjálfra. Og jafnframt
það, aö þessar sveitir hefðu full-
komiö feröa- og athafnafrelsi i
öllum afkimum landsins. Hanoi
vildi i mesta lagi 250 manna
alþjóðlega öryggisveit, sem heföi
þó mjög takmarkaö ferða- eða
athafnafrelsi.
Lausnin: Þaö verða 1.160 menn
i öryggissveitum alþjóöaeftir-
litsins. En um leið er gert ráð
fyrir aö það þurfi samhljóða álit
eftirlitsráösins til þess að láta til
skarar skriða, ef berast skýrslur
um brot á vopna-
hlésskilmálunum. Þetta sama
skilyröi var einmitt það, sem reið
fyrra eftirlitsráöinu aðfullu, eftir
að þaö hafði verið sett á laggirnar
i samningum áriö 1954. — Samt
sem áður, — andlitinu var
bjargað.
Allir aðilar striðsins gengust
inn á það, aö grundvt llarsjónar-
miöiö um sjálfsákvöi'öunarrétt
þjóðarinnar i Vietnam veröi
virtur. Allir taka þeir skýrt fram,
aö fólkiö veröi sjálft að ákveða
framtiö sina. Og héðan i frá,
hvernig sem allt annað fer, munu
bæði Hanoi og Saigon gera sitt
itrasta til þess aö „sjálfsákveöa”
fólkiö.
og Van Thieu — allir björguðu
þeir andlitinu.
En hvað um það,
hefur verið bjargaö.
andliti