Tíminn - 08.10.1966, Blaðsíða 8

8
tinar Bogason
frá Hringsdal
í dag er borinn til moldar mað-
ur, sem um langt skeið setti svip
á byggðina við Arnarfjörð vestan-
verðan. Það er Einar Bogason,
l'vrrum bóndi í Hringsdal í Ketil-
dölum.
Einar var fæddur í Hringsdal
11. janúar 1881, og var því meir
en hálfniræður, er hann lézt 4. þ.
m. Faðir hans var Bogi Gíslason
bóndi í Hringsdal, en þeir Hrings-
dalsbræður, Bogi og Einar, voru
framfaramenn miklir á þeirri tíð,
hugkvæmir og atorkusamir. Faðir
Boga var Gísli bóndi í Selárdal,
Árnason hreppstjóra á Neðrabæ
í Selárdal Gíslasonar prests í Sel
árdal, Einarssonar. Var
séra Gísli talinn með fremstu
prestum vestra á fyrri
hlula 19. aldar. Kona hans
var Kagnheiður Bogadóttir úr,
Hrappsey, föðursystir Boga Bene-
diktssonar fræðimanns á Staðar-
felli. Móðir Einars Bogasonar var
fyrri kona Boga í Hringsdal, Ragn
heiður Árnadóttir bónda á Ösku-
brekku, Árnasonar á Neðrabæ,
Gíslasonar prests. Ömmur Einars
Bogasonar voru systur: Þórunn
kona Gísla í Selárdal og Jóhanna
kona Áma • á Öskubrekku, dætur
séra Einars í Selárdal, Gíslasonar
prests, en kona séra Einars var
Ragnhildur Jónsdóttir frá Suður-
eyri i Tálknafirði, systir Þorleifs
kaupmanns á Bíldudal, komin af
einum hinna nafnkunnu Sellátra-
bræðra. Er skammt að leita
margra góðra kosta í þessum ættr
um.
Einar var fimm ára, þegar hann
missti móður sína, en faðir hans
kvæntist aftur ekki löngu síðar og
gekk að eiga Kristínu Árnadóttur,
systur fyrri konunnar. Ólst Einar
upp hjá þeim til fullorðinsára.
Það kom snemma í Ijós, að
Einar Bogason var greindur
og bókhneigður. Hann fór í Möðru
vaílarskóla 19 ára gamall, var þar
tvo vetur og lauk gagnfræðaprófi
1902 með góðum vitnisburði, eink
um í stærðfræði.
Faðir Einars andaðist sumarið
eftir og tók hann þá við búsfor-
ráðum með stjúpu sinni, 21 árs
gamall, en sjálfur er hann talinn
fyrir búinu frá 1906. Hann kvænt-
ist Sigrúnu Bjarnadóttur 26. des.
1908. Hún var ættuð þaðan úr
sveitinni, dóttir Bjarna Jónssonar
á Fremri-Uppsölum og Guðrúnar
Jónsdóttur konu hans, en Guðrún
átti ætt sína að telja til eins af
Sellátrabræðrum. Sigrún var
greind kona og vel verki farin,
prýðilega hagmælt, þótt hún léti
ekki mikið á þvi bera, hlédræg
nokkuð, en reyndist ágæt húsmóð-
ir, stjórnsöm og umhyggjusöm.
Þurfti á því að halda, því að
Hringdalsheimilið var stórt á þeim
árum, börnin átta að tölu, vinnu-
fólk fleira eða færra og aldraðir
ættingjar. — Þessi átta börn eru
fyrir löngu orðin sjálfstæðir borg-
arar og hafa þegar lagt fram mikið
starf til uppbyggingar þjóðfélag-
inu. Þau eru 1) Lilja, ekkja Hall-
dórs Steinsens læknis, 2) Arndís
hjúkrunarkona, gift Einari Bjarna
syni loftskeytamanni, 3) Guðrún
hjúkrunarkona, 4) Bogi, skipstjóri
á Herjólfi, kvæntur Valgerði Guð-
björnsdóttur, 5) Svava, gift Lud-
vig Storr aðalræðismanni, 6)
Hulda, gift Kristmanni Hjörleifs-
syni bókara, 7) Ásdís, gift Erni
Steinssyni vélstjóra á Reykjum,
og 8) Lára gift Sveini Einarssyni
veiðistjóra, öll búsett í Reykjavik
nema Ásdís. Hefur barnalán þeirra
Ilringsdalshjóna orðið mikið.
Þótt Einar Bogason hefði löng-
um töluvert bú í Hringsdal og
stundaði jafnframt sjó, væri meira
að segja formaður á þiljubát, og
þætti röskur maður til verka, þótt
sérstaklega væri á orð haft, hve
ágætur sláttumaður hann væri, —
þá mun þó hugur hans oft hafa
leitað annarra viðfangseína en
þeirra, sem búskapnum voru bein-
línis nauðsynleg. Stærðfræði var
yndi hans. í þeirri grein varð
hann svo vel að sér, að nær ein-
stakt má kalla af bónda, er ekki
hafði notið skólavistar nema tvö
ár á unglingaskóla. Er enginn efi,
að í Einari bjó mikill stærðfræð-
ingur, þótt sá hæfileiki hans fengi
aldrei færi á að njóta sín. Hann
hefði sómt sér vel sem stærðfræði-
kennari við háskóla, ef honum
hefði gefizt kostur að búa sig und-
ir það starf. Og það gerði hann
sér til gamans að færa stærðfræði-
reglur margar í hendingar, enda
taldi hann, að þær gætu þá orðið
mönnum léttari til náms og minn-
is, og hefur oft orðið sú raunin á.
Einar tók mikinn þátt í félags-
málum, Hann átti sæti í hrepps
nefnd í tvo áratugi og var for
maður skólanefndar í svipaðan
tíma. Hann var lengi trúnaðarmað
ur Búnaðarfélags íslands, endiu-
skoðandi kaupfélags, forðagæzm
maður og fleira Hann fluttis’ ti)
Reykjavíkur 1944 og átti þar heima
síðan. Þar lézt Sigrún kona hans
fyrir rúmu ári (9. maí 1965).
Klæöningar
rökuro að okKur ktæðning
ar og viðgerðir a tiéverki
a bólstruðum húsgögnum
Gerum einnig tilboð i við
hald og endurnýiun á sæt
um i kvikmyndahúsuro té
lagsheimilum aætlunarbií
reiðum og öðrum bifreið
um 1 Revkjavík og nær
sveitum
Húsgagnavinnudofa
^jarna og Samúels,
Efstasundi 21, Reykjavík
•Imi 33-6-13.
TÍMINN
LAUGARDAGUR 8. október 1966.
Sigríður GuBmundsdóttir
frá VodBnúlastödiBm
í dag er lögð til hinztu hvíldar
frú Sigríður Guðmundsdóttir frá
Voðmúlstöðum. Hún andaðist
laugardaginn 1. október s. 1. á
sjúkrahúsinu á Selfossi eftir fárra
daga dvöl þar.
Sigríður var fædd að Voðmúla-
staðarhjáleigu 6. maí 1880 og var
því liðlega 86 ára, er hún lézt.
Já, nú er hún elsku frænka mín
farin, varð mér að orði, þegar ég
heyrði andlátsfregn hennar. Ég
sat lengi hljóður og horfði langt
inn í liðinn tíma. Tíma, sem er
heilstór minningaheimur, sem ég
og hundruð annarra manna munu
geyma um þessa heilsteyptu
tryggu og traustu konu, sem nú
hafði gengið sín síðustu spor í
þessum mannlega heimi. Stórt
skarð er höggvið, sem fáir munu
fylla og enginn eins og hún, því
að hún var lifandi brunnur þeirrar
lífsins speki, sem hverri kynslóð
er hollt að hafa hlustað á og nema
af, svo að lífið og tilveran verði
ekki einn iðan^i erill í tilgangs-
leysi um allt og ekkert. Her var
kona, sem kenndi mér og þér að
meta það líf, sem oss er gefið.
Hún sagði, Æðrizt ekki. Berið
byrðar þessá heims með ró og
stillingu. Þokið burtu þunglyndi
úr sálum yðar, þá mun lífið hvar-
vetna brosa við oss. Við finnum
hjartað fyllast gleði og allt verður
svo dzrðlegt, sem einn sólskins-
blettur í heiði. Já, þannig lifa og
kenna þeir, sem gaeddir eru jafn
góðri lyndiseinkunn og hún Sigríð
ur frá Voðmúlastöðum.
Árið 1904 fluttist Sigríður úr
foreldrahúsum. Giftist það ár
Kristjáni Böðvarssyni frá Þorleifs
stöðum á Rangárvölium og byrj-
uðu þau búskap að Garðaaukahjá
leigu í Hvolhreppi. Árið 1909 flutt
ust þau að Voðmúlastöðum. Áreið
anlega með lítil efni, en með óbil-
andi vilja og þor til þess að gera
það bezta, sem hægt var á hverj-
um tíma. En sagan gerist stundum
ekki öll, eina sólbjarta sumarnótt,
og svo fór hér. Því að vorið 1921
var lagt út í það mikla fyrirtæki
að rífa bæinn á Voðmúlastöðum
og átti að byggja betri í staðinn,
en rétt í því að hann var niður-
rifinn veiktist Kristján af lungna-
bólgu og dó eftir skamma legu.
Hvílík hörmung. Hvílik raun. Hver
mun ekki nærri örmagnast af
slíkri eldraun.
Horfið,- og hugsið með mér
þessa hörmungastund í lífi henn-
ar Sigríðar frá Voðmúlastöðum.
Fjögur börn sín hafði hún misst
ung. Nú var eiginmaðurinn dáinn
og börnin hennar átta, sem á lífi
voru (það elzta 15 ára) búin að
missa föður sinn.
Hér höfðu brostið bjartar vonir,
sem enginn getur skilið né skýrt,
sem ekki hefur sjálfur lifað þ í
lík ógurleg augnablik. En hér v.r
kona, sem æðrast ekki. Áfrarn var
haldið. Bærinn var byggður o1?
börnin ól hún upp og að auki
tvær fósturdætur, sem elskufnt
hana jafnvel meira heldur en þó
hún hefði verið þeirra eigin móð-
ir.
Sigur er áreiðanlega þetta mann
líf, þegar staðið er svona í stöð-
unni.
Síðustu æviárin dvaldi Sigríður
heitin hjá fósturdóttur sinni, Sig-
ríði Guðjónsdóttur og manni henn
ar Ágústi Valmundarsyni. Var
hún þá aftur komin á æskustað-
inn, þar sem hún sá fyrstu morg-
unskímuna í þessum mannanna
heimi. Hún undi vel hag sínum
til síðasta dags enda ávallt bros-
mild og hýr og sí bætandi, hvar
sem því var við komið.
Því er bærinn tómur. Já, svo
tómur, að ég segi það engum,
sagði fósturdóttir hennar um leið
og augun fyiltust tárum af sárum
söknuði að sjá hana ekki lengur
sitja á rúminu sínu. Já, við sökn-
um öll með sárum harmi. En þökk
um góðum Guði fyrir að við skyld
um hafa átt samleið með svo góðri
og göfugri konu sem hún Sigríður
frá Voðmúlastöðum var. Ekki hvað
sízt okkur systkinunum og mömmu
sem lofar hennar vináttu, sem eitt
af því fegursta og bezta, sem hún
hefur átt í þessu lífi, því svo björt
og hlý var hún, að þar munu gróa
græðandi blóm og geislandi sál
fær að skína.
Og nú ertu komin heim. Helm
til sóllanda fegri, þar sem almætt-
ið ríkir og eilífðin skín.
Blessuð sé minning þín.
K.C.
Kristófer Jóhannesson
Finnmörk
Kristófer Jóhannesson, fyrrum
bóndi á Finnmörk í V.-Húnavatns-
sýslu andaðist í sjúkrahúsinu á
Hvammstanga 15. sept. s. 1.
Hann fæddist á Finnmörk 30.
nóvember 1893, elztur af börnum
hjónanna Þuríðar Jóhannesdóttur
og Jóhannesar Kristóferssonar, er
bjuggu á Fremri-Fitjum. Kristó-
fer ólst upp hjá foreldrum sínum,
og vann á búi þeirra alla tíð þar
til hann kvæntist Jónínu Árna-
dóttur frá Neðri-Fitjum, 12. maí
1928. Fyrsta hjúskaparárið bjuggu
þau á Þóreyjarnúpi, en fluttust
1929 að Barkarstaðaseli og bjuggu
þar sem leiguliðar í 10 ár. Þar
er nú ekki búið, en landið nytjað j
með heimajörðinni, Barkarstöðum!
Iðulega sagði Einar til ung-
lingum, enda þótti honum gaman
að fræða' aðra. En á eigmlegri
kennslu byrjaði hann þó ekki
fyrr en 1941, sextugur að aldri,
en þá var hann tvo vetur far-
kennari í sveit sinni. Seinna (1946-
51) var hann barnakennar) undir
Vestur-Eyjafjöllum. Hann lagði,
mikla alúð við starf sitt og lét
sér annt um, að börnin hafðu not
al '^lagöngunni.
Einar var jafnan glaður maður
að hitta og góður heim að sækja.
Hann var léttur i rnáli og bar
skyn á margt. fróður og ^tálminn-
ugur. Hann var tengdur sveil
sinni og sögu og lífsbaráttu fólks
ins þar traustum böndum. Um þá
hluti þótti honum gott að tala.
Eftir að hann fluttist suður, gafst
Árið 1939 fluttist Kristófer með
fjölskyldu sína að Finnmörk,
keypti þá jörð og bjó þar uns
sonur hans tók þar við búi fyrir
nokkrum árum.
Börn þeirra Kristófers og Jón-
ínu eru fimm: Jóhanna, í Hafnar-
firði, Erla, búsett í Reykjavík,
Jóhannes, bóndi á Finnmörk, Sig-
ríður Árný, húsfreyja á Bergs-
stöðum í Miðfirði, og Gunnar,
heima á Finnmörk. — Öll. börn
þeirra Finnmerkurhjóna eru mynd
arlegt dugnaðarfólk.
Jarðnæðið, sem þau Kristófer
og Jónína höfðu yfir að ráða, var
ekki þannig að þau gætu rekið
jstórt bú En búrekstur þeirra var
!i ágætu lagi, búið gagnsamt og
honum betra tóm en áður til fræði
starfa. Safnaði hann ýmsum fróð-
leik, meðal annars í ættfræði
Hann birti nokkrar greinir, þar
á meðal fróðlega ritgerð um séra
Pál lærða í Selárdal og þilskipa*
útgerð hans, en séra Páll var
brautryðjandi á því sviði.
Einar Bogason var ættrækinn
maður og vinfastur. Trygglyndi
hans í garð vma sinna kom fram
í mörgu. Það er því ekki að undra,
að þeim þykir skarð fyrir skildi
við fráfall hans, þótt hann væri
orðinn aldurhniginn og hefði innt
af höndum mikið og gott ævi-
starf. Tilveran er fátæklegri en
áður. Hún hefur misst sterkan
sérkennilegan drátt úr svip sínum.
Ólafur Þ. Kristjánsson,
afkoma heimilisins góð. Búskapar-
tími þeirra hjóna var að mestu
fyrir daga þeirra stórvirku véla,
sem nú létta mönnum verkin, en
bæði voru þau dugleg, lögðu sig
?el fram og luku góðu starfi.
Síðustu missirin, sem Kristófer
lifði, var hann í sjúkrahúsinu á
Hvammstanga. Hann hafði lamast
svo að hann ’átti örðugt með að
gera sig skiljanlegan. Þetta voru
þrautatímar í lífi hans. Hans góða
kona var löngum hjá honum í
sjúkrahúsinu, til þess að gera hon
um bærilegri dvölina þar.
Jarðarför Kristófers heitins fór
fram að Melstað þriðjudaginn 27.
sept. s. 1. Þrátt fyrir annir haust-
daganna var margt fólk við út
för hans.
Skúli Guðmundsson.