Vísir - 13.05.1975, Blaðsíða 6

6
Vísir. Þriðjudagur 13. mal 1975.
VÍSIR
Ctgcfandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Rijstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Slmar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Slmi 86611
Ritstjórn: Slðumúla 14. Slnii 86611. 7 llnur
Áskriftargjald 700 kr. á mánuöi innanlands.
í lausasölu 40 kr.eiptakiö. Blaöaprent hf.
Óborin bylting
Við vitum, að i framtiðinni verðum við að
treysta á iðnaðinn umfram aðrar atvinnugreinar
til að taka við mannf jölguninni á vinnumarkaðin-
um. Þvi fer auðvitað viðs fjarri, að landbúnaður-
inn taki við meiri mannafla, og sjávarútvegur
megnar það heldur ekki, þótt hann verði enn um
langt skeið uppistaðan i útflutningi íslendinga.
Það vita einnig allir, sem um það hafa hugsað
af gaumgæfni, að við höfum engan veginn búið
nægilega vel að iðnaðinum. Hann hefur verið
hornreka, meðan landbúnaðurinn hefur verið of-
alinn og útvegurinn yfirleitt talinn eiga skilinn
forgang. Þegar Magnús Kjartansson var
iðnaðarráðherra var mikið rætt um sérstaka
áætlun um uppbyggingu iðnaðar á næstu árum,
sem sumir kölluðu „iðnbyltingu”. Þessi bylting
varð aldrei.
Gengisskráningin hefur jafnan verið iðnaðin-
um mjög óhagkvæm. Verðstöðvunartimabilin
bitnuðu á iðnaðinum framar öðrum greinum. tJt-
flutningsiðnaður hefur eflzt, en engan veginn i
þeim mæli, sem þurft hefði að vera. Þrátt fyrir
gengisfellingarnar i fyrra og nú i vetur skortir
enn á, að gengið sé þannig skráð, að útflutnings-
iðnaðurinn njóti réttmætra kjara. Oft er með
réttu talað um kröfuhörku hagsmunahópa, en það
verður að viðurkennast, að mikið er til i kröfum
iðnrekenda um bættan hag.
Það er til dæmis ómótmælanlega rétt, að verð-
stöðvunartimabilin og gengisskráningin siðustu
árin hafa sett iðnaðinn skör lægra en til stóð, þeg-
ar honum var heitið stuðningi til að mæta sam-
keppni við tiltölulega ódýrar iðnaðarvörur, sem
fluttar voru inn á grundvelli samningsins við
EFTA og siðan við Efnahagsbandalagið. Það er
satt, að rikisstjórnir hafa ekki staðið við samn-
ingana við iðnaðinn frá 1970, en iðnaðurinn hefur
á hinn bóginn orðið að bera sina byrði að mestu.
Iðnrekendur hafa af þessum sökum hvað eftir
annað beðið um, að aðlögunartiminn yrði fram-
lengdur, það er að segja iðnaðurinn fengi upp
bætt það, sem af honum var tekið með aðgerðum
rikisstjórna. Nú siðast setja iðnrekendur fram
kröfur um framlengingu um þrjú ár. Iðnrekendur
hafa varpað fram eftirfarandi spurningu: Er
nauðsynlegra að standa við samninga við út-
lendinga en við íslendinga? Ef gerðir eru tveir
samningar svo til samtimis og fyrri samningur-
inn er forsenda hins siðari, er þá ekki siðari
samningurinn ómerkur, þegar hinn fyrri hefur
verið brotinn?
Sanngjarnt er að taka þessi rök til greina og
kanna, hvort ekki verði unnt að fá framlengingu
aðlögunartimans, svo að staðið verði við loforðin,
sem iðnaðinum voru gefin við inngönguna i
EFTA. Að þvi skal stefnt, að innlendur iðnaður
verði ekki settur skör lægra en hliðstæður iðnaður
i bandalögunum tveimur. Annað er ekki rétt-
mætt, eins og i pottinn er búið.
Iðnaður, sem um langt skeið var verndaður bak
við háa tollmúra, á að sjálfsögðu erfitt með að
þola skyndilega samkeppni háþróaðs iðnaðar er-
lendis. Tollmúrar eru af hinu illa, en i þessu til-
viki er rétt að minna á, að ekki sé rasað um ráð
fram.
— HH
Sadat Egyptalandsforseti fer á milli Arabarfkjanna til aö fullvissa þau
um, aö Egyptar muni fylgja þeim I samningum um friö viö israela.
kjölfar misheppnaörar tilraunar
Kissingers utanrlkisráöherra,
sem i marz beiö skipbrot I viö-
leitni sinni til þess að koma á
samningum milli Egypta og Isra-
ela.
Sadat hefur lika undirbúiö ferö-
ina meö tilkynningu um, aö Súez-
skurðurinn veröi opnaöur til um-
feröar 5. júnl, en hann væntir
þess, aö sú tilkynning sannfæri
menn um vilja Egypta til þess aö
koma á friöi I ísrael.
1 þessari ferö Sadats hefur
heimsókn hans til Sýrlands alveg
sérstaka þýöingu. Sýrlendingar
hafa verið helztu bandamenn
Egypta I ófriðnum gegn ísrael,
en tortryggni hefur nokkuð spillt
þeirri sambúð að undanförnu.
Höföu Sýrlendingar Imugust á
leynimakki Sadats og Kissingers,
þegar hinn siðarnefndi reyndi að
koma á friði I áföngum og ætlaði
aö byrja með sérsamningum
milli Egypta og ísraela. — Að
vlsu hittust þeir forsetarnir,
Sadat og Assad, I Riyadh I siðasta
mánuði á ráðstefnu með Khalid
Sadat á faraldsfœti
hinum nýja konungi Saudi
Arablu.
Hinum nýja þjóðhöfðingja tókst
að sannfæra þá vopnabræður um
nauðsyn þess, að þeir bættu sam-
búð ríkja sinna og styrktu vinátt-
una.
Áhrifamáttur Saudi Arabiu á
striösgæðingana úr Yom Kipp-
ur-stríðinu er sprottinn upp úr
oliuauði Saudi Arablu, enda var
Saudi Arabia sá aðilinn, sem lagt
hefur mest af mörkum af reiðufé
til hinna.
Varð það að samkomulagi á
fundi þeirra þriggja, að gera eina
tilraun enn til að vita, hvort koma
megi á friði við Israel og endur-
heimta hernumdu landsvæðin
með samningum. Töldu þeir sig
sýna með þvi nokkurt langlund-
argeð, þvi að Arabar llta svo á, að
það hafi verið ísraelsmenn, sem
spillt höfðu samningatilraunum
Kissingers, unz þær loks fóru al-
veg út um þúfur.
En I þessari heimsókn Sadats
munu þeir Assad ganga endan-
lega frá því, hverja afstöðu þeir
skuli hafa á Genfarráðstefnunni.
Annars hefur frétzt, að Assad
forseti sé ekki alltof hrifinn af þvi,
hversu góð kynni hafa tekizt með
Sadat og Bandarlkjamönnum.
Hann hafnaði boði um að sitja
fundinn með þeim Ford og Sadat,
sem ráðgeröur er I Salzburg.
Assad stendur hins vegar I nánu
vinfengi við Sovét og má vera,
að Sadat leiti milligöngu hans um
að bæta sambúð Egyptalands og
Sovét, sem farið hefur kólnandi
allan tímann, meðan hann ljáði
Kissinger eyra. — Þar á ofan bæt-
ist, að Egyptar eiga I nokkrum
vandræðum með að standa skil á
skuldum sínum við Rússa, og
hafa samningar um frestun á af-
borgunum gengið stirðlega.
Egyptar hafa ennfremur falazt
eftir fleiri vopnum frá Sovétrlkj-
unum, en fengið dræmar undir-
tektir.
Alla vega gerir Sadat forseti
sér vonir um, að honum takist
meö heimsókn sinni til Damaskus
aö sannfæra arablska vini slna
um, að Egyptar ætli ekki að skilja
þá eftir eina á báti og gera sér-
samninga við tsrael.
I Damaskus hittir Sadat einnig
að máli Jasser Arafat leiðtoga
skæruliöa Palestlnuaraba. En
Palestlnuarabar, eins og Sýrlend-
ingar, voru tortryggnir á samn-
ingatilraunir Kissingers og heim-
sóknir hans til Sadats.
Heimsókn Sadats til Iraks
gegnir einnig veigamiklu
hlutverki. Ætlunin er aó þurrka út
allar hugleiðingar manna um, að
þessi tvö lönd séu á öndverðum
meiði og keppist um forystuhlut-
verkið innan Arabaveldanna.
Mun Sadat ætla sér að hvetja
leiðtoga Iraks til að láta meiraað
sér kveða i málum landanna fyrir
botni Miðjarðarhafsins. — Til
Iraks kemur Sadat beint frá Sýr-
landi og er alveg áreiðanlegt, að
hann mun reyna að miðla málum
milli Sýrlendinga og Iraksmanna
I viðkvæmri deiium þessara
tveggja landa um sameiginleg
not af vatninu úr Euphrates-ánni.
Leynifundir Sadats og Kissingers, sem var I slfeiidum ferðum milli
Jerúsalem og Kairó, vöktu tortryggni bandamanna Egypta.
Sadat mun hitta Arafat I Damaskus, en Arafat var meöal þeirra, sem
imigust höfðud viðræðum Sadats og Kissingers.
Anwar Sadat Egyptaiandsforseti hóf i gær aðra af
tveim heimsóknum, sem ætlaðar eru til þess að efla
samstöðu Arabarikjanna, áður en nýjar friðartil-
raunir við ísrael verða hafnar.
Fyrri ferð Sadats veröur um
fjögur Arabarlki, Kuwait, trak,
Jórdanlu, og Sýrland, en þaðan
svo til Júgóslavlu. — En fljótlega
á eftir fer hann til Austurrlkis,
þar sem hann mun m.a. hitta að
máli Ford Bandarlkjaforseta 1.
og 2. júnl.
Heimsóknir hans til höfuðborga
Arabalandanna eru farnar til að
reyna að jafna út ágreining milli
Araba um, hvernig standa skuli
að friðarsamningum við ísrael,
og reyna aö fá Arabaríkin til þess
að lækka ögn róminn I hótunum
sliium og kröfum.
Má vera, að annað liggi llka að
baki þessu ferðalagi. Nefnilega
að auka álit Egyptalands út á við,
svo að Egyptar geti staðið bratt-
ari frammi fyrir stórveldunum,
sem standa að friðarviðræðunum
i Genf.
Sadat forseti, sem sumir frétta-
skýrendur Araba kalla utanrikis-
ráðherra Arabasambandsins,
mun hafa mikinn áhuga á þvl, að
friðarráðstefnan I Genf verði
einnig setin af fulltrúum landa,
sem engan hlut eiga að málefnum
Austurlanda nær — til viðbótar
við Sovétrikin og Bandarlkin.
Þetta mun vera ein megin-
ástæðan fyrir heimsókn hans til
Júgóslavlu, þar sem hann mun
hitta að máli Tltó forseta, sem
alla tlð hefur verið á bandi Araba.
Þessi nýja sókn Sadats fylgir I