Lesbók Morgunblaðsins - 24.04.1927, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
123
Tregasteinn.
í Kína og er ekkert talið nthugavert
við það.
pað er erfitt að gern sjer í liugar-
lund hve miklum her livcr höfðingi
á yfír að ráða. í ófriðuum í Noröui"
kína 1022—1024 var gert ráð fyrir
að í kvorum hernum mundu vera um
100 þús. manna. En vegna þess hversu
samgöngur eru slæmar og lítið um
járnbrautir, er það miklum vand-
kv.æðum bundið að hafa stóran her.
Talið er, að í Knntonhernum muni
vera 200 þús. mnnna, en sjálfsagt e.r
nokkuð af því liði til varnar í Kanton,
Kwantung og Hankow. Her Chang'Tso
Lins (Norðurherinn) er talinn vera
100—150 þús. manna. Um nýárið hafði
Sun-Chuang‘Fang 00—80 þús. manno,
en sá her er nú að mestu uppleystur.
Alíka mikið lið hefir Chang'Chuug
Chang. Wu-Pei"Fu er talinn hafa hafc
40 þús. manna, og álíka her hafa þeir
foringjarnir, sem ean eru hlutlausir í
miðríkjunum. ■
pegar litið er á styrjöldina i Kína,
verður að taka tillit til hinna miklu
vegalengda, sem þar eru og járn-
brautaskorts. Chang-Kai'Shek, foringi
Cantonhersins hefir t. d. herbúðir
sínar í Nanehang, en þaðan er um
00 mílna loftleið til Shanghai. —
Vegirnir eru slæmir og afarerfitt að
draga að sjer nægileg hergögn og
annað til þess að geta lagt til úrslita'
orustu. En Kantonherjnn var svo
heppinn, að foringinn í Anhui gekk
í lið með honum og þannig opnaðist
honum siglingaleiðin um miðbik
Yangtzefljótsins. Frá Nanehang er
járnbraut til Kiakiang hjá Yangtze.
Og svo hefir Kantonherinn sjóleiðina
frá Kanton til Hankow og er mikið
í það varið fyrir herinn. pað var ein-
mitt mikið þessu að þakka hvað Karr
tonhernum gekk greitt að ná Hankow
á sitt vald, enda er og járnbraut frá
Kanton og norðurundir Hankow.
Norðurherinn á ekki síður örðuga
aðstöðu vegna illra vega. Að vísu
er 121 km. löng járnbraut frá Peking
suður á bóginn, en, duin liggur um
hjeruð þau, sem enn eru hlutlaus í
stríðinu.
Að sunnanverðu við Hvammsfjorð,
í Seljalandslandi í Hörðudal, er ein-
stakur steinn eða klettastrókur, hátt
uppi í fjallshlíð, hjer um bil hálfrar
klukkustundar gang upp frá bænum,
Seljalandi. Steinn þessi heitir Trega-
steinn. Jeg veit ekki hæð steinsins,
en jeg giska á, að hann sje 12—14
faðma hár þeim megin, er veit að
hlíðinni, en 16—18 faðma þeim megin,
er veit frá hlíðinni, eða undan hall-
anuni. Hlíðarmegin er hann nokkuð
að sjer dreginn, en hinum megin má
hann heita þverhníptur. Uppi á honum
er stór grastó.
Fyrrum hafði örninn iðulega áit
hreiður uppi á steininum. Var erninum
nokkurn veginn óhætt þar uppi. - -
Tvisvar gengu þó memi upp á stein'
inn á síðari helmingi nítjándu aldar,
einn í hvort sinn og steyptu undan
/ erninum. Kom annar þeirra ofan með
tvo lifandi arnarunga. Frá því og
þaugað til í sumar; er ekki kunnugt,
að nokkur maður hafi klifið steininn.
En í sumar fóru menn úr Búðardal
skemtiferð að steinum. Nokkrir menn
úr Hörðudal fóru þangað með þeim.
Gengu þá tveir menn upp á |Jeíninn.
Annar þeirra var frá Seljalandi, en
hinn úr Búðardal.
Útsýni er fagurt frá steiuiuum,
einkum í norður átt. Sjest þar ofan
Hörðudal, þar sem Hörðudalsá rennuv
í mörgum bugðúm eftir ljósleitum
sandeyrum (líparít), mrjlj valllendis-
engjn. Nokkrn norðar og anstar eru
mynni Míðár og Haukadalsár (sjá
myndina.) Nesið, sem sjest hverfa bak
við steininn, er Kambsnes, þar scm
Unnur djúpúðga týndi kambi sínum,
en norðan megin við botn Hvamms*
fjaröar, er Hvammur, bústaður TJnnnr.
Sjest hann frá steininnm í góðu
skygni. Árnar, sem nefndar voru,
renna til sjávar í svo nefnda Polla
eða Fjörur. Er þar útgrynni mikið.
pað er að mestu þurt urn fjöru, nema
hvað grunnir pollar sitja eftir lijer
og þar. Menn, sem þurfa að fara inn
yfir ár, eða út yfir þær, fara iðulegn
Fjörur, langt fyrir framan ármynnin.
Munnmælasaga gengur um bygðinn,
næst Tregasteini, um atvik, er á oð
bafa verið efni til nafnsins á steinin-
um. Jeg hefi jafnan heyrt söguni
þannig; „Konan í Seljalandi var ein
heima með ungbarn, en nnnað fólk
var á engjum. Hún fór með föt í
bæjarlækinn og hafði barnið með sjer.
Meðan bún þó fötin, hremdi örn
barnið. Hann flaug með það í hreiður
sitt á háa steininum í hlfðinni upp
undan bænum. Konnn hljóp á eftir
erninum að steininum, en þar sprakk
hún af mæði og trega. Síðan heitir
gteinninn Tregasteinn."
Talið er í Safni til sögu Jslands IT.
bls. 324, að konan hafi verið frá Hóli,
on þar er ekki minst á Seljaland í
sambandi við þessa munnmælasögu.
pað er því Hklegt, að menn sjeu ný*