Lesbók Morgunblaðsins - 01.04.1928, Síða 1

Nytt hoIösueikismeðaL
Eftir 5cemunö Bjarnhjeðinsson prófessor.
öímskeyti kom fyrir nokkru, um
ac fundið væri upp „nýtt liolds-
veikis ineðal“, miklu betra, en
menn hingað til hefðu átt að venj-
ast. Skeytið getur um að það lækn-
aði um 100% af sjúklingum, ef
sjúkdómurinn væri tekinn í tíma,
meðan hann er á byrjunarstigi.
Fyrir fregninni var borinn mjög
kunnur holdsveikisfræðingur, ensk-
ur, Sir Leonard Rogers, fyrrum
prófessor í sjúkdómafræði við há-
skólann í Calcutta á Vestur-Ind-
landi, en nú er hann kennari í
hitabeltissjúkdómum við lækna-
skólann í Lundúnum.
Enska tímaritið Lancet frá 14.
jan. flytur nú ritgerð um þetta
efni eftir Rogers sjálfan. Af henni
sjest það, að skeytið hefir rjett
eftir lionum, að svo miklu leyti
sem það nær og þar á meðal að
lækna megi með þesari lækninga-
aðferð alt upp í 100% af sjúkling-
um á byrjunarstigi, en 15—20%,
ef veikin liefir staðið í átta ár.
Annars er það ekki Rogers
sjálfur, sem sagt er að hafi náð
þessa ágæta árangri, heldur einn
af samverkamönnum hans, Skot-
inn Ernst Muijr, ásamt tveim
Baudaríkjalæknum Wade og Lara
frá Culiou, einni af Filippuseyjun-
um.
Evju þessa hafa Bandaríkja-
menn tekið til einangrunar holds-
veikum og þeir hafa að nokkru
leyti sjálfsstjórn þar, en auðvitað
þó undir yfirumsjón embættis-
manna frá Bandaríkjunum. Þar
eru skólar, kirkjur, leikhús og ým-
islegt, til að gera sjúklingunum
lífið sem ánægjulegast. Eins er
sjúklingunum sjeð fyrir ýmiskon-
ar vinnu. Náttúrlega eru þar spít-
alar fyrir sjúklinga, margir Am-
eríkulækuar og águdar rannsókn-
arstofur af ýmsu tagi.
Muir og tveir af Ameríkulækn-
unum höfðu nú á síðasta ári gert
tilraunir á eitthvað 1000 sjúkling-
um og út af þeim tilraunum er
þe'ssi fregn komin. Hve margir
sjúkl. áttu að hafa fengið fullan
bata, og hve rnargir hafa verið
úr lægra flokknum (15—20%)
verður eigi sjeð.
Samkvæmt fregnunum var nýja
meðalið olía, en varla er hægt að
kalla liana nýtt meðal, því liana
liafa menn lengi þekt. Hún er
kölluð Chaulmoograolía, fæst . úr
fræjum ýmsra trjátegunda, sem
einkmn vaxa í Austur-Indlandi
(Birma, Singapore o. fl. löndum).
Þau teljast til einnar ættar (bixa-
oed), en olían er nokkuð mismun-
andi að efnasamsetningu og ýms-
um eiginlegleikum, t. a. m. erta
olíur úr mismunandi trátegundum
meltingarfærin, meira eða minna.
Chaulmoograolían hefir verið
lengi notuð í þessum löndum og
víðar í Austur- og Suður-Asíu um
mörg ár, að minsta kosti í 1% öld
við holdsveiki, því hún er almenn
þar eystra. Ekki var þó farið að
rannsaka olíuna á vísindalegan
liátt, livorki samsetningu eðu verk
anir fyr en seint á síðustu öld,
skömmu fyrir aldamótin. *- Hún
hafði það sameiginlegt með mörg-
Um öðrurn góðum meðulum, að
fyrst var það fólltið, almenning-
ur, sem einhvernveginn datt í hug
að reyna hana, þóttist sjá árangur
af henni við holdsveiki, en seinna
tóku vísindamennirnir að athuga
þetta.
Menn tóku olíuna inn og gera
það oft ennþá, en þegar svo rann- ,
sóknirnar byrjuðu, fundu menn
ýms efni þar, ýmsar sýrur ómett-
aðar eða hálfmettaðar. Svo var
farið að búa til ýms sambönd, úr
þeira og öðrum efnum og smá-
fikra sig áfram. Kostur þótti það
við ýms þessarra efna, að hægt
var að dada þeim "inn í æðar sjúk-
linganna, koma þeim þannig beina
leið inn í blóðið og sleppa þannig
við að gefa þau inn á venjulegan
hátt, með öðrum orðum: fara fram
hjá meltingarfa:runum, en svo er
gert með fjölda meðala nú orðið,
sem maginn þolir alls ekki eða
illa. Það er þó ekki nema 13—14
ár síðan byrjað var að nota olíuna
á þann hátt.
Að vísu voru uokkrir læknar
nú um aldamótin farnir að kom-
ast á þá skoðun, að Chaulmoogra-
olían væri gott meðal, einstaka
læknar töldu hana óyggjandi lækn
ismeðal, helst þeir sem höfðu
minstu reynslu. Hinir, og þar á
meðal langfremsti og reyndasti