Lesbók Morgunblaðsins - 14.02.1926, Blaðsíða 1

LESBÓK
MORGUNBLAÐSINS.
Sunnudagiim 14. febr. 1926.
merkilegt íðfnver.
Eftir Gnðm. Gíslason Hagalín.
Frá Tolleröyhamn á Suður-
Hörðalandi ætlaði jeg að fara til
Rubbestadnes. Jeg vissi að bar er
verksmiðja sú, sem býr til „Wich-
mann“-vjelina, en hún er notuð
allmikið í fiskibáta á íslandi, —
einkum á Austfjörðum og í Vest-
mannaeyjum.
Jeg fór frá Tolleröyliamn
snemma morguns á litlum vjelar-
báti. Var jeg ekki í sem bestu
skapi, þareð mig vantaði neftó-
bak. Vindur var hvass af norð-
austri og bára kröpp í sundun-
um. Gaf því nokkuð á bátinn. Var
veðrið mjer góður hugljettir, því
að öldugjálfrið og ágjafirnar
vöktu margar góðar minningar.
Þá er jeg var sjómaður, var mjer
svo undarlega farið, að í óveðri
ieið mjer best; en þá er gott var
veður, undi jeg alls ekki vel hag
mínum á sjónum. Jeg var því
sannnefndur stormfugl.
Landið er þarna einkennilegt
og napurlegt. Hólmi er við hólma
— og eru þeir að mestu berir.
Mosaþembur og snöggir gras-
blettir eru raunar á stöku stað,
en upp á milli þeirra rekur berg-
ið gráan skalla. Leiðin liggur úr
sundi í sund. Hyldýpið er við
iklappirnar, og ómögulegt er að
lenda á smáhát, þegar hvast er
og bára.
Eftir hartnær þriggja stundar-
fjórðunga ferð, komum við í
straumröst. par gaf ærið á bát-
inn, því að öldurnar risu og
fjellu ótt og títt, krappar og
hvíttyptar. En áfram var hald-
ið og komum við nú í vog einn
lítinn. Gat þar að líta hús verk-
smiðjunnar og bústaði verka-
manna. Standa húsin á víð og
dreif milli klettanna og hafa
ýmsa liti og lögun. Við bryggj-
una láu margir vjelbátar til við-
gerðar, og nokkrir stóðu uppi á
landi, líkamar, sem biðu sálar
sinnar.
Þá er jeg kom upp á bryggj-
una, kom á móti mjer maður í
hærra lagi, herðibreiður og þykk
vaxinn. Hann var klæddur blá-
um vinnufötum, svartur í and-
liti og á liöndum. Þetta var Hall-
dór Halldórsson, höfuðstjórnandi
fyrirtækisins. Vinnur hann dag
hvern í verksmiðjunni, ásamt
bræðrum sínum og föður, en aðr-
ir annast um skrifstofustörfin. —
Halldór tók þjett í hönd mjer
og afsakaði ekki, að lians var
svört. Leist mjer maðurinn þrek-
legur og einarðlegur — og ekki
líkur því, sem væri hann veifi-
skati.
Jeg spurði hann, hvort íslend-
ingur hefði nokkru snini gist hjá
honum. Kvað hann marga íslend-
inga hafa til sín komið; flestir
hefðu þeir verið sjómenn.
Við gengum nú til húss hans,
og var mjer þar vel fagnað. Er
kona hans fönguleg og fríð sýn-
um, og sjer ekki á henni, að hún
hafi fætt átta börn. Hún var í
framkomu eigi ólík bónda sínum,
og var jeg sýrax sem heima í
húsum þeirra, sem bæði eru stór
og vel vönduð.
p
Matur var á borð borinn, en
fátt var rætt í fyrstu. Nef mitt
kærði sína nauð — og Halldór
virtist þreifa fyrir sjer, áður en
talið bærist að honum og því,
sem hans er. En þar kom þó, að
heldur lifnaði yfir samræðunum.
Komst jeg brátt að því, að Hall-
dór veit meira um fsland og ís-
lenska þjóð en flestir aðrir, sem
jeg hafði hitt. Jeg heyrði og að
hann er landsmálsmaður, vinstri-
maður, og bindindissinnaður
mjög. Rekur hann miskunnar-
laust hvern þann verkamann, er
hefir vín um hönd. Hann bað
mig snúa mjer til skrifstofu-
stjórans, ef jeg vildi fá upplýs-
ingar um starfsemi verksmiðj-
unnar, og kvað föður sinn.best
hæfan til að skýrg frá upphafi
hennar, vexti og viðgangi. —
Raunar væri gamla manninum
málið skylt, ekki síður en sjer,
en hann hefði 70 ár að baki, og
gæti vel verið þektur fyrir -að
tala um starf sitt. Jeg spurði
hann, hvort mönnum lí'kaði það
alment, að hann ynn; sjálfur í
verksmiðjunni. Hann hló.
— Nei, það er nú síður en
svo. Færeyingar, sem hjer komu,
hiifðu blátt áfram orð á því, að
þeim þætti það miður hæfa. Jeg
held næstum því, að það hafi
verið orsökin til þess, að þeir
keyptu ekki vjel af mjer.
— En íslendingart
— Nei, þvert á móti. Mjer
hefir fundist það jafnvel vekjti
traust hjá þeim.
Halldór fylgdi mjer niður á
skrifstofuna og gekk síðan til
vinnu sinnar. Skrifstofuþjónarnir